“Magin Logod Kagalang-galang sa Gabos an Pag-aragoman”
“Magin logod kagalang-galang sa gabos an pag-aragoman, asin dai pagdigtaan an higdaan kan mag-agom.”—HEBREO 13:4.
1. Ano an nanodan nin dakol manongod sa mapangganang pag-aragoman?
AN MINILYON na tawo, dawa sa panahon na ini nin madalion na pagdidiborsio, nagtatagal an pag-inagoman. Nanompongan ninda an paaging magin mapanggana, sa ibong kan mga pagkakalaen sa pagkatawo asin pinaghalean. An siring na mga mag-agom manonompongan sa tahaw kan mga Saksi ni Jehova. Sa kadaklan aadmitiron kan mga mag-agom na ini na nagkaigwa sinda nin marahay asin maraot na mga panahon, may reklamo pa ngani sa kada saro. Pero, nakanood sindang matagalan an saradit na bagyo asin papagdanayon na nasa tamang direksion an garo-barkong pag-inagoman ninda. Ano an nagkapira sa mga bagay na nagpangyari sa saindang magpadagos?—Colosas 3:13.
2. (a) Ano an nagkapirang positibong bagay na nakasustenir sa pag-aragoman? (b) Ano an nagkapirang bagay na puwedeng makaraot sa pag-aragoman? (Helingon an nasa kahon sa pahina 14.)
2 Dakol an ihinahayag kan komento nin nagkapira na an Kristianong pag-inagoman nagin maogma asin nagdadanay. An sarong lalaki na 16 anyos nang may agom nagsabi: “Ano man na oras na lumataw an problema, talagang naghingoa kaming hinanyogon an punto-de-vista kan kada saro.” Itinatampok kaini an saro sa nagpaparigon na mga bagay sa dakol na pag-aragoman—an bukas, prangkang komunikasyon. An sarong babae, na 31 anyos nang may agom, nagsabi: “An pagkinapotan nin kamot asin paggibo nin makaoogmang mga bagay tanganing mapagdanay an romansa niamong duwa poon pa kaidto pangenot nang bagay.” Asin iyan saro pang kabtang nin komunikasyon. An saro pang mag-agom, na haros 40 anyos nang mag-agom, idinoon an halaga nin pagpapadanay sa kuwalidad na magpangisi, an pakapagngisi sa sadiri asin sa lambang saro. Sinabi man ninda na nakatabang an pakahimong maheling an pinakamarahay asin pinakamaraot na ugale kan kada saro pero pakapagpaheling pa giraray nin maimbod na pagkamoot. Nasambitan kan agom na lalaki an pagigin andam na admitiron an mga sala dangan maghagad nin tawad. Kun may espiritu nin pagpapahunod, an pag-aragoman maduko tanganing makibagay imbes na mabari.—Filipos 2:1-4; 4:5, Kingdom Interlinear.
Nagliliwat na Kamugtakan
3, 4. Anong mga pagkaliwat sa kaisipan an nangyari dapit sa kaimbodan sa pag-aragoman? Makatatao daw kamo nin mga halimbawa?
3 Sa nakaaging pirang dekada, sa bilog na kinaban, nagliwat an mga pagmansay dapit sa kaimbodan sa pag-aragoman. An ibang may agom naniniwala na mayo nin sala sa pagkaigwa nin kabit, an modernong apod sa pagsambay, nangorogna kun aram asin akseptado iyan kan agom.
