Pagdatong ni Jesus o Presensia ni Jesus—Arin?
“Ano an magigin tanda kan saimong presensia asin kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay?”—MATEO 24:3.
1. Ano an nagin kabtang nin mga hapot sa ministeryo ni Jesus?
AN EKSPERTONG paggamit ni Jesus nin mga hapot nagpangyari sa mga naghihinanyog sa saiya na mag-isip-isip, pensaron pa ngani an mga bagay na may bagong mga pagmansay. (Marcos 12:35-37; Lucas 6:9; 9:20; 20:3, 4) Makapagpapasalamat kita na sinimbag man nia an mga hapot. An saiyang mga simbag pinasisilawan an mga katotoohan na tibaad dai kutana niato naaraman o nasabotan.—Marcos 7:17-23; 9:11-13; 10:10-12; 12:18-27.
2. Anong hapot an maninigong tawan niato nin atension ngonyan?
2 Sa Mateo 24:3, manonompongan niato an saro sa pinakamahalagang mga hapot na sinimbag kasuarin man ni Jesus. Huling harani na an katapusan kan saiyang buhay digdi sa daga, bago pa sanang ipatanid ni Jesus na an templo sa Jerusalem lalaglagon, na matanda sa katapusan kan Judiong palakaw. Idinadagdag kan tala ni Mateo: “Mantang sia nakatukaw sa Bukid nin mga Olibo, an mga disipulo nagdorolok sa saiya sa hilom, na an sabi: ‘Sabihi kami, Noarin mangyayari an mga bagay na ini, asin ano an magigin tanda kan saimong presensia [“pagdatong,” King James Version] asin kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay?’”—Mateo 24:3.
3, 4. Ano an importanteng pagkakalaen sa pagkatradusir nin mga Biblia sa sarong makahulogan na termino sa Mateo 24:3?
3 An minilyon na parabasa kan Biblia nag-isip-isip, ‘Taano ta naghapot nin siring an mga disipulo, asin paano ako maninigong maapektaran kan simbag ni Jesus?’ Sa saiyang simbag si Jesus nagtaram manongod sa paglataw nin mga dahon na nagpapaheling na an tig-initan “harani na.” (Mateo 24:32, 33) Huli kaini, dakol na iglesya an nagtotokdo na an mga apostol naghahagad kaidto nin tanda kan “pagdatong” ni Jesus, kan tanda na nagpapatunay na an saiyang pagbuelta madali nang mangyari. Naniniwala sinda na an “pagdatong” iyo an panahon na susundan tolos kan pagdara nia sa langit kan mga Kristiano dangan pagtapos sa kinaban. Naniniwala daw kamo na ini tama?
4 Imbes kan pagkatradusir na “pagdatong,” an ibang bersion kan Biblia, pati an New World Translation of the Holy Scriptures, ginagamit an terminong “presensia.” Posible daw na an ihinapot kan mga disipulo asin an isinimbag ni Jesus laen sa itinotokdo sa mga iglesya? Ano man nanggad an ihinapot? Asin ano an isinimbag ni Jesus?
Ano an Ihinahapot Ninda?
5, 6. Ano an puede niatong ikonklusyon manongod sa kaisipan kan mga apostol kan ihapot ninda an nababasa niato sa Mateo 24:3?
5 Huli sa isinabi ni Jesus manongod sa templo, posibleng nasa isip kan mga disipulo an Judiong areglo kan sinda maghagad nin ‘tanda kan saiyang presensia [o, “pagdatong”] asin kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay [sa literal, “panahon”].’—Ikomparar an “kinaban” sa 1 Corinto 10:11 asin Galacia 1:4, KJ.
