Katoninongan Asin Katiwasayan—Saen Magikan?

MINSAN ngani an Naciones Unidas nakagibo nin mahahalagang paglilingkod sa nagkapirang langtad, an siisay man na nagsusubaybay sa bareta kaipuhan na mag-admitir na sagkod ngonyan iyan nasudya sa langtad nin katoninongan asin katiwasayan. Ini prangkang inaadmitir kan pinakadesididong mga parasuportar kan organisasyon.

Kaya ngani, kan 1953, walo sanang taon poon kan iyan mamundag, si Dag Hammarskjöld, na iyo an sekretaryo-heneral kaidto, nagtuga: “Mantang an mga naenot sa samo nangatorogan nin bagong langit, an pinakadakulang paglaom mi iyo na kami togotan na ikaligtas an daan na daga.” Pakalihis nin beinte-sais na taon, si C. William Maynes, sarong katabang na sekretaryo kan estado sa Estados Unidos, napiritan na admitiron: “An mayor na katuyohan kan Junta de Seguridad asin kan Asamblea Heneral iyo an pagpapadanay sa internasyonal na katoninongan asin katiwasayan. . . . May ebidensia kamo na an organisasyon nasudya sa pangenot na katuyohan kaiyan.”

Gurano Kahalaga?

An totoo iyo na an kadaklan sa lataw na mga desisyon na nakakaapektar sa katoninongan asin katiwasayan sa nakaaging 40 taon sa kadaklan naginibo sa luwas kan Naciones Unidas. Kan 1982, iinagrangay ni Sekretaryo-Heneral Javier Pérez de Cuéllar an bagay na “sa taon na ini, paorootro na naheling niato an Organisasyon na ipinapagilid o sinasayumahan, huli sa dahelan na ini o iyan, sa mga situwasyon na iyan maninigo, asin puwede, na nagkaigwa nin mahalaga asin ikakarahay na kabtang.” Taano daw?

An iba itinotokdo bilang dahelan an pambihirang pagdakol kan miembro kan organisasyon. An 51 orihinal na miembro nagin labing 150, na an balang saro may pararehong boto sa Asamblea Heneral. Pero an iba sa mga nasyon na ini saditon. Kaya, an islang nasyon nin Saint Christopher and Nevis, an ika-158 nasyon na uminayon sa organisasyon, may populasyon na kulang pa nin 50,000, pero iyan may kapantay na boto sa Tsina, na an populasyon harani sa sarong bilyon. Totoo, an areglong ini nagtatao sa saradit na nasyon kan oportunidad na madangog; pero dai man kaiyan nadadagka an mas darakulang kapangyarihan na isaboot an mga desisyon kan organisasyon.

An ikaduwang problema nasabihan ni Shirley Hazzard: “An mga kapangyarihan na mamirit dai itinao sa Organisasyon nin Naciones Unidas, apuwera sana sa mga yaon sa mismong mga miembro na pinakaposibleng nagkakaipo nin pamimirit.” Sa ibang pagtaram, an organisasyon puwedeng gumibo nin mga desisyon, pero sa kadaklan dai iyan kayang ipaotob kaiyan. An magagabat na problema sa kinaban dayaday na pinag-oolayan nin haloy. An mga resolusyon solemneng inaaprobaran—dangan linilingawan. Kan 1982 an sekretaryo-heneral kan NU napiritan na iagrangay an “kakulangan nin paggalang sa mga desisyon kaiyan kan mga pinanonongdan kaiyan.”

An mga ini organisasyonal na mga problema—asin igwa pa nin iba na sinasabi nin mga paraanalisar. Alagad igwa nin mas hararom, mas magagabat na dahelan kun taano ta nasudya an Naciones Unidas.