4 An sarong Kristianong paraataman nagkomento manongod sa situwasyon: “Haros tinalikdan na kan kinaban an ano man na seryosong paghihingoa na mamuhay sono sa sarong moral na ley. Ibinibilang nang lihis sa panahon an malinig na gawe.” An prominenteng mga tawo sa politika, karawat, asin aling-alingan hayag na naglalapas sa mga pamantayan kan Biblia sa moral na paggawe, asin an siring na mga tawo nagpapadagos na sikat. Haros mayo na nin kasopganan na konektado sa ano man na klase nin moral na pagkakasala o salang paggamit sa sekso. An kabinian asin integridad bihirang pahalagahan sa inaapod na alta sosyedad. Dangan, basado sa prinsipyong ‘kun ano an totoo sa saro totoo man sa iba,’ inaarog kan masa an halimbawang iyan asin kinokonsinte an kinokondenar nin Dios. Arog iyan kan sinabi ni Pablo: “Mantang nawaran na kan gabos na pagmate sa moral, sinda nagpangana na kan saindang sadiri sa malaswang gawe sa paggibo nin gabos na klaseng kaatian na may kapasloan.”—Efeso 4:19; Talinhaga 17:15; Roma 1:24-28; 1 Corinto 5:11.
5. (a) Ano an paninindogan nin Dios dapit sa pagsambay? (b) Ano an sakop kan paggamit kan Biblia sa terminong “pakikisaro”?
5 Dai nagliwat an mga pamantayan nin Dios. An saiyang paninindogan iyo na an pagdodorog na dai kinasal pakikisaro. An kadaihan nin kaimbodan sa agom pagsambay pa man giraray.a Si apostol Pablo malinaw na nagsabi: “Ano! Dai kamo nakaaaram na an mga bakong matanos dai magmamana kan kahadean nin Dios? Dai kamo madayaan. Minsan an mga parapakisaro, ni an mga parasamba sa ladawan, ni an mga parasambay, ni an mga binabae, ni an mga lalaki na minadorog sa kapwa lalaki . . . dai magmamana kan kahadean nin Dios. Alagad arog kaiyan kaidto an nagkapira saindo. Alagad kamo nahugasan na, alagad kamo pinakangbanal na, alagad kamo ipinahayag nang matanos sa ngaran kan satong Kagurangnan na si Jesu-Cristo asin sa espiritu kan satong Dios.”—1 Corinto 6:9-11.
6. Anong pagpakosog an manonompongan niato sa mga tataramon ni Pablo sa 1 Corinto 6:9-11?
6 An nakapakokosog na punto sa tekstong iyan iyo an mga tataramon ni Pablo na, “Alagad arog kaiyan kaidto an nagkapira saindo. Alagad kamo nahugasan na.” Iyo, an dakol na kan nakaagi nakiiiba sa “labi-labing kalaswaan” kan kinaban napagmata, inako si Cristo asin an saiyang atang, asin nahugasan. Pinili nindang paogmahon an Dios paagi sa moral na pamumuhay asin bilang resulta mas maogma sinda.—1 Pedro 4:3, 4.
7. Ano an pagkakatumang sa pakasabot sa “inmoralidad,” asin ano an punto-de-vista kan Biblia?
7 Sa ibong na lado, an pakahulogan kan modernong kinaban sa inmoralidad nasalakan nang marhay kaya iyan bako nang kapareho kan punto-de-vista nin Dios. Tinawan nin kahulogan nin sarong diksionaryo an “inmoral” na “kontra sa establisadong moralidad.” An “establisadong moralidad” ngonyan, na nagkokonsinte sa pagdodorog bago kasalon asin nin bako sanang mag-agom saka sa homoseksuwalidad, iyo an kinokondenar kan Biblia na inmoralidad. Iyo, sa punto-de-vista kan Biblia, an inmoralidad grabeng paglapas sa moral na ley nin Dios.—Exodo 20:14, 17; 1 Corinto 6:18.
Apektado an Kristianong Kongregasyon
8. Paano puwedeng makaapektar an inmoralidad sa mga nasa Kristianong kongregasyon?
8 Lakop na marhay an inmoralidad ngonyan kaya iyan puwede nganing makaimpluwensia sa mga yaon sa Kristianong kongregasyon. Iyan puwedeng makaimpluwensia sa sainda paagi sa lakop, nakararaot na mga programa sa TV, video, asin pornograpikong mga babasahon. Minsan ngani kadikit sanang Kristiano an apektado, kaipuhan na midbidon na an mayoriya sa mga kaso nin pagtitiwalag sa mga Saksi ni Jehova huli sa daing pagsolsol na gawe na dai maninigo sa Kristiano konektado sa sarong klase nin seksuwal na inmoralidad. Sa positibong lado, an dakol sa mga natiwalag sa huri minimidbid an saindang sala, minabalik sa malinig na pamumuhay, asin pag-abot nin panahon nakababalik sa kongregasyon.—Ikomparar an Lucas 15:11-32.
