“Kamotan Nindo an Katotoohan Asin Katoninongan”!
“An tataramon ni Jehova kan mga hukbo padagos na uminabot sa sako, na nagsasabi: ‘. . . Kamotan nindo an katotoohan asin katoninongan.’”—ZACARIAS 8:18, 19.
1, 2. (a) Ano an rekord kan katawohan kun dapit sa katoninongan? (b) Taano ta dai noarin man makaheheling nin tunay na katoninongan an presenteng kinaban na ini?
“AN KINABAN dai noarin man nagkaigwa nin katoninongan. Perming may lugar—asin sa parate durungan an dakol na lugar—na may guerra.” Siring an sabi ni Propesor Milton Mayer kan Unibersidad nin Massachusetts, E.U.A. Abaa kamamondong paglaladawan sa kamugtakan nin mga tawo! Totoo, an mga tawo nagmawot nin katoninongan. Prinobaran na nin mga politiko an gabos na paagi na papagdanayon iyan, poon sa Pax Romana (sa Bicol, Romanong Katoninongan) kaidtong mga panahon kan Roma sagkod sa reglamentong “Mutually Assured Destruction” (sa Bicol, “Parareho Segurado an Kalaglagan”) durante kan Malipot na Guerra. Minsan siring, sa katapustapusi nasudya an gabos nindang paghihingoa. Siring kan pagkapahayag kaiyan ni Isaias kaidtong dakol nang siglo an nakaagi, ‘an mismong mga paradara nin katoninongan mapait na nanangis.’ (Isaias 33:7) Taano ta siring?
2 Iyan huli ta an nagdadanay na katoninongan dapat na gumikan sa kadaihan nin pagkaongis asin kahanaban; iyan dapat na basado sa katotoohan. An katoninongan dai puedeng ibasar sa mga kaputikan. Iyan an dahelan na kan nanunuga nin pagbalik asin katoninongan para sa Israel si Jehova nagsabi: “Uya ako nagpapaabot sa saiya nin katoninongan na siring sa salog asin nin kamurawayan nin mga nasyon na siring sa nagbabahang sapa.” (Isaias 66:12) An dios kan palakaw na ini nin mga bagay, si Satanas na Diablo, “sarong paragadan,” saka “putikon asin iyo an ama kan kaputikan.” (Juan 8:44; 2 Corinto 4:4) Paano magkakaigwa nin katoninongan an sarong kinaban na siring an dios?
3. Anong pambihirang balaog an itinao ni Jehova sa saiyang banwaan, sa ibong kan saindang pamumuhay sa sarong maribok na kinaban?
3 Minsan siring, pambihira nanggad na si Jehova nagtatao nin katoninongan sa saiyang banwaan minsan sa panahon na sinda nabubuhay sa kinaban ni Satanas na rinaraot nin guerra. (Juan 17:16) Kan ikaanom na siglo B.C.E., inotob nia an saiyang hula paagi ki Jeremias asin tinawan nin “katoninongan asin katotoohan” an saiyang espesyal na nasyon kan ibalik nia sinda sa saindang sadiring daga. (Jeremias 33:6) Asin sa huring mga aldaw na ini, tinawan nia nin “katoninongan asin katotoohan” an saiyang banwaan sa saindang “daga,” o espirituwal na kamugtakan digdi sa daga, maski ngani nag-agi sinda sa pinakamaribok na panahon na naheling kan kinaban na ini sagkod ngonyan. (Isaias 66:8; Mateo 24:7-13; Kapahayagan 6:1-8) Mantang padagos niatong pinag-oolayan an Zacarias kapitulo 8, orog na mararom an satong pag-apresyar sa katoninongan asin katotoohan na tao nin Dios asin masasabotan niato kun ano an dapat niatong gibohon tanganing mapagdanay an satong kabtang dian.
