Kaogmahan—Kun Ano an Kaipuhan Tanganing Manompongan Iyan

KAIPUHAN kamong maghangos. Kaipuhan kamong uminom. Kaipuhan kamong kumakan. Kaipuhan kamong matorog. Ini gabos maliwanag. Hinahagad ini kan saindong hawak tanganing mabuhay. Alagad ta dakol pa, mas dakol pa, an kaipuhan tanganing kamo maogma. Siyempre an gubing asin erokan. Asin, iyo, an iba pang materyal na mga pangangaipo, kaiba an simpleng mga katrangkilohan asin aling-alingan. An dakol nagsasabi na an dakulon na kuwarta mapaogma sa sainda—alagad ta kadakol kan mayaman na miserable man.

Ano man nanggad an kaipuhan niato para sa kaogmahan?

Isip-isipa an ilustrasyon na ini. Kita nagbakal nin kotse. Sinasabi sato kan kaggibo an mga pangangaipo kaiyan: gasolina sa tangke, tubig sa radiator, aire sa mga goma, asayte sa crankcase, asin iba pa. Inootob niato an mga pangangaipo kaiyan. Magayonon an dalagan kaiyan.

Alagad ano an satong mga pangangaipo? Mas komplikado nanggad ki sa arin pa man na makina. Igwa nin sarong espiritu an tawo na may mga pangangaipo na labi sa materyal na mga bagay. Kun an mga pangangaipong ini kan espiritu na nasa laog niato dai mapanigoan, dai magkakaigwa nin pagkakontento, kaogmahan. An kaogmahan panlaog. Iyan an pagkagibo sa sato. An mga pangangaipo kan hawak asin kan espiritu dapat na maotob. Ini idinoon ni Jesus: “An tawo dapat na mabuhay, bakong sa tinapay sana, kundi sa lambang tataramon na minaluwas sa ngoso ni Jehova.”—Mateo 4:4.

Kaipuhan an pagigin balanse kan materyal asin espirituwal. Pabayaan mo an arin man sa duwang ini asin magkakaigwa nin kakulangan. Sa duwang iyan, an mas delikado iyo an mas parateng napapabayaan. An maogmang buhay bakong pagsobra sa mga luho. An maogmang tawo bakong kontento sa komersial na aling-alingan, sa ideya nin discotheque o night club para sa pag-oroogma. Kinukuyog nia an kadonongan ni Jesus, na nagsabi: “Maogma idtong mga nakakamate kan saindang espirituwal na pangangaipo.” (Mateo 5:3) Alagad ta makamomondo, dakol an inienot an materyal ki sa espirituwal, nawawaran nin panlaog na katoninongan asin pagkakontento, asin dai noarin man nakakaaram kun taano.

May mga iginagalang na sientista na nakakaaram kun taano: An presenteng palakaw nin mga bagay sala.

Si René Dubos nagsasabi: “Sa presente an sientipikong teknolohiya dinadara an modernong sibilisasyon pasiring sa dalan na mangangahulogan nin paghuhugot kun iyan dai maliwat nin tama sa panahon. . . . [An mayayaman na nasyon] minagawe na garo an pagpanigo tolos sa gabos nindang kapritso asin kamawotan iyo sana an solamenteng pagbabasaran nin paggawe . . . Kaya an nakataya bako sanang an pagraot sa naturalesa kundi an mismong ngapit nin katawohan. . . . Pinagdududahan ko na makaya pa kan katawohan na tioson an satong bakong rasonableng pamumuhay na dai nawawaran kan pinakamarahay sa pagigin tawo. An tawong taga-Solnopan magsalang pumili nin bagong sosyedad o paparaon sia nin bagong sosyedad.”