9. Paano iniimpluwensiahan ni Satanas an daing pagmamaan?
9 Daing duda na si Satanas naglalakawlakaw na siring sa nangangarob na leon, na andam na sibaon an daing pagmamaan. An saiyang mga pakana, o “tusong mga gibo,” sinisiod an pabayang mga Kristiano taon-taon. An dai nawawarang espiritu kan saiyang kinaban paslo, mahilig sa kasingawan, asin malaswa. Iyan nagpapanigo sa laman. Isinisikwal kaiyan an pagpopogol sa sadiri.—Efeso 2:1, 2; 6:11, 12, nota sa ibaba; 1 Pedro 5:8.
10. Sairisay an puwedeng masugotan, asin taano?
10 Siisay sa kongregasyon an puwedeng masugotan sa inmoralidad? An kadaklan na Kristiano, baga man sinda mga magurang sa lokal na kongregasyon, nagbibiyaheng mga paraataman, mga nagtatrabaho sa Bethel, mga payunir na dakol na oras na naghuhulit bulan-bulan, sibot na mga magurang na nagpapadakula nin pamilya, o mga hobenes na napaaatubang sa impluwensia nin mga kaedad. Uso sa gabos an sugot sa laman. Puwedeng magkaigwa nin seksuwal na atraksion sa panahon na dai iyan linalaoman. Kaya ikinasurat ni Pablo: “Mag-ingat an siisay man na naghohona na nagtitindog na dai sia mapukan. Mayong sugot na maabot saindo kundi idto sanang dating namamatean nin tawo [lalaki asin babae].” Makamomondo, pero an ibang Kristiano na nasa mga katongdan nin paninimbagan napadara sa sugot na ini nin inmoralidad.—1 Corinto 10:12, 13.
Nabobotong Asin Nadadara
11-13. Ano an nagkapirang situwasyon na nagbunga nin inmoralidad?
11 Ano an mga sugot asin situwasyon na nagdara sa iba sa rungaw na dalan nin pagsambay asin pakikisaro? Iyan dakol asin komplikado patin puwedeng magkalaenlaen sa laen-laen na nasyon o kultura. Pero, igwa nin pundamental na mga situwasyon na minalataw sa dakol na nasyon. Halimbawa, ibinareta na an iba nag-organisar nin mga parti na daing kontrol an mga inomon na de alkohol. An iba man nagustong marhay sa kinabanon na musikang nakapupukaw asin pagbayleng mapan-akit. Sa ibang lugar sa Aprika, may mayayaman na lalaki—mga daing pagtubod—na may mga sambay; may mga babaeng nasugotan na humanap nin ekonomikong katiwasayan sa siring na situwasyon minsan iyan inmoralidad. Sa ibang lugar binayaan nin Kristianong mga agom na lalaki an saindang pamilya tanganing magtrabaho sa mga mina o sa iba pa. Dangan an saindang kaimbodan asin pagkapiel nasugotan sa sokol o sa mga paaging dai kutana inagihan sa sadiri nindang lugar.
12 Sa progresibong mga nasyon an iba nasiod ni Satanas paagi sa parateng pakiiiba sa bakong kasekso na daing ibang tawo—arog baga kan perming pag-ibaiba sa kotse sa pag-adal na magmaneho.b An kamagurangan na nagpapastor kaipuhan man na magmaan na dai makaiba an sarong tugang na babae na sinda sanang duwa kun hinahatolan ini. An pag-oolay puwedeng magin emosyonal na marhay asin magbunga nin makasosopog na situwasyon para sa saindang duwa.—Ikomparar an Marcos 6:7; Gibo 15:40.