6 Sa puntong ini limitado pa sana an pakasabot kan mga apostol sa mga katokdoan ni Jesus. Pinaghona ninda kaidto na “an kahadean nin Dios bigla na sanang mahahayag.” (Lucas 19:11; Mateo 16:21-23; Marcos 10:35-40) Asin dawa pakatapos kan orolay sa Bukid nin mga Olibo, alagad bago linahidan kan banal na espiritu, ihinapot ninda kun baga ibabalik ni Jesus kaidto an Kahadean sa Israel.—Gibo 1:6.
7. Taano ta hahapoton si Jesus kan mga apostol manongod sa magigin katongdan nia sa ngapit?
7 Pero, aram ninda na sia mahale, ta bago pa sana siang magsabi: “An liwanag mapapasa tahaw nindo nin kadikit pang panahon. Lumakaw kamo mantang igwa kamo kan liwanag.” (Juan 12:35; Lucas 19:12-27) Kaya talagang tibaad inisip-isip ninda, ‘Kun mahale si Jesus, paano niamo mamimidbid an saiyang pagbuelta?’ Kan sia lumataw bilang an Mesiyas, an kadaklan dai sia namidbid. Asin pakalihis nin labing sarong taon, nagdanay an mga hapot manongod sa kun baga ootobon nia an gabos na dapat na gibohon kan Mesiyas. (Mateo 11:2, 3) Kaya an mga apostol may dahelan na maghapot manongod sa ngapit. Alagad, sa giraray, naghahagad daw sinda nin tanda na sia madali nang dumatong o nin ibang bagay?
8. Ano an lenguahe na posibleng ginagamit kan mga apostol sa pakikipag-olay ki Jesus?
8 Imahinara na kamo sarong gamgam na naghihinanyog sa orolay sa Bukid nin mga Olibo. (Ikomparar an Eclesiastes 10:20.) Posible na madadangog nindo si Jesus asin an mga apostol na nagtataram nin Hebreo. (Marcos 14:70; Juan 5:2; 19:17, 20; Gibo 21:40) Pero, posible na tatao man sinda kan lenguaheng Griego.
An Isinurat ni Mateo—Sa Griego
9. Sa ano nababase an kadaklan na modernong traduksion kan Mateo?
9 An mga rekord kaidto pang ikaduwang siglo C.E. nagpaparisa na sa primero isinurat ni Mateo an saiyang Ebanghelyo sa Hebreo. Minalataw na kan huri isinurat nia iyan sa Griego. An dakol na manuskrito sa Griego nakaabot sa satong panahon asin nagserbing basehan sa pagtradusir kan saiyang Ebanghelyo sa mga lenguahe ngonyan. Ano an isinurat ni Mateo sa Griego manongod sa orolay na iyan sa Bukid nin mga Olibo? Ano an isinurat nia manongod sa “pagdatong” o “presensia” na ihinapot kan mga disipulo asin kinomentohan ni Jesus?
10. (a) Anong termino sa Griego para sa “dumatong” an parateng ginamit ni Mateo, asin ano an puedeng magin mga kahulogan kaiyan? (b) Ano pang ibang termino sa Griego an interesante?
10 Sa enot na 23 na kapitulo kan Mateo, manonompongan niato nin labing 80 beses an sarong komun na berbo sa Griego na “dumatong,” na erʹkho·mai. Iyan sa parate nagpapaabot kan ideya nin pagdangadang o pagrani, arog kan sa Juan 1:47: “Naheling ni Jesus si Natanael na parani sa saiya.” Depende sa gamit, an berbong erʹkho·mai puedeng mangahulogan nin “umabot,” “paduman,” “makaabot sa,” “aboton,” o “lumakaw na.” (Mateo 2:8, 11; 8:28; Juan 4:25, 27, 45; 20:4, 8; Gibo 8:40; 13:51) Alagad sa Mateo 24:3, 27, 37, 39, guminamit si Mateo nin laen na termino, sarong nombre na dai manonompongan saen man na ibang kabtang kan mga Ebanghelyo: an pa·rou·siʹa. Mantang ipinasabong nin Dios an pagsurat kan Biblia, taano ta pinahiro nia si Mateo na pilion an terminong ini sa Griego sa mga bersikulong ini kan isinusurat an saiyang Ebanghelyo sa Griego? Ano an boot sabihon kaiyan, asin taano ta maninigo niatong mawoton na maaraman?
