Nasa Kinaban Alagad Bakong Kabtang Kaiyan
“Huling kamo bakong kabtang kan kinaban, . . . an kinaban naoongis sa saindo.”—JUAN 15:19.
1. Ano an relasyon kan mga Kristiano sa kinaban, pero paano sinda minamansay kan kinaban?
SA SAIYANG ultimong banggi kaiba kan saiyang mga disipulo, si Jesus nagsabi sa sainda: “Kamo bakong kabtang kan kinaban.” Arin na kinaban an boot niang sabihon? Bako daw na sinabi nia bago kaini: “An Dios namoot na gayo sa kinaban na itinao nia an saiyang Aking bugtong, tanganing an lambang maggibo nin pagtubod sa saiya dai mapahamak kundi magkaigwa nin buhay na daing katapusan”? (Juan 3:16) An mga disipulo malinaw na kabtang kan kinaban na iyan huli ta sinda an enot na naggibo nin pagtubod ki Jesus para sa buhay na daing katapusan. Taano, kun siring, ta sinabi ngonyan ni Jesus na an saiyang mga disipulo suhay sa kinaban? Asin taano ta nagsabi man sia: “Huling kamo bakong kabtang kan kinaban, . . . huli kaini an kinaban naoongis sa saindo”?—Juan 15:19.
2, 3. (a) Sa arin na “kinaban” dapat na bakong kabtang an mga Kristiano? (b) Ano an sinasabi kan Biblia manongod sa “kinaban” na dian bakong kabtang an mga Kristiano?
2 An simbag iyo na laen-laen an paagi nin paggamit kan Biblia sa terminong “kinaban” (sa Griego, koʹsmos). Siring sa ipinaliwanag sa sinusundan na artikulo, kun beses sa Biblia “an kinaban” nanonongod sa katawohan sa pankagabsan. Ini an kinaban na namotan nin Dios asin dahelan kaya nagadan si Jesus. Minsan siring, an The Oxford History of Christianity nagsasabi: “An ‘kinaban’ saro man na termino na ginagamit nin mga Kristiano para sa sarong bagay na siblag sa Dios asin laban sa saiya.” Paano na ini totoo? An Katolikong autor na si Roland Minnerath, sa saiyang librong Les chrétiens et le monde (An mga Kristiano Asin an Kinaban), nagpapaliwanag: “Sa negatibong kahulogan, an kinaban sa siring sinasabot na . . . an lugar kun saen an mga kapangyarihan na laban sa Dios naggigibo kan saindang aktibidad asin paagi sa pagtumang kaiyan sa mapangganang pamamahala ni Cristo nagigin sarong kaiwal na imperyo na kontrolado ni Satanas.” An “kinaban” na ini iyo an bilog na katawohan na siblag sa Dios. An tunay na mga Kristiano bakong kabtang kan kinaban na ini, asin iyan naoongis sa sainda.
3 Sa paghinanapos kan enot na siglo, an kinaban na ini an nasa isip ni Juan kan sia sumurat: “Dai kamo mamoot sa kinaban o sa mga bagay kan kinaban. Kun an siisay man namomoot sa kinaban, an pagkamoot kan Ama mayo sa saiya; huli ta an gabos na nasa kinaban—an horot nin laman asin an horot nin mga mata asin an pagpaabaw-abaw kan kaya sa buhay—bakong gikan sa Ama, kundi gikan sa kinaban.” (1 Juan 2:15, 16) Sia nagsurat man: “Aram niato na kita gikan sa Dios, alagad an bilog na kinaban namumugtak sa kapangyarihan kan maraot.” (1 Juan 5:19) Inapod mismo ni Jesus si Satanas na “an namamahala sa kinaban na ini.”—Juan 12:31; 16:11.
