Pagplano nin Patienot Para sa Satong mga Namomotan

AN MAMONDONG estorya dapit ki Annie nagluwas kasuarin pa sana sa sarong peryodiko sa Aprika. An agom ni Annie sarong negosyante. Nagadan sia kan 1995, na may nabayaan na 15 sasakyan; nagkapirang deposito sa bangko; kuartang nagkakantidad nin mga $4,000 (E.U.); sarong tindahan; sarong bar; asin sarong harong na may tolong kuarto. An dai nia iwinalat sarong testamento.

An bayaw ni Annie soboot inagaw an propiedad asin kuarta patin puersahan na pinalayas sia asin an saiyang anom na aki sa saindang harong. Grabe an pagtios, sia asin an saiyang mga aki nakikiistar ngonyan sa saiyang tugang na lalaki. Apat sa mga aki an kinaipuhan na pumondo sa pag-eskuela, huling mayo nin kuarta para sa matrikula o mga uniporme sa eskuelahan.

Nagdemanda si Annie sa husgado, na nagdesisyon na maninigong iuli sa saiya an pirang propiedad, kabale an sarong sasakyan. Alagad ta mayong ibinalik. Dapat na magdemanda giraray sia sa korte tanganing hagadon an pagboot na piriton an saiyang bayaw na sunodon an desisyon kan husgado.

Taano ta Dapat Isipon an Manongod sa Kagadanan?

An estorya ni Annie nag-iilustrar kan puedeng mangyari kun an payo nin pamilya dai makapagplano para sa posibilidad kan saiyang kagadanan. Sa kagadanan, an gabos na tawo ‘iwinawalat sa iba an saindang pagbuhay.’ (Salmo 49:10) Dugang pa, an mga gadan daing kontrol sa kun ano man an gibohon kan iba sa saindang mga rogaring. (Eclesiastes 9:​5, 10) Tanganing makapagdesisyon sa mangyayari sa saiyang mga pagsadiri, dapat na iareglo nin saro an mga bagay-bagay bago magadan.

Minsan ngani aram niato gabos na kita puedeng magadan sa dai linalaoman na paagi, dakol an dai nakagigibo nin patienot na mga probisyon para sa saindang mga namomotan na nabayaan. Baga man an satong pag-oolay masesentro sa nagkapirang grupo nin kultura sa Aprika, an kaagid na mga problema maheheling sa iba pang parte kan kinaban.

Sarong personal na bagay kun baga magibo kamo nin mga paagi mapadapit sa pagdistribwir kan saindong propiedad enkaso kamo magadan. (Galacia 6:5) Pero, tibaad ihapot nin saro, ‘Taano an sarong lalaki mantang sia buhay pa ta mamahalon asin aatamanon an saiyang agom asin mga aki alagad ta dai naggigibo nin probisyon para sa saindang ikararahay enkaso sia magadan?’ An mayor na rason iyo na an kadaklan sa sato habong isipon an manongod sa posibilidad na kita tibaad magadan, orog na an pagplano para sa kagadanan. Sa katunayan, dai niato puedeng patienot na maheling an aldaw kan satong kagadanan, ta an Biblia nagsasabi: “Dai nindo aram kun ano an magigin buhay nindo sa aga. Huli ta kamo sarong alopoop na minatunga sa kadikit na panahon dangan nawawara sana.”​—Santiago 4:14.

Praktikal an pagplano para sa posibilidad nin kagadanan. Iyan nagpapaheling man nin mamomotan na pagmakolog sa mga mababayaan. Kun dai niato iaareglo an satong mga bagay-bagay, iba an magibo kaiyan. Tibaad mga tawong nungka niatong nakamidbid an madesisyon manongod sa satong mga pagsadiri asin areglo sa lobong. Sa siring na mga kamugtakan sa nagkapirang nasyon, an Estado an nagdedesisyon kun kiisay mapapaduman an satong kuarta asin propiedad. Sa ibang lugar, an mga paryente an nagdedesisyon, asin an mga desisyon na ini parateng may kaibang pag-iriwal na nagpapatalubo nin raot nin boot sa laog nin pamilya. Dugang pa, an mapagdesisyonan nin iba tibaad laen na marhay sa gusto niato.

Pan-aagaw nin Propiedad

An babaeng balo an nagdudusang marhay kun magadan an saiyang agom. Apuera sa kamondoan nin pagkagadan kan saiyang agom, sia an parateng biktima nin pan-aagaw nin propiedad. Ilinadawan ini kasubago sa kaso ni Annie. An kabtang kan rason sa pan-aagaw nin propiedad may koneksion sa tibaad pagtrato sa mga agom na babae. Sa nagkapirang kultura an agom nin lalaki dai ibinibilang na kabtang kan saiyang pamilya. Sia sa sarong sentido abot sana sa pamilya na sa ano man na oras puedeng bumalik sa saiyang pamilya o magpaagom giraray sa ibang pamilya. Sa kabaliktaran, an rason ninda, an mga tugang na lalaki, tugang na babae, asin mga magurang nin lalaki nungka siang babayaan. Kun sia magadan, an saiyang pamilya naniniwala na sainda an saiyang pagsadiri, bakong sa saiyang agom asin mga aki.

