Ilinigtas Hale sa Sarong “Maraot na Kapag-arakian”

“O daing pagtubod asin bikong kapag-arakian, sagkod noarin ako magpapadagos sa kaibanan nindo asin magtitios sa saindo?”​—LUCAS 9:41.

1. (a) Sa ano nagtatanda an satong mga panahon na dakol an kalamidad? (b) Ano an sinasabi kan Kasuratan manongod sa mga makaliligtas?

KITA nabubuhay sa mga panahon na dakol an kalamidad. Mga linog, baha, gutom, helang, katampalasanan, pambobomba, makatatakot na guerra​—an mga ini asin dakol pa an nakalamos sa katawohan durante kan satong ika-20 siglo. Minsan siring, an pinakadakulang kalamidad sa gabos nagtatao nin peligro sa harani nang ngapit. Ano iyan? Iyan “dakulang kahorasaan na dai pang kaagid na nangyari poon sa kapinonan kan kinaban sagkod ngonyan, dai pa, ni mangyayari pa giraray.” (Mateo 24:21) Pero, dakol sa sato an makatatanaw sa sarong magayagayang ngapit! Taano? Huli ta an mismong Tataramon nin Dios may ilinaladawan na “sarong dakulang kadaklan, na dai nin siisay man na makabibilang, hale sa gabos na nasyon asin tribo asin banwaan patin tataramon . . . ‘An mga ini an nagluwas sa dakulang kahorasaan . . . Dai na sinda magugutom ni mapapaha man . . . Asin papahidon nin Dios an gabos na luha sa saindang mga mata.’”​—Kapahayagan 7:​1, 9, 14-17.

2. An pambukas na mga bersikulo kan Mateo 24, Marcos 13, asin Lucas 21 nagkaigwa nin anong enot na makahulang kaotoban?

² Iiniintrodusir kan ipinasabong na rekord sa Mateo 24:​3-22, Marcos 13:​3-20, asin Lucas 21:​7-24 an makahulang paglaladawan ni Jesus sa “pagtatapos kan palakaw nin mga bagay.”a An hulang ini nagkaigwa nin enot na kaotoban sa maraot na Judiong palakaw nin mga bagay kan enot na siglo kan satong Komon na Kapanahonan, na natapos sa dai pang kaagid na “dakulang kahorasaan” sa mga Judio. An bilog na relihioso asin politikal na estruktura kan Judiong palakaw, na nasesentro sa templo sa Jerusalem, linaglag, na nungka nang hihirahayon.

3. Taano ta apuradong himateon niato an hula ni Jesus ngonyan?

³ Pag-olayan niato ngonyan an mga kamugtakan na konektado sa enot na kaotoban kan hula ni Jesus. Tatabangan kita kaini na orog na masabotan an kaagid na kaotoban ngonyan. Ipaheheling kaiyan sa sato kun gurano kaapurado na gumibo nin positibong aksion ngonyan tanganing makaligtas sa pinakadakula sa mga kahorasaan na nagtatao nin peligro sa bilog na katawohan.​—Roma 10:​9-13; 15:4; 1 Corinto 10:11; 15:58.

“An Katapusan”​—Noarin?

4, 5. (a) Taano ta interesado sa hula kan Daniel 9:​24-27 an matatakton sa Dios na mga Judio kan enot na siglo C.E.? (b) Paano naotob an hulang ini?

⁴ Kan mga taon 539 B.C.E., an propeta nin Dios na si Daniel tinawan nin bisyon nin mga pangyayari na maootob durante kan ultimong “semana” nin sarong peryodo na “pitong polong semana” nin mga taon. (Daniel 9:​24-27) An ‘mga semanang’ ini nagpoon kan 455 B.C.E. kan ipagboot ni Hadeng Artajerjes nin Persia an pagtogdok liwat kan siudad nin Jerusalem. An ultimong “semana” nagpoon sa pagtunga kan Mesiyas, si Jesu-Cristo, kan sia bautismohan asin lahidan kan 29 C.E.b An matatakton sa Dios na mga Judio kan enot na siglo C.E. nakaaaram na marhay kan kabtang na ini kan hula ni Daniel manongod sa panahon. Halimbawa, mapadapit sa mga kadaklan na nagkatiripon tanganing dangogon an paghuhulit ni Juan na Bautisador kan 29 C.E., an Lucas 3:15 nagsasabi: “An mga tawo naghahalat asin an gabos naghohorophorop sa saindang puso manongod ki Juan: ‘Sia daw an Cristo?’”