Si Erich Fromm minaoyon alagad naghohona na “an bagong sosyedad asin bagong Tawo posible sana kun an mga dating motibasyon nin ganansia, kapangyarihan, asin intelihensia masalidahan nin mga bago: pagkatawo, paghiras, pagsabot.” Nasambitan nia an mga report na ipinagibo kan Club of Rome na nagsasabi na solamente paagi sa darakulang ekonomiko asin teknolohikong mga pagliliwat na an katawohan “makakalikay sa dakula asin sa katapustapusi panglobong kalamidad.” Si Fromm nagsabi na an mga pagkaliwat na ini mangyayari sana kun primero “an pundamental na pagkaliwat mangyari sa ugale kan modernong Tawo. . . . Sa enot na pangyayari sa kasaysayan an pisikal na kaligtasan kan rasa nin tawo nagdedepende sa radikal na pagkaliwat kan puso nin tawo.” Si Albert Schweitzer minaoyon na an mga problema “sa pinakaultimo mareresolberan sana nin panlaog na pagbakle nin ugale.”

‘Pundamental na pagkaliwat sa ugale nin tawo? Pagliwat nin puso?’ Iyo! Asin iyan isinabi na kan Biblia kaidtong 19 siglo na an nakaagi. “Dai kamo maglakaw na arog sa palakaw na ini nin mga bagay,” sabi kaiyan, “kundi maliwat kamo huli kan pagbago kan saindong pag-isip.” Saro pa, “Halea nindo an daan na pagkatawo asin an mga gibo kaini, asin isolog nindo an bagong pagkatawo, na binabago paagi sa tamang kaaraman oyon sa ladawan kan Saro na naglalang kaiyan.”—Roma 12:2; Colosas 3:9, 10.

“Oyon sa ladawan kan Saro na naglalang kaiyan?” Iyo! An ladawan ni Jehova Dios, na sa saiyang ladawan linalang an tawo! (Genesis 1:27, 28) Iyan an ladawan na maninigong pagmaigotan nin tawo na ikapaheling. Iyan an pagkagibo sa saiya. Iyan an nagdedeterminar sa saiyang espirituwal na mga pangangaipo. Asin an pagkaotob sa mga pangangaipong iyan iyo an kaipuhan tanganing magin maogma an tawo!

Si Jehova sarong Dios nin katuyohan, asin sia nagtatrabaho tanganing maotob an saiyang katuyohan. An tawo na kaladawan nia kaipuhan man na magtrabaho na igwa nin makahulogan na katuyohan. Iyan sarong problema. “Sa irarom kan modernong mga kamugtakan sa industriya,” sabi kan sikayatristang si Smiley Blanton, “padakol nang padakol an nakakarisa na sinda . . . saradit sanang ngipon sa ruweda, sa kadaklan, sa sarong dakulang makina na pinamamahalaan nin dai maranihan na pamamahala kan korporasyon. An trabaho nagin nang espesyalisado asin suruhaysuhay sagkod sa punto na iyan haros mayo na nin sadiring kahulogan, asin an trabahador mismo nagigin sarong daing ngaran na tongtongan para sa iba.”

Sa irarom kan palakaw na ini an kadaklan na trabaho nagtatao nin tension asin kulang nin kahulogan. Alagad ta kita igwa nin dakulaon na pangangaipo na an buhay magkaigwa nin kahulogan. An sikayatristang si Viktor Frankl nagsurat: “An paghihingoa na makanompong nin kahulogan sa buhay nin saro iyo an pangenot na puwersang nagmomotibar sa tawo. . . . Mayo nin ano man sa kinaban, masasabi ko, na epektibong gayong makatatabang sa saro na makaligtas sa minsan pinakamaraot na kamugtakan, arog kan pakaaram na igwa nin kahulogan sa saiyang buhay.”

