Mga Tanawon sa Dagang Panuga

Sinai​—Bukid ni Moises Asin nin Pagkaherak

KUN ginigirumdom nindo an Bukid nin Sinai, tibaad nasa isip nindo si Moises. Taano? Huli ta naresibi ni Moises an Pagboot nin Dios sa sarong bukid sa Peninsula nin Sinai. Arin na bukid? Posibleng gayo na an saro na ipinaheheling sa itaas.a

Sa timog na parte kan peninsula, mga katahawan kan pinagkasangahan kan Dagat na Pula, may palabang bukid na may duwang alitoktok. An pankagabsan na lokasyon naaangay sa kasaysayan kan Biblia manongod ki Moises. An sarong alitoktok inaapod na Jebel Musa, na nangangahulogan na “Bukid ni Moises.”

An laen-laen na kasaysayan kan Biblia ginigibo an ngaran na iyan na angay nanggad. Nagigirumdoman daw nindo na pinapastoran ni Moises an mga hayop ni Jetro kan magpaheling an anghel sa sarong naglalaad na palongpong? Saen daw idto? Sinasabi kan Biblia na iyan sa “bukid kan tunay na Dios, sa Horeb,” na nginaranan man na Bukid nin Sinai. (Exodo 3:​1-10; 1 Hade 19:8) Pakaluwasan ni Moises sa banwaan nin Dios sa Egipto, dinara nia sinda digdi. An Exodo 19:​2, 3 nagsasabi na “an Israel nag-ontok duman sa atubangan kan bukid. Asin tuminukad si Moises sa tunay na Dios, asin inapod sia ni Jehova hale duman sa bukid.”

Iyan an enot na pagtukad ni Moises sa Bukid nin Sinai, asin bako sanang harani an tinukad nia. Mababasa niato: “Huminilig si Jehova sa Bukid nin Sinai sa alitoktok kan bukid. Dangan inapod ni Jehova si Moises sa alitoktok kan bukid.”​—Exodo 19:20.

An rinibong turista sa modernong aldaw nagsasakit sa pagtukad sa markadong mga agihan sa banggi tanganing makaabot sa alitoktok, naghahalat tanganing maheling an pagsirang kan aldaw, dangan minalugsot pag-abot nin odto. Bakong arog ki Moises. Sinabi nin Dios saiya: “Tumukad ka sako sa bukid asin magdanay ka duman, huli ta boot ko na itao saimo an mga tablang gapo asin an pagboot.” Kan okasyon na iyan “si Moises nagdanay sa bukid apat na polong aldaw asin apat na polong banggi.”​—Exodo 24:​12-18.

Kaya masasabotan na an ngaran ni Moises konektado sa bukid na ini, alagad taano ta may kasumpay na “pagkaherak”? Bueno, mantang yaon duman sa itaas si Moises na riniresibi an Pagboot, an banwaan sa kaplanodohan sa ibaba (tibaad sa Kaplanodohan nin er-Raha sa retrato) naggibo nin karungawan. Pinirit ninda an tugang na lalaki ni Moises na gumibo nin sarong dios. Nagsabi si Aaron: “Tangkasa an bulawan na mga hikaw . . . asin daraha an mga iyan sa sako.” Kaya guminibo sinda nin sarong bulawan na baka tanganing sambahon. Nakapaanggot ini sa tunay na Dios asin dinara an rinibo sa kagadanan. (Exodo 32:​1-35) Pero si Aaron pinahelingan nin pagkaherak asin nakaligtas. Taano?

An komento nin Dios sa Exodo 32:​10 nagsusuherir na dai nia minansay si Aaron bilang an pundador sa pagkakasala kan Israel. Asin kan dumatong an hampangan, “an gabos na aki ni Levi” pinili an lado nin Dios, na daing duwa-duwa na kabale si Aaron. (Exodo 32:26) Kaya sa ibong kan pagkakaigwa nin sala ni Aaron, inako nia an pagkaherak nin Dios sa pamitisan kan Bukid nin Sinai.

Sa huri, ipinahayag ni Moises an pagmawot na orog pang mamidbid si Jehova asin na maheling an Saiyang kamurawayan. (Exodo 33:​13, 18) Mantang imposible para ki Moises na maheling an lalauogon nin Dios, ipinaheling talaga ni Jehova sa saiya an pira sa Saiyang kamurawayan, na idinodoon na “pahehelingan [Nia] nin pagkaherak an saro na puwede [Niang] pahelingan nin pagkaherak.” (Exodo 33:​17–​34:7) Pinakaangay para sa Dios na idoon an saiyang pagkaherak, huli ta ginagamit kan Biblia an “pagkaherak” nin pinakaparate may koneksion sa mga pagtratar nin Dios sa Israel, na saiyang pinalaog sa sarong tipan sa Sinai.​—Salmo 103:​7-13, 18.

An mga nagbibisita sa Bukid nin Sinai ngonyan naheheling sa pamitisan kaiyan an sarong monasteryo, na imposibleng magpagirumdom sa saro kan tunay na pagsamba na nanodan ni Moises sa bukid sa itaas. Imbes, an relihiyon sa monasteryo nasesentro an atension sa mga imahen. An ipinaheheling digdi iyo “An Hagyanan Pasiring sa Paraiso.” Iyan basado sa sarong libro na isinurat kan Bizantinong monghe na si John Climacus. Pakaistar sa laog nin mga 40 taon sa sarong sadit na kuwarto sa monasteryo, nagin siang padre superyor kan monasteryo asin nagsurat dapit sa sarong simbolikong hagyanan pasiring sa langit. Pero mangnoha na an nagkapirang klerigo ipinaheheling na ginuguyod nin mga demonyo pasiring sa daing sagkod na pagpasakit sa naglalaad na impierno. Buhay na marhay, alagad bakong makakasuratan!​—Eclesiastes 9:​5, 10; Jeremias 7:31.

Sa kabaliktaran kan falsong katokdoan na iyan, an totoo iyo na an Makakamhan sa gabos sarong “Dios na maheherakon asin maugayon, maluway sa pagkaanggot asin mayaman sa mamomoton na kabootan asin katotoohan.” (Exodo 34:6) Ruminaning gayo si Moises sa maheherakon na Dios na ini sa Bukid nin Sinai.

[Nota sa Ibaba]

[Picture Credit Line sa pahina 8]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture Credit Line sa pahina 9]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture Credit Line sa pahina 9]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.