An Pag-oswag kan mga Kapangyarihan Pankinaban
4. Paano nagkaigwa nin mga kapangyarihan pankinaban?
4 An nag-eeksister ngonyan na kinaban nin katawohan na siblag sa Dios nagpoon na lumataw dai nahaloy pakatapos kan Baha kan kaaldawan ni Noe, kan an dakol sa mga gikan ni Noe umontok sa pagsamba ki Jehova Dios. Bantog kan enot na mga panahon si Nimrod, sarong paratogdok nin siudad asin “makosog na paraayam tumang ki Jehova.” (Genesis 10:8-12) Kan mga taon na idto an kadaklan na kabtang kan kinaban na ini inorganisar sa saradit na siudad na kahadean, na may mga panahon na nag-oorganisar nin mga koalisyon asin nagraralabanlaban. (Genesis 14:1-9) An nagkapirang siudad na kahadean nasakop an iba asin nagin rehional na mga kapangyarihan. An pirang rehional na kapangyarihan pag-abot nin panahon nag-oswag na magin darakulang kapangyarihan pankinaban.
5, 6. (a) Ano an pitong kapangyarihan pankinaban sa kasaysayan kan Biblia? (b) Paano isinisimbolo an mga kapangyarihan pankinaban na ini, asin saen hale an saindang kapangyarihan?
5 Inaarog si Nimrod, an mga namamahala sa mga kapangyarihan pankinaban dai nagsamba ki Jehova, sarong katunayan na maheheling sa saindang maringis, madahas na mga gibo. An mga kapangyarihan pankinaban na ini isinisimbolo sa Kasuratan nin mabangis na mga hayop, asin sa pag-agi kan mga siglo, ipinamimidbid kan Biblia an anom kaiyan na makosog an nagin epekto sa banwaan ni Jehova. An mga ini iyo an Egipto, Asiria, Babilonya, Medo-Persia, Grecia, asin Roma. Pagkatapos kan Roma, sarong ikapitong kapangyarihan pankinaban an ihinula na malataw. (Daniel 7:3-7; 8:3-7, 20, 21; Kapahayagan 17:9, 10) Ini nagin an Anglo-Amerikanong Kapangyarihan Pankinaban, na kompuesto kan Imperyo nin Britania kaiba an kaalyado kaiyan na Estados Unidos, na sa kahurihurihi nalabawan an Britania sa kapangyarihan. An Imperyo nin Britania nagpoon na lumataw pakatapos na sa kahurihurihi mawara an ultimong gira kan Imperyo nin Roma.a
6 An pitong magkakasunod na kapangyarihan pankinaban isinisimbolo sa libro nin Kapahayagan kan mga payo nin mabangis na hayop na pito an payo na nagtunga hale sa dagat nin dai mapamugtak na katawohan. (Isaias 17:12, 13; 57:20, 21; Kapahayagan 13:1) Siisay an nagtatao kan kapangyarihan kan namamahalang hayop na ini? An Biblia minasimbag: “An dragon nagtao sa hayop kan kapangyarihan kaiyan asin kan trono kaiyan patin dakulang autoridad.” (Kapahayagan 13:2) An dragon daing iba kundi si Satanas na Diablo.—Lucas 4:5, 6; Kapahayagan 12:9.
An Madatong na Pamamahala kan Kahadean nin Dios
7. Sa ano naglalaom an mga Kristiano, asin paano kaini naaapektaran an saindang relasyon sa mga gobyerno kan kinaban?
7 Sa laog nin haros 2,000 na taon, an mga Kristiano namimibi: “Dumatong logod an kahadean mo. Gibohon logod an boot mo, kun paano sa langit, siring man sa daga.” (Mateo 6:10) Aram kan Mga Saksi ni Jehova na an Kahadean nin Dios sana an makatatao nin tunay na katoninongan digdi sa daga. Huli sa pagigin maingat na mga paramasid kan hula sa Biblia, kombensido sinda na an pamibing ini madali nang simbagon asin na sa dai na mahahaloy an Kahadean iyo na an mamamahala sa mga aktibidad digdi sa daga. (Daniel 2:44) An saindang fiel na pagsuportar sa Kahadean na ini ginigibo sindang neutral sa mga gibo-gibo kan mga gobyerno sa kinaban.
