An Pinaghalean kan Impierno

“AN IMPIERNO,” an paliwanag kan New Catholic Encyclopedia, an tataramon “na ginamit tanganing iladawan an lugar nin pagpadusa.” Sarong Protestanteng ensiklopedia an nagtatao nin kahulogan sa impierno bilang “an lugar nin pagpadusa sa ngapit para sa mga marumpot.”a Alagad an paniniwala sa siring na lugar nin pagpadusa pakatapos nin kagadanan bakong limitado sa pangenot na mga iglesya nin Kakristianohan. Nagpoon ini kadakol na siglo bago mag-eksister an Kakristianohan.

An Impierno kan Mesopotamia

Mga 2,000 taon bago mamundag si Jesus, an mga Sumeriano asin an Babiloniko nagtubod sa kinaban sa irarom kan daga na inaapod nindang Daga na Mayong Buweltahan. An suanoy na paniniwalang ini ipinaheling sa mga tula kan Sumeriano asin kan Akkadiano na midbid bilang “An Epiko kan Gilgames” asin an “An Pagbaba ni Ishtar sa Kinaban sa Irarom kan Daga.” Ilinadawan kan mga ini an ontokan kan mga gadan bilang an harong nin kadikloman, “an harong na dai makaluluwas an siisay man na naglaog digdi.”

Kun manongod sa mga kamugtakan duman, an suanoy na Asiryanong teksto nagsasabi na “an kinaban sa irarom kan daga pano nin makuring takot.” An Asiryanong prinsipe na hinohonang pinatanaw sa natatagong ontokan kan mga gadan nagpatotoo na an saiyang “mga tabay nagtarakig” sa saiyang naheling. Sa paglaladawan ki Nergal, an hade kan kinaban sa irarom kan daga, isinurat nia: “Sa maringis na pag-apod nagkurahaw sia sa sako na grabe an kaanggotan siring sa makosogon na bagyo.”

An Ehipsiyo asin Oriental na mga Relihiyon

An suanoy na mga Ehipsiyo nagtubod sa inmortalidad kan kalag, asin igwa sinda kan saindang sadiring paghonahona sa kinaban sa irarom kan daga. An The New Encyclopædia Britannica nagsasabi: “An mga teksto kan Ehipsiyong paglobong nagpaheling kan dalan pasiring sa masunod na kinaban bilang napalilibotan nin nakatatakot na gayong mga peligro: nakatatakot na mga mampak, mga danaw nin kalayo, mga tata na dai maaagihan kun bakong paagi sa mahikal na mga pormula, asin nin naghuhumang lalaking bangkero na an marumpot na intension kaipuhan na daogon paagi sa mahika.”

An Indo-Iranian na mga relihiyon nagkaigwa nin manlaenlaen na paniniwala manongod sa pagpadusa pakatapos nin kagadanan. Manongod sa Hinduismo, an Pranses na Encyclopædia Universalis (Universal Encyclopedia) nagsasabi: “Igwa nin dai mabilang na paglaladawan kan 21 impierno na inimahenar nin mga Hindu. An mga parakasala siniba nin layas na mga hayop asin halas, inatoman na asalon, linagadi na pidapidaso, pinasakitan paagi sa pagpaha asin paggutom, pinakalakagaan sa lana, o rinonot na magin pulbos sa mga lalagan na batbat o gapo.”

An Hainismo asin Budhismo kapuwa igwa nin saindang bersion kan impierno, kun saen pinadudusahan an mga habo nang magbakle. An Soroastrianismo, na pinundar sa Iran, o Persia, igwa man nin impierno—sarong malipot, mabata an parong na lugar kun saen pinadudusahan an mga kalag kan mga parakasala.

Nakaiinteres na gayo, an mga pagpadusa sa Ehipsiyo, Hindu, Hain, Budhista, asin Soroastrianong mga bersion nin impierno garo bakong sagkod lamang. Sono sa mga relihiyon na ini, pakatapos nin panahon nin pagsasakit, an mga kalag kan mga parakasala minabalyo sa nagkapirang ibang lugar o kamugtakan, depende sa paniniwala nin partikular na relihiyon manongod sa sagkodan nin tawo. An saindang mga ideya manongod sa impierno nakaaagid sa purgatoryo kan Katoliko.

