“Mantang Igwa Kami kan Ministeryong Ini . . . , Dai Kami Minasuko”

ISINAYSAY NI RONALD TAYLOR

Kan tig-init nin 1963, nanompongan ko an sakong sadiri na nakikilaban para sa sakong buhay. Mantang naglalamutaw ako sa may gilid nin dagat, nabulsot ako sa sarong dai risang lukab asin biglang nalusbog sa hararomon na tubig. Dai tataong maglangoy, haros malalamos na ako mga pirang metro sana hale sa baybayon. Tolong beses na akong uminirarom asin dakulon nang nainom na tubig kan maheling nin sarong amigo an sakong makaheherak na kamugtakan asin ginuyod ako pagilid. Sa tabang nin tolos-tolos na artipisyal na pagpahangos, nakaligtas ako.

BAKO ini an enot na beses na nasabotan ko an importansia nin dai pagsuko​—dawa kun an mga bagay garo baga mayo nang paglaom. Poon sa pagkaaki, kinaipuhan kong makilaban para sa sakong espirituwal na buhay.

Durante kan malumlom na mga aldaw kan ikaduwang guerra mundial na enot kong nanompongan an Kristianong katotoohan. Saro ako sa rinibong aki na kinua hale sa Londres tanganing makadulag sa mga peligro nin pambobomba. Huling 12 anyos pa sana ako, an guerra talagang daing gayo nin kahulogan para sa sako; haros garo sana iyan abentura.

Sarong gurang nang mag-agom sa Weston-super-Mare, sa timog-solnopan nin Inglaterra, an nag-ataman sako. Dai nahaloy pag-abot ko sa harong kan mag-agom, nagkapirang payunir na ministro an nagpoon na magsongko sa samo. Idto an pamilyang Hargreaves; sinda gabos na apat​—si Reg, Mabs, Pamela, asin Valeri—​espesyal payunir. An sakong kag-ampon na mga magurang nag-ako kan katotoohan, asin pakatapos na pag-adalan an librong The Harp of God, nagdesisyon man ako na maglingkod ki Jehova. Pakalihis sana nin anom na semana, inimbitaran ako na makikabtang sa paghuhulit.

Nagigirumdoman ko pa an enot na aldaw na idto sa paglilingkod sa langtad. Mayo nang ano pa man na preparasyon, tinawan ako nin nagkapirang pulyeto asin sinabihan: “Maghulit ka sa kamping iyan kan tinampo.” Asin iyan an naeksperyensiahan ko sa sakong enot na aldaw nin paghuhulit. Kan panahon na idto, parate kaming naghuhulit paagi sa pagpatanog nin ponograpo na igwang mapuwersang mga sermon. An pinakamaogmang mga oras para sa sako kan nabibitbit ko na an ponograpo sa harong-harong asin nakapagpapatogtog nin mga nakaplakang diskurso. Ibinilang kong tunay na pribilehiyo na gamiton sa paaging iyan.

Dakol na gayo akong ginibong pagpapatotoo sa eskuwelahan, asin nagigirumdoman ko an pakapasakamot sa prinsipal nin mga libro manongod sa mga tema sa Biblia. Sa edad na 13, nabautismohan ako sa haraning asamblea sa Bath. An saro pang kombension sa panahon nin guerra na dai ko noarin man malilingawan iyo an ginibo sa Leicester kan 1941 sa De Montfort Hall. Suminakat ako sa plataporma tanganing akoon an sakong kopya kan librong Children, na igwang personal na mensahe gikan ki Tugang na Rutherford, na iyo an presidente kaidto kan Watch Tower Society. An nakapahihirong pahayag para sa gabos na presenteng hobenes nakapakosog liwat sa sakong pagmawot na maglingkod ki Jehova sagkod lamang.