8. Ano an reaksion kan mga gobyerno sa pamamahala kan Kahadean nin Dios, siring sa ihinula sa Salmo 2?
8 An nagkapirang nasyon naghihingakong nagsusunod sa relihiosong mga prinsipyo. Pero, sa gibo iniignoro ninda an bagay na si Jehova an Unibersal na Soberano asin na pinatukaw na nia sa trono si Jesus bilang langitnon na Hade na may autoridad sa daga. (Daniel 4:17; Kapahayagan 11:15) An sarong makahulang salmo nagsasabi: “Naninindogan an mga hade kan daga asin an haralangkaw na opisyal mismo nagsororog tumang ki Jehova asin tumang sa saiyang linahidan [si Jesus], na nagsasabi: ‘Paratodon ta an saindang mga panggapos asin iapon ta an saindang mga lubid!’” (Salmo 2:2, 3) An mga gobyerno dai nag-aako nin “mga panggapos” o “lubid” nin Dios na malimitar sa paggamit ninda nin soberaniya nasyonal. Huli kaini, si Jehova nagsasabi ki Jesus, an saiyang piniling Hade: “Hagada sako, tanganing itao ko sa saimo an mga nasyon bilang saimong mana asin an kaporoporohi kan daga bilang saimong mga sadiri. Sinda saimong papasaon nin setrong batbat, siring sa lalagan kan paragibo nin koron roronoton mo sinda.” (Salmo 2:8, 9) Minsan siring, an kinaban nin katawohan na dahel dian nagadan si Jesus dai biyong “papasaon.”—Juan 3:17.
Paglikay sa “Tanda” kan “Hayop”
9, 10. (a) Sa ano kita pinatatanidan sa libro nin Kapahayagan? (b) Ano an isinisimbolo kan pagkaigwa kan ‘tanda kan hayop’? (c) Anong mga tanda an inaako kan mga lingkod nin Dios?
9 An Kapahayagan na inako ni apostol Juan nagpatanid na an kinaban nin katawohan na siblag sa Dios maorog an mga kahagadan kun madali na iyan na matapos, na “pinipirit kaiyan an gabos na tawo, an saradit asin an darakula, saka an mayayaman asin an mga dukha, patin an mga hiwas asin an mga oripon, tanganing tawan ninda an mga ini nin tanda sa saindang toong kamot o sa saindang angog, asin tanganing mayo nin siisay man na makabakal o makapabakal apuera sa tawo na igwa kan tanda.” (Kapahayagan 13:16, 17) Ano an boot sabihon kaini? An tanda sa toong kamot sarong angay na simbolo nin aktibong pagsuportar. Kumusta man an tanda sa angog? An The Expositor’s Greek Testament nagsasabi: “An piguratibong marhay na pagkaunabing ini mapadapit sa ugale na pagbugtak nin tanda sa mga soldados asin oripon na risang-risang tatu o tatak . . . ; o, orog pa kaiyan, sa relihiosong kaugalean na pagsulot kan ngaran nin sarong dios bilang anting-anting.” An dakol na tawo paagi sa saindang gawe-gawe asin pananaram nagsusulot sa simbolikong paagi kan tanda na ini, na ipinamimidbid ninda na sinda “mga oripon” o “soldados” kan “hayop.” (Kapahayagan 13:3, 4) Kun dapit sa saindang ngapit, an Theological Dictionary of the New Testament nagsasabi: “Itinotogot kan mga kaiwal nin Dios na an [tanda] kan hayop, an misteryosong numero na igwa kan saiyang ngaran, itatak sa saindang angog asin sa sarong kamot. Ini nagtatao sa sainda nin dakulang mga oportunidad para sa ekonomiko asin komersial na pag-asenso, alagad ipinaiirarom sinda sa kabangisan nin Dios asin ipinupuera sinda sa milenyal na kahadean, Kap. 13:16; 14:9; 20:4.”