Alagad paano niato mamamatean na an satong buhay may kahulogan? Sa kahiwasan kan uniberso an satong daga garo tuldok sana. An lambang saro sa sato saro sana sa labing kuwatro bilyones na nasa garo tuldok na ini. An lambang saro kapareho sana kasadit nin amoeba. Paano kita puwedeng magkaigwa nin halaga? Minsan an Biblia nagsasabi na an tawo garo an doot na naaalang, an burak na naluluyos, an anino na minaagi, an alisngaw na minalataw alagad nawawara sa panale. (Salmo 103:15, 16; 144:4; Santiago 4:14) Apuwera sana . . . apuwera sana kun makakonektar kita sa dakulang makapangyarihan na Saro na naglalang sa uniberso. Apuwera sana kun an makapangyarihan na Sarong iyan na luminalang man sa sato igwa nin katuyohan para sa sato. Solamente sa panahon na iyan na an satong buhay puwedeng magin makahulogan nanggad asin lumawig ki sa doot, burak, anino, alisngaw.

Asin iyo man nanggad. An tawo linalang nin Dios, tinawan kan trabaho na mag-ataman sa daga asin sa mga pananom saka hayop na yaon dian. Sarong makahulogan nanggad na trabaho—na dian an tawo nagkulang na gayo sa paghaman kaiyan. Bako sanang nagkulang na gibohon iyan kundi imbes rinaot pa an daga. (Genesis 1:28; 2:15; Kapahayagan 11:18) Sa paggibo kaiyan hinale nia sa saiyang buhay an solamenteng nagdadanay na kahulogan kaiyan.

An mga tawo may pangangaipo para sa Dios, sarong panlaog na pagmawot na nagtutulod sainda na “hanapon ninda an Dios, ta tibaad pa madoonan sia ninda asin talagang makua sia ninda, minsan ngani, sa katunayan, sia bakong harayo sa lambang saro sa sato.” (Gibo 17:27) An Makangangalas na Kaglalang na ini maririsa sa kalangitan asin sa daga na nasa palibot niato. An saiyang dai naheheling na mga kuwalidad—kapangyarihan, kadonongan, pagka-Dios—maheheling sa mga bagay na saiyang ginibo. Dai nanggad nin sarahotan, rungaw, an dakol nagtotokdo na an daga asin an buhay na yaon dian luminataw sana sa pagkanorongod. Sa paggibo kaiyan nininigaran ninda an naggigiyang mga prinsipyo asin mga pamantayan na kaipuhan na gayo nin tawo. Buta nindang ginigiyahan an saindang butang mga parasunod parayo sa solamenteng oportunidad ninda sa odok, kontentong kaogmahan.—Roma 1:20; Mateo 15:14.

Minsan siring, an bilog na katawohan, minsan an modernong mga intelektuwal, naghahanap nin sarong dios, asin sa dakol na pangyayari nakakanompong sinda nin minsan anong dios apuwera sa tunay na Makakamhan sa gabos. Dakol na sikayatrista an nakakamidbid sa natural na pangangaipo nin tawo na sumamba sa mas halangkaw na kapangyarihan. Si Rollo May nagsabi na paagi sa pagtubod sa Dios “an indibiduwal nagkakaigwa nin pakamate kan saiyang pagkasadit asin kadaihan nin kahulogan sa atubang kan kadakulaan kan uniberso asin kan mga katuyohan dian nin Dios. . . . Mamimidbid nia na igwa nin mga katuyohan na mas dakula ki sa sadit niang kinaban, asin gigibohon niang pasohan na ioyon an saiyang sadiri dian.”

Si C. G. Jung nagsabi: “An tawo na mayong koneksion sa Dios dai nin ikakapanlaban sa pisikal asin moral na mga pan-akit kan kinaban gikan sa sadiri niang kakayahan. . . . An relihiyon . . . sarong natural na kaisipan na yaon sana sa tawo, asin an mga kapahayagan kaiyan masusundan sa bilog na kasaysayan nin tawo. . . . [An] ideya nin sarong pinakamakapangyarihan na banal na persona presente sa gabos na lugar, kun bakong may pag-aram na minimidbid, daing pag-aram na inaako . . . Kaya ibinibilang kong mas madonong na midbidon an ideya nin Dios na may pag-aram; ta tibaad may ibang magin dios, na sa kadaklan bakong maninigo asin mangmang.”

