Mga Hoben—Labanan Nindo an Espiritu kan Kinaban

“Ngonyan inako niato, bakong an espiritu kan kinaban, kundi an espiritu na gikan sa Dios.”—1 CORINTO 2:12.

1, 2. (a) Anong kalaenan an maheheling sa mga hoben sa kinaban asin sa mga hoben sa laog kan mga kongregasyon kan Mga Saksi ni Jehova? (b) Anong nakaoogmang komendasyon an puedeng itao sa kadaklan na hoben na Saksi?

“AN HOBEN na kapag-arakian niato nanluluya an boot, hinahaboan asin nagrerebelde.” Iyan an ipinahayag kan peryodiko sa Australia na The Sun-Herald. Sinabi pa kaiyan: “An mga rekord sa korte nagpapaheling nin 22 porsientong aumento [kisa nakaaging taon] sa bilang nin mga hoben na minaatubang sa mga kaso nin grabeng pangongolog . . . Naghuhugot an mga aki sa rikas na natriple poon kan kabangaan kan mga taon nin 1960 . . . Asin an siwang sa henerasyon nagin sarong totoong hararom na ampas na dian padakol nang padakol na hoben an nagdadarusdos pasiring sa droga, alkohol asin biyong pagpara sa sadiri.” Minsan siring, an situwasyon na ini bako nanggad na limitado sa saro sanang nasyon. Sa bilog na kinaban, an mga magurang, paratokdo, asin propesyonal sa helang kan isip nag-aaragrangay sa kamugtakan kan mga hoben.

² Pambihira nanggad an kalaenan kan kadaklan na hoben ngonyan sa marahay na mga hoben na manonompongan sa laog kan mga kongregasyon kan Mga Saksi ni Jehova! Bako ta sinda sangkap. Sinda nakikipagtusayan man sa “mga mawot na konektado sa pagkabarobata.” (2 Timoteo 2:22) Alagad bilang grupo, an mga hoben na ini mapusong nanindogan para sa tama asin nagsayumang padara sa mga impluwensia kan kinaban. Bilog na puso niamong tinatawan nin komendasyon kamo gabos na hoben na nanggagana sa pakikilaban tumang sa “mga katusohan” ni Satanas! (Efeso 6:11, nota sa ibaba) Arog ki apostol Juan, kita napahihirong magkomento: “Sinusuratan ko kamo, hoben na mga lalaki [asin babae], huli ta kamo makosog asin an tataramon nin Dios nagdadanay sa saindo asin dinaog nindo an maraot.”—1 Juan 2:14.

3. Ano an puedeng kahulogan kan tataramon na “espiritu”?

³ Minsan siring, tanganing makapadagos na nanggagana sa saindong pakikilaban tumang sa maraot, dapat nindong tumangon na daing kapagalan an inaapod kan Biblia na “espiritu kan kinaban.” (1 Corinto 2:12) Segun sa sarong eksperto sa Griego, an “espiritu” puedeng mangahulogan kan “disposisyon o impluwensia na minapano asin nagkokontrol sa kalag nin siisay man.” Halimbawa, kun mariparo nindo na an saro aranggoton, tibaad sabihon nindo na maraot an saiyang “espiritu.” An saindong “espiritu,” disposisyon, o inklinasyon nin isip an nag-iimpluwensia sa mga pagpili nindo; iyan an nag-iimpluwensia sa saindong mga hiro asin pagtaram. Interesante nanggad, an mga indibiduwal asin grupo pareho puedeng magpaheling nin “espiritu.” Si apostol Pablo nagsurat sa sarong grupo nin mga Kristiano: “An dai na kutana maninigong kabootan kan Kagurangnan na si Jesu-Cristo mapasa espiritu na ipinaheheling nindo.” (Filemon 25) Kun siring, ano man nanggad na espiritu an ipinaheheling kan kinaban na ini? Huling “an bilog na kinaban namumugtak sa kapangyarihan kan maraot,” si Satanas na Diablo, an espiritu kan kinaban dai puedeng magin marahay, bako daw?—1 Juan 5:19.