An mga Problemang Mas Hararom

“Kaidto garo baga posible na establisaron, bilang pinakakaipuhan, an sarong palakaw para mapagdanay an internasyonal na katoninongan asin katiwasayan sa irarom kan mga probisyon kan Carta,” sabi ni Javier Pérez de Cuéllar, na ginigirumdom an marahay na mga katuyohan kan mga kagpundar sa organisasyon. “Ano an nangyari sa marahayon na pangarap na iyan? Iyan dai nahaloy pinadiklom kan dai pagkasarabotan kan mayor na mga Kapangyarihan. . . . Saro pa, an kinaban napatunayan na mas komplikado, mas bakong aregladong lugar ki sa pinaglaoman.”

An totoo, dai kasuarin man nagkaigwa nin oportunidad na an Naciones Unidas makapagtao nin katoninongan asin katiwasayan. An trabaho dai kaya kaiyan. An komento kan sekretaryo-heneral nagpapagirumdom sato kan mga tataramon ni propeta Jeremias: “Mayo sa tawong naglalakaw an kakayahan na giyahan an saiyang lakad.” (Jeremias 10:23) An mga tawo, na may limitadong kadonongan asin kakayahan, noarin man dai makakaresolber sa problema nin pagtao nin katoninongan asin katiwasayan sa gabos.

An sekretaryo-heneral nagsabi na nadiskobre kan mga kagpundar sa Naciones Unidas na an kinaban “mas komplikado” ki sa pinaglaoman ninda. Igwa nin pundamental na dahelan sa kamugtakan na ini, asin malinaw na dai ninda iyan aram. Alagad ta iyan ipinaliliwanag ni apostol Juan: “An bilog na kinaban namumugtak sa kapangyarihan kan maraot.” (1 Juan 5:19) An Biblia nagsasabi sato na ngonyan an “maraot,” si Satanas, nagtatao nin kasakitan sa daga, “na may dakulang kaanggotan.” (Kapahayagan 12:12) An makamomondong katotoohan manongod ki Satanas asin sa saiyang impluwensia nagtalaga nang dai maotob an mga paghihingoa kan Naciones Unidas na magtao nin katoninongan bago pa man maponan an organisasyon.

Girumdoma man na an organisasyon nin Naciones Unidas aki kan kinaban na ini asin kun siring nagmana sa mga karakteristiko kaiyan. An mga kaluyahan, karatan, asin kabikoan na nasa indibiduwal na mga nasyon siyempre yaon man sa Naciones Unidas. Si Alexander Solzhenitsyn kinotar na nagsabi kan 1972: “Kaidtong mga unkuwarto na nin sarong siglo an nakaagi, sa dakulang mga paglaom kan bilog na katawohan, an Organisasyon nin Naciones Unidas namundag. Alagad ta sa sarong kinaban na inmoral iyan nagdakula man na inmoral.” An Biblia nagpapatanid: “‘Dai nin katoninongan,’ sabi ni Jehova, ‘para sa mga maraot.’” (Isaias 48:22) An sarong “inmoral” na organisasyon noarin man dai makakapagtao nin katoninongan asin katiwasayan.

Paano Na an Katoninongan Asin Katiwasayan?

Kaya, may magigibo daw an pagdeklarar sa 1986 na “Internasyonal na Taon nin Katoninongan”? Iyan harayong mangyari, ta an nasabihan na mga problema biyong dai kayang resolberan nin mga tawo. An “Taon nin Katoninongan” dai madadara an katawohan na mas harani sa katoninongan asin katiwasayan kun paanong an “Taon kan Aki” kan 1979 dai nakaparahay sa internasyonal na kamugtakan nin mga aki o an “Internasyonal na Taon nin mga Babae” kan 1975 dai guminibo sa kinaban na mas marahay na lugar para sa mga babae.

Minsan siring, tanganing makaligtas an katawohan, malinaw na kaipuhan na igwa nin saro na humiro tanganing magkaigwa nin katoninongan asin katiwasayan. Ngonyan, an mga nasyon na armado nin nuklear nasa kamugtakan na laglagon an kadaklan na buhay sa daga. An modernong mga armas na bakong nuklear ginigikanan nin nakakakubhan na pagkawara nin buhay taon-taon. Garo baga an tunay na katoninongan mas harayo ngonyan ki sa kasuarin pa man! Kun an Naciones Unidas nasudya na resolberan an mga problemang ini, siisay daw an makakaresolber kaiyan?

