Moralidad sa Tabako?
“An B.A.T. [British American Tobacco] Uganda 1984 Ltd. dai naniniwala na an pagsigarilyo nakadadanyar sa salud.” An pahayag na ini, na ipinaliwanag sa surat sa Ministri nin Salud sa Entebbe, Uganda nagpangyari nin kariribokan sa Britania sa tahaw nin mga akusasyon nin kuwestionableng mga prinsipyo sa negosyo asin dobleng pamantayan. Taano?
An mga patanid kan gobyerno sa salud dapat na maglataw sa mga kaha nin sigarilyo sa mga nasyon sa Solnopan kun saen an pagsigarilyo ngonyan nagbababa nin 1 porsiento kada taon. Pero, sa nagpoprogresong mga nasyon an siring na legal na mga kahagadan parateng mayo, asin kun igwa man, dai iyan naririsa kun an mga nagsisigarilyo nagbabakal nin saro-saro, imbes na sa kaha. An benta sa mga nasyon na iyan nag-ooswag nin 2 porsiento kada taon. Pero kabtang sana iyan kan problema. An halangkaw an nikotinang tabako “na peligrosong gayong sigarilyohon ninda [mga nasyon sa Europa] mismo” iinieksportar hale sa Europa pasiring sa Aprika asin sa ibang nagpoprogresong mga nasyon, an paghihingako ni Dr. Roberto Masironi, an namamayo sa programa sa Tabako o Salud kan WHO (World Health Organization).
An desididong pagpabakal nag-aanunsio man nin mas bago, mas makosog, asin mas baratong mga klase. Sa Zimbabwe, na an kabanga kan populasyon dai pang 16 anyos an edad asin daing limite sa edad sa pagbakal nin tabako, ikinatatakot na an saradit na aki magigin adikto sa pagsigarilyo. Si Dr. Timothy Stamps, an ministro sa salud kan Zimbabwe, nagpahayag man nin pagkahandal manongod sa “mapandayang mga mensahe na nakapunteriya sa hoben na mga babae” tanganing magin adikto sinda sa nikotina, na inaapod an “pinakamarikas magkaepektong droga sa Solnopan.” Sa pagpahayag sa komperensia kan WHO, an poon na opisyal sa medikal kan Britania nagsabi: “Dai ko masabotan kun paanong an siisay man nagpapadagos na paoswagon an nakagagadan na gaweng ini.”
Sa siring na impluwensia, taano an kampanya na dugangan an pagpabakal ta dai napaluluya? May duwang pangenot na rason. Enot, kun iyo, mawawara an rinibong trabaho sa industriya nin tabako sa Europa. Ikaduwa, an ekonomiya kan mga nasyon na pinababakalan nin tabako. Halimbawa sa Kenya, an 5 porsiento sa kabilogan na rentas kan gobyerno kaiyan hale sa mga buhis sa pagmanupaktura asin sa ganansia sa pagpabakal nin tabako. An nakatatabang man sa paglangkaw kan benta sa tabako iyo an pinansial na suportang itinatao sa mga aktibidad sa karawat kan mga kompaniya nin tabako.
Mientras tanto, an mga problema sa salud kan mga nasyon sa Solnopan naglalakop na ngonyan sa mga nasyon sa Aprika. Mantang nagpapadagos sinda sa pakikilaban sa malaria asin sa dakol pang lokal na helang, nanonompongan nindang an saindang limitadong kayamanan nagagamit sa pagtumang sa mga helang na konektado sa pagsigarilyo.
An Asia an masunod na mapagpapabakalan na pinupunteriya kan mga kompaniya nin tabako. Duman, an benta sa sigarilyo nakatalagang maglangkaw nin kisuerra 18 porsiento sa masunod na sampulong taon. An Tsina linalaoman na sa katapustapusi maako nin tabako hale sa Solnopan. Sinasabing an 30 porsiento kan sigarilyo sa kinaban sinisigarilyo kan mga Intsik. An Britanong eksperto sa kanser na si Propesor Richard Peto naghula na sa gabos na Intsik na kaakian na nabubuhay ngonyan, 50 milyones an sa katapustapusi magagadan huli sa helang na konektado sa tabako, an irineport kan The Sunday Times kan Londres.
An sarong karakteristiko na nagpapamidbid sa mga Saksi ni Jehova—na labing kuwatro milyones sa bilog na kinaban—iyo an dai ninda paggamit nin tabako. Pero, dakol sainda an dating makosog manigarilyo. Nag-ontok sinda kan marealisar ninda na an paninigarilyo bakong kaoyon kan Kristianong pagtubod. (Mateo 22:39; 2 Corinto 7:1) Kun tunay na mawot nindong makabutas sa adiksion sa tabako, maghagad sa saro sainda nin tabang asin hatol. Sia maoogmang gayo na tabangan kamo.