“Pakosoga Nindo an Saindong mga Kamot”
4. Paano dinagka ni Zacarias an Israel na humiro kun boot nindang makanamit nin katoninongan?
4 Sa ikaanom na beses sa Zacarias kapitulo 8, may madadangog kitang nakaoogmang kapahayagan hale ki Jehova: “Ini an sabi ni Jehova kan mga hukbo, ‘Pakosoga nindo an saindong mga kamot, kamo na nagdadangog sa mga aldaw na ini kan mga tataramon na ini hale sa ngoso kan mga propeta, kan aldaw na ibinugtak an pundasyon kan harong ni Jehova kan mga hukbo, tanganing itogdok an templo. Huli ta bago kan mga aldaw na idto dai nagkaigwa nin bayad sa katawohan; asin kun dapit sa bayad sa magarong mga hayop, mayo nin siring na bagay; asin sa minaluwas asin sa minalaog mayo nin katoninongan huli kan kaiwal, mantang padagos kong itinutulod an bilog na katawohan tumang sa lambang saro.’”—Zacarias 8:9, 10.
5, 6. (a) Huli sa panluluya nin boot kan mga Israelita, ano an nagin situwasyon sa Israel? (b) Anong pagbabago an ipinanuga ni Jehova sa Israel kun eenoton kaini an pagsamba sa saiya?
5 Itinaram ini ni Zacarias mantang itinotogdok liwat an templo sa Jerusalem. Kan enot, an mga Israelita na nagbuelta hale sa Babilonya nanluya an boot asin pinondo an pagtogdok kan templo. Huling ibinirik ninda an saindang atension sa saindang sadiring kagianan, sinda mayo nin bendisyon asin mayo nin katoninongan gikan ki Jehova. Minsan ngani saindang kinultibar an mga daga ninda asin inataman an mga ubasan ninda, sinda dai nagkaigwa nin prosperidad. (Haggeo 1:3-6) Garo man sana sinda nagtatrabaho na ‘daing bayad.’
6 Ngonyan na itinotogdok na liwat an templo, dinagka ni Zacarias an mga Judio na ‘magpakakosog,’ na may kapusoan na enoton an pagsamba ki Jehova. Ano an mangyayari kun siring nanggad an gibohon ninda? “‘Ngonyan dai ko na gigibohon sa mga nawawalat kan banwaan na ini an siring kaidtong nakaaging mga aldaw,’ an sabi ni Jehova kan mga hukbo. ‘Huli ta magkakaigwa kan banhi nin katoninongan; an balagon mismo magtatao kan bunga kaiyan, asin an daga mismo magtatao kan ani kaiyan, asin an kalangitan mismo magtatao kan ambon kaiyan; asin papangyayarihon ko an mga nawawalat kan banwaan na ini na magmana kan gabos na bagay na ini. Asin mangyayari nanggad na kun paanong kamo nagin maldisyon sa tahaw kan mga nasyon, O harong ni Juda asin harong ni Israel, ililigtas ko man kamo, asin kamo magigin bendisyon. Dai kamo matakot. Magin makosog logod an saindong mga kamot.’” (Zacarias 8:11-13) Kun an Israel mahiro na may determinasyon, sia magkakaigwa nin prosperidad. Bago kaini, kun gusto kan mga nasyon na magsambit nin halimbawa nin maldisyon, ikatotokdo ninda an Israel. Ngonyan an Israel magigin halimbawa nin bendisyon. Kanigoan karahay na dahelan na ‘pakosogon an saindang mga kamot’!
7. (a) Anong nakaoogmang mga pagbabago an naeksperyensiahan kan banwaan ni Jehova, na an kulminasyon nasa 1995 taon nin paglilingkod? (b) Kun hehelingon an taonan na report, anong mga nasyon an naheheling nindo na nagkaigwa nin pambihirang rekord sa mga parahayag, payunir, promedyong oras?