An pagsiyasat sa kasaysayan nagsusuherir nin sarong may paglaom na simbag. Mga 3,000 na taon na an nakaagi si Hadeng David, sarong guerrero-hade sa Tahaw na Sirangan, nagsurat manongod sa sarong maabot na hade na talagang makapagtatao nin internasyonal na katoninongan. Sa sarong pamibi para sa hadeng ini, si David nagsabi: “An mga bukid logod magdara nin katoninongan sa banwaan, siring man an mga bolod, paagi sa katanosan. Sa saiyang mga aldaw an matanos mamumurak, asin an kadakolan nin katoninongan sagkod na mayo na nin bulan.”—Salmo 72:3, 7.

Siisay na hade an makakahimong magtao nin nagdadanay na katoninongan? An itinotokdo ni David, bakong organisasyon nin tawo, kundi an saiyang Dios, si Jehova, bilang an saro na paagi sa saiyang autoridad ini mangyayari. Ini daw pangarap sana? Bako. An aki ni David na si Salomon nagsarig sa Dios na iyan, asin sa panahon kan saiyang paghade, ipinaheling ni Jehova sa tipikong paagi an Saiyang kapangyarihan paagi sa pagtao nin katoninongan sa kahadean ni Salomon, dawa iyan yaon sa saro kan pinakamaribok na lugar sa daga. Si Salomon bakong guerrero-hade, pero sa panahon kan saiyang paghade, “an Juda asin Israel padagos na nag-erok sa seguridad, na an lambang saro sa sirong kan saiyang ubasan asin sa sirong kan saiyang higuerra, poon sa Dan [sa amihanan] sagkod sa Beer-seba [sa timog], sa bilog na aldaw ni Salomon.”—1 Hade 4:25.

Siyempre, dai nagdanay an katoninongan na idto. An mga Israelitas naholog sa gawe-gawe kan inmoral na kinaban asin nawaran kan saindang seguridad na itinao nin Dios. Minsan siring, pakalihis nin labing duwang siglo, kan an maringis na mga Asirio naggibo nin kampanyang katoninongan paagi sa pananakot, ihinula ni propeta Isaias an pagdatong kan Hade na ipinanganino ni Salomon. Sia nagsurat: “An saiyang ngaran aapodon na Makangangalas na Parahatol . . . Prinsipe nin Katoninongan. An kadakolan kan sa-prinsipeng pamamahala asin katoninongan magigin daing kasagkodan.”—Isaias 9:6, 7.

Siisay an “Prinsipe nin Katoninongan” na iyan? Labing 700 na taon pakalihis ni Isaias, kan an kapangyarihan pankinaban nin Roma naghihingoa na ipaotob an sadiring bersion kaiyan nin internasyonal na katoninongan asin katiwasayan, an Hadeng iyan naglataw sa nasyon ni David, sa Judea, sa persona ni Jesu-Cristo. Sinabihan nia an saiyang mga kahimanwa manongod sa Kahadean nin Dios, na sia an Hade. An Kahadean na ini magigin langitnon, sa siring nakakaresolber sa mga problema kan impluwensia ni Satanas asin kan natural na kadaihan nin tawo nin kakayahan na paghadean an sadiri. Malinaw na mas gusto kan mga kahimanwa ni Jesus an paghade nin Roma asin ipinagadan si Jesus. Minsan siring, arog kan malinaw na pinatutunayan kan kasaysayan, sia binuhay liwat hale sa mga gadan asin nagsakat sa langit, na hinahalat an itinalaan na panahon nin Dios para sa saiya na pumoon na maghade bilang Hade kan Kahadean nin Dios.

Sa katunayan, an kaotoban kan hula nagtatanda sa satong presenteng aldaw bilang an panahon para sa dakulang okasyon na iyan. An pagkamundag kan Kahadean nin Dios sa langit asin an suminunod na pagholog ki Satanas sa daga an dahelan kan “dakulang kaanggotan” ni Satanas asin kan saiyang pagdara nin kasakitan sa daga. (Kapahayagan 12:7-12) An resulta? Mga guerra asin iba pang kasakitan nin tawo, arog kan ihinula ni Jesus mismo. An daga nagin lugar nin “kahandalan nin mga nasyon, na dai naaaraman an gigibohon.”—Lucas 21:25, 26; Mateo 24:3-13.