Kaya duwang maogmang taon an ginamit ko sa pagdakula sa katotoohan sa kaibahan kan sakong kag-ampon na mga magurang. Pero sa edad na 14, kinaipuhan kong bumuwelta sa Londres asin magpoon na magtrabaho para sa sakong pagbuhay. Minsan ngani nakasaro ko giraray an sakong pamilya, kaipuhan ko ngonyan na tumindog sa sakong sadiring mga bitis sa espirituwal na paagi, huling mayo nin siisay man sa harong na kapareho ko an pagtubod. Dai nahaloy itinao ni Jehova an tabang na kaipuhan ko. Tolong semana sana pakaabot ko sa Londres, sarong tugang an nagduman sa harong tanganing hagadon an pagtogot kan sakong ama na iiba ako sa lokal na Kingdom Hall. An tugang iyo si John Barr, na ngonyan miembro kan Namamahalang Grupo kan mga Saksi ni Jehova. Sia nagin saro sa sakong espirituwal na mga “ama” durante kan delikadong mga taon na idto nin pagkatin-edyer.​—Mateo 19:29.

Nagpoon akong umatender sa Kongregasyon nin Paddington, na nagtitiripon sa Craven Terrace na kataed kan Erokan na Bethel sa Londres. Huling ako sarong espirituwal na ilo, sarong gurang nang linahidan na tugang, si “Papa” Humphreys, an inasignaran na tumao nin espesyal na atension sa sako. Tunay nanggad na dakulang bendisyon na makaibaiba an dakol na linahidan na tugang na lalaki asin babae na naglilingkod sa kongregasyon na idto. Kami na daganon an paglaom​—na inaapod na mga Jonadab—​nasa minoriya. An totoo, ako sana an “Jonadab” sa Pag-adal sa Libro kan Kongregasyon na sakong inaatenderan. Minsan ngani dai akong gayo nagkaigwa nin pakikiasosyar sa sakong mga kaedad, an mahalagang marhay na pakiibaibang idto sa maygurang na mga tugang nagtokdo sako nin dakol na kapakipakinabang na leksion. Puwedeng an pinakamahalaga iyo an dai noarin man pagbaya sa paglilingkod ki Jehova.

Kan mga aldaw na idto, idinudusay niamo an bilog na Sabado asin Domingo sa aktibidad na paghuhulit. Inasignaran ako na mag-asikaso sa “sound car,” na sa katunayan sarong traymobil na dinisenyo tanganing kargahan kan mga kasangkapan sa sound asin sarong bateriya sa awto. Kada Sabado, nagtatraymobil ako asin nagduduman sa laen-laen na kanto nin tinampo, kun saen nagpapatogtog kami dangan ipinapadangog an saro sa mga pahayag ni Tugang na Rutherford. Ginamit man an mga Sabado para sa pagpapatotoo sa tinampo dara an samong mga bag nin magasin. An mga Domingo idinusay mi sa pagharongharong, na nag-aalok nin mga pulyeto asin libro.

An sakong pakikiasosyar sa maigot na gurang nang mga tugang pinalaad sa sako an pagmawot na magpayunir. Napapakosog an pagmawot na ini kun naghihinanyog ako sa mga pahayag para sa mga payunir sa mga pandistritong kombension. An sarong kombension na nagkaigwa nin hararom na epekto sa buhay ko iyo an ginibo sa Earl’s Court, Londres, kan 1947. Duwang bulan an nakalihis, nagpalista ako sa payunir na paglilingkod, asin pinagmaigotan kong papagdanayon an espiritu nin pagpapayunir poon kaidto. An kagayagayahan na sakong nakamtan sa pagkondukta nin maoswag na mga pag-adal sa Biblia nagpatunay liwat na ini an tamang desisyon.

