Siisay an Nagmomolde kan Saindong Kaisipan?

“DAI ko kaipuhan na sabihan nin siisay man kun ano an dapat kong isipon! Asin dai ko kaipuhan na sabihan nin siisay man kun ano an dapat kong gibohon!” An pagsabi kaiyan na may pagdodoon sa parate nangangahulogan na kamo igwa nin dakulang kompiansa sa saindong sadiri asin sa saindong sadiring paghusgar. Arog daw kaiyan an saindong saboot? Siempre, dai nin siisay man na maninigong gumibo nin mga desisyon para sa saindo. Alagad madonong daw na haboan tolos-tolos an tibaad magin marahay na sadol? Mayo na lamang daw nin siisay man na makatatabang sa saindo na gumibo nin madonong na mga desisyon? Minsan paano, talaga daw na makasesegurado kamo na, sa katunayan, mayo nin nagmomolde kan saindong kaisipan, na dai ngani nindo aram iyan?

Halimbawa, antes kan ikaduwang guerra mundial, si Joseph Goebbels, ministro sa propaganda ni Hitler, kinontrol an industriya nin pelikula sa Alemania. Taano? Huli ta biyong naaraman nia na matao ini sa saiya nin mapuersang marhay na armas na paagi kaiyan puede niang “impluwensiahan an mga paniniwala nin mga tawo asin huli kaini an saindang gawe-gawe.” (Propaganda and the German Cinema 1933-1945) Aram gayod nindo an makaturotristeng pag-aser kan gamiton nia ini asin an iba pang mga paagi tanganing hinohinoon an ordinaryong mga tawo—normal, rasonableng mga tawo—na sunodon an pilosopiya na Nazi na mayong hapot-hapot.

An katotoohan iyo na an saindong pag-iisip, asin huli kaini an saindong aksion, pirmeng impluwensiado minsan paano kan mga saboot asin punto de vista kan mga hinihinanyog nindo. Siempre, bako man ining maraot. Kun an mga tawong ini odok an pagmakolog sa saindo—arog nin mga maestro, katood, o magurang—kun siring makikinabang kamo nin dakula sa saindang hatol asin sadol. Alagad kun sinda mga tawong sadiri sana an pinagmamakolgan asin na sinda mismo nalalagalag o marigsok an saindang kaisipan, “paradaya sa isip,” siring sa pagkaladawan sa sainda ni apostol Pablo, kun siring mag-ingat!—Tito 1:10; Deuteronomio 13:6-8.

Sa siring, dai magin kampante asin magsaboot na nungka kamong maiimpluwensiahan nin siisay man. (Ikomparar an 1 Corinto 10:12.) Posibleng marhay na iyan nangyayari na—nin mas parate kisa sa tibaad gikan sa boot na admitiron nindo—na dai ngani nindo naririparo. Kuanon ta an simpleng halimbawa nin produkto na pinipili nindong bakalon kun kamo namamakal. Iyan daw pirmeng biyong personal, rasonableng desisyon? O may ibang tawo daw, sa parate dai naheheling, na daing gayo risa alagad mapuersang nakakaapektar sa saindong pagpili? Arog kaiyan an saboot kan peryodista na nag-iimbestigar na si Eric Clark. “Mientras na dakol na anunsio an pinaooran sa sato,” an sabi nia, “lalong dai niato naririparo, alagad ta, haros iyo nanggad, orog kitang naiimpluwensiahan.” Sia nagbareta man na kun hinahapot an mga tawo kun gurano kaepektibo sa paghona ninda an pag-anunsio, “an kadaklan minaoyon na iyan nag-aaser, alagad bakong sa sainda.” An mga tawo may tendensiang magsaboot na an gabos madaling maimpluwensiahan, alagad sinda dai. “Garo baga sinda sana an protektado.”—The Want Makers.

Namolde sa Hormahan ni Satanas?

Baga man kamo naiimpluwensiahan nin pag-anunsio sa aroaldaw tibaad mayo man nin seryosong mga epekto. Minsan siring, igwa nin iba pang impluwensia na mas peligroso nanggad. Malinaw nanggad na ipinaheheling kan Biblia na si Satanas iyo an ekspertong parahinohino. (Kapahayagan 12:9) An saiyang pilosopiya sa pundamental kapareho kan kaisipan nin sarong ahente sa pag-anunsio na nagsabi na igwa nin duwang paagi nin pag-impluwensia sa mga parokyano—“paagi sa pag-akit sa sainda o paagi sa pagmolde sa sainda.” Kun kayang gamiton nin mga propagandista asin paraanunsio an siring na tusong mga pamamaagi tanganing moldehon an saindong kaisipan, sierto na orog pa nganing eksperto si Satanas sa paggamit kan kaagid na mga taktika!—Juan 8:44.