11. (a) Ano an kahulogan kan pa·rou·siʹa? (b) Paano an mga halimbawa hale sa isinurat ni Josefo nagpapatunay sa satong pakasabot sa pa·rou·siʹa? (Helingon an nota sa ibaba.)
11 Diretso sa punto, an pa·rou·siʹa nangangahulogan “presensia.” An Expository Dictionary of New Testament Words ni Vine nagsasabi: “An PAROUSIA, . . . sa lit[eral], sarong presensia, para, kaiba, asin ousia, pagigin (hale sa eimi, magin), nangangahulogan kapwa nin pag-abot asin nin kasunod na presensia kaiba. Halimbawa, sa sarong surat na nasa papiro an sarong babae nagtataram manongod sa pangangaipo kan saiyang parousia sa sarong lugar tanganing maasikaso an mga bagay mapadapit sa saiyang rogaring.” An ibang leksiko nagpapaliwanag na an pa·rou·siʹa nangangahulogan nin ‘pagsongko nin sarong namamahala.’ Huli kaini, iyan bako sanang an oras nin pag-abot, kundi sarong presensia na minalawig poon sa pag-abot padagos. Interesante nanggad, iyan an paagi nin pagkagamit sa pa·rou·siʹa kan Judiong historyador na si Josefo, sarong katemporanyo kan mga apostol.a
2 Hade 6:15-17)—Ikomparar an Antiquities of the Jews, Libro 3, kapitulo 5, parapo 2 [80]; kapitulo 8, parapo 5 [202]; Libro 9, kapitulo 4, parapo 3 [55]; Libro 18, kapitulo 8, parapo 6 [284].
12. Paano an Biblia mismo nakatatabang sa sato na mapatunayan an kahulogan nin pa·rou·siʹa?
12 An kahulogan na “presensia” malinaw na pinatutunayan nin suanoy na literatura, pero an mga Kristiano partikularmenteng interesado sa kun paano an pa·rou·siʹa ginagamit sa Tataramon nin Dios. An simbag pareho—presensia. Naheheling niato iyan sa mga halimbawa sa mga surat ni Pablo. Halimbawa, sia nagsurat sa mga taga-Filipos: “Sa paagi na kamo danay na nagkuyog, bako sanang sa panahon kan sakong presensia, kundi orog pa sa panahon kan sakong pagkawara, padagos kamong maghingoa na makamtan an saindong kaligtasan.” Nagtaram man sia manongod sa pagpapadagos nia sa kaibahan ninda tangani na sinda mag-ogma “paagi sa [saiyang] presensia [pa·rou·siʹa] giraray kaiba [ninda].” (Filipos 1:25, 26; 2:12) An ibang bersion nagsasabing “sakong pagigin kaiba giraray nindo” (Weymouth; New International Version); “kun ako kaiba giraray nindo” (Jerusalem Bible; New English Bible); asin “kun ako nasa tahaw giraray nindo.” (Twentieth Century New Testament) Sa 2 Corinto 10:10, 11, ipinaheling ni Pablo an pagkakalaen kan “saiyang personal na presensia” sa pagigin “mayo.” Sa mga halimbawang ini malinaw na dai sia nagtataram manongod sa saiyang pagdangadang o pag-abot; ginamit nia an pa·rou·siʹa sa sentido nin pagigin presente.b (Ikomparar an 1 Corinto 16:17.) Pero ano man an manongod sa mga pagkasambit sa pa·rou·siʹa ni Jesus? Iyan daw nangangahulogan kan saiyang “pagdatong,” o iyan daw nagtotokdo sa halawig na presensia?
