An Biblia—Nasa Sato daw an Kabilogan Kaiyan?

TIGLIPOTAN kaidto sa Upper Egypt mga 40 anyos na an nakaagi. An sarong paraomang Arabe nagkakalot nin daga na nakakapataba sa pananom. Imbes, nakadiskobre sia nin sarong makangangalas na bagay. An saiyang piko may tinamaan na matagas—sarong dulay na dalipay. Sa laog nakua nia an 13 libro na anit an tutob na may petsang ikaduwang siglo C.E. Alagad kaidto sanang 1955 na an nadiskobreng ini sa arkeolohiya nagpoon na magin pangenot na bareta. Asin sagkod ngonyan iyan nakariribok sa mga parabasa sa Biblia huli ta hinihingako nin nagkapira na an nadiskobreng mga libro naglalaman kan hilom na mga tataramon ni Jesus.

“Ini an hilom na mga tataramon na itinaram kan Nabubuhay na si Jesus asin isinurat ni Didymos Judas Thomas.” Iyan an introduksion kan The Gospel According to Thomas, saro sa 48 laen-laen na relihiyosong dokumentong Gnostico na nanompongan duman sa bulod na idto sa Egipto. Sa pagkomento digdi, si Helmut Koester kan Harvard Divinity School nagsabi na an ebanghelyo ni Thomas magtatao nin mahalagang bagong materyal tanganing mamansayan an mga katokdoan ni Jesus. Alagad ta iyo daw? Igwa daw nin hilom na kadonongan na mahalaga sa saindong pagtubod na mayo sa Biblia? O kompleto daw an Biblia? Kun mapaatubang sa mga hapot na ini, ano an isisimbag nindo?

An mga Saksi ni Jehova nagtutubod na an Biblia kompleto. An ikaduwang surat ni apostol Pablo ki Timoteo kapitulo 3, bersikulo 16 asin 17, marahay an pagkasabi manongod sa saindang pagtubod. Dian satong mababasa: “An gabos na kasuratan ipinasabong nin Dios asin may pakinabang na magagamit sa pagtotokdo, sa pagpahimutik sa sala, sa paggiya sa buhay nin mga tawo asin pagtotokdo sa sainda na magin banal. Ini an paagi na an tawo na dusay sa Dios nagigin biyong nasangkapan asin andam para sa ano man na marahay na gibo.”—The Jerusalem Bible.

An eksperyensia nagtokdo sa mga Saksi na an Biblia mayo nin mga pag-oltanan sa pagpahayag kan katuyohan nin Dios o sa pagtatao nin kinakaipuhan na hatol para sa pamumuhay sa aroaldaw. Iyan nagsasabi sainda kun taano ta yaon kita digdi asin kun pasaen kita. Sa halipot—an Biblia kompleto.

An “Canon” kan Biblia—Kompletong Lista

Taano ta makaseseguro an mga Saksi ni Jehova na mayo nin mahalagang libro na dai ikinaiba sa Biblia? Huli ta an ipinasabong na mga kasuratan na “kapakipakinabang para sa pagtokdo” igwa nin dai naliliwat na lista, na parateng inaapod na canon. (2 Timoteo 3:16) Sa orihinal, an terminong “canon” nangangahulogan nin sarong gaho na ginagamit bilang pansokol. An canon kan Biblia nangahulogan kan grupo nin mga libro na inaako na tunay, ipinasabong nin Dios asin maninigong gamiton bilang panregla para sa pagsokol sa pagtubod, doktrina, asin gawe.

An opisyal na paglista para sa Hebreong Kasuratan (na parateng inaapod na Daan na Tipan) natapos kan katapusan kan ikalimang siglo B.C.E. Si Jesu-Cristo asin an saiyang mga apostol naggamit sana kan mga libro hale sa listang ini kun nagkokotar sa Kasuratan. Kun siring, an mga Saksi ni Jehova nagsusunod sa arogan na ini para sa Hebreong Kasuratan. Alagad kumusta man an inaapod na Bagong Tipan, o Kristianong Griegong Kasuratan?