10 Paorog nang paorog na kapusoan asin pakatagal an kaipuhan tanganing labanan an pan-iimpluwensia na akoon an “tanda.” (Kapahayagan 14:9-12) Minsan siring, an mga lingkod nin Dios igwa kan kosog na iyan, asin huli kaini, sinda parateng ikinaoongis asin pinapakaraot. (Juan 15:18-20; 17:14, 15) Imbes na magkaigwa kan tanda kan hayop, si Isaias nagsabi na simboliko nindang isusurat sa saindang kamot an “Ki Jehova.” (Isaias 44:5) Dugang pa, mantang sinda “nag-aaragagha asin nag-aaragrangay” huli sa makauuyam nin makuring mga bagay na ginigibo kan apostatang relihion, sinda nag-aako nin sarong simbolikong tanda sa saindang angog na nagpapamidbid sa sainda bilang maninigo na iligtas kun lubos nang gibohon an mga paghokom ni Jehova.—Ezequiel 9:1-7.
11. Siisay an nagtotogot sa mga gobyerno nin tawo na mamahala sagkod na dumatong an Kahadean nin Dios tanganing iyo na an mamahala sa daga?
11 Tinotogotan nin Dios na mamahala an mga gobyerno nin tawo sagkod sa panahon na an langitnon na Kahadean ni Cristo iyo na an biyong mamahala sa dagang ini. An pagtogot na ini nin Dios sa mga estado politikal nasambitan ni Propesor Oscar Cullmann sa saiyang librong The State in the New Testament. Sia nagsurat: “An komplikadong ideya kan ‘probisyonal’ na kamugtakan kan Estado iyo an rason kun taano an aktitud kan enot na mga Kristiano manongod sa Estado ta bakong entero, kundi imbes minalataw na magkasarongat. Idinodoon ko, na iyan minalataw na siring. Kaipuhan ta sanang sambiton an Roma 13:1, ‘An lambang tawo magpasakop sa nag-eeksister na mga kapangyarihan . . . ,’ kaabay kan Kapahayagan 13: an Estado bilang an hayop gikan sa bungaw.”
An “Hayop” Asin si “Cesar”
12. Ano an timbang na punto de vista kan Mga Saksi ni Jehova dapit sa mga gobyerno nin tawo?
12 Sala na magkonklusyon na an gabos na tawo na may autoridad sa gobyerno mga kasangkapan ni Satanas. Dakol an nagpatunay na sinda tawong may prinsipyo, arog baga kan proconsul na si Sergio Paulo na ilinaladawan sa Biblia bilang “sarong tawong madonong.” (Gibo 13:7) May mga namamahala na mapusong sinorog an mga diretso nin mga minoriya, na ginigiyahan kan saindang konsensia na itinao nin Dios minsan ngani dai ninda midbid si Jehova asin dai ninda aram an saiyang mga katuyohan. (Roma 2:14, 15) Girumdomon, ginagamit kan Biblia an terminong “kinaban” sa duwang magkalaen na paagi: an kinaban nin katawohan, na namomotan nin Dios asin maninigo niatong kamotan, asin an kinaban nin katawohan na siblag ki Jehova, na dian si Satanas an dios asin dian kita dapat na sumiblag. (Juan 1:9, 10; 17:14; 2 Corinto 4:4; Santiago 4:4) Sa siring, an mga lingkod ni Jehova timbang an kaisipan manongod sa pamamahala nin tawo. Neutral kita sa politikal na mga bagay huling kita naglilingkod bilang mga embahador o representante kan Kahadean nin Dios asin an satong buhay dusay sa Dios. (2 Corinto 5:20) Sa ibong na kampi, kita may pagkamakinuyog sa konsensia na nagpapasakop sa mga may autoridad.
13. (a) Ano an pagmansay ni Jehova sa mga gobyerno nin tawo? (b) Sagkod saen an pagpasakop nin mga Kristiano sa mga gobyerno nin tawo?
