Mga Tanawon sa Dagang Panuga

Galaad—An Rehiyon Para sa Mapusong Banwaan

DAI mahaloy bago an Israel nagbalyo sa Salog nin Jordan pasiring sa Dagang Panuga, sinadol sinda ni Moises: “Magmapuso asin magmakosog ka. . . . Si Jehova na saimong Dios iyo an naglalakaw kaiba mo.”​—Deuteronomio 31:6.

Kaibahan sa pagpakosog ni Moises an mga tribo ni Ruben asin ni Gad patin an kabanga kan tribo ni Manases. Naheling ninda na “an lugar [nin Galaad] lugar para sa mga hayop,” kaya hinagad ninda na duman sinda paistaron sa rehiyon nin Galaad.​—Bilang 32:​1-40.

An Galaad nasa ibong na kampi, sa kamping sirangan, kan Jordan. Iyan nanggad an bilog na kamping sirangan, maghale sa porong amihanan kan Gadan na Dagat sagkod sa Dagat nin Galilea. An rehiyon na ini poon sa Kapantayan nin Jordan sagkod sa matubig na mga buklod asin pabilog na mga bolod. Kaya magayon na rehiyon an Galaad para tanoman asin pasabsaban nin mga hayop. An retrato sa itaas nagtatao saindo nin ideya kun anong parte nin Galaad an kaagid kaiyan. Pero taano ta dapat ikonektar an kapusoan sa siring kagayon na lugar?

An mga tribo na pinili an pag-erok sa Galaad malinaw na dai ginibo iyan huli sa pagkatakot. Girumdoma na uminoyon sindang bumalyo sa Jordan tanganing makilaban sa mga kaiwal sa Dagang Panuga. Asin pagbuwelta sa Galaad, nangaipo sinda nin orog pang kapusoan. Taano? Bueno, yaon sinda sa gilid, madaling salakayon kan mga Amonita sa timog-sirangan asin kan mga taga-Siria sa amihanan. Asin sinalakay sinda.​—Josue 22:​9; Hokom 10:​7, 8; 1 Samuel 11:​1; 2 Hade 8:​28; 9:​14; 10:​32, 33.

An mga pagsalakay na idto espisipikong mga pangyayari na kinaipuhan an kapusoan. Halimbawa, kan pabayaan ni Jehova na apihon kan mga Amonita an Galaad, an banwaan nin Dios nagsolsol asin nagsarig sa pangengenot nin “sarong makosog, maisog na lalaki,” na an saiyang ama Galaad man an ngaran. Si Jefte an maisog, o mapuso na lalaking ini. Bantog sia sa sumpa na nagpaheling na, minsan ngani sia mapuso, hinagad nia an paggiya asin pagsuportar nin Dios. Nagsumpa si Jefte na kun togotan sia nin Dios na daogon an mapan-aping mga Amonita, an enot na lumuwas sa saiyang harong sa pagsabat saiya ‘idodolot bilang dolot na tinotong,’ o iaatang, sa Dios.a Nangyari na iyan an solamenteng aki ni Jefte, an saiyang aking babae, na sa huri nagduman sa paglingkod sa santuaryo nin Dios. Iyo, si Jefte asin, sa laen na paagi, an saiyang aking babae, nagpaheling nin kapusoan.​—Hokom 11:​1, 4-40.

Nangyari an sarong pagpaheling nin kapusoan na tibaad bakong siring kabantog durante kan panahon ni Saul. Sa pag-imahinar kan eksena, girumdoma na kan nagin hade si Saul, nan-uma an mga Amonita na ulwaton an toong mata kan mga lalaki nin Jabes-galaad, an banwaan na tibaad namugtak sa may salog na nagbobolos sa kabobolodan pasiring sa Jordan. Tiniripon tolos-tolos ni Saul an sarong hukbo tanganing pakosogon an Jabes. (1 Samuel 11:​1-11) Nasa isip an kamugtakan na iyan, paduman kita sa katapusan kan paghade ni Saul asin helingon ta kun paano ipinaheling an kapusoan.

Magigirumdoman nindo na si Saul asin an tolo sa saiyang mga aking lalaki nagadan durante kan pakilaban sa mga Filisteo. Pinugot kan mga kaiwal na idto an payo ni Saul asin mapangganang isinabit an mga bangkay ni Saul asin kan saiyang mga aking lalaki sa lanob kan Bet-san. (1 Samuel 31:​1-10; sa too, maheheling nindo an nakotkot na ebidensia kan Bet-san.) An bareta kaini nakaabot sa Jabes, sa mga bolod kan Galaad sa Jordan. Ano an magigibo kan mga Galaadita sa atubang kan makosogon na kaiwal na kaya kaiyan na daogon an hade nin Israel?

Sundan an mapa. “An gabos na maiisog na lalaki tolos-tolos na tuminirindog saka nagralakaw kan bilog na bangging idto asin kinua an bangkay ni Saul asin an mga bangkay kan saiyang mga aking lalaki duman sa lanob nin Bet-san asin nagdatong sa Jabes saka sinorolo ninda idto duman.” (1 Samuel 31:​12) Iyo, sa banggi sinda ruminalaog sa pailihan kan kaiwal. Masasabotan nindo kun taano ta inaapod sinda kan Biblia na maiisog, o mapuso.

Pag-abot nin panahon, an sampulong tribo suminiblag tanganing bilogon an amihanan na kahadean nin Israel, asin kabale digdi an Galaad. An nakapalibot na mga nasyon, enot an mga taga-Siria dangan an mga Asirio, nagpoon na sakopon an mga parte kan teritoryong iyan sa kamping sirangan kan Jordan. Kaya sa ibong kan nakaaging pagpaheling nin kapusoan, an banwaan nin Galaad nag-agi nin kasakitan huli sa pagigin nasa gilid na lokasyon.​—1 Hade 22:​1-3; 2 Hade 15:29.

[Nota sa Ibaba]

[Mapa sa pahina 8]

(Para sa aktuwal na format, hilingon an publikasyon)

DAGAT NIN GALILEA

Bet-san

Ramot-galaad

Jabes

GADAN NA DAGAT

Salog nin Jordan

GALAAD

[Credit Line]

Basado sa mapa na kinopya kan Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. asin Survey of Israel.

[Picture Credit Line sa pahina 8]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture Credit Line sa pahina 9]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.