⁵ An ika-70 “semana” magigin pitong taon nin espesyal na pabor na itinao sa mga Judio. Magpoon kan 29 C.E., kabale dian an bautismo asin ministeryo ni Jesus, an saiyang kagadanan bilang atang “sa kabangaan kan semana” kan 33 C.E., asin saro pang ‘kabangang semana’ sagkod kan 36 C.E. Durante kan “semanang” ini, an oportunidad na magin linahidan na mga disipulo ni Jesus itinao sana sa matatakton sa Dios na mga Judio asin Judiong mga proselito. Dangan kan 70 C.E., sarong petsa na dai aram bago pa, an mga hukbong Romano sa pangengenot ni Tito pinara an apostatang Judiong palakaw.​—Daniel 9:​26, 27.

6. Paano huminiro “an makababaldeng bagay” kan 66 C.E., asin ano an nagin reaksion kan mga Kristiano?

⁶ Sa siring an Judiong pagkasaserdote, na nagparigsok sa templo sa Jerusalem asin nakipagkasapakat sa paggadan sa mismong Aki nin Dios, pinara. Nawara man an mga rekord kan nasyon asin mga tribo. Pakatapos kaiyan, mayong Judio na puedeng legal na maghingako nin makasaserdote o makahadeng mana. Minsan siring, nakaoogma na an linahidan na espirituwal na mga Judio isiniblag bilang makahadeng pagkasaserdote tanganing ‘ipahayag an mga kamurawayan’ ni Jehova Dios. (1 Pedro 2:9) Kan enot na salikopan kan hukbong Romano an Jerusalem asin kinalot pa ngani an irarom kan lugar kan templo kaidtong 66 C.E., minidbid kan mga Kristiano an hukbong militar na iyan bilang “an makababaldeng bagay na nagpapangyari nin kagabaan, siring sa itinaram paagi ki Daniel na propeta, na nagtitindog sa banal na lugar.” Bilang pagkuyog sa makahulang pagboot ni Jesus, an mga Kristiano sa Jerusalem asin Judea nagdurulag pasiring sa mabukid na mga rehion para sa proteksion.​—Mateo 24:​15, 16; Lucas 21:​20, 21.

7, 8. Anong “tanda” an namasdan kan mga Kristiano, alagad ano an dai ninda aram?

⁷ Namasdan kan maimbod na Judiong mga Kristianong idto an kaotoban kan hula ni Daniel asin naheling ninda an makaturotristeng mga guerra, gutom, peste, linog, asin katampalasanan na ihinula ni Jesus bilang kabtang kan “tanda . . . kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay.” (Mateo 24:3) Alagad isinabi daw sa sainda ni Jesus kun noarin aktuwal na hohokoman ni Jehova an maraot na palakaw na idto? Dai. An ihinula nia manongod sa kulminasyon kan saiyang makahadeng presensia sa ngapit siertong nagin aplikado man sa “dakulang kahorasaan” kan enot na siglo: “Mapadapit sa aldaw asin oras na iyan mayo nin siisay man na nakaaaram, ni an mga anghel kan kalangitan ni an Aki, kundi an Ama sana.”​—Mateo 24:36.

⁸ Gikan sa hula ni Daniel, puedeng nakuenta na kan mga Judio kun noarin an panahon kan pagtunga ni Jesus bilang Mesiyas. (Daniel 9:25) Pero mayong petsa na itinao sa sainda para sa “dakulang kahorasaan” na sa katapustapusi luminaglag sa apostatang Judiong palakaw nin mga bagay. Pagkatapos sana kan pagkalaglag kan Jerusalem asin kan templo kaiyan na narealisar ninda na an petsa 70 C.E. Minsan siring, aram ninda an makahulang mga tataramon ni Jesus: “An kapag-arakian na ini dai noarin man makalilihis sagkod na an gabos na bagay na ini mangyari.” (Mateo 24:34) Minalataw na an aplikasyon kan “kapag-arakian” digdi laen man kan nasa Eclesiastes 1:​4, na nagtataram dapit sa sunod-sunod na kapag-arakian na minaabot asin minaagi sa laog nin sarong peryodo nin panahon.