13 An timbang na aktitud na ini nagpapabanaag kan mismong pagmansay ni Jehova Dios. Kun an mga kapangyarihan pankinaban, o maski an saradit na Estado, inaabuso an saindang autoridad, inaapi an saindang mga namamanwaan, o linalamag an mga nagsasamba sa Dios, sinda tamang-tama nanggad sa makahulang paglaladawan sa sainda bilang mabangis na mga hayop. (Daniel 7:19-21; Kapahayagan 11:7) Minsan siring, kun an mga gobyerno nasyonal nagseserbi para sa katuyohan nin Dios sa pagpapadanay nin ley asin orden na may hustisya, ibinibilang nia sinda na saiyang ‘mga lingkod sa publiko.’ (Roma 13:6) Linalaoman ni Jehova an saiyang banwaan na igalang an mga gobyerno nin tawo asin magpasakop sa sainda, alagad an saindang pagpasakop bakong mayo nin mga limite. Kun an mga tawo hinahagadan an mga lingkod nin Dios kan mga bagay na ipinangangalad kan ley nin Dios o kun ipinangangalad ninda an mga bagay na hinahagad nin Dios sa saiyang mga lingkod na gibohon, an huri sinusunod an paninindogan kan mga apostol, arin na baga: “Kami kaipuhan na magkuyog sa Dios bilang namamahala kisa sa mga tawo.”—Gibo 5:29.
14. Paano an Kristianong pagpasakop sa mga gobyerno nin tawo ipinaliliwanag ni Jesus? ni Pablo?
14 Si Jesus nagsabi na an saiyang mga parasunod magkakaigwa nin mga obligasyon kapwa sa mga gobyerno asin sa Dios kan sia magpahayag: “Kun siring, itao nindo ki Cesar an mga bagay na ki Cesar, alagad sa Dios an mga bagay na sa Dios.” (Mateo 22:21) Si apostol Pablo nagsurat na may pasabong: “An lambang kalag magpasakop sa superyor na mga autoridad . . . Alagad kun ika naggigibo nin maraot, matakot ka: huli ta dai kaiyan dinadara an espada na basang sana; huli ta iyan ministro nin Dios, sarong parabalos na magpapahayag nin kaanggotan sa naggigibo nin maraot. Kun siring igwa nin makosog na dahelan na kamo magpasakop, bako sanang huli sa kaanggotan na iyan kundi huli man sa saindong konsensia. Huli ta iyan an dahelan na kamo man nagbabayad nin buhis.” (Roma 13:1, 4-6) Poon kan enot na siglo C.E. sagkod ngonyan, kinaipuhan na estudyaran nin mga Kristiano an mga kahagadan kan Estado. Kinaipuhan na mamansayan ninda kun baga an pagsunod sa mga kahagadan na iyan magbubunga nin pakipagkompromiso kan saindang pagsamba o kun baga an siring na mga kahagadan lehitimo asin maninigong otobon sa maatom na paagi.
Mga Siudadano na Makinuyog sa Konsensia
15. Paano may pagkamaatom na itinatao kan Mga Saksi ni Jehova ki Cesar an obligasyon nindang itao?
15 An politikal na “superyor na mga autoridad” “ministro” nin Dios kun inootob ninda an saindang katongdan na aprobado nin Dios, na kabale an autoridad “na magkastigo sa mga paragibo nin maraot alagad mag-omaw sa mga paragibo nin marahay.” (1 Pedro 2:13, 14) An mga lingkod ni Jehova may pagkamaatom na itinatao ki Cesar an lehitimong kahagadan nia na mga buhis, asin ginigibo ninda an sagkod sa itinotogot kan saindang konsensia na sinanay sa Biblia sa pagigin ‘makinuyog sa mga gobyerno asin autoridad bilang mga namamahala, na andam para sa gabos na marahay na gibo.’ (Tito 3:1) Kabale sa “marahay na gibo” an pagtabang sa iba, arog baga kun igwa nin grabeng kapahamakan. Dakol an nagpapatotoo sa kabootan na ipinaheling kan Mga Saksi ni Jehova sa kapwa sa mga situwasyon na ini.—Galacia 6:10.