An mga agom na lalaki na dai nagtutuga nin mga sekreto sa saindang agom nag-eenkaminar nin siring na kaisipan. Si Mike nagsasabi kan saiyang mga aktibidad sa negosyo sa saiya sanang mga tugang na lalaki. Aram ninda kun ano an saiyang mga kayamanan, alagad kakadikit kan aram kan saiyang agom. Kan ini magadan, nagduman sa saiya an mga tugang kaini asin hinahagad an kabayadan na hinahalat kan saiyang agom hale sa sarong nagkautang. Dai man lamang nia aram iyan. Sunod, inagaw ninda an mga photocopier asin makinilya na binakal kan saiyang agom para sa saiya. Sa kahurihurihi, sinadiri kan mga tugang kaini an harong asin an gabos na yaon dian. An balong ini asin an saiyang sadit na aking babae napiritan na humale, na mga gubing sana ninda an dara.

“An Duwa Magigin Sarong Laman”

An Kristianong mga agom na lalaki namomotan an saindang agom asin ibinibilang sindang maninigo sa pagtitiwala. Isinasapuso kan siring na mga lalaki an hatol kan Kasuratan: “An mga agom na lalaki kaipuhan na mamoot sa saindang agom na babae siring sa saindang sadiring hawak.” An mga lalaking ini minaoyon man sa ipinasabong na mga tataramon nin Dios: “An lalaki mabaya sa saiyang ama asin sa saiyang ina asin magdadanay sa saiyang agom na babae, asin an duwa magigin sarong laman.”​—Efeso 5:​28, 31.

An diosnon na mga agom na lalaki minaoyon man sa Kristianong apostol na si Pablo, na nagsurat: “Tunay na kun an siisay man dai nagsusustento sa mga sadiri nia, asin orog na sa kairiba nia sa harong, sia nagpainda kan pagtubod asin orog pa karaot sa tawong dai nin pagtubod.” (1 Timoteo 5:8) Kaoyon kan prinsipyong ini, kun an sarong Kristianong agom na lalaki nagplanong magbiahe nin halawig, sisiertohon nia na naaasikaso an saiyang pamilya mientras na mayo sia. Kaagid kaiyan, bako daw na rasonable na sia magibo nin probisyon para sa saiyang agom asin mga aki enkaso sia magadan? Bako sanang praktikal kundi mamomoton man an mag-andam para sa dai linalaoman na trahedya.

Mga Kostumbre sa Lobong

Para sa Kristianong mga agom na lalaki igwa nin saro pang aspekto an bagay na ini na dapat konsideraron. Dinadagdagan an kamondoan nin sarong balo huli sa pagkagadan kan saiyang agom, pagkawara kan mga rogaring, asin posibleng pati kan saiyang mga aki, an nagkapirang sosyedad pinipirit sia na otobon an tradisyonal na mga rituwal sa pagmondo. An peryodikong The Guardian sa Nigeria mamondong nagsasabi na sa nagkapirang lugar, hinahagad kan tradisyon na an sarong balo magtorog sa iyo man sanang daing ilaw na kuarto kaiba kan bangkay kan saiyang agom. Sa ibang lugar, an mga balo dai tinotogotan na maghale sa saindang harong sa laog nin haros anom na bulan na peryodo nin pagmondo. Durante kan panahon na iyan, sinda dai dapat magkarigos, asin ipinangangalad maski an paghanaw kan saindang kamot bago o pakatapos magkakan.

An siring na mga kostumbre nagpepresentar nin mga problema, nangorogna sa mga balong Kristiana. An saindang pagmawot na panigoan an Dios nagpapahiro sa sainda na likayan an mga kostumbre na bakong kaoyon kan mga katokdoan sa Biblia. (2 Corinto 6:​14, 17) Minsan siring, huli sa dai pagsunod sa mga kostumbreng ini, an sarong balo tibaad umagi nin paglamag. Tibaad kaipuhan pa ngani siang dumulag tanganing iligtas an saiyang buhay.

Paggibo nin Legal na mga Paagi

An Biblia madonong na nagsasabi: “An mga plano kan mahigos siertong pasiring sa pakinabang.” (Talinhaga 21:5) Anong mga plano an puedeng gibohon nin payo nin pamilya? Sa kadaklan na sosyedad posible an paggibo nin testamento o pag-andam nin dokumento na nagsasabi kun paano ididistribwir an propiedad nin saro enkaso sia magadan. Puedeng iiba dian an mga detalye manongod sa mga areglo sa lobong. An dokumento puede man na magsabi nin malinaw kun ano an gigibohon (o dai dapat gibohon) nin agom may koneksion sa mga kostumbre sa lobong asin pagmondo.