7 Kumusta man ngonyan? Bueno, kan mga taon bago kan 1919, an banwaan ni Jehova medyo kulang nin kaigotan. Bako nanggad na lubos na neutral an saindang paninindogan kaidtong enot na guerra mundial, asin nagkaigwa sinda nin tendensia na sumunod sa tawo imbes na sa saindang Hade, si Jesu-Cristo. Bilang resulta, an iba nanluya an boot huli sa pagtumang hale sa laog asin luwas kan organisasyon. Dangan, kan 1919, sa tabang ni Jehova pinakosog ninda an saindang mga kamot. (Zacarias 4:6) Tinawan sinda ni Jehova nin katoninongan, asin sinda nagkaigwa nin dakulang prosperidad. Maheheling ini sa saindang rekord kan nakaaging 75 taon, na an kulminasyon nasa 1995 taon nin paglilingkod. Bilang sarong banwaan, isinisikwal kan Mga Saksi ni Jehova an nasyonalismo, tribalismo, pagpalaenlaen, asin gabos na iba pang gikanan nin pagkaongis. (1 Juan 3:14-18) Naglilingkod sinda ki Jehova na may tunay na kaigotan sa saiyang espirituwal na templo. (Hebreo 13:15; Kapahayagan 7:15) Kan nakaaging taon sana, naggamit sinda nin labing sarong bilyon na oras sa pakikipag-olay sa iba manongod sa saindang langitnon na Ama! Kada bulan, nagkondukta sinda nin 4,865,060 pag-adal sa Biblia. May promedyong 663,521 an nakikabtang sa paglilingkod bilang payunir kada bulan. Kun gusto kan mga ministro sa Kakristianohan na magtao nin halimbawa nin sarong banwaan na tunay na entusiastiko sa saindang pagsamba, kun beses itinotokdo ninda an Mga Saksi ni Jehova.
8. Paano makikinabang sa “banhi nin katoninongan” an lambang indibiduwal na Kristiano?
8 Huli sa saindang kaigotan, tinatawan ni Jehova nin “banhi nin katoninongan” an saiyang banwaan. Maheheling nin lambang indibiduwal na nagpapatalubo kan banhing iyan an katoninongan na nagtatalubo sa saiyang puso asin sa saiyang buhay. Yaon man sa lambang may pagtubod na Kristiano na nagmamawot na makipagkatoninongan ki Jehova asin sa mga kapwa Kristiano an katotoohan asin katoninongan kan banwaan na inaapod sa ngaran ni Jehova. (1 Pedro 3:11; ikomparar an Santiago 3:18.) Bako daw na makangangalas iyan?
“Dai Kamo Matakot”
9. Anong pagbabago sa saiyang mga pagtratar sa saiyang banwaan an ipinanuga ni Jehova?
9 Ngonyan mababasa ta an ikapitong kapahayagan hale ki Jehova. Ano iyan? “Ini an sabi ni Jehova kan mga hukbo, ‘Kun paanong inisip ko na gibohan kamo nin kapahapahamak huli ta pinaanggot ako kan saindong mga apoon,’ an sabi ni Jehova kan mga hukbo, ‘asin dai ako nagbasol, iisipon ko man giraray sa mga aldaw na ini na magin marahay sa Jerusalem asin sa harong ni Juda. Dai kamo matakot.’”—Zacarias 8:14, 15.
10. Anong rekord kan Mga Saksi ni Jehova an nagpapaheling na dai sinda natakot?
10 Minsan ngani an banwaan ni Jehova nagkawararak sa espirituwal na sentido durante kan enot na guerra mundial, sa saindang puso minamawot nindang gibohon an tama. Huli kaini, pakatao nin disiplina, binago ni Jehova an saiyang paagi nin pagtratar sa sainda. (Malaquias 3:2-4) Ngonyan, kita minasalingoy asin odok na nagpapasalamat sa saiya huli sa saiyang ginibo. Totoo, kita ‘ikinaoongis kan gabos na nasyon.’ (Mateo 24:9) Dakol an nabilanggo, asin may mga nagadan pa ngani huli sa saindang pagtubod. Parate kitang napaaatubang sa pagkaindiperente o pagkaongis. Alagad ta dai kita natatakot. Aram ta na si Jehova mas makosog kisa sa ano man na pagtumang, naheheling o dai naheheling. (Isaias 40:15; Efeso 6:10-13) Dai kita maontok sa paghimate sa mga tataramon: “Maglaom ka ki Jehova; magmapuso ka asin pakosoga an saimong puso.”—Salmo 27:14.
“Magtaram Kamo nin Katotoohan sa Lambang Saro”
11, 12. Ano an maninigong girumdomon niato bilang mga indibiduwal kun boot niatong lubos na makapakikabtang sa mga bendisyon na itinatao ni Jehova sa saiyang banwaan?
11 Tanganing lubos na makapakikabtang sa mga bendisyon hale ki Jehova, may mga bagay na maninigo niatong girumdomon. Nagsasabi si Zacarias: “‘Ini an mga bagay na maninigo nindong gibohon: Magtaram kamo nin katotoohan sa lambang saro. Gibohon an saindong paghokom sa saindong mga tata na may katotoohan asin paghokom sa katoninongan. Asin dai kamo magpakana sa saindong puso nin kapahamakan sa lambang saro, asin dai kamo mamoot sa ano man na putik na sumpa; huli ta ini gabos bagay na ikinaoongis ko,’ an sabi ni Jehova.”—Zacarias 8:16, 17.