Pagmidbid sa Espiritu kan Kinaban

4, 5. (a) Anong espiritu an nakaimpluwensia sa mga taga kongregasyon nin Efeso bago sinda nagin Kristiano? (b) Siisay an “namamahala sa autoridad kan doros,” asin ano an “doros”?

⁴ Si Pablo nagsurat: “Kamo an binuhay nin Dios minsan ngani kamo kaidto gadan sa saindong mga kalapasan asin kasalan, na dian kamo kaidto naglakaw segun sa palakaw nin mga bagay kan kinaban na ini, sono sa namamahala sa autoridad kan doros, an espiritu na naghihiro ngonyan sa mga aki nin kasumbikalan. Iyo, sa tahaw ninda kita gabos kaidto namuhay oyon sa mga mawot kan satong laman, na naggigibo kan mga bagay na binoot kan laman asin kan mga pag-isip, asin kita kaidto sa kanaturalan mga aki nin kaanggotan arog kan iba.”—Efeso 2:1-3.

⁵ Bago nanodan an Kristianong dalan, an mga Kristiano sa Efeso dai tinutuyo na nagin parasunod kan “namamahala sa autoridad kan doros,” si Satanas na Diablo. An “doros” na iyan bakong sarong literal na lugar na ineerokan ni Satanas asin kan saiyang mga demonyo. Kan isurat ni Pablo an mga tataramon na ini, si Satanas na Diablo asin an saiyang mga demonyo nakakaduman pa sa langit. (Ikomparar an Job 1:6; Kapahayagan 12:7-12.) An tataramon na “doros” nangangahulogan kan espiritu, o aktitud nin isip, na nagdodominar sa kinaban ni Satanas. (Ikomparar an Kapahayagan 16:17-21.) Arog kan doros sa palibot niato, an espiritung ini yaon sa gabos na lugar.

6. Ano an “autoridad kan doros,” asin paano iyan ginagamit sa dakol na hoben?

⁶ Alagad ano an “autoridad kan doros”? Minalataw na ini nanonongod sa hararom na impluwensia kan “doros” na ini sa mga tawo. Si Pablo nagsabi na an espiritung ini “naghihiro sa mga aki nin kasumbikalan.” Kaya an espiritu kan kinaban nagpapatubo nin espiritu nin kasumbikalan asin rebelyon, asin an impluwensia nin kairiba sarong paagi na dian ginagamit an autoridad na ini. “Kun ika nag-eeskuela,” sabi nin sarong aking babaeng Saksi, “pirme kang ineenganyar kan gabos na magin rebelde nin kadikit. Mas iginagalang ka kan mga aki kun ika may ginigibo na harani dian.”

Mga Nagpapaheling kan Espiritu kan Kinaban

7-9. (a) Magsambit nin nagkapirang paagi na ipinaheheling an espiritu kan kinaban sa tahaw nin mga hoben ngonyan. (b) May narisa daw kamo na arin man kaini sa lokal?

⁷ Ano an nagkapirang nagpapaheling kan espiritu kan kinaban sa tahaw kan mga hoben ngonyan? Pandadaya asin pagigin rebelde. An sarong report sa magasin nagsabi na an labi sa 70 porsiento kan mga nasa tres asin kuatro anyo sa kolehio nagsabi na sinda nagdaya durante kan haiskul. Lakop man an pagigin daing modo, mapagtuya, asin maating pananaram. Totoo, may beses na si Job asin si apostol Pablo naggamit nin tibaad ibilang nin nagkapira na pagtuyatuya tanganing ipahayag an matanos na kaanggotan. (Job 12:2; 2 Corinto 12:13) Minsan siring, an maringis na pagtuyatuya na nadadangog sa mga ngabil nin dakol na hoben ngonyan parateng berbal na pan-iinsulto.