An bilog na kasaysayan nin tawo nagpapahayag nin daing pagduda na an tawo igwa nin natural na pagmawot na sumamba. Poon sa pinakasuanoy na mga tribo sagkod sa pinakaedukadong mga sosyedad, an mga tawo naggibo nin mga dios—na sa kadaklan mangmang. Mga gapo, kahoy, bukid, mga hayop, mga namomoon na tawo, kuwarta, an saindang tulak, pati si Satanas na Diablo (na iyo an gustong ipagibo ni Satanas ki Jesus). An bakong sientipikong pilosopiya nin ebolusyon nagin modernong relihiyon para sa minilyon—sarong relihiyon na basado sana sa “dios nin Kapaladan.” Siring man, an dakol na naghihingakong nagsasamba sa tunay na Dios naglilingkod sana paagi sa saindang mga ngabil asin nagsusulot sana nin ‘sarong porma nin kabanalan.’ (Isaias 65:11; 2 Timoteo 3:5; Filipos 3:19; Colosas 3:5; Mateo 4:9; 7:21) Sagkod na dai maotob nin tama an pangangaipong ini paagi sa pagsamba sa solamenteng tunay na Dios, si Jehova, kaiba an gabos na iba pang mga pangangaipo, dai magkakaigwa nin hararom na pagkakontento o nagdadanay na kaogmahan para sa tawo. Ini sarong napakahalagang kabtang kan kinakaipuhan tanganing kita magin maogma.

Si Jehova sarong Dios nin pagkamoot. An saiyang Aking si Jesus nagtao kan saiyang buhay huli sa saiyang pagkamoot sa sato. An duwang pinakadakulang pagboot iyo an kamotan an Dios asin kamotan an satong kataed. An pagkamoot nakakatahob sa kadakol na kasalan. An pagkamoot nagtatao nin disiplina na nagsasanay sa sato para sa katanosan. An pagkamoot sangkap na bogkos nin pagkasararo sa sato. An pagkamoot iyo an tanda kan mga disipulo ni Jesus. An klaseng ini nin pagkamoot, an gustong gumibo nin marahay na pagkamoot na ini na agape, iyo an noarin man dai masusudya.—1 Juan 4:8; Juan 15:13; Mateo 22:36-40; 1 Pedro 4:8; Hebreo 12:6, 11; Colosas 3:14; Juan 13:35.

Iyan an diosnon na pagkamoot na magayonon na ilinadawan ni apostol Pablo sa 1 Corinto 13:4-8: “An pagkamoot matinios asin maboot. An pagkamoot bakong maimon, iyan dai nagpapalangkaw, dai nagpapaabhaw, dai naggigibo kan bakong maninigo, dai naghahanap kan saiyang sadiring kapakanan, dai napapaanggot. Iyan dai naggigirumdom kan maraot. Iyan dai nag-oogma sa karatan, kundi nag-oogma sa katotoohan. Iyan nagtitios kan gabos na bagay, nagtutubod kan gabos na bagay, naglalaom kan gabos na bagay, nagtatagal kan gabos na bagay. An pagkamoot dai nanggad nasusudya.”

An diosnon na kuwalidad na ini nin pagkamoot an kaipuhan na ipaheling niato. Iyan sarong espirituwal na pangangaipo na kaipuhan na mapanigoan tangani kitang magin maogma. “An prinsipyo na naggigiya sa kapitalistikong sosyedad asin an prinsipyo nin pagkamoot bakong magkaoyon,” sabi ni Fromm, asin idinugang nia: “An pagkamoot iyo an solamenteng toltol asin nakakakontentong simbag sa problema nin pag-eksister nin tawo . . . , an ultimo asin tunay na pangangaipo kan lambang tawo.” Iyan mahalagang pangangaipo, sono ki Smiley Blanton: “Kun mayo nin pagkamoot, nawawaran kita kan pagmawot na mabuhay. . . . An kadikit na pagkamoot sa sadiri sarong normal na karakteristiko nin gabos na normal na tawo. An pagkaigwa nin tamang pagpahalaga sa sadiri kaipuhan para sa gabos na trabaho asin ginigibo. Kun kita sobra kaisog asin kamapagtatsar sa satong paggawe, an satong pakamate nin kasalan tibaad makapaluya sa pagmawot na mabuhay asin, sa sobrang mga kaso, magbunga nin aktuwal na paghuhugot.”