12 Dinadagka kita ni Jehova na magtaram kan katotoohan. (Efeso 4:15, 25) Dai nia dinadangog an mga pamibi kan mga nagpapakana nin mga bagay na nakadadanyar, nagtatago kan katotoohan para sa personal na pakinabang, o nagtataram nin putik na mga sumpa. (Talinhaga 28:9) Huling ikinaoongis nia an apostasiya, boot nia na kita mangapot sa katotoohan kan Biblia. (Salmo 25:5; 2 Juan 9-11) Dugang pa, arog kan kamagurangan na lalaki sa mga tata kan siudad sa Israel, an kamagurangan na nagkakapot nin hudisyal na mga kaso maninigong ibasar an saindang hatol asin mga desisyon sa katotoohan kan Biblia, bakong sa personal na opinyon. (Juan 17:17) Boot ni Jehova na pagmaigotan nindang magkaigwa nin “paghokom sa katoninongan,” na hinihingoa, bilang Kristianong mga pastor, na ibalik an katoninongan sa pag-oltanan kan dai nagkakaoyon na mga lado asin tinatabangan an nagsosolsol na mga nagkasala na magkaigwa liwat nin pakipagkatoninongan sa Dios. (Santiago 5:14, 15; Judas 23) Kadungan kaiyan, pinapagdadanay ninda an katoninongan kan kongregasyon, na may kapusoan na itinitiwalag an mga nan-iistorbo sa katoninongan na iyan paagi sa tuyong pagpapadagos sa salang gibo.—1 Corinto 6:9, 10.
“Pag-ogma Asin Paggayagaya”
13. (a) Anong pagliliwat dapit sa pag-ayuno an ihinula ni Zacarias? (b) Anong pag-ayuno an inotob sa Israel?
13 Ngonyan, madadangog ta an ikawalong solemneng kapahayagan: “Ini an sabi ni Jehova kan mga hukbo, ‘An pag-ayuno sa ikaapat na bulan, asin an pag-ayuno sa ikalimang bulan, asin an pag-ayuno sa ikapitong bulan, asin an pag-ayuno sa ikasampulong bulan magigin para sa harong ni Juda pag-ogma asin paggayagaya patin marahay na mga panahon nin kaorogmahan. Kaya kamotan nindo an katotoohan asin katoninongan.’” (Zacarias 8:19) Sa irarom kan Mosaikong Pagboot, an mga Israelita nag-ayuno sa Aldaw nin Pagtubos tanganing magpahayag nin pagmondo huli sa saindang mga kasalan. (Levitico 16:29-31) An apat na pag-ayunong nasambitan ni Zacarias minalataw na inotob tanganing ipagmondo an mga pangyayari na may koneksion sa pagkasakop asin pagkalaglag nin Jerusalem. (2 Hade 25:1-4, 8, 9, 22-26) Minsan siring, ngonyan an templo itinotogdok na liwat asin may mga nag-iistar na giraray sa Jerusalem. An pagmondo nagigin nang paggayagaya, asin an mga pag-ayuno puede nang magin mga panahon nin kaorogmahan.
14, 15. (a) Paano nagin dakulang dahelan nin paggayagaya an selebrasyon nin Memorial, asin ano an maninigong ipagirumdom kaini sa sato? (b) Siring kan maheheling sa taonan na report, anong mga kadagaan an igwa nin pambihirang mga bilang nin mga nag-atender sa Memorial?
14 Ngonyan, dai na niato inootob an mga pag-ayuno na nasambitan ni Zacarias o an mga pag-ayuno na isinabi sa Pagboot. Huling itinao ni Jesus an saiyang buhay para sa satong mga kasalan, nakakamtan ta an mga bendisyon nin mas dakulang Aldaw nin Pagtubos. An satong mga kasalan natatahoban, bakong kabtang sana, kundi lubos. (Hebreo 9:6-14) Sinusunod an pagboot kan langitnon na Halangkaw na Saserdote, si Jesu-Cristo, inootob niato an Memorial kan saiyang kagadanan bilang an iyo sanang solemneng selebrasyon sa Kristianong kalendaryo. (Lucas 22:19, 20) Bako daw na kita nakaeeksperyensia nin “pag-ogma asin paggayagaya” kun nagtitiripon kita kada taon para sa selebrasyon na iyan?
