Aram daw Nindo?
Taano ta pinaomayan ni Jesus nin luway-luway an sarong tawong buta?
Sa Marcos 8:22-26, mababasa niato an manongod sa pagpaomay ni Jesus sa sarong tawong buta sa Betsaida. An pagkasaysay nagsasabi na binugtakan nguna ni Jesus nin liwoy an mga mata kan tawong iyan dangan hinapot sia kun ano an naheheling nia. Ipinaheling kan reaksion kan tawong iyan na medyo naribaraw sia: “Nakakaheling ako nin mga tawo, huli ta namamasdan ko an garo mga kahoy, alagad sinda nagraralakaw.” Dangan dinutaan giraray ni Jesus an mga mata kan tawong iyan, na arog kaini an resulta: “An lalaki nakaheling nin malinaw, asin naomayan sia, asin naheling na nia nin maliwanag an gabos na bagay.” Minalataw na pinaomayan ni Jesus nin luway-luway, o dikit-dikit, an tawong iyan. Taano?
An Biblia dai minasimbag nin lubos, alagad puede niatong estudyaran an sarong posibleng paliwanag sa partikular na kamugtakan na ini. An pagpoon na makaheling sa kaenot-enote pakatapos na mabuta sa laog nin dakol na taon—o sa bilog na buhay pa ngani—sarong dakulang pag-adaptar. Sa pag-ilustrar: May saradit na kabayo (pit ponies) kaidto na nagdadanay sa mga minahan tanganing gamiton sa pagtrabaho duman. An mga iyan natuod nang marhay sa diklom kaya kun minaluwas iyan sa minahan, kaipuhan kaiyan nin bilog na aldaw tanganing makaadaptar sa liwanag nin saldang. Kun dapit sa pagkabuta, mas dakula pa nganing pag-adaptar an kaipuhan. Sa presenteng mga panahon, napakarhay nin mga siruhano sa pirang pangyayari an mga problema nin mga buta dapit sa koneksion (link) kan mga mata pasiring sa hotok, na ibinabalik an kakayahan kan mga mata na makaheling. Minsan siring, an mga pasyente parateng nabibigla huli sa kadakoldakol na impormasyon hale sa saindang mga mata pasiring sa hotok. Huling napapalibotan nin laen-laen na kolor, korte, asin anggulo, sinda nariribaraw saka dai ninda namimidbid dawa an pamilyar na mga bagay. Sa paglihis nin panahon, an hotok nakakanood na interpretaron an naheheling kan mga mata.
Sa pangyayaring ini, an pagpaomay ni Jesus nin luway-luway sa tawong buta puedeng pagpaheling nia nin mamomoton na pagmakolog sa tawong iyan. Sa katapustapusi, ‘naheling na nin maliwanag kan tawong iyan an gabos na bagay,’ na malinaw na nasasabotan an gabos na naheheling nia.
Kan panahon ni Jesus, taano ta medyo depisil an pagbasa sa sarong rolyo?
An ordinaryong sokol kan mga kapidasong materyales (sheets) na ginamit sa paggibo nin mga rolyo poon 23 sagkod 28 sentimetros an laba asin poon 15 sagkod 23 sentimetros an lakbang. Dakol sa mga kapidasong materyales na ini an pinagsurusurugpon paagi sa pagpasta o tinarahi iyan na gamit an torsidong lino. Sa nagkapirang kamugtakan, mas haralabang kapidasong materyales an ginamit. An Rolyo ni Isaias sa Gadan na Dagat kompuesto nin 17 kapidasong pergamino, na mga 7 metros an total na laba kaiyan na yaon pa sa presente. An rolyo ni Isaias na ginamit ni Jesus sa sinagoga sa Nazaret tibaad kapareho man kaiyan an laba.—Lucas 4:16, 17.
Mapadapit sa pagkasaysay na ini, sinabi ni Alan Millard sa saiyang librong Discoveries From the Time of Jesus: “Kinakapotan kan nagbabasa an libro [rolyo] asin binibiklad iyan kan saiyang walang kamot, na an gilid kaiyan kinakapotan kan saiyang toong kamot asin linululon giraray iyan mantang binabasa nia iyan nin kolumna por kolumna. Tanganing makaabot si Jesus sa Isaias 61, an kapitulo na binasa nia sa sinagoga, posibleng biniklad nia an kadaklan sa rolyo asin linulon giraray iyan.”
Kan panahon na iyan, an libro nin Isaias dai pa binarangabanga sa mga kapitulo asin bersikulo siring kan aram niato ngonyan. Kan an rolyo ni Isaias itao ki Jesus sa sinagoga sa Nazaret, kinaipuhan niang hanapon an teksto na mababasa ngonyan sa Isaias 61:1, 2 sa satong mga Biblia. Madaling ‘nakua ni Jesus an lugar’ na iyan, na nagpapaheling kun gurano sia kapamilyar sa Tataramon nin Dios.