An Griego, Etruskano, asin Romanong mga Impierno

An suanoy na mga Griego nagtubod sa kaligtasan nin kalag (psy·kheʹ, an tataramon na ginagamit man para sa alibangbang). Inaapod ninda an Hades na rona kan mga gadan asin nagtutubod na ini pinamamahalaan nin sarong dios na may kaagid na ngaran. Sa saiyang librong Orpheus—A General History of Religions, an Pranses na iskolar na si Salomon Reinach nagsurat manongod sa mga Griego: “An lakop na gayong paniwala iyo na [an kalag] naglaog sa mga rona nin impierno pakatapos magbalyo sa salog nin Styx sa sakayan kan gurang nang bangkero na si Charon, na naghagad nin obulos [sinsilyo] bilang bayad, na ibinubugtak sa ngoso kan gadan na tawo. Sa mga rona nin impierno nagluwas ini sa atubang kan tolong huwes kan lugar . . . ; kun kinondenar huli sa mga krimen kaini, magsasakit ini sa Tartaro. . . . An mga Griego nag-imbento pa ngani nin Limbo, an ontokan kan mga aki na nagadan sa pagkaomboy, asin nin Purgatoryo, kun saen an bakong gayong masakit na padusa naglilinig nin mga kalag.” Sono sa The World Book Encyclopedia, an mga kalag na minasagkod sa Tartaro “nagsasakit nin daing sagkod na padusa.”

Sa Italya an mga Etruskano, na an sibilisasyon naenot sa mga Romano, nagtubod man sa pagpadusa pakatapos nin kagadanan. An Dictionnaire des Religions (Dictionary of Religions) nagsasabi: “An pag-iingat na gayo kan mga Etruskano sa saindang mga gadan ipinaliwanag paagi kan saindang paghonahona kan mga rona sa kinaban sa irarom kan daga. Siring sa mga Babiloniko, kinonsiderar ninda an mga ini na mga lugar nin pagpadusa asin pagdesasperar para sa haralabang buhok [espiritu kan mga nagadan]. An solamenteng kaginhawahan para sa sainda naghahale sa dolot para sa mga kasalan na idinolot kan mga gikan ninda.” Saro pang reperensia an nagsasabi: “An Etruskanong mga lolobngan nagpapaheling nin mga eksena nin makuring takot na nag-inspirar sa Kristianong mga ipininta manongod sa impierno.”

Inadaptar kan mga Romano an Etruskanong impierno, na inaapod ining Orcus o Infernus. Sinubli man ninda an Griegong mga osipon manongod sa Hades, an hade sa kinaban sa irarom kan daga, na inaapod siang Orcus, o Pluto.

An mga Judio asin an Hebreong Kasuratan

Ano kun manongod sa mga Judio bago kan panahon ni Jesus? Manongod sa sainda, satong mababasa sa Encyclopædia Britannica (1970): “Poon kan ika-5 siglo B.C. padagos, an mga Judio igwa nin dayupot na koneksion sa mga Persiano asin sa mga Griego, na kapuwa igwa nin napaoswag nin marhay na mga ideya kan pag-eksister pakatapos kan buhay sa daga. . . . Kan panahon ni Cristo, an mga Judio nagkaigwa nin paniniwala na an marumpot na mga kalag padudusahan pakatapos nin kagadanan sa Gehenna.” Minsan siring, an Encyclopædia Judaica nagsasabi: “Mayong suhestion manongod sa mas huring paniniwala sa Gehenna an manonompongan sa Kasuratan.”

Tama an huring mga tataramon na ini. Mayong suhestion sa Hebreong Kasuratan manongod sa pagpadusa pakatapos nin kagadanan para sa kalag sa naglalaad na impierno. An nakatatakot na doktrinang ini hale sa pakatapos nin Bahang mga relihiyon kan Babilonya, bakong sa Biblia. An doktrina kan Kakristianohan manongod sa pagpadusa sa impierno naghale sa enot na mga Babiloniko. An Katolikong ideya nin panremedyong pasakit sa purgatoryo hale sa enot na Ehipsiyo asin Oriental na mga relihiyon. An Limbo kinopya hale sa Griegong mitolohiya. An mga pamibi asin dolot para sa mga gadan ginibo kan mga Etruskano.

Alagad sa anong pangenot na paniniwala basado an mga doktrinang ini nin may pakamateng pagpadusa pakatapos nin kagadanan?

[Nota sa Ibaba]

[Ritrato sa pahina 5]

An pagbalyo sa Styx sono sa pagladawan sa “Impierno” ni Dante

[Credit Line]

Dover Publications, Inc.