13, 14. (a) Taano ta kaipuhan kitang magkonklusyon na an pa·rou·siʹa minalawig? (b) Ano an kaipuhan na sabihon manongod sa lawig kan pa·rou·siʹa ni Jesus?
13 An linahidan nin espiritung mga Kristiano kan kaaldawan ni Pablo interesado sa pa·rou·siʹa ni Jesus. Alagad pinatanidan sinda ni Pablo na dai ‘matanyog sa saindang pangangatanosan.’ Enot kaipuhan na lumataw an “tawo nin katampalasanan,” na napatunayan na iyo an klero nin Kakristianohan. Isinurat ni Pablo na “an presensia kan tampalasan sono sa paghiro ni Satanas paagi sa lambang makapangyarihan na gibo asin putik na mga tanda.” (2 Tesalonica 2:2, 3, 9) Malinaw na an pa·rou·siʹa, o presensia, kan “tawo nin katampalasanan” bakong madali sanang pag-abot; iyan malawig, na durante kaiyan paluluwason an putik na mga tanda. Taano ta makahulogan ini?
14 Horophoropa an bersikulo na sinusundan kaiyan: “An tampalasan mabubuyagyag, na gagadanon kan Kagurangnan na Jesus paagi sa espiritu kan saiyang ngoso asin tutunawon paagi sa kapahayagan kan saiyang presensia.” Kun paanong an presensia kan “tawo nin katampalasanan” malawig nin sarong peryodo nin panahon, an presensia man ni Jesus malawig asin maabot sa kulminasyon sa paglaglag sa tampalasan na “aki nin kalaglagan” na iyan.—2 Tesalonica 2:8.
Mga Aspekto kan Lenguaheng Hebreo
15, 16. (a) Anong partikular na termino an ginagamit sa dakol na traduksion kan Mateo sa Hebreo? (b) Paano ginagamit an bohʼ sa Kasuratan?
15 Arog kan sinabi na, minalataw na isinurat ni Mateo an saiyang Ebanghelyo enot sa lenguaheng Hebreo. Kaya, anong termino sa Hebreo an ginamit nia sa Mateo 24:3, 27, 37, 39? An mga bersion kan Mateo na trinadusir sa modernong Hebreo igwa nin sarong porma kan berbong bohʼ, kapwa sa hapot kan mga apostol asin sa simbag ni Jesus. Ini puedeng magbunga nin mga pagkatradusir na arog kan: “Ano an magigin tanda kan saimong [bohʼ] asin kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay?” asin, “Kun paano kan mga aldaw ni Noe, siring man an [bohʼ] kan Aki nin tawo.” Ano an kahulogan kan bohʼ?
16 Minsan ngani may laen-laen na kahulogan, an berbong Hebreo na bohʼ sa pundamental nangangahulogan “dumatong.” An Theological Dictionary of the Old Testament nagsasabi: ‘Minalataw nin 2,532 na beses, an bohʼ saro sa pinakaparateng gamiton na berbo sa Hebreong Kasuratan asin pangenot na berbo sa pagpahayag nin mosyon.’ (Genesis 7:1, 13; Exodo 12:25; 28:35; 2 Samuel 19:30; 2 Hade 10:21; Salmo 65:2; Isaias 1:23; Ezequiel 11:16; Daniel 9:13; Amos 8:11) Kun si Jesus asin an mga apostol guminamit nin sarong termino na arog kaiyan kahiwas an kahulogan, tibaad magin kustionable an kahulogan. Alagad ta iyan daw an ginamit ninda?
17. (a) Taano an modernong mga traduksion sa Hebreo kan Mateo ta tibaad dai man nagpapaheling kan sinabi ni Jesus asin kan mga apostol? (b) Saen pa kita makanonompong nin giya kun baga anong termino an tibaad ginamit ni Jesus asin kan mga apostol, asin huli sa ano pang ibang dahelan na interesante para sa sato an reperensiang ini? (Helingon an nota sa ibaba.)