An ebidensia para sa autorisadong paglista kan mga kasuratan para sa Kristianong Griegong Kasuratan nagpoon na matipon kaidto pang 90-100 C.E. Asin sa paghinanapos kan ikaduwang siglo, daing pagduda na an canon kan Kristianong Griegong Kasuratan sirrado na. Igwa nin kisuerra 16 na lataw na enot na mga lista kan Kristianong Griegong Kasuratan, poon sa Muratorian Fragment kan 170 C.E. sagkod sa Third Council of Carthage kan 397 C.E. Dugang pa, an mga manuskrito kan kabtang na ini kan Biblia sa orihinal na tataramon (Griego) labing 5,200 gabos. Dai nin ibang suanoy na dokumento na arog kaiyan kasarig an pagsuportar. Kaya, ibinibilang kan mga Saksi ni Jehova an Kristianong Griegong Kasuratan na kompleto.a Alagad labi pa sa ebidensiang ini an kaipuhan tanganing makontento an mga Saksi ni Jehova.

An paglista nin mga tawo bakong iyo an mayor na dahelan na inaako nin mga Saksi ni Jehova an sarong libro bilang kanoniko. Naghahanap sinda nin panlaog na ebidensia. Ini an saindang hinahanap:

◻ Mga laog na nagtatao nin ebidensia na iyan ipinasabong kan banal na espiritu nin Dios.

◻ Hatol tumang sa superstisyon, demonismo, asin pagsamba sa linalang.

◻ Biyong pakaoyon sa ibang kabtang kan Biblia.

◻ Sarong mensahe na naggigiya sa mga tawo sa pagsamba ki Jehova asin nakapupukaw nin hararom na paggalang sa saiyang ginibo asin katuyohan.

◻ Pandagka na kamotan asin paglingkodan an Dios.

◻ Pakaoyon sa banal na “arogan nin marahay na mga tataramon” asin sa mga katokdoan ni Jesu-Cristo.—2 Timoteo 1:13.

An mga Kasuratan na Gnostico Kakontra kan Biblia

An mga Saksi ni Jehova mayong nakukuang arog kaining ebidensia sa mga kasuratan na Gnostico. An mistikong mga Gnostico nagdakol kaidtong enot na duwang siglo C.E. asin naghingako na igwa nin hilom na banal na kaaraman, o gnosis. Inangat ninda an tunay na mga Kristiano manongod sa kun siisay an igwa kan tunay na katokdoan asin kasuratan ni Jesus asin kan saiyang mga disipulo. An mga libro daw na Gnostico nagtatao nin mahalagang impormasyon na magpapakosog sa Kristianong pagtubod? Dai.

An mga ensiklopedya asin an kadaklan na iskolar sa Biblia inaapod an Gnosticong mga kasuratan na ini na bako sanang apocryphal (bakong kanoniko) kundi pseudepigraphic man (putik na iinaatribuwir sa mga parasurat kan Biblia). Arog kan ibinareta sa Psychology Today, si Andrew M. Greeley, sarong pading Romano Katoliko asin propesor sa sosyolohiya sa University of Arizona, nagsabi manongod sa mga librong ini: “An mga iyan daing pan-akit sa ordinaryong tawo na naglalaom sa relihiyon para sa tabang sa mga problema sa buhay asin bakong sa pagnigar sa kahalagahan nin buhay.” Asin kan ikomparar ni Greeley an mga ebanghelyong Gnostico sa Biblia, sia nagkonklusyon: “An Jesus kan mga Gnostico kun beses daing kamanungdanan an sinasabi, kun beses dai masabotan, asin kun beses nakapangigirabo.”

Igwa nin dakulang ampas sa pag-oltanan kan mga katokdoan kan mga ebanghelyong Gnostico asin kan Mga Ebanghelyo sa Biblia. An pag-oltanan na ini nangorognang maririsa kun pagkokompararon an mga katokdoan na Gnostico asin kan Biblia manongod sa Dios, pagkabuhay liwat, asin kaligtasan. Pero, may maririsang pagkakaagid sa pag-oltanan kan Gnosticismo asin kan suanoy na pilosopiyang Griego, Budismo, asin Hinduismo.

An mga parasurat Gnostico naglaladawan sa sarong Jesus na laen na gayo sa ilinaladawan kan mga parasurat sa Biblia. An Gnosticong Gospel of Philip ilinaladawan si Maria Magdalena bilang an pinakaharani sa mga kaibaiba ni Jesus asin nagsasabi na si Jesus “hinahadokan sia [nin parate] sa saiyang [ngoso].” Bakong makangangalas na an Encyclopædia Britannica nagsasabi: “An mga prinsipyong Gnostico magpoon sa dai mapogolan na pakikidorog minsan kiisay sagkod sa sobrang pagpenitensia.”