⁸ An mga pagpalabilabi sa pag-aling-aling nagpapaheling man kan espiritu kan kinaban. Popular sa tahaw nin mga hoben an mga nightclub para sa mga hoben, mga rave,a asin iba pang klase nin garo naghuhuramentadong kaorogmahan. An mga pagpalabilabi sa paggubing asin pag-alinyar lakop man. Poon sa haluagon na mga estilong hip-hop sagkod sa nakasusustong mga uso, arog baga kan pagtusok kan hawak, iinaasosyar kan dakol na hoben ngonyan an saindang sadiri sa rebeldeng espiritu kan kinaban. (Ikomparar an Roma 6:16.) An saro pang nagpapaheling iyo an pagkapreokupado sa materyal na mga rogaring. Segun sa sarong edukasyonal na magasin, “an mga paratinda daing ontok na pinapaoranan an mga aki nin pambihira kadakol na suplay nin mga pamamaagi asin laen-laen [kadakoldakol] na produkto.” Sa panahon na an mga hoben sa Estados Unidos maggradwar sa haiskul, sinda nakaheling na nin 360,000 na anunsio sa TV. Tibaad piriton man kamo kan saindong kairiba na bumakal. Sabi nin sarong 14 anyos na aking babae: “An gabos pirmeng naghahapot, ‘Ano an tatak kan saimong sueter, diaket, o maong?’”

⁹ Poon kaidtong mga panahon kan Biblia, an nakararaot na musika nagin kasangkapan ni Satanas tanganing pukawon an marigsok na gawe-gawe. (Ikomparar an Exodo 32:17-19; Salmo 69:12; Isaias 23:16.) Kun siring, bakong makangangalas na popular an musika na igwa nin mga liriko na nakaaakit—kun bakong malinaw na manongod—sa sekso, pagraway, asin mahiro, nakapupukaw na mga kumpas. Pero an saro pang nagpapaheling kan marigsok na espiritu kan kinaban na ini iyo an seksuwal na inmoralidad. (1 Corinto 6:9-11) An The New York Times nagreport: “Para sa dakol na tinedyer an sekso nagin haros seremonya sa pagbalyo . . . An labi sa dos-tersio kan mga nasa kuatro anyo sa haiskul nagkaigwa na nin seksuwal na pakikidorog.” An sarong artikulo sa The Wall Street Journal nagsitar nin ebidensia na an mga aki sa pag-oltanan nin 8 asin 12 anyos “nagigin mas aktibo sa sekso.” An sabi nin sarong bago pa sanang magretirong parakonseho sa eskuelahan: “Nagpopoon kitang makaheling nin nagkapirang bados na nasa ikaanom na grado.”b

Pagsikwal sa Espiritu kan Kinaban.

10. Paano nagpadaog sa espiritu kan kinaban an nagkapirang hoben sa Kristianong mga pamilya?

¹⁰ Makamomondo nanggad, an nagkapirang hoben na Kristiano nagpadaog sa espiritu kan kinaban. “Nagpaheling ako nin marahay na aktitud sa atubangan kan sakong mga magurang asin kapwa Kristiano,” an inadmitir nin sarong aki na Haponesa. “Alagad igwa man ako nin saro pang klase nin pamumuhay.” Sabi nin sarong hoben na taga Kenya: “Haloy-haloy akong nagkaigwa nin duwang klaseng buhay, na kabale an mga parti, musikang rock, asin pagkaigwa nin bakong marahay na mga katood. Aram ko na sala ini, alagad hiningoa ko na ignorohon iyan, sa paglaom na mawawara man sana iyan pag-abot nin panahon. Alagad ta dai. Lalo sanang naggrabe an situwasyon.” An saro pang hoben, na taga Alemania, nagsasabi: “Iyan gabos nagpoon sa pagkaigwa nin salang klase nin mga katood. Dangan nagsigarilyo ako. Gusto kong kolgan an boot kan sakong mga magurang, alagad ako man sana an nakolgan.”