13 An nasambitan na mga kamugtakan nagdara sa ibang Kristiano na dai na magmaan asin makakomitir nin inmoral na mga gibo. Arog kan nangyari kan enot na siglo, pinabayaan ninda na sinda ‘masugotan asin mabotong kan saindang sadiring horot,’ na nagbunga nin kasalan.—Santiago 1:14, 15; 1 Corinto 5:1; Galacia 5:19-21.
14. Taano an kapasloan ta pundamental na bagay sa mga kaso nin pagsambay?
14 An maingat na pagsiyasat sa mga pagtitiwalag nagpaparisa na an inmoral na mga gibo may nagkapirang pararehong pundamental na bagay. Sa siring na mga kaso may kapasloan. Taano ta siring an sabi ta? Huli ta sa mga kaso nin pagsambay, may makokologan na inosenteng tawo o mga tawo. Tibaad iyan an legal na agom. Seguradong an mga aki, kun igwa, ta kun magbunga nin diborsio an pagsambay, an mga aki, na nagmamawot kan katiwasayan nin sararong pamilya, tibaad iyo an magsakit nin pinakagrabe. An iniisip sana kan parasambay iyo an sadiri niang kaogmahan asin bentaha. Iyan kapasloan.—Filipos 2:1-4.
15. Ano an tibaad nagkapirang causa na nagdara sa pagsambay?
15 Sa parate an pagsambay bakong bigla na sanang akto nin kaluyahan. Nagkaigwa na nin luway-luway, dai ngani risa, na pagkaraot kan mismong pag-inagoman. Tibaad rutina na sana o daing buhay an komunikasyon. Tibaad kakadikit kan pagpakinosogan. Tibaad dai na ninda pinahahalagahan an kada saro. Tibaad nahaloyhaloy nang dai pinaninigoan kan mag-agom an kada saro sa seksuwal na paagi. Tunay na kun nangyayari an pagsambay, nagluya man an relasyon sa Dios. Bako nang malinaw an pagmansay ki Jehova bilang buhay na Dios na nakaaaram kan gabos niatong iniisip asin ginigibo. Tibaad ngani sa isip kan parasambay, an “Dios” saro na sanang termino, iniimahinar sanang persona na bakong kabtang nin pan-aroaldaw na buhay. Sa siring nagigin mas pasil na magkasala tumang sa Dios.—Salmo 51:3, 4; 1 Corinto 7:3-5; Hebreo 4:13; 11:27.
An Paaging Makapanlaban
16. Paano malalabanan nin Kristiano an sugot na magtraydor?
16 Kun manompongan nin Kristiano na sia nasusugotan pasiring sa dalan nin pagtraydor sa agom, anong mga bagay an maninigong konsideraron? Enot sa gabos, maninigong horophoropon an kahulogan nin Kristianong pagkamoot, na marigon na napasisikad sa mga prinsipyo kan Biblia. Dai noarin man maninigong itogot na an masunod iyo an pisikal o erotikong pagkamoot asin itulod kamo sa pagkaholog sa kapasloan, na nagtatao nin kasakitan sa iba. Imbes, an situwasyon maninigong helingon basado sa punto-de-vista ni Jehova. Iyan maninigong mansayon sa mas dakulang kamugtakan kan kongregasyon asin sa kasopganan na dadarahon nin maraot na gawe dian asin sa ngaran ni Jehova. (Salmo 101:3) Tibaad malikayan an kapahamakan paagi sa pag-arog sa kaisipan ni Cristo sa bagay na iyan dangan paghiro oyon dian. Girumdoma, an daing kapasloan na pagkamoot na arog-Cristo nungka na nasusudya.—Talinhaga 6:32, 33; Mateo 22:37-40; 1 Corinto 13:5, 8.