Aram ini ni apostol Pablo. Natakot sia na an nagkapira sa saiyang mga kapwa Kristiano tibaad magpabaya asin mabiktima kan pandadaya ni Satanas. Sia nagsurat: “Ako natatakot na tibaad, siring na nadaya kan halas si Eva paagi sa katusohan kaiyan, maraot an saindong isip parayo sa sinseridad asin kalinigan na para sa Cristo.” (2 Corinto 11:3) Seryosohon nindo an patanid na iyan. Ta kun dai tibaad magin arog kamo kan mga tawong idto na naniniwala na nag-aaser an propaganda asin pagmolde—“alagad bakong sa sainda.” An katunayan na talagang nag-aaser an satanikong propaganda malinaw nanggad na naheheling sa palibot niato sa kapag-arakian na ini na midbid sa kabangisan, kabikoan, asin pagsaginsagin.

Kun siring, si Pablo nakiolay sa saiyang mga kapwa Kristiano na “dai na . . . magpamolde sa palakaw na ini nin mga bagay.” (Roma 12:2) An sarong paratradusir sa Biblia itinao an kahulogan kan mga tataramon ni Pablo sa paaging ini: “Dai kamo magpamolde sa kinaban na nasa palibot nindo sa sadiring hormahan kaiyan.” (Roma 12:2, Phillips) Poprobaran ni Satanas an gabos tanganing puersahon kamo na ilaog sa saiyang hormahan, arog kan paragibo nin koron kan suanoy na pinupuersang ilaog an dalipay sa daing tahob na hormahan tanganing magibo nia an mga marka asin karakteristiko na gusto niang mapadian. Inandam ni Satanas an politika, komersio, relihion, asin pag-aling-aling kan kinaban tanganing gibohon iyan. Gurano man nanggad kalakop kan saiyang impluwensia? Iyan siring kalakop kaidtong kaaldawan ni apostol Juan. “An bilog na kinaban,” an sabi ni Juan, “namumugtak sa kapangyarihan kan maraot.” (1 Juan 5:19; helingon man an 2 Corinto 4:4.) Kun kamo duda manongod sa abilidad ni Satanas na sugotan an mga tawo asin raoton an saindang kaisipan, girumdomon kun gurano kaepektibo niang ginibo ini sa sarong bilog na nasyon nin mga tawo, an Israel, na dusay sa Dios. (1 Corinto 10:6-12) Puede daw na mangyari man iyan sa saindo? Puede kun pabayaan nindo an saindong isip na bukas sa mapan-akit na impluwensia ni Satanas.

Aramon Kun Ano an Nangyayari

Sa pankagabsan, an siring na dai naririsang mga puersa makaiimpluwensia sa saindong kaisipan solamente kun totogotan nindo iyan. Sa saiyang librong The Hidden Persuaders, si Vance Packard nagsabi: “Igwa pa man giraray kita nin makosog na depensa tumang sa siring na [natatagong] mga parakombensir: puede tang pilion na dai pakombensir. Sa haros gabos na situwasyon kita pa man giraray an mapili, asin dai kita puedeng hinohinoon nin grabe kun aram niato kun ano an nangyayari.” Totoo man iyan kun dapit sa propaganda asin pandadaya.

Siempre, tanganing ‘maaraman kun ano an nangyayari,’ dapat nindong papagdanayon an saindong isip na bukas asin mapaghimate sa marahay na mga impluwensia. An isip na nasa marahay na kondisyon, siring kan hawak na nasa marahay na kondisyon, nangangaipong pakakanon nin marahay tanganing iyan magpunsionar nin tama. (Talinhaga 5:1, 2) An kadaihan nin impormasyon puedeng magin grabe kanakadadanyar na pareho man sana nin salang impormasyon. Kaya mantang totoo na kaipuhan nindong protehiran an saindong isip tumang sa mapandayang mga ideya asin pilosopiya, hingoahon na dai magkaigwa nin nasusurang asin mapagtuyang punto de vista sa gabos na sadol o impormasyon na itinatao sa saindo.—1 Juan 4:1.

An onestong pangongombensir iba man sa natatagong propaganda. Pinatanidan talaga ni apostol Pablo an hoben na si Timoteo na mag-ingat sa “mga maraot asin nandadaya [na] orog na magraraot, na nanlalagalag asin ikinalalagalag.” Alagad idinugang ni Pablo: “Minsan siring, ika magpadagos sa mga bagay na saimong nanodan asin nakombensir na paniwalaan, mantang aram mo kun kiisay mo iyan nanodan.” (2 Timoteo 3:13, 14) Mantang an gabos na ilinalaog nindo sa saindong isip makaiimpluwensia sa saindo minsan paano, an importanteng marhay iyo na ‘aramon kun kiisay nindo nanonodan an mga bagay,’ tanganing masegurado na sinda mga tawo na odok na nagmamakolog sa saindong pinakaikararahay, bakong sa saindang sadiri.