17 Girumdoma na an modernong mga bersion sa Hebreo mga traduksion na tibaad dai man eksaktong nagsasabi kan isinurat ni Mateo sa Hebreo. An totoo iyo na posible na si Jesus guminamit nin tataramon na laen sa bohʼ, saro na tama sa kahulogan kan pa·rou·siʹa. Naheheling niato ini sa libro kan 1995 na Hebrew Gospel of Matthew, ni Propesor George Howard. An libro konsentrado sa sarong agresibong pag-atake tumang sa Kristianismo kaidtong ika-14 siglo kan Judiong doktor na si Shem-Tob ben Isaac Ibn Shaprut. An dokumentong iyan igwa nin tekstong Hebreo kan Ebanghelyo ni Mateo. Igwa nin ebidensia na imbes na trinadusir hale sa Latin o Griego kaidtong panahon ni Shem-Tob, an tekstong ini nin Mateo gurangon na asin orihinal na isinurat sa Hebreo.c Sa siring tibaad mas ikarani kita kaiyan sa isinabi sa Bukid nin mga Olibo.
18. Anong interesanteng termino sa Hebreo an ginagamit ni Shem-Tob, asin ano an kahulogan kaiyan?
18 Sa Mateo 24:3, 27, 39, an Mateo ni Shem-Tob dai naggagamit kan berbong bohʼ. Imbes, ginagamit kaiyan an konektadong nombre na bi·ʼahʹ. An nombreng iyan minalataw sana sa Hebreong Kasuratan sa Ezequiel 8:5, na dian iyan nangangahulogan “palaog kan tata.” Imbes na ipahayag an aksion nin pagdatong, dian an bi·ʼahʹ nanonongod sa kapinonan nin sarong edipisyo; kun ika yaon sa laogan o sa pinto, ika yaon na sa edipisyo. Siring man, an bakong sa Biblia na relihiosong mga dokumento kaiba kan Mga Balumbon sa Gadan na Dagat parateng ginagamit an bi·ʼahʹ mapadapit sa pag-abot o pagpopoon nin mga katongdan na pansaserdote. (Helingon an 1 Cronica 24:3-19; Lucas 1:5, 8, 23.) Asin an traduksion sa Hebreo kaidtong 1986 kan suanoy na Siriako (o, Aramaiko) na Peshitta ginagamit an bi·ʼahʹ sa Mateo 24:3, 27, 37, 39. Kaya igwa nin ebidensia na kan suanoy na mga panahon an nombreng bi·ʼahʹ tibaad may kahulogan na laen man sa berbong bohʼ na ginamit sa Biblia. Taano ta interesante ini?
19. Kun ginamit ni Jesus asin kan mga apostol an bi·ʼah,ʹ ano an puede niatong ikonklusyon?
19 An mga apostol sa saindang hapot asin si Jesus sa saiyang simbag tibaad ginamit an nombreng ini na bi·ʼah.ʹ Dawa kun an nasa isip sana kan mga apostol an ideya kan pag-abot ni Jesus sa ngapit, tibaad ginamit ni Cristo an bi·ʼahʹ tanganing magin mas mahiwas an kahulogan kisa sa iniisip ninda. Puedeng itinotokdo ni Jesus an saiyang pag-abot tanganing pumoon sa sarong bagong katongdan; an saiyang pag-abot iyo an magigin kapinonan kan saiyang bagong katongdan. Matama ini sa kahulogan kan pa·rou·siʹa, na sa huri ginamit ni Mateo. An siring na paggamit kan bi·ʼahʹ, siempre, masuportar sa haloy nang itinokdo kan Mga Saksi ni Jehova, na an kompuesto nin dakol na “tanda” na itinao ni Jesus tanganing magparisa na sia presente na.