17. Anong nakapakokosog na mga halimbawa nin kaimbodan an nasa sato?
17 An sarong paaging makapanlaban parigonon an pagtubod asin pananaw sa paglaom sa ngapit. Ini nangangahulogan nin pagpapadanay na nangongorog sa puso an pambihirang mga halimbawa nin integridad na itinao nin maimbod na mga lalaki asin babae kan suanoy, saka ni Jesus mismo. Si Pablo nagsurat: “Kaya, huli ta napalilibotan kita nin dakulang panganoron nin mga saksi, pabayaan ta man an gabos na kagabatan asin an kasalan na pasil sanang nakagagapos sa sato, asin dumalagan kita na may pakatios sa paorumbasan na nasa atubang ta, mantang kita nagheheling nin maingat sa Pangenot na Ahente asin Parasangkap kan satong pagtubod, si Jesus. Huli kan kagayagayahan na ibinugtak sa atubangan nia tinios nia an pasakitan na kahoy, hinamak an kasopganan, asin nagtukaw sa too kan trono nin Dios. Sa katotoohan, horophoropa nindo nin marhay an saro na nagtios nin siring na panlilibak nin mga parakasala tumang sa saindang sadiring ikararahay, tanganing dai kamo mapagal asin manluya an saindong kalag.” (Hebreo 12:1-3) Imbes na lunodon an barko nin pag-aragoman, an madonong maisip nin mga paaging mahirahay an ano man na raot tanganing ikabalik iyan sa dati, sa siring nalilikayan an mga peligro nin pandadaya asin panloloko.—Job 24:15.
18. (a) Taano an pandadaya ta bakong sobra man kakosog na termino manongod sa inmoralidad? (b) Ano an punto-de-vista nin Dios dapit sa pag-otob sa mga panuga?
18 An pandadaya daw, na katraydoran, sobra man kakosog na termino manongod sa inmoralidad? An katraydoran pagigin bakong maimbod sa ipinaniwala o ipinagkompiar. Tunay na an sumpa sa kasal may kalabot na paniniwala asin panugang kamotan asin padangaton, ano man an mangyari, sa marahay asin maraot na panahon. Kalabot dian an ibinibilang nin dakol na lihis na sa mga panahon na nabubuhayan niato—an panuga nin saro sa ngaran kan saiyang onra na ipinahayag sa sumpa sa kasal. An dai pagmaimbod sa ipinaniwalang iyan pakakomitir nin sarong klase nin katraydoran tumang sa agom. An punto-de-vista nin Dios dapit sa mga panuga malinaw na sinasabi sa Biblia: “Kun kamo nanunuga sa Dios, dai kamo mag-atraso na otobon iyan, huling dai naoogmahan an mga mangmang. Kun ano an saindong panuga, otobon.”—Eclesiastes 5:4.
19. Kabaliktaran sa ano na si Satanas naggagayagaya kun nagkakasala an sarong Saksi?
19 Dai pagduwaduwahan iyan. Kun paanong may dakulang paggayagaya sa langit huli sa pagkaligtas nin sarong parakasala, igwa man nin dakulang paggayagaya sa daga kan mga kampon ni Satanas, naheheling asin dai naheheling, kun an saro sa mga Saksi ni Jehova dai nakapagdadanay sa saiyang integridad.—Lucas 15:7; Kapahayagan 12:12.
Mga Sugot na Uso sa Gabos
20. Paano niato malalabanan an sugot? (2 Pedro 2:9, 10)
20 Dai daw malilikayan an inmoralidad sa nagkapirang kaso? Makosogon daw an laman asin si Satanas kaya an mga Kristiano dai makapanlalaban asin makapagdadanay sa saindang integridad? Si Pablo nagtatao nin pagpakosog sa mga tataramon na ini: “An Dios maimbod, asin dai nia itotogot na kamo masugotan nin labi sa saindong makakaya, kundi kaibahan kan sugot matao man sia nin luluwasan tanganing iyan matagalan nindo.” Sa kinaban ngonyan tibaad dai niato lubos na malikayan an sugot, pero paagi sa pagdolok sa Dios sa pamibi, tunay na kaya niatong tagalan asin pangganahan an ano man na sugot.—1 Corinto 10:13.