Sarong Kastilang Agom Asin Asignasyon sa España

Kan taon 1957, mantang nagpapayunir pa sa Kongregasyon nin Paddington, nakamidbid ko an sarong magayon na Kastilang tugang na an ngaran Rafaela. Pakalihis nin nagkapirang bulan, nagkainagoman kami. An samong pasohan iyo na magpayunir na magkaibanan, pero nagduman nguna kami sa Madrid tanganing mabisto ko an mga magurang ni Rafaela. Idto sarong pagsongko na nakaliwat sa sakong buhay. Mantang kami nasa Madrid, si Tugang na Ray Dusinberre, an paraataman sa sanga sa Espanã, hinapot ako kun puwede kaming maglingkod sa Espanã, na kun saen dakulang marhay an pangangaipo para sa may kabatidan na mga tugang.

Paano mi masasayumahan an siring na imbitasyon? Kaya, kan 1958 pinonan mi an samong pambilog na panahon na paglilingkod na magkaibanan sa España. Kan panahon na idto an nasyon nasa irarom kan pamamahala ni Franco, asin an samong aktibidad daing legal na pagmidbid, na nagpadepisil na marhay sa paghuhulit. Dugang pa, nadepisilan ako sa pag-adal nin Kastila sa enot na duwang taon. Sa giraray, idto kamugtakan na dapat dai sumuko, minsan ngani bako sanang sarong beses akong naghibi bunga nin makolog na pagkadisganar huli sa dai pakapakikomunikar sa mga tugang sa kongregasyon.

Dakulaon an pangangaipo para sa mga paraataman na minsan ngani haros dai ako nakakataram nin Kastila, mayo pa nin sarong bulan nangangataman na ako sa sarong sadit na grupo. Huli ta patago an gibohon niamo, inorganisar kami sa saradit na grupo na kompuwesto nin poon 15 sagkod 20 parahayag, na nagpunsionar na haros garo saradit na kongregasyon. Sa primero, nenenerbiyos ako sa pagkondukta nin mga pagtiripon, huling dai ko perming nasasabotan an mga simbag kan mga nagdadangog. Alagad, an sakong agom nagtutukaw sa likod, asin kun naririsa nia na nariribong ako, maingat nia akong tinatangoan tanganing patunayan na tama an simbag.

Mayo akong natural na abilidad sa pag-adal nin mga lenguahe, asin bako sanang sarong beses na gusto ko nang bumalik sa Londres, kun saen mas pasil kong magigibo an gabos. Minsan siring, poon sa kapinonan, nabawi kan pagkamoot asin pagkamakikatood kan samong namomotan na Kastilang mga tugang na lalaki asin babae an sakong mga pagkadisganar sa lenguahe. Asin binendisyonan ako ni Jehova nin espesyal na mga pribilehiyo na nagpangyari nanggad kaiyan gabos na magin kapakipakinabang. Kan 1958, naimbitaran akong umatender sa internasyonal na kombension sa Nueva York bilang delegado hale sa España. Dangan kan 1962, nag-ako ako nin mahalagang marhay na pagsasanay sa Paadalan sa Ministeryo sa Kahadean na inorganisar para sa samo sa Tangier, Morocco.

An saro pang problema na napaatubang sa sako, apuwera sa lenguahe, iyo an danay na paghadit na tibaad dakopon nin mga pulis. Bilang tagaibang nasyon, aram ko na an pagkaaresto mangangahulogan nin automatikong pagdeportar. Tanganing mainaan an peligro, naghuhulit kami na padis-padis. Mantang nagpapatotoo an saro, an saro maghihinanyog sa ano man na mga senyal nin peligro. Pakatapos na songkoon an saro o duwang pinto, na parateng sa itaas nin sarong edipisyo nin mga apartment, minarayo kami nin duwa o tolong bloke asin minatoktok na naman sa duwa o tolong harong. Permi ming ginagamit an Biblia, asin nagdadara kami nin dikit sanang pulyeto na nakasuksuk sa samong haralabang diaket tanganing ialok sa interesadong mga tawo.