Haloy pa bago kaini, ipinarisa ni Jesus an pagkamoot sa sadiri saka an pagkamoot sa iba kan sia magsabi: “Mamotan mo an saimong kataed nin siring sa saimo man sana.” An pagkamoot, kapareho nin kalamnan, napapakosog paagi sa paggamit. Sa ibong na kampi, an pagkamoot, kapareho nin pagtubod, gadan kun daing gibo. Magsabwag nin pagkamoot tanganing umani kaiyan. An pagkamoot pagtatao. “Magin matinao, asin an mga tawo magtatao sa saindo.” Minsan siring, an saro na namomoot asin nananao dai ginigibo iyan tanganing may akoon. An pagtao iyo na mismo an balos. Arog kan sabi ni Jesus, “Igwang orog na kaogmahan sa pagtao ki sa pag-ako.” Ika nagtatao, ika nag-aako, alagad dai ka nagtatao tanganing mag-ako.—Mateo 22:39; Lucas 6:38; Gibo 20:35; Santiago 2:26.

Konektado sa pagtao an paghihiras, bakong nin materyal na mga bagay, kundi nin mga ideya, eksperyensia, kaogmahan, kamawotan, kairairaroming mga pagmate, pati kamondoan. An sarong sikayatrista nagsabi: “An saro sa pinakahararom na porma nin kaogmahan nin tawo: pinaghihirasan na kaogmahan.” Nangyari na daw na kamo nagsosolo mantang may pagngalas na pinagmamasdan an magayonon na pagsolnop kan aldaw asin nagmawot na kutana yaon dian an sarong namomotan tanganing makahiras nindo? O nagkaigwa na daw kamo nin maogmahon na bareta pero mayo nin pagsasabihan kaiyan? O may pagngalas na pinagmamasdan an sarong maalon na dagat na may darakulang alon na minasalpok sa magapong baybayon saka minaulangto, asin makolog an saindong boot huli ta mayo kamo nin kaiba tanganing hirasan kan magayon na naheling nindo? O minsan nin sarong eksena nin nakakahibing kamondoan na nakapahirong gayo sa saindo, alagad ta dai nindo iyan lubos na ikakaestorya sa iba? Minamawot niato na ikakomunikar an satong mga pagmate, arog kan sabi ni apostol Pablo: “Makipag-ogma kamo sa mga tawong nag-oogma; makitangis kamo sa mga tawong nagtatangis.”—Roma 12:15.

Iyan garo simple sana. Iyan totoo man. An sikayatristang si James Fisher nagsabi: “An mga madonong . . . nagpatanid kan mga peligro nin paghanap sa daganon na mga kayamanan, asin odok na irenekomendar an simpleng buhay.” An tunay na mga kaalingan makukua sa simpleng mga bagay asin sa makangangalas na mga bagay na ginibo nin Dios: an maitom na garo pelus na langit na dian an kadakoldakol na bitoon nagkikimatkimat asin minasirang, an himbong kan aldaw, an kapreskohan kan huyop-huyop kan doros. An hamot nin mga burak, an awit nin mga gamgam, an gayon kan hiro nin mga hayop. An mga bulod asin an haralangkawon na kantil. An masulog na mga salog asin toninong na mga sapa, an berdeng kapatagan asin an makahoy na mga kadlagan, an silyab nin niyebe kun nasisirangan kan aldaw. An tagaktak kan oran sa atop, an bura nin duriduri sa sirong, an kokak nin talapang sa tubig, asin an tampisaw nin sira na nagtatao nin mga alon-alon na padakula nang padakula sa liwanag kan bulan.