11. Paano nalabanan ni Caleb na sumabay sa kadaklan kan maraot an ibareta kan sampulong espiya?

¹¹ Sa ibong kaiyan, posible na labanan, iyo, isikwal, an espiritu kan kinaban. Estudyare an suanoy na halimbawa ni Caleb. Kan maraot an ibinareta kan sampulong matalaw na espiya manongod sa Dagang Panuga, sia, kaibanan si Josue, dai napadara sa pananakot asin dai suminabay sa kadaklan. Sinda mapusong nagpahayag: “An daga na inagihan mi tanganing espiyahan iyan marahayon nanggad na daga. Kun si Jehova nawili sa satuya, kun siring sierto na ilalaog nia kita sa dagang ini asin itatao iyan sa satuya, daga na binubulosan nin gatas asin tangguli.” (Bilang 14:7, 8) Ano an nagpangyari ki Caleb na malabanan an gabos na pan-iimpluwensiang iyan? Si Jehova nagsabi dapit ki Caleb: “May laen na espiritu na napasaiya.”—Bilang 14:24.

Pagpaheling nin “Laen na Espiritu”

12. Taano ta importante na magpaheling nin “laen na espiritu” kun dapit sa pananaram nin saro?

¹² Ngonyan, kaipuhan an kapusoan asin kosog tanganing ikapaheling an “laen na espiritu,” o aktitud nin isip—espiritu na laen kan sa kinaban. An sarong paagi na magibo nindo iyan iyo an paglikay sa mapagtuya, daing galang na pananaram. Interesante nanggad, an tataramon sa Ingles na “sarcasm” (sa Bicol, “pagtuyatuya”) hale sa berbo sa Griego na sa literal nangangahulogan “rotangon an laman siring sa mga ayam.” (Ikomparar an Galacia 5:15.) Kun paanong an ngipon nin ayam kayang rotangon an laman hale sa tolang, an mapagtuyang “pagpangisi” puedeng halean an iba kan saindang dignidad. Alagad an Colosas 3:8 pinakasasadol kamo na ‘irayo an gabos na iyan sa saindo, an kabangisan, kaanggotan, karatan, mapanlibak na pagtaram, asin malaswang orolay hale sa saindong ngoso.’ Asin an Talinhaga 10:19 nagsasabi: “Sa dakol na tataramon dai nawawaran nin kasalan, alagad an nagpopogol kan saiyang mga ngabil naghihirong may kadonongan.” Kun may mag-insulto sa saindo, magkaigwa kan pagpopogol sa sadiri na ‘itao pa an sa ibong na pisngi,’ na puedeng kalmado asin matoninong na kinakaolay sa pribado an nag-insulto.—Mateo 5:39; Talinhaga 15:1.

13. Paano ikapaheheling kan mga hoben an timbang na pagmansay sa materyal na mga bagay?

¹³ An saro pang paagi na makapaheling nin “laen na espiritu” iyo an pagpadanay nin timbang na pagmansay sa materyal na mga bagay. Siempre, natural sana an magmawot na magkaigwa nin marahay na mga bagay. Si Jesu-Cristo mismo malinaw na igwa nin sadiring kisuerra sarong de kalidad na bado. (Juan 19:23, 24) Minsan siring, kun an pagkaigwa nin sadiring mga bagay kinababangkagan na asin pirme kamong nakikimaherak sa saindong mga magurang na bumakal nin mga bagay na talagang dai ninda kaya, o kun gusto sana nindong arogon an ibang mga hoben, kun siring tibaad igwa nin orog na autoridad sa saindo an espiritu kan kinaban kisa aram nindo. An Biblia nagsasabi: “An gabos na nasa kinaban—an mawot kan laman asin an mawot kan mga mata asin an pagpaabaw-abaw kan kaya sa buhay—bakong gikan sa Ama, kundi gikan sa kinaban.” Iyo, dai kamo padara sa autoridad kan materyalistikong espiritu kan kinaban! Makanood na magin kontento sa kun ano an yaon sa saindo.—1 Juan 2:16; 1 Timoteo 6:8-10.