Pakatapos nin sarong taon sa Madrid, idinestino kami sa Vigo, sarong dakulang siudad sa amihanan-solnopan nin España, na mayo man lamang nin Saksi. Sa laog kan enot na mga sarong bulan, isinuherir kan Sosyedad na an sakong agom an gumibo kan kadaklan na pagpapatotoo​—tanganing magtao kan impresyon na kami nagsosongko bilang mga turista. Apesar kan samong pasimple sanang paagi, an samong paghuhulit nakaapod nin atension. Mayo pang sarong bulan an mga pading Katoliko nagpoon na idenunsiar kami sa radyo. Pinatanidan ninda an mga miembro kan saindang parokya na may sarong mag-agom na naghaharongharong na nakikipag-olay manongod sa Biblia​—na haros ipinangangalad na libro kan panahon na idto. An “mag-agom na hinahanap kan mga pulis” sarong tagaibang nasyon asin an saiyang Kastilang agom, na haros iyo an perming nakikipag-olay!

Ipinahayag kan mga padi na an pakikipag-olay sana sa peligrosong mag-agom na ini sarong kasalan na mapapatawad sana kun iyan tolos-tolos na ikinumpisal sa sarong padi. Asin siring nanggad sa malalaoman, pakatapos nin sarong maogmang pakipag-olay niamo sa sarong misis, may paghagad nin despensasyon na sinabi nia samo na kaipuhan siang magduman asin magkumpisal. Paghale mi sa saiyang harong, naheling mi siang naghihidali paduman sa simbahan.

Pagpahale

Duwang bulan sana pakaabot mi sa Vigo, nag-abot an pulis. An pulis na nag-aresto samo madinamayon asin dai kami pinosasan sa pagbiyahe pasiring sa presinto. Sa presinto, may naheling kaming pamilyar na lalauogon, sarong paramakinilya na napatotoohan niamo dai pa sana nahaloy. Malinaw na nasopog sia na maheling kaming tinatrato na garo mga kriminal asin tolos-tolos kaming inasegurar na dai nia kami isinumbong. Minsan siring, pinagsahotan kami nin pagsapeligro sa “espirituwal na pagkasararo nin España,” asin pakalihis nin anom na semana idineportar kami.

Nakaolang iyan, pero dai kaming intension na sumuko. Kadakol pa kan gigibohon sa Peninsula nin Iberia. Pakalihis nin tolong bulan sa Tangier, idinestino kami sa Gibraltar​—saro na naman na teritoryo na dai pa nahuhulitan. Siring kan sabi ni apostol Pablo, kun pinahahalagahan ta an satong ministeryo, kita magpapadagos asin babalosan. (2 Corinto 4:​1, 7, 8) Nagin totoo ini sa samo. Sa pinakaenot na harong na samong sinongko sa Gibraltar, pinonan mi an pag-adal sa Biblia sa sarong bilog na pamilya. Dai nahaloy, nagkokondukta na kami nin tig-17 pag-adal. An dakol na indibiduwal na samong inadalan nagin mga Saksi, asin pakalihis nin duwang taon igwa nang kongregasyon na may 25 parahayag.

Alagad, arog sa Vigo, an klero nagpoon na mangampanya tumang samo. An obispong Anglicano sa Gibraltar pinatanidan an hepe de pulisya na kami “mga tawong hinahaboan,” asin an saiyang pan-iimpluwensia sa mga opisyales sa katapustapusi nagbunga. Kan Enero 1962 pinahale kami sa Gibraltar. Saen daw kami sunod na maduman? Dakula pa an pangangaipo sa España, kaya nagbuwelta kami, sa paglaom na an samong dating rekord sa pulisya nakatago na.

An masaldang na siudad nin Seville an samong bagong erokan. Duman nakamtan mi an kagayagayahan sa dayupot na pakikiiba sa saro pang mag-agom na payunir, si Ray asin Pat Kirkup. Minsan ngani an Seville sarong siudad na kabangang milyon an nag-eerok, 21 sana an parahayag, kaya kadakol kan gigibohon. Ngonyan igwa nang 15 kongregasyon na may 1,500 na parahayag. Pakaagi nin sarong taon nagkaigwa kami nin maogmang sorpresa; inimbitaran kami na maglingkod bilang nagbibiyaheng paraataman sa lugar nin Barcelona.

