An mga Nakaoolang sa Katoninongan sa Pag-oltanan nin Tawo Asin Hayop
An mga retratong siring kan yaon sa tutob kan magasin na ini nakaoogma sa mga aki. An mga adulto man parateng naaakit sa siring na retrato.
Taano ta siring an reaksion nin mga tawo? An tunay na katoninongan daw sa pag-oltanan nin tawo asin maski kan pinakamaringis na hayop saro sanang pangarap nin aki? O iyan daw magigin sarong katunayan?
An Tawo Nakaoolang
An dakulang nakaoolang sa siring na katoninongan iyo an tawo mismo. Sarong suanoy na talinhaga an nagsasabi: “An tawo nagsakop sa tawo sa saiyang ikararaot.” (Eclesiastes 8:9) Asin an kasaysayan nin tawo sa pagraot sa saiyang kapwa naheheling sa saiyang pagtratar sa mga hayop.
Halimbawa, dakol na mabangis na hayop an nadakop asin ilinaban sa mga estadio sa suanoy na Roma. Kan 106 C.E., an emperador kan Roma na si Trajan ibinaretang naggibo nin mga karawat na dian nagadan an 10,000 na gladiador asin 11,000 na hayop tanganing mapanigoan an pagkapaha sa dugo nin sadistang mga nagheheling.
Totoo, an partikular na klaseng ini nin pag-aling-aling bako nang uso ngonyan. Alagad an nagdadakol na listahan nin dai na nag-eeksister asin namemeligrong mga klase nagpapatotoo na sala an pagtratar nin tawo sa layas na mga linalang. Mantang nagdadakol an populasyon nin tawo, nagsasadit an istada nin layas na mga hayop. Asin huli sa kapasloan nin tawo, may pangangaipo para sa pambihirang mga anit, sungay, asin tingo nin hayop. Ikinatatakot nin ibang eksperto na solamente mga tipo kan kadaklan sa darakulang klase an sa katapustapusi maiingatan sa mga zoo.
Mga Naniniba nin Tawo
An saro pang nakaoolang sa katoninongan garo minalataw na an ibang mabangis na hayop mismo. Sa Aprika asin Asia, bako nang pambihirang makabasa nin mga bareta nin mabangis na mga hayop na nanalakay sa asin nakagadan nin mga tawo. An The Guinness Book of Animal Facts and Feats nagsabing an mga miembro kan pamilya nin ikos “posibleng may paninimbagan sa haros 1000 kagadanan taon-taon.” Sa India sana, an mga tigre nakagagadan nin labing 50 katawo kada taon. An ibang leopardo sa nasyon na iyan nagin na man mga maniniba nin tawo.
Sa saiyang librong Dangerous to Man, si Roger Caras nagpaliwanag na an mga leopardo kun minsan nagigin mga maniniba nin tawo pakatapos na sibaon an bangkay nin mga tawo huli sa epidemya nin helang. An siring na epidemya, an paliwanag nia, parateng “sinusundan nin mga bulan nin grabeng takot mantang an mga leopardo pinaninigoan an saindang bagong pagkaamante sa laman nin tawo asin nagpopoon mangadan.”
Pero naobserbaran ni Caras na an mga epidemya nin helang bako sanang an dahelan kan gabos na pag-atake nin leopardo. An saro pang dahelan iyo an pagkaribok kan hayop, nangorogna kun iyan harani sa mga aki.
Kan mga taon 1918-26, sarong leopardo sa India an nakagadan nin 125 katawo, siring kan ibinareta ni Koronel J. Corbett sa saiyang librong The Man-Eating Leopard of Rudraprayag. Mga dekada pakatapos, an naniniba nin tawong mga leopardo nakagadan sa kisuerra 82 katawo sa distrito nin Bhagalpur.
Sarong bantay nin layas na mga hayop sa Tanganyika (ngonyan kabtang na kan Tanzania) an nagsaysay kun paano sia daing kapangganahan na naghingoa nin limang bulan kan 1950 na badilon an sarong naniniba nin tawong leopardo na ikinatatakot nin grabe kan mga tawo sa palibot kan baryo nin Ruponda. Dai nahaloy, pakagadan sa 18 kaakian, nadakop iyan nin sarong Aprikanong taga-baryo. Saro pang leopardo an nakagadan nin 26 na babae asin mga aki sa baryo nin Masaguru.
Dangan yaon an Aprikanong leon. Kun iyan naniniba nin tawo, an mga biktima parateng adultong mga lalaki. “Sa sakuyang beinte-tres na taon sa Game Department,” an isinurat ni C. Ionides sa saiyang librong Mambas and Man-Eaters, “nakabadil ako nin labing kuwarentang leon, na an kadaklan kaiyan naniniba nin tawo, mantang an iba magsalang magigin maniniba nin tawo o nananalakay sa ibang hayop.” Sono ki Ionides, an mga leon nagigin peligro sa mga tawo kun marikas na ininaan nin tawo an pinagkatodan na pagkakan kaiyan.
Ihinula an Panbilog na Kinaban na Katoninongan
Sa ibong kan siring na mga nakaoolang sa katoninongan sa pag-oltanan nin tawo asin hayop, an Biblia nagsasabi: “An gabos na klase nin layas na hayop . . . kaipuhan na pagaroon asin napagaro nin katawohan.”—Santiago 3:7.
Ihinula kan Biblia sa Ezequiel 34:25: “Ako [an Dios] magibo sa sainda nin tipan nin katoninongan, asin tunay na papatonongon ko sa daga an mabangis na hayop, asin sinda mag-eerok sa kapatagan na dai nin pag-alaman asin matotorog sa mga kadlagan.”
An siring daw na mga hula kan Biblia bakong realistikong pangarap? Bago isikwal an paglaom sa panbilog na kinaban na katoninongan sa pag-oltanan nin tawo asin hayop, konsideraron an nagkapirang indikasyon sa katotoohan kan sinasabi kan Biblia. An nagkapirang makangangalas na halimbawa nin pagkakaoyon sa pag-oltanan nin nagmamakolog na mga tawo asin nin may potensial na magin peligrosong mga hayop may dokumentadong ebidensia.