An sarong babae na an ngaran Leah nagadanan nin agom kan 1992. Sia nagsasabi: “Lima an aki ko​—apat na babae asin sarong lalaki. Haloy-haloy na naghelang an agom ko bago sia nagadan. Alagad dawa bago pa sia naghelang, sia nagsurat na nin testamento na nagsasabi na boot nia na an gabos niang rogaring mapaduman sa sako asin sa samong mga aki. Kabale digdi an kuarta sa seguro, oma, mga hayop sa pag-oma, asin sarong harong. Pinirmahan nia an testamento asin itinao sa sako. . . . Pagkagadan kan agom ko, an mga paryente gustong makihiras sa saiyang pamana. Sinabi ko sa sainda na binakal kan agom ko an oma hale sa sadiri niang kuarta asin mayo sinda nin diretso na maghagad nin ano man. Kan maheling ninda an nasusurat na testamento, inoyonan ninda iyan.”

Ipakipag-olay an mga Bagay sa Pamilya

Puedeng lumataw an mga problema kun an saro dai nagtataram sa saiyang pamilya manongod sa saiyang mga paniniwala asin kagustohan. Estudyare an kaso nin sarong lalaki na an mga paryente nag-iinsister na sia ilobong sa sarong baryo kaoyon kan lokal na kostumbre. Kan mameligro an saindang buhay, an saiyang balo asin an mga aki kaini napiritan na bayaan an saiyang bangkay sa pamilyang ekstendido. Sia mamondong nagsasabi: “Kun sinabi kutana kan sakong agom dawa sa saro kan saiyang mga amaon o pinsan kun paano an gusto niang paglobong sa saiya, dai kutana iininsister kan pamilya an saindang tradisyonal na mga kaugalean sa lobong.”

Sa nagkapirang sosyedad an berbal na kontrata may puersa kapareho nin nasusurat na dokumento. Ini an situwasyon sa mga parte kan Swaziland, kun saen dakol an may paniniwala na nag-eenkaminar nin mga pamamaagi sa tradisyonal na lobong asin pagmondo. Huling aram ini, an sarong lalaking Kristiano na an ngaran Isaac nagpaapod nin miting sa saiyang mga paryente, na bakong mga Saksi ni Jehova, asin ipinakipag-olay nia kun ano an boot niang mangyari pagkagadan nia. Sinabi nia sa sainda kun kiisay mapapaduman an espesipikong materyal na mga rogaring, asin malinaw niang ipinaliwanag kun paano gigibohon an lobong sa saiya. Pagkagadan nia, nangyari an sono sa saiyang mga kagustohan. Si Isaac ilinobong sa Kristianong paagi, asin an saiyang agom inasikasong marhay.

Protehiran an Saindong Pamilya

Sarong personal na bagay kun ano an gigibohon nindo tanganing protehiran an saindong pamilya kun kamo magadan, alagad an sarong Kristiano na an ngaran Edward nagsasabi: “Igwa ako nin seguro sa buhay para sa kapakinabangan kan walong miembro kan sakong pamilya. An agom ko nakapirma man sa sakong deposito sa bangko. Kaya kun ako magadan, puede siang magwidro. . . . Igwa akong testamento para sa kapakinabangan kan sakong pamilya. Kun ako magadan, an ano man na mababayaan ko magigin para sa sakong agom asin mga aki. Isinurat ko an sakong testamento kaidtong limang taon na an nakaagi. Ginibo iyan nin sarong abogado, asin an sakong agom asin aking lalaki igwa nin kopya. Sa sakong testamento, isinabi ko nin espesipiko na an sakong pamilyang ekstendido maninigong dai makilabot sa mga desisyon dapit sa lobong sa sako. Kabilang ako sa organisasyon ni Jehova. Kaya dawa saro o duwa sanang Saksi an presente tanganing mag-asikaso kan sakong lobong, igo na iyan. Ipinakipag-olay ko na ini sa mga miembro kan sakong pamilyang ekstendido.”

Sa sarong sentido, an paggibo nin siring na mga areglo sarong regalo sa saindong pamilya. Siempre, an pagplano para sa posibilidad nin kagadanan bakong kapareho nin regalong mga tsokolate o bukey nin burak. Pero, nagpapaheling iyan kan saindong pagkamoot. Iyan nagpapatunay na boot nindong ‘magsustento sa mga kairiba nindo sa harong’ maski mayo na kamo.

[Kahon/Retrato sa pahina 21]

Si Jesus Naggibo nin mga Probisyon Para sa Saiyang Ina

“Minsan siring, sa kataed kan hariging pasakitan ki Jesus nagtitirindog an saiyang ina asin an tugang na babae kan saiyang ina; si Maria na agom na babae ni Clopas, asin si Maria Magdalena. Kun siring si Jesus, kan maheling an saiyang ina asin an disipulo na namomotan nia na nagtitindog, nagsabi sa saiyang ina: ‘Babae, uya! An saimong aki!’ Dangan sia nagsabi sa disipulo: ‘Uya! An saimong ina!’ Asin magpoon kan oras na idto dinara sia kan disipulo [si Juan] sa saiyang harong.”—Juan 19:25-27.

[Retrato sa pahina 22]

Dakol na Kristiano an maasikasong naggigibo nin legal na mga paagi tanganing protehiran an saindang pamilya