15 Kan nakaaging taon, 13,147,201 an nagtiripon tanganing selebraron an Memorial, na 858,284 an kalabihan sa 1994. Dakulang kaburonyogan nanggad! Imahinara an paggayagaya sa 78,620 kongregasyon kan Mga Saksi ni Jehova mantang an pambihira kadakol na tawo nagraralaog sa saindang mga Kingdom Hall para sa selebrasyon. Sierto nanggad, an gabos na presente napahirong ‘kamotan an katotoohan asin katoninongan’ mantang ginigirumdom ninda an kagadanan kan Saro na “iyo an dalan asin an katotoohan patin an buhay” asin naghahade na ngonyan bilang an dakulang “Prinsipe nin Katoninongan” ni Jehova! (Juan 14:6; Isaias 9:6) An selebrasyon na iyan igwa nin espesyal na kahulogan para duman sa mga nag-otob kaiyan sa mga kadagaan na nagsasakit huli sa kariribokan asin guerra. An ibang mga tugang niato nakaheling nin dai ikaladawan na makatatakot na gayong mga pangyayari durante kan 1995. Pero, ‘an katoninongan nin Dios na minalampas sa gabos na kaisipan nag-ingat kan saindang puso asin kan saindang mga pag-isip paagi ki Cristo Jesus.’—Filipos 4:7.
‘Palumoyon Niato an Lalauogon ni Jehova’
16, 17. Paano mahihimo kan mga tawo hale sa mga nasyon na “palumoyon an lalauogon ni Jehova”?
16 Minsan siring, saen hale an gabos na minilyon na idto na nag-atender sa Memorial? An ikasiyam na tataramon ni Jehova nagpapaliwanag: “Iyo ini an sabi ni Jehova kan mga hukbo, ‘Mangyayari pa na madaratong an mga banwaan asin mga nag-eerok sa dakol na siudad; asin an mga nag-eerok sa sarong siudad maduruman sa mga nasa ibong, na nagsasarabi: “Odok kitang paduman tanganing palumoyon an lalauogon ni Jehova asin tanganing hanapon si Jehova kan mga hukbo. Ako man maduman.” Asin dakol na banwaan asin makokosog na nasyon an madaratong tanganing hanapon si Jehova kan mga hukbo sa Jerusalem asin palumoyon an lalauogon ni Jehova.’”—Zacarias 8:20-22.
17 Mawot kan mga tawong nag-atender sa Memorial na “hanapon si Jehova kan mga hukbo.” An dakol sa mga ini saiyang dusay, bautisadong mga lingkod. An minilyon na iba pang nag-atender dai pa nakaabot sa tanggang iyan. Sa ibang kadagaan an bilang nin mga nag-atender sa Memorial apat o limang beses an kalabihan sa bilang nin mga parahayag kan Kahadean. An dakol na interesadong ini nangangaipo nin tabang na makapadagos sa pag-oswag. Tokdoan niato sinda na maogma sa pakaaram na si Jesus nagadan para sa satong mga kasalan asin ngonyan namamahala na sa Kahadean nin Dios. (1 Corinto 5:7, 8; Kapahayagan 11:15) Asin dagkahon niato sinda na idusay an saindang sadiri ki Jehova Dios asin magpasakop sa saiyang ninombrahan na Hade. Sa paaging ini saindang ‘mapalulumoy an lalauogon ni Jehova.’—Salmo 116:18, 19; Filipos 2:12; 13.
“Sampulong Tawo Hale sa Gabos na Tataramon kan mga Nasyon”
18, 19. (a) Sa kaotoban kan Zacarias 8:23, siisay ngonyan an “Judio”? (b) Sairisay ngonyan an “sampulong tawo” na ‘nagkakarapot sa gayad kan gubing nin sarong tawo na Judio’?