Daing mga Pag-oltanan sa Pagpahayag kan Katuyohan nin Dios

Poon sa enot na kapitulo kan Biblia sagkod sa huri, an katuyohan nin Dios para sa daga asin sa mga nag-eerok dian maliwanag na isinasaysay. An tala minapoon sa pagbendisyon nin Dios sa duwang tawo na nag-iistar sa sarong paraiso na nasa sarong lugar asin natatapos sa saiyang pagbendisyon sa dai mabilang na minilyon na nag-iistar sa paraiso na lakop sa kinaban. Asin an 1,187 kapitulo sa tahaw progresibong nagpapahayag kun paano bebendisyonan nin Dios an katawohan asin kun paano kita makakaoyon sa banal na katuyohan. Ini ginigibo kan Biblia na daing iwinawalat na minsan sarong nawawarang mahalagang impormasyon na kaipuhan na hipnoan nin ibang dokumento.

‘Ini gabos marahay,’ tibaad sabihon nindo, ‘alagad an hatol daw kan Biblia kompleto asin praktikal para sa buhay ko ngonyan?’

Mayong mga Pag-oltanan sa Pagtatao kan Kinakaipuhan na Hatol

An mga Saksi ni Jehova ibinibilang an Biblia na kompletong giya para sa pan-aroaldaw na buhay. An pundamental na mga pangangaipo nin tawo ngonyan kapareho man sana kaidtong panahon kan Biblia. Paano pinaninigoan kan Biblia an mga pangangaipong ini? Helingon niato:

PAMILYA—“Kamong mga agom na babae, magpasakop kamo sa saindong agom na lalaki, huli ta iyan nakakapaogma sa Kagurangnan. Kamong mga agom na lalaki, padagos na kamotan an saindong agom asin dai kamo maanggot na may kapaitan sa sainda. Kamong mga aki, magin makinuyog sa saindong mga magurang sa gabos na bagay, huli ta ini an nakakapaogma sa Kagurangnan. Kamong mga ama, dai nindo pagpaanggoton an saindong mga aki, tanganing dai sinda panluyahan nin boot.”—Colosas 3:18-21.

PAGDEDESISYON—“Nakakita ka nin tawong marikas sa saiyang mga tataramon? Orog na may paglalaomon sa mangmang ki sa saiya.” “Sa gabos mong dalan girumdomon mo [an Dios], asin itatanos nia an saimong mga dana. Dai ka magpakadonong sa saimong sadiring mga mata. Matakot ka ki Jehova asin rumayo ka sa maraot.”—Talinhaga 29:20; 3:6, 7.

KAMONDOAN—“Dai kamo maghadit sa ano man na bagay, kundi sa gabos na bagay paagi sa pamibi asin pagngayongayo na may pasalamat ipahayag nindo sa Dios an saindong kahagadan; asin an katoninongan nin Dios na minalampas sa gabos na kaisipan mag-iingat kan saindong puso asin kan saindong mga pag-isip sa paagi ni Cristo Jesus.”—Filipos 4:6, 7.

PAGKAKONTENTO—“Sa katotoohan, iyan may dakulang pakinabang, ining diosnon na debosyon kaiba an pagigin naninigoan sa sadiri. Huli ta dai kita nagdara nin ano man sa kinaban, asin dai man kita makakadara nin ano man hale dian. Kaya, kun igwa na nin kakanon asin gubing, manigoan na kita kan mga bagay na iyan.”—1 Timoteo 6:6-8.

PAKIKIKATOOD—“Igwa nin magkairiba na andam na magrinunutan, alagad igwa nin katood na labi pa kadayupot sa tugang.” “Kundi magin maboot sa lambang saro, na may maboot na pagkaherak, na lubos na nagpapatarawadtawad siring na an Dios man lubos na nagpatawad sa saindo paagi ki Cristo.”—Talinhaga 18:24; Efeso 4:32.

Basado sa halipot na pagsiyasat na ini, nasasabotan daw nindo kun taano an mga Saksi ni Jehova ta nagtutubod na an Biblia sangkap sa pagtao nin naggigiyang mga prinsipyo sa buhay? Dakol an iyo. Halimbawa, uya an konklusyon na naabot nin sarong tawo pakalihis nin pagsiyasat sa Biblia:

“Sa paghona ko an Biblia, asin an hatol kaiyan, mas praktikal asin mas marahay ki sa ano pa man na napag-adalan ko sa kolehiyo. Minsan ngani ako parakonseho sa haiskul na may Bachelor’s asin Master’s degree asin nakabasa nin kadakoldakol na libro manongod sa mental na salud asin sikolohiya, nadiskobre ko na an hatol kan Biblia manongod sa mga bagay na arog baga kan pagkaigwa nin mapangganang pag-agoman, pag-olang sa delingkuwensia nin mga kaakian, asin kun paano magkakamit asin mapagdadanay an mga katood mas marahay nanggad ki sa ano pa man na nabasa ko o napag-adalan sa kolehiyo.”