Mas dakula pang kaalingan an manonompongan sa mga tawong marahay na kaiba, huli ta an tawo ginibong magin sosyal na linalang, na may pangangaipong magin kaayon. An maboot na pakagirumdom, may simpatiyang pagduot, mamomoton na senyas, makiamigong huyom, mamomoton na akto, pagngisi nin sarong aking nagkakawat, pagharakhatak nin sarong omboy na nasa duyan, dignidad asin kadonongan nin sarong gurang na mayaman na sa mga eksperyensia sa buhay—an mga bagay na ini nakakakontento.

An mahalaga iyo an tunay niatong pagkatawo, bakong an pan-ibabaw niatong itsura. An pagkamoot na yaon sa sato, bakong an sosyal na posisyon na naabot niato. An kaya niatong itao, bakong an makukua niato. An kayamanan niato sa langit, bakong an tinambak na bulawan sa daga. An mahalaga iyo an pagkakontento sa kadikit imbes na paghadit sa dakol. An mayaman, hoben na poon kadakol kan mga rogaring, an mga Fariseo garo baga banal, alagad ta an mayaman, hoben na poon bakong maogma asin an mga Fariseo bakong banal. An pagkaigwa kan mga kaisipan nin Dios tanganing magpadonong sa sato, an paggamit sa kadonongan na ini tanganing pakinabangan an satong kapangyarihan, an pagkuyog sa saiyang mga prinsipyo tanganing maseguro an hustisya, an pag-arog sa saiya sa pagpaheling nin pagkamoot—ini gabos kaipuhan tanganing mapanigoan an mga pangangaipo na ginibo nia sa sato.

Asin ini gabos an kaipuhan tanganing kita magin maogma.

[Blurb sa pahina 16]

An kaligtasan “nagdedepende sa radikal na pagkaliwat kan puso nin tawo”

[Blurb sa pahina 18]

“An paghihingoa na makanompong nin kahulogan sa buhay nin saro iyo an pangenot na puwersang nagmomotibar sa tawo”

[Blurb sa pahina 20]

“Kun mayo nin pagkamoot, nawawaran kita kan pagmawot na mabuhay”

[Kahon sa pahina 21]

Kaogmahan Paagi sa Banal na Kadonongan

“Maogma an siisay man na minahirong may konsiderasyon sa dukha.”—Salmo 41:1

“Maogma an mga nag-ootob sa hustisya, na naggigibo nin katanosan sa gabos na panahon.”—Salmo 106:3

“Maogma an banwaan na an Dios iyo si Jehova!”—Salmo 144:15

“Maogma an tawo na nakanompong nin kadonongan, asin an tawo na nagkukua nin pakamansay, huli ta an pagkaigwa kaiyan bilang pakinabang mas marahay ki sa pagkaigwa nin pirak bilang pakinabang asin an pagkaigwa kaiyan bilang bunga ki sa bulawan mismo.”—Talinhaga 3:13, 14

“An nagpapaheling nin marahay na boot sa mga dukha maogma.”—Talinhaga 14:21

“Maogma sia na nananarig ki Jehova.”—Talinhaga 16:20

“Maogma idtong mga nakakamate kan saindang espirituwal na pangangaipo.”—Mateo 5:3

An kaogmahan gikan sa saro na iyo man sana an nagbugtak kan pangangaipong iyan sa sato kan enot, an satong Kaglalang na si Jehova Dios

[Ritrato sa pahina 17]

An tawo linalang nin Dios, tinawan kan trabaho na pag-ataman sa daga asin sa mga pananom saka hayop na yaon dian

[Ritrato sa pahina 19]

An tunay na mga kaalingan manonompongan sa simpleng mga bagay