16. Anong marahay na mga gibo an maatom na ginigibo kan Mga Saksi ni Jehova para sa mga gobyerno asin kapwa?
16 Namomotan kan Mga Saksi ni Jehova an saindang kapwa asin para sa sainda an pinakamarahay na gibo na magigibo ninda para sa sainda iyo na tabangan sinda na makaabot sa tamang kaaraman dapit sa katuyohan nin Dios na papangyarihon an matanos na “bagong kalangitan asin sarong bagong daga.” (2 Pedro 3:13) Paagi sa pagtokdo asin paggibo kan halangkaw na mga pamantayan sa moral kan Biblia, sinda kapakipakinabang sa sosyedad nin tawo, na iliniligtas an dakol sa pagkadelingkuente. An mga lingkod ni Jehova makinuyog sa ley asin nagtataong galang sa mga ministro nin gobyerno, opisyal, huwes, asin mga autoridad sa siudad, na nagtatao nin onra sa ‘mga naghahagad nin onra.’ (Roma 13:7) An mga magurang na Saksi maogmang nakikikooperar sa mga maestro kan saindang mga aki asin tinatabangan an saindang mga aki na mag-adal na marhay, tanganing sa huri an mga ini makapaghanapbuhay asin dai magin pagabat sa sosyedad. (1 Tesalonica 4:11, 12) Sa laog kan saindang mga kongregasyon, kinokontra kan mga Saksi an rasyal na prehuwisyo asin pagpalaenlaen, asin tinatawan ninda nin dakulang importansia an pagpakosog sa buhay pampamilya. (Gibo 10:34, 35; Colosas 3:18-21) Kun siring, paagi sa saindang mga ginigibo, ipinaheheling ninda na falso an mga sahot na sinda tumang sa pamilya o bakong matinabang sa komunidad. Sa siring, totoo an mga tataramon ni apostol Pedro: “Siring an kabotan nin Dios, na sa paggibo nin marahay mapaontok nindo an mangmang na orolay kan rungaw na mga tawo.”—1 Pedro 2:15.
17. Paano makapapadagos an mga Kristiano na “maglakaw sa kadonongan manongod sa mga nasa luwas”?
17 Kaya minsan ngani an tunay na mga parasunod ni Cristo “bakong kabtang kan kinaban,” sinda yaon pa man giraray sa kinaban kan sosyedad nin tawo asin kaipuhan na padagos na “maglakaw sa kadonongan manongod sa mga nasa luwas.” (Juan 17:16; Colosas 4:5) Sagkod na itinotogot ni Jehova sa superyor na mga autoridad na magpunsionar bilang saiyang ministro, kita magpapaheling sa sainda nin tamang paggalang. (Roma 13:1-4) Mantang nagdadanay na neutral kun dapit sa politika, kita namimibi manongod sa “mga hade asin sa gabos na nasa halangkaw na katongdan,” partikularmente kun an mga ini hinahagadan na gumibo nin mga desisyon na puedeng makaapektar sa katalingkasan sa pagsamba. Padagos niatong gigibohon ini “tangani kitang makapamuhay nin tiwasay asin toninong na may lubos na diosnon na debosyon asin kapormalan,” tanganing “an gabos na klase nin tawo makaligtas.”—1 Timoteo 2:1-4.
[Nota sa Ibaba]
a Helingon an librong Revelation—Its Grand Climax At Hand!, kapitulo 35, na ipinublikar kan Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Mga Hapot sa Repaso
◻ Sa arin na “kinaban” kabtang an mga Kristiano, alagad sa arin na “kinaban” sinda dai puedeng magin kabtang?
◻ Ano an isinisimbolo kan “tanda” kan “hayop” sa kamot o angog nin sarong tawo, asin anong mga tanda an yaon sa fiel na mga lingkod ni Jehova?
◻ Ano an timbang na punto de vista nin tunay na mga Kristiano manongod sa mga gobyerno nin tawo?
◻ Ano an pirang paagi na an Mga Saksi ni Jehova nakakokontribwir sa ikararahay kan sosyedad nin tawo?
[Mga retrato sa pahina 16]
Ipinamimidbid kan Biblia an mga gobyerno nin tawo kapwa bilang lingkod nin Dios asin bilang mabangis na hayop
[Retrato sa pahina 17]
Huli sa pagpaheling nin mamomoton na pagmakolog sa iba, an Mga Saksi ni Jehova kapakipakinabang sa saindang mga komunidad