14. (a) Paano nagpaheling nin bakong timbang na pagmansay sa pag-aling-aling an banwaan nin Dios kan kaaldawan ni Isaias? (b) Anong mga peligro an naatubang nin nagkapirang hoben na Kristiano sa mga nightclub asin daing kontrol na mga parti?

¹⁴ An pagsalugar kan pag-aling-aling importante man. Si propeta Isaias nagpahayag: “Herak man kan mga nagmamata nin amay sa aga tanganing hanapon sana ninda an nakabuburat na arak, na nagdadanay sagkod sa matangang banggi tanganing palaadon sinda kan arak mismo! Asin kaipuhan na igwa nin arpa asin instrumentong de kuerdas, pandereta asin plauta, patin arak sa saindang mga bangkete; alagad dai ninda pinagheheling an gibo ni Jehova, asin dai ninda naheling an gibo kan saiyang mga kamot.” (Isaias 5:11, 12) Makamomondo, an nagkapirang hoben na Kristiano naggibo nin kaagid na daing kontrol na pagparti. Kan ipaladawan sa sarong grupo nin mga hoben na Kristiano an nangyayari sa mga nightclub para sa mga hoben, an sarong hoben na tugang na babae nagsabi: “Pirmeng may iriwal. Nadadamay ako dian.” Sinabi pa nin sarong hoben na tugang na lalaki: “May irinoman, paninigarilyo, asin mga bagay na kaagid kaiyan.” An saro pang hoben na tugang na lalaki nag-admitir: “An mga tawo nagbuburat. Sinda minagawe na siring sa mga lolong! Asin igwa nin mga droga. Kadakol kan nangyayaring maraot. Kun maduman kamo asin maghohona na dai kamo maaapektaran, sala kamo.” Kun siring, may marahay na dahelan na ilinista kan Biblia an mariribok na katiriponan, o “daing kontrol na mga parti,” bilang saro sa “mga gibo kan laman.”—Galacia 5:19-21; Byington; Roma 13:13.

15. Anong timbang na pagmansay sa pag-aling-aling an itinatao kan Biblia?

¹⁵ An paglikay sa nakadadanyar na pag-aling-aling dai magbubugtak sa saindo sa sarong daing kagayagayahan na kinaban. Kita nagsasamba sa “maogmang Dios,” na boot na maogma kamo sa saindong pagkahoben! (1 Timoteo 1:11; Eclesiastes 11:9) Alagad an Biblia nagpapatanid: “An namomoot sa kasingawan [“pag-aling-aling,” Lamsa] magigin dukha.” (Talinhaga 21:17) Iyo, kun gigibohon nindo an pag-aling-aling na magin an pinakaimportante sa saindong buhay, kamo magigin dukha sa espirituwal. Kaya sunodon an mga prinsipyo sa Biblia sa pagpili nindo nin pag-aling-aling. Dakol an paagi na kamo mag-ogma na maparigon sa saindo asin bakong madanyar sa saindo.c—Eclesiastes 11:10.

