Pangenot daw na Punteriya an Saindong Nasyon?

HULI ta iyan nagbabakal nin mas baratong tabako sa Brazil asin Zimbabwe, an Estados Unidos may sobrang tabako. Kaya saen daw iyan ikakapabakal kan mga makapangyarihan na negosyante nin tabako? Sa mga nasyon sa Aprika asin Asia. Kaya, an magasin na Asiaweek nagbabareta: “An mga nasyon sa Asia ngonyan nakauubos kan mga 50 porsiento sa bentang tabako nin Amerika sa ibang nasyon, na sinalidahan na an Britania asin West Germany bilang pangenot na mga parabakal.”

Asin kanigoan kayaman na premyo an nagbibitaybitay sa atubangan kan mga ahente nin tabako! Lugar nin komersio na may potensial na populasyon na haros duwang bilyon katawo sa maabot na 20 taon. An presenteng populasyon na sana kan Tsina asin India nakatataranta—pinag-ibang total nin mga 1.8 bilyones! Asin arog kan sabi kan World Health: “Mantang an parabakal nin tabako nagbababa sa solnopan sa rikas na sarong porsiento kada taon, an pagsisigarilyo nagdadakol sa nagpoprogresong mga nasyon sa promedyong dos porsiento kada taon.” Asin girumdoma na an nagluluyang komersio mas sadit an populasyon kisa potensial na komersio na naghahalat sa Sirangan. An industriya nin tabako sa E.U. naglalaom na an benta sa Asia madudugangan nin 18 porsiento sa taon 2000. Alagad minsan paano igwa nin sarong kaolangan. An taripa.

Duwang Pamantayan sa Pagpalakop nin Helang Asin Kagadanan

Paano nakokombensir kan mga kompaniya nin tabako sa Amerika an ibang nasyon na akoon an sobra nindang sigarilyo? Masakit paniwalaan pero totoo, igwa sinda nin kaalyado na, mantang pinatatanidan an sadiri nindang mga siudadano tumang sa mga peligro nin pagsisigarilyo, aktibong nagsusuportar sa pagpabakal nin nakagagadan na tabako sa ibang nasyon. Siisay iyan? An gobyerno nin E.U.!

An Asiaweek nagpapaliwanag: “An dai mapopogolan na puwersa kan pag-eksportar nin tabako naghiro na nasa likod kaiyan an gabat kan gobyerno nin E.U. . . . An Office of the U.S. Trade Representative . . . ginibo an bilog na makakaya na rumpagon an mga kaolangan sa komersio asin ipirit na akoon sa mga babasahon asin radyo patin telebisyon sa Asia an mga kompaniyang Amerikano—minsan ngani an mga anunsio sa sigarilyo haloy nang prohibido sa mga radyo asin telebisyon sa E.U.” An magasin na World Health nagbabareta: “An mga kompaniya sa tabako [kan E.U.] nagkakapot nin makosog na impluwensia sa politika. An mga penalidad sa negosyo o pag-uma nin siring na mga penalidad ginibo tumang sa Hong Kong, Taiwan, Hapon asin Korea kun dai ninda bubukasan an saindang komersio sa pagpabakal asin pag-anunsio nin mga produktong tabako nin Amerika.”

Mas grabe pa, an mga kompaniya nin tabako bako sanang ipinababakal an saindang mga produkto sa Asia kundi dinudugangan pa an saindang benta paagi sa agresibong anunsio. An ibang nasyon, arog baga kan Taiwan asin South Korea, sa irarom nin pangigipit, hinale pa ngani an pagprohibir ninda sa pag-anunsio nin tabako! Ngonyan an Tsina nangengenotan man sa listahan nin mga punteriya kan mga paragibo nin sigarilyo sa E.U. Bakong makangangalas na an manedyer nin sarong kompaniya nin tabako kinotar na nagsasabi: “Aram mo kun ano an gusto mi? Gusto mi an Asia.” Alagad ano an pagheling nin nagkapira sa agresibong mga taktikang ini kan Amerika?

Sono sa sarong kabareta kan New York Times, ipinagkeha nin sarong negosyanteng Koreano an “inmoralidad nin Amerika sa pagpirit na itao an mga sigarilyong Amerikano sa mga taga-Korea.” Asin sia may balidong punto. Mantang an Amerika nakikiguerra tumang sa importasyon nin cocaina asin heroina na pundamental sa ekonomiya nin ibang nasyon, gusto kaiyan na diskargahon an nakaiilong tinanom kaiyan sa ibang nasyon. Mantang an Amerika nagsasabing igwa nin halangkaw na pamantayan sa moral, maninigo daw na palusuton kaiyan sa ibang nasyon, na an dakol nasa pagtios, an sobra kaiyan na nakararaot na mga produkto nin tabako?

May mga Nakikipaglaban

An ibang nasyon sa Aprika, arog baga kan Gambia, Mozambique, asin Senegal, ipinagbawal an pag-anunsio nin tabako. An ministro sa salud nin Nigeria nagsabi kan sarong taon na an gobyerno nin Nigeria “ipagbabawal an gabos na anunsio sa peryodiko, radyo, telebisyon asin karatula. Ipagbabawal mi an pagsisigarilyo sa gabos na lugar asin lunadan na pampubliko.” Pinaaram an Magmata! (Enero 1989) nin sarong opisyal sa impormasyon nin Nigeria na pinagdedebatihan pa an isyung ini.

An Tsina nasyon na may 240 milyones na parasigarilyo. Sa taon 2025, an mga autoridad nin medisina naglalaom na mawaran nin duwang milyon katawo kada taon bilang resulta nin mga helang na konektado sa pagsisigarilyo. An Tsina may dakulaon na problema, arog kan inaadmitir kan magasin na China Reconstructs: “Sa ibong kan pagprohibir kan gobyerno nin Tsina sa pag-anunsio nin sigarilyo, kan parateng mga bareta sa peryodiko asin magasin sa pagpatanid manongod sa nakararaot na mga epekto nin pagsisigarilyo, asin kan nagpaparalangkaw na presyo nin sigarilyo, padagos na nagdadakol an mga parasigarilyo sa Tsina.” Asin ano an saro sa mga resulta? “An kanser, mga helang sa puso asin respiratoryo iyo na ngonyan an pangenot na mga paragadan sa Tsina.”

Sa pirang parte nin Tsina, ibinibilang na tanda nin pag-istimar an pag-opresir nin sigarilyo sa mga bisita. Alagad ta kadakula kan ibinabayad kan mga Intsik! An China Reconstructs nagbabareta: “An mga eksperto sa medisina nagpatanid na an pagkahelang nin kanser sa pulmon nagdadakol sa grabeng sokol.” Arog kan sabi nin sarong ekspertong Intsik: “Mahalon na an ibinabayad niato.”

Alagad ta igwa pa nin sarong peligro sa kapangyarihan kan mga paraanunsio nin tabako—an saindang tusong impluwensia sa mga babasahon asin parabrodkast.

[Ritrato sa pahina 10]

Anunsio sa Hong Kong na kontra sa pagsisigarilyo