“An Kapag-arakian na Ini”​—Ano Iyan?

9. Paano tinatawan nin kahulogan kan mga leksiko an termino sa Griego na ge·ne·aʹ?

⁹ Kan madangog kan apat na apostol na nakatukaw kataed ni Jesus sa Bukid nin mga Olibo an saiyang hula manongod sa “pagtatapos kan palakaw nin mga bagay,” ano an nagin pagsabot ninda sa ekspresyon na “an kapag-arakian na ini”? Sa mga Ebanghelyo an terminong “kapag-arakian” trinadusir hale sa termino sa Griego na ge·ne·aʹ, na tinatawan nin kahulogan kan presenteng mga leksiko sa mga terminong ini: “Sa lit[eral] idtong mga gikan sa sasarong apoon.” (Greek-English Lexicon of the New Testament ni Walter Bauer) “Idtong pinaniaki, sarong pamilya; . . . sunod-sunod na mga miembro nin sarong linahe . . . o nin rasa nin mga tawo . . . o nin bilog na kaburonyogan nin mga tawo na nabubuhay nin durungan, Mat. 24:34; Mar. 13:30; Luc. 1:48; 21:32; Fil. 2:​15, asin nangorogna kan mga kabilang sa Judiong rasa na nabubuhay sa sarong peryodo.” (Expository Dictionary of New Testament Words ni W. E. Vine) “Idtong mga pinaniaki, mga tawo na parareho an ginikanan, sarong pamilya; . . . an bilog na kaburonyogan nin mga tawo na nabubuhay nin durungan: Mat. xxiv. 34; Mar. xiii. 30; Luc. i. 48 . . . ginagamit esp[esyalmente] manongod sa Judiong rasa na nabubuhay sa saro sanang peryodo.”​—Greek-English Lexicon of the New Testament ni J. H. Thayer.

10. (a) Ano an magkaagid na pagpakahulogan nin duwang autoridad sa pagsitar sa Mateo 24:34? (b) Paano sinusuportaran nin sarong diksionaryo sa teolohiya asin nin nagkapirang traduksion sa Biblia an pagpakahulogan na ini?

¹⁰ Sa siring si Vine asin si Thayer pareho sinisitar an Mateo 24:34 sa pagtao nin kahulogan sa “an kapag-arakian na ini” (he ge·ne·aʹ hauʹte) bilang “an bilog na kaburonyogan nin mga tawo na nabubuhay nin durungan.” An Theological Dictionary of the New Testament (1964) nagsusuportar sa pagpakahulogan na ini, na an sabi: “An paggamit ni Jesus kan ‘kapag-arakian’ nagpapahayag kan saiyang kompletong katuyohan: pinupunteriya nia an bilog na banwaan asin ginigirumdom an saindang pagkasararo sa kasalan.” Tunay nanggad na maririsa an “pagkasararo sa kasalan” sa Judiong nasyon kan si Jesus yaon digdi sa daga, kun paanong yaon man iyan sa palakaw kan kinaban ngonyan.c

11. (a) Anong autoridad an maninigong pangenot na gumiya sa sato sa pagdeterminar kun paano iaaplikar an he ge·ne·aʹ hauʹte? (b) Paano ginamit kan autoridad na ini an termino?

¹¹ Siempre, an mga Kristianong nag-aadal kan bagay na ini sa pangenot ginigiyahan an saindang kaisipan kan paagi nin pagkagamit kan pinasabngan na mga kagsurat kan Ebanghelyo sa ekspresyon sa Griego na he ge·ne·aʹ hauʹte, o “an kapag-arakian na ini,” sa pagbareta kan mga tataramon ni Jesus. An ekspresyon danay na ginamit sa negatibong paagi. Sa siring, an Judiong mga namomoon sa relihion inapod ni Jesus na “mga halas, aki nin mga rimoranon” asin sinabi pa nia na an paghokom nin Gehenna gigibohon sa “kapag-arakian na ini.” (Mateo 23:​33, 36) Minsan siring, an paghokom daw na ini limitado sana sa mapagsaginsagin na klero? Dai man. Sa nagkapirang okasyon, an mga disipulo ni Jesus nadangog siang nagtataram dapit sa “kapag-arakian na ini,” na daing pagliwatliwat na iinaaplikar an termino sa mas mahiwas na sentido. Ano idto?