Paghalat sa Kulminasyon kan Saiyang Presensia
20, 21. Ano an manonodan niato sa komento ni Jesus manongod sa mga aldaw ni Noe?
20 An pag-adal niato sa presensia ni Jesus maninigong magkaigwa nin direktang impluwensia sa satong buhay asin sa satong mga linalaoman. Sinadol ni Jesus an mga parasunod nia na magpuka. Nagtao sia nin tanda tangani na an saiyang presensia mamidbid, minsan ngani an kadaklan dai magririsa: “Kun paano kan mga aldaw ni Noe, siring man an presensia kan Aki nin tawo. Huli ta kun paano sinda kan mga aldaw na idto bago kan baha, nagkakarakan asin nag-iirinom, an mga lalaki nag-aaragom asin an mga babae nagpapaaragom, sagkod kan aldaw na si Noe naglaog sa dahong; asin dai sinda nagmangno sagkod na dumatong an baha asin iinanod sinda gabos; magigin siring man kaiyan an presensia kan Aki nin tawo.”—Mateo 24:37-39.
21 Kaidtong mga aldaw ni Noe, an kadaklan na tawo sa kapag-arakian na idto nagpadagos sana sa saindang normal na mga gibo-gibo. Ihinula ni Jesus na magigin kapareho man kaiyan “an presensia kan Aki nin tawo.” An mga tawo sa palibot ni Noe tibaad naghona na mayo nin ano man na mangyayari. Aram nindo an talagang nangyari. An mga aldaw na idto, na luminawig, suminagkod sa sarong kulminasyon, ‘duminatong an baha asin iinanod sinda gabos.’ Iinaatubang ni Lucas an kaagid na tala na dian ikinomparar ni Jesus an “mga aldaw ni Noe” sa “mga aldaw kan Aki nin tawo.” An hatol ni Jesus: “Siring man an mangyayari sa aldaw na iyan na ihahayag an Aki nin tawo.”—Lucas 17:26-30.
22. Taano ta maninigo kitang partikularmenteng magin interesado sa hula ni Jesus sa Mateo kapitulo 24?
22 Ini gabos may espesyal na kahulogan para sa sato huli ta kita nabubuhay sa panahon na namimidbid niato an mga pangyayaring ihinula ni Jesus—mga guerra, linog, peste, kakulangan nin kakanon, asin paglamag sa saiyang mga disipulo. (Mateo 24:7-9; Lucas 21:10-12) An mga iyan naheling na poon kan nakaliwat nin kasaysayan na ralaban na makahulogan na nginaranan Guerra Mundial I, minsan ngani an mga ini ibinibilang nin kadaklan na normal na mga kabtang nin kasaysayan. Minsan siring, nasasabotan nin tunay na mga Kristiano an kahulogan kan importanteng mga pangyayaring ini, kun paanong sa pagdahon nin higuerra nasasabotan nin mga tawong alisto na harani na an tig-initan. An hatol ni Jesus: “Sa paaging ini kamo man, kun maheling na nindong nangyayari an mga bagay na ini, aramon nindo na an kahadean nin Dios harani na.”—Lucas 21:31.
23. Kiisay may espesyal na kahulogan an mga tataramon ni Jesus sa Mateo kapitulo 24, asin taano?
23 Ipinanongod ni Jesus sa saiyang mga parasunod an kadaklan kan saiyang simbag duman sa Bukid nin mga Olibo. Sinda an mga makikakabtang sa nagliligtas-buhay na gibohon na paghuhulit kan maogmang bareta sa bilog na daga bago dumatong an katapusan. Sinda an mga makamimidbid sa “makababaldeng bagay na nagpapangyari nin kagabaan . . . na nagtitindog sa banal na lugar.” Sinda an mga makuyog paagi sa ‘pagdulag’ bago an dakulang kahorasaan. Asin sinda an mga partikularmenteng apektado kan idinugang na mga tataramon: “Kun dai pahalipoton an mga aldaw na iyan, mayong laman na makaliligtas; alagad huli sa mga pinili an mga aldaw na iyan pahahalipoton.” (Mateo 24:9, 14-22) Alagad ano man nanggad an kahulogan kan nakapapepensar na mga tataramon na iyan, asin taano ta masasabi na iyan nagtatao nin basehan na kita magkaigwa nin orog na kaogmahan, kompiansa, asin kaigotan ngonyan? An minasunod na pag-adal sa Mateo 24:22 matao kan mga simbag.