Kamo an mapili. Puede nindong pilion na “magpamolde sa palakaw na ini nin mga bagay” paagi sa pagtogot sa mga pilosopiya asin minimidbid na mahalaga kan kinaban na ini na iyong magkontrol sa saindong kaisipan. (Roma 12:2) Alagad an kinaban na ini mayong odok na pagmakolog sa saindo. Kun siring, “mag-ingat kamo,” an patanid ni apostol Pablo, “tibaad may saro na bumihag sa saindo paagi sa pilosopiya asin basang na daya segun sa tradisyon nin mga tawo.” (Colosas 2:8) An pagpamolde sa hormahan ni Satanas sa paaging ini, o an ‘pagigin bihag nia,’ dai nangangaipo nin paghihingoa. Iyan garo aso nin sigarilyo. Puede kamong maapektaran sa paghangos sana kan maating doros.

Sa kabaliktaran, puede nindong likayan an paghangos kan “doros” na iyan. (Efeso 2:2) Imbes, sunodon an sadol ni Pablo: “Maliwat kamo paagi sa pagbago kan saindong pag-isip, tanganing mapatunayan nindo sa saindong sadiri kun ano an marahay asin inaako patin sangkap na kabotan nin Dios.” (Roma 12:2) Talagang kaipuhan digdi an paghihingoa. (Talinhaga 2:1-5) Girumdomon, si Jehova bakong parahinohino. Itinatao nia an gabos na kaipuhan na impormasyon, alagad tanganing makinabang dian, dapat na hinanyogon nindo iyan asin togotan nindo iyan na makaapektar sa saindong kaisipan. (Isaias 30:20, 21; 1 Tesalonica 2:13) Dapat na gikan sa boot nindong panoon an saindong isip nin katotoohan na yaon sa “banal na mga kasuratan,” an ipinasabong na Tataramon nin Dios, an Biblia.—2 Timoteo 3:15-17.

Himateon an Pagmolde ni Jehova

An pangangaipo para sa gikan sa boot, makinuyog na paghimate nindo tanganing makinabang kamo sa nagmomoldeng impluwensia ni Jehova mapuersang ilinadawan kan sabihan ni Jehova si propeta Jeremias na pasyaran an pandayan nin paragibo nin koron. Naheling ni Jeremias na nagbago an isip kan paragibo nin koron manongod sa gigibohon nia sa sarong lalagan kan an produkto na hinihingoa niang gibohon “naraot kan kamot kan paragibo nin koron.” Dangan sinabi ni Jehova: “Dai ko daw magigibo an arog sa paragibong ini nin koron sa saindo, O harong ni Israel? . . . Uya! Arog kan dalipay sa kamot kan paragibo nin koron, siring man kamo sa sakuyang kamot, O harong ni Israel.” (Jeremias 18:1-6) Nangahulogan daw iyan na an mga tawo sa Israel garo man sana mga kumol nin daing buhay na dalipay sa mga kamot ni Jehova na saiyang momoldehon sa sadiri niang kagustohan na magin sarong klase nin lalagan o iba pa?

Nungkang ginagamit ni Jehova an saiyang makakamhan sa gabos na kapangyarihan tanganing ipagibo sa mga tawo an kontra sa saindang kabotan; ni sia man an may paninimbagan sa may depektong mga nagibo, siring kan tibaad kamugtakan nin tawong paragibo nin koron. (Deuteronomio 32:4) Nagkakaigwa nin mga depekto kun idtong mga hinihingoang moldehon ni Jehova sa positibong paagi kinokontra an saiyang paggiya. Saro iyan na dakulaon na kalaenan nindo sa daing buhay na kumol nin dalipay. Igwa kamo nin libreng kabotan. Sa paggamit kaiyan, puede nindong pilion na himateon an nagmomoldeng impluwensia ni Jehova o tuyong haboan iyan.

Kanigoan kanakapapepensar na leksion! Orog nanggad karahay na maghinanyog sa tingog ni Jehova imbes na mag-insistir sa aroganteng paagi, “Dai ko kaipuhan na sabihan nin siisay man kun ano an dapat kong gibohon”! Kaipuhan ta gabos an naggigiyang impluwensia ni Jehova. (Juan 17:3) Magin arog kan salmistang si David, na namibi: “Paaraman sa sako an saimong mga dalan, O Jehova; tokdoi ako kan saimong mga dana.” (Salmo 25:4) Girumdomon an sinabi ni Hadeng Salomon: “An madonong maghihinanyog asin mag-aako nin dagdag na pakanood.” (Talinhaga 1:5) Mahinanyog daw kamo? Kun iyo, kun siring “an kaisipan mismo magbabantay sa saimo, an pakamansay mismo maprotehir sa saimo.”—Talinhaga 2:11.