18 Sa kahurihurihi sa ikawalong kapitulo kan Zacarias, satong mababasa: “Ini an sabi ni Jehova kan mga hukbo.” Ano an pangultimong ipinahayag ni Jehova? “Mangyayari sa mga aldaw na iyan na an sampulong tawo hale sa gabos na tataramon kan mga nasyon makarapot, iyo, sinda nanggad makarapot sa gayad kan gubing nin sarong tawo na Judio, na nagsasarabi: ‘Maiba kami saindo, huli ta nabaretaan niamo na an Dios yaon dian sa saindo.’” (Zacarias 8:23) Kan kaaldawan ni Zacarias, an Israel sa laman iyo an piniling nasyon nin Dios. Minsan siring, kan enot na siglo, isinikwal kan Israel an Mesiyas ni Jehova. Huli kaini, an satong Dios nagpili nin “Judio”—sarong bagong Israel—bilang saiyang espesyal na banwaan, an “Israel nin Dios” na kompuesto nin espirituwal na mga Judio. (Galacia 6:16; Juan 1:11; Roma 2:28, 29) An ultimong bilang kan mga ini magigin 144,000, na pinili hale sa katawohan tanganing maghade kaiba ni Jesus sa saiyang langitnon na Kahadean.—Kapahayagan 14:1, 4.
19 An kadaklan sa 144,000 na ini nagadan nang maimbod asin napaduman na sa saindang langitnon na balos. (1 Corinto 15:51, 52; Kapahayagan 6:9-11) May nagkapirang nawawalat pa digdi sa daga asin naggagayagaya an mga ini na maheling na an “sampulong tawo” na pinagmarhay na umiba sa “Judio” tunay nanggad na “sarong dakulang kadaklan . . . hale sa gabos na nasyon asin tribo asin banwaan patin tataramon.”—Kapahayagan 7:9; Isaias 2:2, 3; 60:4-10, 22.
20, 21. Mantang orog na naghaharani an katapusan kan kinaban na ini, paano kita makapagdadanay na may pakipagkatoninongan ki Jehova?
20 Mantang dai malilikayan na orog na naghaharani an katapusan kan kinaban na ini, an Kakristianohan kabaing kan Jerusalem kaidtong kaaldawan ni Jeremias: “May paglaom para sa katoninongan, alagad daing marahay na nangyari; asin para sa panahon nin pagpaomay, asin, uya! makuring takot!” (Jeremias 14:19) An makuring takot na iyan maabot sa kulminasyon kun birikan na kan mga nasyon an falsong relihion asin madahas na laglagon iyan. Pakatapos tolos kaiyan, an mga nasyon mismo maagi nin kalaglagan sa pangultimong ralaban nin Dios, an Armagedon. (Mateo 24:29, 30; Kapahayagan 16:14, 16; 17:16-18; 19:11-21) Kanigoan kamaribok na panahon iyan!
21 Sa gabos na pangyayaring iyan, poprotehiran ni Jehova an mga namomoot sa katotoohan asin nagpapatalubo sa “banhi nin katoninongan.” (Zacarias 8:12; Sofonias 2:3) Kun siring, magdanay kitang ligtas sa laog kan daga kan saiyang banwaan, na may kaigotan na inoomaw sia sa publiko asin tinatabangan an pinakadakol na mapupuede na ‘mapalumoy an lalauogon ni Jehova.’ Kun gigibohon niato iyan, permi niatong kakamtan an katoninongan ni Jehova. Iyo, “si Jehova mismo matao nanggad nin kakosogan sa saiyang banwaan. Si Jehova mismo mabendisyon nin katoninongan sa saiyang banwaan.”—Salmo 29:11.
Ikapaliliwanag daw Nindo?
◻ Paano an banwaan nin Dios ‘pinakosog an saindang kamot’ kan kaaldawan ni Zacarias? Ngonyan?
◻ Ano an reaksion niato sa mga paglamag, pagkaongis, asin pagkaindiperente?
◻ Ano an kalabot sa satong ‘pagtaram nin katotoohan sa lambang saro’?
◻ Paano mahihimo nin saro na “palumoyon an lalauogon ni Jehova”?
◻ Anong dakulang dahelan nin paggayagaya an maheheling sa kaotoban kan Zacarias 8:23?
[Retrato on page 18]
Kan nakaaging taon, an Mga Saksi ni Jehova naggamit nin 1,150,353,444 oras sa pakipag-olay sa mga tawo manongod sa Kahadean nin Dios