[Mga Nota sa Ibaba]
a Mga halimbawa hale ki Josefo: Sa Bukid nin Sinai an kikilat asin dagoldol “nagpahayag na an Dios presente [pa·rou·siʹa] duman.” An milagrosong pagpaheling sa tabernakulo “nagpaheling kan presensia [pa·rou·siʹa] nin Dios.” Paagi sa pagpaheling sa surugoon ni Eliseo kan nakapalibot na mga karuwahe, an Dios “ipinaheling sa saiyang lingkod an saiyang kapangyarihan asin presensia [pa·rou·siʹa].” Kan pagmaigotan kan Romanong opisyal na si Petronio na sirosiroon an mga Judio, sinasabi ni Josefo na ‘an Dios talagang ipinaheling an saiyang presensia [pa·rou·siʹa] ki Petronio’ paagi sa pagpaoran. Dai iinaplikar ni Josefo an pa·rou·siʹa sa pagrani sana o madali sanang pag-abot. Iyan nangahulogan nin nagpapadagos, dai pa ngani naheheling, na presensia. (Exodo 20:18-21; 25:22; Levitico 16:2;
b Sa A Critical Lexicon and Concordance to the English and Greek New Testament, sinasabi ni E. W. Bullinger na an pa·rou·siʹa nangangahulogan ‘kan pagigin o pagin presente, huli kaini, presensia, pag-abot; pagdatong na kaiba an ideya nin permanenteng pag-erok poon sa pagdatong na iyan padagos.’
c An sarong ebidensia iyo na iyan igwa kan makahulogan na frase sa Hebreo na “An Ngaran,” na isinurat nin bilog o pinahalipot, nin 19 beses. Si Propesor Howard nagsurat: “Pambihira nanggad an pagkasurat kan Ngaran nin Dios sa sarong dokumentong Kristiano na kinotar nin sarong Judiong debatista. Kun ini Hebreong traduksion nin sarong Griego o Latin na dokumentong Kristiano, lalaoman nin saro na manompongan sa teksto an adonai [Kagurangnan], bakong an sarong simbolo para sa dai dapat itaram na ngaran nin Dios na YHWH. . . . Dai ikapaliliwanag an bagay na idinagdag nia an dai dapat itaram na ngaran. Mapuersang isinusuherir kan ebidensia na inako ni Shem-Tob an saiyang kopya kan Mateo na an Ngaran nin Dios dati nang yaon sa teksto asin na posibleng pinapagdanay nia iyan imbes na mameligrong magkasala sa paghale kaiyan.” An New World Translation of the Holy Scriptures—With References ginagamit an Mateo ni Shem-Tob (J2) bilang pansuportar sa paggamit sa ngaran nin Dios sa Kristianong Griegong Kasuratan.
Ano an Isisimbag Nindo?
◻ Taano ta mahalaga na maheling an pagkakalaen sa pagkatradusir nin mga Biblia sa Mateo 24:3?
◻ Ano an kahulogan kan pa·rou·siʹa, asin taano ini ta dapat na konsideraron?
◻ Ano an posibleng pagkakaagid na yaon sa Mateo 24:3 sa Griego asin sa Hebreo?
◻ Anong bagay mapadapit sa panahon an kaipuhan niatong maaraman sa pagsabot sa Mateo kapitulo 24?
[Retrato sa pahina 10]
An Bukid nin mga Olibo, na tanaw an Jerusalem