An “Maraot na Kapag-arakian na Ini”

12. Mantang naghihinanyog an saiyang mga disipulo, paano ikinonektar ni Jesus an “mga kadaklan” sa “kapag-arakian na ini”?

¹² Kan 31 C.E., durante kan dakulang ministeryo ni Jesus sa Galilea asin dai nahaloy pakalihis kan Paskua, nadangog sia kan saiyang mga disipulo na nagsasabi sa “mga kadaklan”: “Sa kiisay ko ibabaing an kapag-arakian na ini? Iyan garo mga aking nagtuturukaw sa mga sadan na nagkukururahaw sa saindang mga kakawat, na nagsasabi, ‘Tinugtogan mi kamo nin flauta, alagad ta dai kamo nagbarayle; nanambitan kami, alagad ta dai kamo nanangis.’ Sa siring man na paagi, si Juan [na Bautisador] dai nagkakan ni nag-inom, alagad ta sabi nin mga tawo, ‘Sia may demonyo’; an Aki nin tawo [si Jesus] nagkakakan asin nag-iinom, alagad ta sabi man giraray nin mga tawo, ‘Uya! Sarong tawong onason asin parainom nin arak, katood nin mga parasingil nin buhis asin mga parakasala.’” Dai mapaoyonan an daing prinsipyong “mga kadaklan” na idto!​—Mateo 11:​7, 16-19.

13. Sa presensia kan saiyang mga disipulo, sairisay an ipinamidbid asin kinondenar ni Jesus bilang an “maraot na kapag-arakian na ini”?

¹³ Pagkaagi pa nin kadikit na panahon kan 31 C.E., kan ponan ni Jesus asin kan saiyang mga disipulo an saindang ikaduwang biahe nin paghuhulit sa Galilea, “an nagkapira sa mga eskriba asin Fariseo” naghagad nin sarong tanda ki Jesus. Sinabihan nia sinda asin an “mga kadaklan” na yaon duman: “An maraot asin parasambay na kapag-arakian padagos na naghahanap nin tanda, alagad mayo nin tanda na itatao dian apuera sa tanda ni Jonas na propeta. Huli ta kun paanong si Jonas yaon sa laog kan tulak kan dakulang sira nin tolong aldaw asin tolong banggi, siring man an Aki nin tawo mamumugtak sa puso kan daga sa laog nin tolong aldaw asin tolong banggi. . . . Siring man kaiyan an mangyayari sa maraot na kapag-arakian na ini.” (Mateo 12:​38-46) Malinaw nanggad, kabale sa “maraot na kapag-arakian na ini” kapwa an mga namomoon sa relihion asin an “mga kadaklan” na nungkang nakasabot sa tanda na naotob sa pagkagadan asin pagkabuhay liwat ni Jesus.d

14. An mga disipulo ni Jesus nadangog siang naggigibo nin anong pagkondenar sa mga Saduceo asin Fariseo?

¹⁴ Pakalihis kan Paskua nin 32 C.E., pag-abot ni Jesus asin kan saiyang mga disipulo sa rehion nin Magadan sa Galilea, an mga Saduceo asin Fariseo naghagad giraray ki Jesus nin tanda. Inotro nia sa sainda: “An maraot asin parasambay na kapag-arakian padagos na naghahanap nin tanda, alagad mayo nin tanda na itatao dian apuera sa tanda ni Jonas.” (Mateo 16:​1-4) Kulpable nanggad an relihiosong mga parasaginsagin na idto bilang mga namomoon sa tahaw kan bakong maimbod na “mga kadaklan” na kinondenar ni Jesus bilang “maraot na kapag-arakian na ini.”

15. Bago asin sa giraray pagkatapos tolos kan transpigurasyon, anong pakiatubang sa ‘kapag-arakian na ini’ an ginibo ni Jesus asin kan saiyang mga disipulo?