An pansirkitong gibohon sa sarong nasyon na kun saen an satong gibohon daing legal na pagmidbid medyo napapalaen. Kada semana nagsosongko kami sa saradit na grupo, na an kadaklan kaiyan kakadikit an may kakayahan na tugang na lalaki. An mahigos na mga tugang na lalaking ini nangangaipo kan gabos na pagsasanay asin suporta na ikatatao mi sa sainda. Namotan mi an asignasyon na ini! Pakalihis nin nagkapirang taon sa mga lugar na kun saen nagkapira kun igwa man nin mga Saksi, naogma kami sa pagsongko sa dakol na manlaenlaen na tugang na lalaki asin babae. Dugang pa, an paghuhulit sa Barcelona mas pasil, asin dakol na tawo an gustong mag-adal sa Biblia.

Pakipaglaban sa Depresyon

Alagad, pakalihis sana nin anom na bulan, an sakong buhay biglang nagliwat. An samong enot na bakasyon sa baybayon nin dagat haros nagin trahedya kan maaksidente ako na ilinadawan sa enotan. Sa pisikal tolos-tolos man akong naulian sa pagkakubhan huli sa haros pagkalamos, pero an pangyayari nagwalat nin dai nahahaleng danyos sa sakong sistema nin nerbiyos.

Sa laog nin nagkapirang bulan, nagmaigot akong magpadagos sa paglilingkod sa sirkito, pero sa katapustapusi kinaipuhan kong bumalik sa Inglaterra tanganing magpabolong. Pakalihis nin duwang taon narahayan na ako nin igo tanganing makabuwelta na kami sa España, kun saen ipinagpadagos mi giraray an paglilingkod sa sirkito. Minsan siring, iyan sa halipot na panahon sana. An mga magurang kan sakong agom grabe an paghelang, asin binayaan niamo an pambilog na panahon na paglilingkod tanganing atamanon sinda.

An buhay nagin mas masakit kaidtong, kan 1968, biyo akong nag-agi nin nervous breakdown. May mga panahon na an paghona mi ni Rafaela dai na ako mararahayan. Garo man sana ako nalalamos giraray, pero sa laen na paagi! Apuwera sa pagcausa sa sako na daogon nin negatibong mga saboot, biyo akong pinapanluya kan depresyon. Inaatake ako nin labi-labing panluluya, kaya napiritan ako na haros permi na sanang magpahingalo. Kaidto bakong gabos na tugang nakakasabot sa klaseng ini nin problema; siyempre aram ko na si Jehova nakakasabot. Nagin dakulang satispaksion para sa sako an pagbasa kan magagayon na artikulo sa mga magasin na Torrengbantayan asin Awake! na nagin mapagsabot asin matinabang na marhay sa mga may depresyon.

Sa bilog na masakit na panahon na ini, an sakong agom sarong dayaday na gikanan nin pampakosog. An magkaibanan na pag-atubang sa mga problema talagang nagpaparigon sa bogkos nin pag-agoman. Nagadan an mga magurang ni Rafaela, asin pakalihis nin 12 taon, nagrahay an sakong salud sagkod na namatean mi na puwede na kaming bumalik sa pambilog na panahon na paglilingkod. Kan 1981, sa samong pagkabigla asin kaogmahan, inimbitaran giraray kaming maglingkod bilang paraataman sa sirkito.

Dakolon na teokratikong pagbabago an nangyari sa España poon kan samong enot na eksperyensia sa pagbibiyaheng ministeryo. Libre na an paghulit ngonyan, kaya kaipuhan kong magin pamilyar sa bagong mga kamugtakan. Minsan siring, an paglilingkod bilang paraataman sa sirkito sa giraray sarong dakulang pribilehiyo. An samong pagpayunir sa ibong nin masakit na mga kamugtakan nagpangyari samo na dagkahon an mga payunir na may mga problema. Asin sa parate natatabangan mi an iba na maglingkod man bilang payunir.