Taano ta dakol an nagdududa sa pagigin kompleto kan Biblia? Para sa nagkapira, tibaad an dahelan dai ninda siniyasat an mga katunayan. Para sa iba, tibaad iyan huli sa sekretong kamawotan na dumulag sa paninimbagan. Kaya, mahalaga na kuyugon an hatol ni apostol Pablo ki Timoteo: “Ingatan mo an ipinaniwala sa saimo, na naglilikay sa . . . falsong inaapod na ‘kaaraman.’ Huli sa pagpaheling nin siring na kaaraman an nagkapira napasuhay sa pagtubod.”—1 Timoteo 6:20, 21.

An mga nadiskobre nin arkeolohiya magpapadagos, asin an iba tibaad makadugang sa satong pakasabot sa kasaysayan kan Biblia. Alagad mayo nin sarong nadiskobre na makapagpapatunay o makapagninigar sa pagigin totoo kan Biblia. An Biblia nagtitindog sa sadiring merito kaiyan. Siyempre, an lambang saro sa sato kaipuhan na magdesisyon kun baga tutubodon an isinurat ni Pablo: “Minsan pa kun kami o an sarong anghel hale sa langit magpahayag sa saindo bilang maogmang bareta nin bagay na lihis sa ipinahayag niamo sa saindo bilang maogmang bareta, sumpaon nindo sia.” (Galacia 1:8) Kun para sa mga Saksi ni Jehova, nakapagdesisyon na sinda. Para sa sainda an Biblia kompleto.

[Nota sa Ibaba]

[Blurb sa pahina 26]

An mga ebanghelyong Gnostico daw talagang igwa kan hilom na mga tataramon ni Jesus?

[Kahon sa pahina 28]

An Ipinahayag na Katuyohan nin Dios

Kun Taano ta Yaon Kita Digdi

Mag-asikaso sa Paraisong daga; magkuyog asin sumamba ki Jehova Dios; mamoot sa pagtaraed.—Genesis 1:28; Eclesiastes 12:13; Lucas 10:27

Kun pasaen kita

Mabuhay nin daing sagkod na may sangkap na salud sa sarong matoninong na Paraisong daga; makaibanan giraray an nagadan na mga namomotan.—Kapahayagan 20:12, 13; 21:3, 4

Kun paano iyan gigibohon nin Dios

An matanos na gobyerno na sakop ni Cristo hahaleon sa daga an karatan, bubuhayon liwat an mga gadan.—Lucas 1:32, 33; Juan 11:25; Kapahayagan 11:17, 18

[Tsart sa pahina 27]

Pagkokomparar kan mga Katokdoan na Gnostico asin kan Biblia

GNOSTICO

Si Jehova mas hababang persona (demiurge), na dapat isikwal

An pagkabuhay liwat bakong tunay, simboliko sana kan panahon nin pagkamit nin liwanag

An kaligtasan paagi sana sa pansadiring kaaraman

An halas sa Eden, prinsipyo nin banal na kadonongan

Si Eva paratao nin buhay, paratokdo ki Adan

Si Satanas an kagpundar sa pag-agoman, pangangaki

BIBLIA

Si Jehova an solamenteng tunay na Dios na dapat sambahon.—Juan 17:3; Lucas 4:8

An pagkabuhay liwat tunay, an mga gadan mabubuhay.—Juan 5:28, 29; 11:11-45

An kaligtasan paagi sana sa atang ni Cristo.—Mateo 20:28; Juan 3:16; Gibo 4:12

Si Satanas an enot na putikon, paragadan.—Juan 8:44; Genesis 3:4

Si Jehova an Paratao nin Buhay, Paratokdo ki Adan.—Mateo 19:4; Genesis 2:16

Si Jehova an kagpundar sa pag-agoman, nagbendisyon sa pangangaki.—Mateo 19:4-6; Genesis 1:28; 2:22

[Picture Credit Line sa pahina 25]

Institute for Antiquity and Christianity, Claremont, California, U.S.A.