An Paliwanag nin Iba sa Pagtogot nin Dios sa Karatan
AN Dios—kulpable daw o inosente sa pagtao nin kasakitan sa tawo? An hapot na ini nangingibabaw sa mga kalamidad, baga man personal o lagduan arog kan sa San Ramón. Sabi kan babasahon na Britanong The Evangelical Quarterly: “An saro sa pinakadakulang kaolangan sa pagtubod sa pinakamakapangyarihan, pinakamamomoton na Dios iyo an pagkaigwa nin garo baga dai maninigong kasakitan sa kinaban.”
Kaya an iba binabasol an Dios sa pagtogot sa—kun bakong aktuwal na pagtao nin—kasakitan. An isinurat kan teologong si John K. Roth: “An kasaysayan mismo iyo an nagaakusar sa Dios. . . . Dai pagpagianon an napapalabot sa paninimbagan nin Dios.”
Alagad an dakol na relihiyosong mga pensador magpoon ki Agustin nangatanosan nin matibay apabor sa pagigin inosente nin Dios. An pilosopo kan ikadesisieteng siglo na si Leibniz nagbilog nin sarong termino para sa paghihingoang ini: theodicy, o “pagtaongkatanosan sa Dios.”—Helingon an pahina 6.
An Modernong Teolohiya Nanenestigo
An mga paghihingoa na haleon an pagbasol sa Dios nagpadagos sagkod sa modernong mga panahon. Si Mary Baker Eddy, na kagpundar sa Christian Science Church, nagprobar na resolberan an problema paagi sa pagnigar na may karatan! Sa Science and Health With Key to the Scriptures, sia nagsurat: “An Dios . . . noarin man dai ginibo an tawo na may kakayahan na magkasala . . . Kun siring, an karatan imahinasyon sana, asin iyan mayo nin tunay na pasisikadan.”—Samo an italiko.
An iba hinalean nin paninimbagan an Dios basado sa bagay na igwa daa nin kapakinabangan an kasakitan. An sarong rabbi nagsabi: “An kasakitan minaabot tanganing gibohon na noble an tawo, tanganing linigon sa saiyang isip an kapalangkawan asin pagpaimbabaw.” Nakaaagid dian, may mga teologo na igwa kan teoriya na an kasakitan sa daga “kaipuhan tanganing andamon kita bilang moral na mga personalidad para sa buhay sa maabot na langitnon na Kahadean.”
Alagad rasonable daw na maniwala na an Dios nagtatao nin o nagtotogot sa mga kalamidad tanganing linigon o padusahan an mga tawo? Tunay na an mga ilinobong na buhay sa San Ramón dai nagkaoportunidad na paoswagon an saindang moral na pagtalubo. Isinakripisyo daw sinda nin Dios tanganing tokdoan nin leksion an mga natadang buhay? Kun iyo, ano an leksion?
Kaya, natural sana, an libro ni Kushner na When Bad Things Happen to Good People nagustohan nin dakol. Huling personal na namatean kan autor an kolog nin kasakitan, hiningoa nia na rangahon an mga parabasa, na sinisierto sa sainda na an Dios marahay. Minsan siring, pag-abot sa pagpaliwanag kun taano man nanggad ta tinotogotan nin Dios na magsakit an daing sala, naliwat sa pambihirang paagi an pangangatanosan ni Kushner. “Boot nin Dios na an matanos mabuhay nin matoninong, maogma,” an paliwanag ni Kushner, “pero kun beses minsan Sia dai kayang papangyarihon iyan.”
Kaya an iinaatubang ni Kushner sarong Dios na bakong maraot pero maluya, sarong Dios na bakong makakamhan sa gabos. Pero, sinasadol pa man giraray ni Kushner an mga parabasa na mamibi para sa banal na tabang. Pero kun paano na an Dios na ini na limitado daa an kakayahan makatatao nin tabang, malibog an paliwanag ni Kushner.
Sarong Debate kan Suanoy
Kaya an relihiyosong mga pensador sa kinaban dai nakatao nin nakakokombensir na depensa para sa Dios asin nin tunay na karangahan sa mga biktima nin karatan. Seguro an maninigong bistahon bakong an Dios kundi an teolohiya! Huli ta an nagkakaturumang na mga teoriyang ini kapareho sana kan daing halagang mga pangangatanosan na itinaram kaidtong haros apat na milenyo na an nakaagi. Kan panahon na idto nagkaigwa nin debate manongod sa mga pagsakit nin sarong tawong matatakton sa Dios na an ngaran Job, sarong mayaman asin prominenteng taga-Subangan na nabiktima nin sunod-sunod na kalamidad. Si Job sunod-sunod na nawaran kan saiyang kayamanan, nagadanan nin mga aki, asin, ultimo, tinamaan nin makababaldeng helang.—Job 1:3, 13-19; 2:7.
Suminukuro ki Job an tolong amigo daa. Alagad ta imbes na tumao nin pagranga, sinalakay sia ninda nin teolohiya. An laog kan saindang pangangatanosan iyo ini: ‘Ginibo ini sa saimo nin Dios, Job! Maliwanag na pinadudusahan ka huli sa pakagibo mo nin maraot! Apuwera kaiyan, an Dios mayo nin paniniwala sa saiyang mga lingkod.’ (Job 4:7-9, 18) Dai nasasabotan ni Job kun taano ta an Dios garo baga ‘ibinugtak siang patamaan.’ (Job 16:11, 12) Sa ikaoomaw nia, pinapagdanay ni Job an saiyang integridad asin noarin man dai direktang nag-atribuwir nin karatan sa Dios.
Minsan siring, an mga pararanga ki Job garo man sana ‘ipinahayag na maraot an Dios,’ paagi sa pagpasentido na an gabos na nagtitios nin kalamidad pinadudusahan huli sa maraot na gibo. (Job 32:3) Alagad dai nahaloy itinanos nin Dios an saindang salang mga opinyon.
[Picture Credit Line sa pahina 5]
Tutob: Retrato kan FAO