Pakalihis nin 11 taon sa gibohon bilang nagbibiyaheng paraataman sa Madrid asin Barcelona, sa giraray an samong nagluluyang salud nagin dahelan na kaipuhan na liwaton an samong mga asignasyon. Idinestino kami bilang espesyal payunir sa siudad nin Salamanca, kun saen puwede akong gamiton bilang magurang. An mga tugang sa Salamanca inako tolos kami. Pakalihis nin sarong taon saro pang krisis an makababalo sa samong pakatagal.

Sa dai ikapaliwanag na dahelan si Rafaela nagin anemikong marhay, asin ipinaheling kan mga pagsiyasat na sia igwang kanser sa bituka. Ngonyan ako an kaipuhan na magin makosog asin itao sa sakong agom an gabos na suporta na magigibo ko. An enot niamong reaksion iyo an dai pakapaniwala, na sinundan nin takot. Makakaligtas daw dian si Rafaela? Sa mga oras na arog kaini, an lubos na pagsarig ki Jehova an nakatatabang sato na magpadagos. Naoogma akong sabihon na si Rafaela nagkaigwa nin mapangganang operasyon, asin linalaom mi na dai na mabalik an kanser.

Minsan ngani may mga panahon na nagkaigwa kami nin mga kasakitan durante kan 36 na taon na ginamit mi sa España, nakaoogma sa puso na mabuhay sa panahon na ini nin espirituwal na pag-oswag. Naheling mi an sadit na grupo nin mga 800 na parahayag kan 1958 na nagin sarong hukbo nin labing 100,000 na parahayag ngonyan. An samong mga kasakitan tinahoban kan samong dakol na kagayagayahan​—an pagtabang sa iba na mag-ako kan katotoohan asin magin maygurang sa espirituwal, pagtinabangan bilang mag-agom, asin pakamate na ginamit mi an samong buhay sa pinakamarahay na paaging mahihimo.

Si Pablo nagsasabi sa ikaduwa niang surat sa mga taga-Corinto: “Mantang igwa kami kan ministeryong ini sono sa pagkaherak na ipinaheling sa samo, dai kami minasuko.” (2 Corinto 4:​1) Sa pagsalingoy, nagtutubod ako na igwa nin nagkapirang bagay sa sakong buhay na nakaolang sako sa pagsuko. An halimbawa nin maimbod na linahidan na mga tugang na nagpaheling nin interes sa sako durante kan sakong mga taon nin pagdakula nagtao nin marahay na pundasyon. An pagkakaigwa nin agom na kapareho ko an espirituwal na mga pasohan sarong makangangalas na tabang; kun ako may depresyon, pinakokosog ako ni Rafaela, asin ginibo ko man iyan sa saiya. An kakayahan na magpangisi saro man na dakulang abilidad. An kakayahan na magngisi kaiba kan mga tugang​—asin pagngisihan an satong sadiri—​minsan paano nagpapangyari sa mga problema na magin garo daing gayo nakalulunos.

Pero orog sa gabos, an pakatagal sa atubangan nin mga pagbalo nagkakaipo kan kosog ni Jehova. Permi kong ginigirumdom an mga tataramon ni Pablo: “Igwa ako kan kosog para sa gabos na bagay huli sa saiya na nagtatao nin kapangyarihan sa sako.” Huling nasa satong kampi si Jehova, dai kita kaipuhan na sumuko noarin man.​—Filipos 4:13.

[Mga retrato sa pahina 23]

Si Ronald asin Rafaela Taylor kan 1958

[Mga retrato sa pahina 24, 25]

Pagtiripon sa irarom nin pangangalad sa España (1969)