21. Anong mga hapot an sisimbagon sa masunod niatong pag-adal?
21 Ano an itinatao sato nin Dios tanganing matabangan kitang matagalan an mga sugot asin magin mapanggana? Ano an kaipuhan niato bilang indibiduwal tanganing maprotehiran an satong pag-aragoman, an satong pamilya, saka an dangog kan ngaran ni Jehova asin kan kongregasyon? Ipaliliwanag kan masunod niatong artikulo an mga hapot na iyan.
[Mga Nota sa Ibaba]
a “An ‘pakikisaro’ sa mahiwas na sentido, asin sono sa pagkagamit sa Mateo 5:32 asin 19:9, malinaw na nanonongod sa dakol na klase nin sala o bawal na pagdodorog sa luwas nin pag-aragoman. An porneia [an termino sa Griego na ginamit sa mga tekstong iyan] iyo an grabe kainmoral na paggamit sa ikinabuhay nin kisuerra sarong tawo (baga man sa natural o bakong natural na paagi); siring man, kaipuhan na may saro pang kaiba sa inmoralidad—sarong tawo ano man an sekso, o sarong hayop.” (The Watchtower, Marso 15, 1983, pahina 30) Pagsambay: “Boluntad na seksuwal na pagdodorog nin sarong may agom asin nin kapadis na bakong an legal na agom na lalaki o agom na babae.”—The American Heritage Dictionary of the English Language.
b Siyempre, may tamang mga okasyon na an tugang na lalaki pasakayon an tugang na babae, asin dai maninigong tawan nin salang kahulogan an siring na mga situwasyon.
Nagigirumdoman daw Nindo?
◻ Ano an nagkapirang bagay na nakatatabang na maparigon an pag-aragoman?
◻ Taano ta maninigo niatong isikwal an punto-de-vista kan kinaban sa moralidad?
◻ Ano an nagkapirang sugot asin situwasyon na puwedeng magdara sa inmoralidad?
◻ Ano an pangenot na paaging malabanan an kasalan?
◻ Paano kita tinatabangan nin Dios sa mga panahon nin sugot?
[Kahon sa pahina 10]
MGA BAGAY NA YAON SA GABOS NA NAGDADANAY NA PAG-ARAGOMAN
◻ Marigon na pangangapot sa mga prinsipyo kan Biblia
◻ An mag-agom pareho may makosog na relasyon ki Jehova
◻ Iginagalang nin agom na lalaki an saiyang agom, an mga saboot asin opinyon kaini
◻ Marahay na komunikasyon aroaldaw
◻ Pagmaigotan na paogmahon an kada saro
◻ Kuwalidad na magpangisi; napagngingisihan an sadiri
◻ Daing pag-alangan na admitiron an mga sala; bulaos na magpatawad
◻ Papagdanayon na buhay an romansa
◻ Magkasaro sa pagpadakula asin pagdisiplina sa mga aki
◻ Dayaday na nagkakasaro sa pamimibi ki Jehova
NEGATIBONG MGA BAGAY NA NAKAPALULUYA SA PAG-ARAGOMAN
◻ Kapasloan asin katagasan nin payo
◻ Dai pakagibo nin mga bagay na magkaibanan
◻ Maluyang komunikasyon
◻ Kakulangan nin bastanteng pakihumapot sa pag-oltanan kan mag-agom
◻ Maluyang pagkapot nin kuwarta
◻ Pagkakalaen nin pamantayan sa pagtratar sa mga aki asin/o mga aki kan agom sa enot
◻ An agom na lalaki nababanggihan sa trabaho o napababayaan an pamilya huli sa ibang obligasyon
◻ Dai pakaasikaso sa espirituwal na mga pangangaipo kan pamilya
[Ritrato sa pahina 11]
An pagpapadanay sa pag-aragoman na kagalang-galang nagtatao nin nagdadanay na kaogmahan