¹⁵ Sa paghinanapos kan saiyang ministeryo sa Galilea, pinarani ni Jesus sa saiya an kadaklan asin an mga disipulo nia asin nagsabi: “Kun siisay man an ikasopog ako asin an sakong mga tataramon sa parasambay asin makasalan na kapag-arakian na ini, ikasosopog man sia kan Aki nin tawo.” (Marcos 8:​34, 38) Kaya an mga kadaklan nin daing pagsolsol na mga Judio kan panahon na idto malinaw na iyo an “parasambay asin makasalan na kapag-arakian na ini.” Pakalihis nin pirang aldaw, pakatapos kan transpigurasyon ni Jesus, si Jesus asin an saiyang mga disipulo ‘nagdatong sa kadaklan,’ asin sarong lalaki an nakiolay sa saiya na paomayan an saiyang aki. Si Jesus nagkomento: “O daing pagtubod asin bikong kapag-arakian, sagkod noarin ako magpapadagos sa kaibanan nindo? Sagkod noarin ako magtitios sa saindo?”​—Mateo 17:​14-17; Lucas 9:​37-41.

16. (a) Anong pagkondenar sa “mga kadaklan” an inotro ni Jesus sa Judea? (b) Paano nagibo kan “kapag-arakian na ini” an pinakamaraot sa gabos na krimen?

¹⁶ Posibleng sa Judea, pakalihis kan Kapiestahan nin mga Payag-payag kan 32 C.E., “kan an mga kadaklan nagtitiripon” sa palibot ni Jesus, na inotro ni Jesus an saiyang pagkondenar sa sainda, na an sabi: “An kapag-arakian na ini maraot na kapag-arakian; iyan naghahanap nin tanda. Alagad mayo nin tanda na itatao dian apuera sa tanda ni Jonas.” (Lucas 11:29) Sa katapustapusi, kan si Jesus ipabista kan mga namomoon sa relihion, si Pilato nag-alok na butasan sia. An rekord nagsasabi: “Inagyat kan poon na mga saserdote asin kan kamagurangan na lalaki an mga kadaklan na si Barrabas an hagadon, alagad si Jesus an ipagadan. . . . Si Pilato nagsabi sa sainda: ‘Ano, kun siring, an gigibohon ko ki Jesus na iyo daa an Cristo?’ Sinda gabos nagsabi: ‘Ipako sia!’ Sia nagsabi: ‘Taano, anong maraot an ginibo nia?’ Pero sinda orog pang nagkukururahaw: ‘Ipako sia!’” Hinahagad kan “maraot na kapag-arakian” na idto an dugo ni Jesus!​—Mateo 27:​20-25.

17. Ano an nagin reaksion kan nagkapira sa “bikong kapag-arakian na ini” sa paghuhulit ni Pedro kan Pentecostes?

¹⁷ Sa siring, sarong “daing pagtubod asin bikong kapag-arakian,” na sinutsutan kan mga namomoon sa relihion kaiyan, an nagkaigwa nin pangenot na kabtang sa pagpangyari kan kagadanan kan Kagurangnan na si Jesu-Cristo. Pakalihis nin 50 aldaw, kan Pentecostes nin 33 C.E., an mga disipulo nag-ako nin banal na espiritu asin nagpoon na magtaram sa manlaenlaen na tataramon. Kan madangog an tanog, “an kaburonyogan nagtiripon,” asin inapod sinda ni apostol Pedro na “mga taga-Judea asin kamo gabos na nag-oorontok sa Jerusalem,” na an sabi: “An tawong ini [si Jesus] . . . ipinako nindo sa harigi paagi sa kamot nin mga tawong tampalasan asin ginadan.” Ano an nagin reaksion kan nagkapira sa mga naghihinanyog? “Sinda nagkarulugad sa puso.” Dangan pinakiolayan sinda ni Pedro na magsorolsol. Sia “lubos na nagpatotoo asin nagsadol sa sainda, na an sabi: ‘Paligtas kamo hale sa bikong kapag-arakian na ini.’” Bilang simbag, mga tolong ribo an “maogmang nag-ako kan saiyang tataramon [asin] binautismohan.”​—Gibo 2:​6, 14, 23, 37, 40, 41.