Paagi nin Tawo o Paagi nin Dios?

An mga hula ni Jesus, na uminabot sa sato hale sa panahon na haros 2,000 na taon na an nakaagi, nagtao nin mas tamang paglaladawan sa mga kamugtakan kan kinaban ki sa optimistikong mga kapahayagan kaidtong mamundag an Naciones Unidas 40 taon na an nakaagi. An pagkasudya kan organisasyon na iyan na maaraman an “gigibohon” nagseserbi sanang pagdodoon kan katamaan kan mga hula kan Biblia. Totoo nanggad, sa pagkasabi ni Isaias, ‘an mismong mga mensahero nin katoninongan mapait na nananangis’ huli sa kamondoan sa saindang mga pagkasudya.—Isaias 33:7.

Ini nagdodoon nin sarong ultimong dahelan kun taano an Naciones Unidas ta noarin man dai makapagtatao nin katoninongan sa daga. An ginigibong paagi kaiyan biyong tumang sa paagi nin Dios. Sono sa isinabing mga katuyohan ni Jehova, an katoninongan madatong, bakong paagi sa pagsararo sa mga nasyon kan kinaban na ini, kundi paagi sa biyong pagsalida dian kan Kahadean nin Dios. (Daniel 2:44) Si Dag Hammarskjöld nagsabi na sia naghihingoa na “ikaligtas an daan na daga.” Kun an boot niang sabihon digdi an presenteng palakaw sa kinaban na binibilog kan independienteng politikal na mga nasyon, kun siring an saiyang mga paglaom nakatalaga nang masudya sa kapinonan pa. An totoo, an “daan na daga” kaipuhan na magtao nin lugar sa bagong palakaw. “An kinaban maagi sana.” (1 Juan 2:17) Mayo nin ano man na makakapagligtas kaiyan, minsan an organisasyon nin Naciones Unidas.

Huli sa nasyonalistikong kapasloan kan mga nasyon, igwa sana nin sarong realistikong paagi na magkaigwa nin katoninongan asin katiwasayan. Solamente an Kahadean nin Dios an makapagtatao kan klase nin katoninongan na minamawot nin tawo poon kan sia paluwason sa tatamnan nin Eden. Uya an sarong paglaladawan kan katiwasayan na ibubunga kan mga aktibidad kan Kahadean: “Papahidon [nin Dios] an gabos na luha sa saindang mga mata, asin an kagadanan mawawara na, dai na sagkod magkakaigwa nin pagmondo ni pagtangis ni kolog. An enot na mga bagay nakalihis na.”—Kapahayagan 21:4.

Garo daw bakong realistiko an panugang iyan? An totoo, iyan an solamenteng paglaom niato, asin an masunod na luwas kan An Torrengbantayan orog na magpapaliwanag kun taano ta siring. Mientras tanto, boot niamong apodon an saindong atension sa sarong mahalagang katotoohan: An kasaysayan kan Naciones Unidas dai pa natatapos. An organisasyon na iyan igwa nin mahalagang kabtang sa maabot na mga pangyayari. Dinadagka mi kamo na basahon an mga artikulo sa luwas na ini, na nagpapaliwanag kan ngapit kan organisasyon nin Naciones Unidas sa liwanag kan hula kan Biblia.

[Ritrato sa pahina 5]

An trabahong magtao nin katoninongan dai kaya kan Naciones Unidas

[Credit Line]

Retrato kan U.S. Army

[Ritrato sa pahina 6]

‘An bilog na kinaban nasa kapangyarihan kan maraot.’ Kabale digdi an Naciones Unidas

[Ritrato sa pahina 7]

An Naciones Unidas noarin man dai magigin mas moral ki sa indibiduwal na mga nasyon na minakompuwesto dian