Ipinamimidbid “an Kapag-arakian na Ini”

18. An paggamit ni Jesus kan terminong “an kapag-arakian na ini” danay na nanonongod sa ano?

¹⁸ Ano, kun siring, an “kapag-arakian” na parateng marhay na nasasambitan ni Jesus sa atubangan kan saiyang mga disipulo? Ano an pagsabot ninda sa saiyang mga tataramon: “An kapag-arakian na ini dai noarin man makalilihis sagkod na an gabos na bagay na ini mangyari”? Sierto nanggad, dai liniliwat ni Jesus an saiyang establisado nang paggamit kan terminong “an kapag-arakian na ini,” na danay niang iinaplikar sa magkakakontemporanyong mga tawo kaiba kan saindang “mga butang parakabit” na gabos minakompuesto sa Judiong nasyon. (Mateo 15:14) “An kapag-arakian na ini” nakaeksperyensia kan gabos na kasakitan na ihinula ni Jesus dangan nakalihis sa dai pang kaagid na “dakulang kahorasaan” sa Jerusalem.​—Mateo 24:​21, 34.

19. Kasuarin asin paano nakalihis an “langit asin daga” kan Judiong palakaw?

¹⁹ Kan enot na siglo, hinohokoman ni Jehova an banwaan na Judio. An mga nagsolsol, na naggibo nin pagtubod sa maheherakon na probisyon ni Jehova paagi ki Cristo, ilinigtas hale sa “dakulang kahorasaan” na idto. Kaoyon nanggad sa mga tataramon ni Jesus, nangyari an gabos na ihinula, dangan an “langit asin daga” kan Judiong palakaw nin mga bagay​—an bilog na nasyon, kaiba an mga namomoon sa relihion kaiyan asin an maraot na sosyedad nin mga tawo—​nakalihis. Naghokom si Jehova!​—Mateo 24:35; ikomparar an 2 Pedro 3:7.

20. Anong napapanahon na sadol an minaaplikar na may pagkaapurado sa gabos na Kristiano?

²⁰ Narealisar kan mga Judio na nagmangno sa makahulang mga tataramon ni Jesus na an saindang kaligtasan depende, bakong sa paghihingoang kuentahon an lawig nin sarong “kapag-arakian” o nin may petsang “mga aldaw o panahon,” kundi sa pagdadanay na siblag sa maraot na magkakakontemporanyong kapag-arakian asin maigot na paggibo kan kabotan nin Dios. Minsan ngani an ultimong mga tataramon sa hula ni Jesus aplikado sa mayor na kaotoban sa satong aldaw, an Judiong mga Kristiano kan enot na siglo kinaipuhan man na maghimate sa sadol: “Kaya magpuka kamo, na sa gabos na panahon nagngangayongayo na magin kamong mapanggana sa pagdulag sa gabos na ining bagay na nakatalagang mangyari, asin sa pagtindog sa atubangan kan Aki nin tawo.”​—Lucas 21:​32-36; Gibo 1:​6-8.

21. Anong biglang pangyayari an puedeng laoman niato sa harani nang ngapit?

²¹ Ngonyan, “an dakulang aldaw ni Jehova . . . harani na, asin igwa nin paghihidale na gayo kaiyan.” (Sofonias 1:​14-18; Isaias 13:​9, 13) Sa “aldaw asin oras” na patienot nang dineterminaran mismo ni Jehova, an saiyang kangirhatan biglang bubutasan sa relihioso, politikal, asin komersial na mga elemento kan kinaban, kaiba an sumbikalan na mga tawo na minakompuesto sa magkakakontemporanyong “maraot asin parasambay na kapag-arakian” na ini. (Mateo 12:39; 24:36; Kapahayagan 7:​1-3, 9, 14) Paano kamo puedeng maligtas sa “dakulang kahorasaan”? An satong sunod na artikulo an masimbag asin magsasabi manongod sa mamuraway na paglaom para sa ngapit.

[Mga Nota sa Ibaba]

Ano an Saindong Simbag?

◻ Ano an satong nanonodan sa kaotoban kan Daniel 9:​24-27?

◻ Paano tinatawan nin kahulogan kan presenteng mga leksiko “an kapag-arakian na ini” siring kan pagkagamit sa Biblia?

◻ Paano danay na ginamit ni Jesus an terminong “kapag-arakian”?

◻ Paano naotob kan enot na siglo an Mateo 24:​34, 35?

[Retrato sa pahina 12]

Ibinaing ni Jesus “an kapag-arakian na ini” sa mga kadaklan nin suwayan na mga aki

[Retrato sa pahina 15]

Si Jehova sana an patienot na nakaaram kan oras nin paghokom sa maraot na Judiong palakaw