16. Paano ikapaheheling nin mga hoben na Kristiano na sinda napapalaen?

¹⁶ An pagpaheling nin kabinian sa saindong paggubing asin pag-alinyar, na sinasayumahan an mga uso sa kinaban, magpapamidbid man sa saindo bilang napapalaen. (Roma 12:2; 1 Timoteo 2:9) Iyo man an pagigin mapamili sa mga gusto nindong musika. (Filipos 4:8, 9) “Igwa ako nin musika na aram ko na dapat kong iapon,” an pagtuga nin sarong hoben na Kristiano, “alagad magayonon iyan!” An saro pang hoben na lalaki nag-admitir man: “Para sa sako an musika sarong natatagong peligro huli ta gustong-gusto ko iyan. Kun manompongan ko na may maraot dian, o kun iinaapod iyan kan sakong mga magurang sa atension ko, talagang kaipuhan kong piriton an sakong isip na kontrolon an sakong puso huli ta sa sakong puso gustong-gusto ko an musikang iyan.” Mga hoben, dai kamo magin ‘ignorante sa mga pakana ni Satanas.’ (2 Corinto 2:11) Ginagamit nia an musika sa paghingoang italikod ki Jehova an hoben na mga Kristiano! May mga artikulong nagluwas sa mga publikasyon kan Watch Tower na nagpapaliwanag dapit sa rap, heavy metal, asin iba pang musikang rock.d Minsan siring, posibleng dai makokomentohan kan mga publikasyon kan Watch Tower an lambang bagong klase asin estilo nin musika na tibaad umabot. Kun siring, kaipuhan nindong gamiton an “kakayahan nin pag-isip” asin “pakamansay” kun kamo nagpipili nin musika.—Talinhaga 2:11.

17. (a) Ano an por·neiʹa, asin anong mga gibo an kabale dian? (b) Ano an kabotan nin Dios pag-abot sa mga bagay na may labot sa moralidad?

¹⁷ Sa katapustapusi, dapat nindong papagdanayon an saindong sadiri na malinig sa moral. An Biblia nagsasadol: “Dumulag kamo sa pakikisaro.” (1 Corinto 6:18) An orihinal na termino sa Griego para sa pakikisaro, por·neiʹa, nanonongod sa gabos na salang seksuwal na aktibidad may labot sa paggamit kan ikinabuhay na ginigibo nin bakong mag-agom. Kabale dian an oral sex asin tuyong pagkarinyo sa seksuwal na mga organo. May nagkapirang hoben na Kristiano na napalabot sa siring na gawe-gawe, na naghohona na sinda dai man talaga nagkokomitir nin pakikisaro. Minsan siring, an Tataramon nin Dios malinaw na nagsasabi: “Iyo ini an kabotan nin Dios, an pagpakangbanal sa saindo, na kamo lumikay sa pakikisaro; na an lambang saro sa saindo makanood na magkapot sa saiyang sadiring lalagan sa kabanalan asin kagalangan.”—1 Tesalonica 4:3, 4.

18. (a) Paano makalilikay an sarong hoben na dai maolakitan kan espiritu kan kinaban? (b) Ano an ipaliliwanag sa sunod na artikulo?

¹⁸ Iyo, sa tabang ni Jehova, kaya nindong likayan na dai maolakitan kan espiritu kan kinaban! (1 Pedro 5:10) Minsan siring, parateng binubugtakan ni Satanas nin panlansi an saiyang nakagagadan na mga litag, asin kun beses talagang kaipuhan an tunay na pakamansay tanganing marisa an peligro. An satong sunod na artikulo dinesenyo tanganing tabangan an mga hoben na mapatalubo an saindang mga kakayahan nin pagmansay.

[Mga Nota sa Ibaba]

Mga Hapot Para sa Repaso

◻ Ano an “espiritu kan kinaban,” asin paano iyan may “autoridad” sa mga tawo?

◻ Ano an nagkapirang nagpapaheling kan espiritu kan kinaban sa tahaw kan mga hoben ngonyan?

◻ Paano makapaheheling nin “laen na espiritu” an mga hoben na Kristiano kun dapit sa pananaram asin pag-aling-aling?

◻ Paano makapaheheling nin “laen na espiritu” an mga hoben na Kristiano kun dapit sa moral na gawe-gawe asin musika?

[Retrato sa pahina 9]

Ipinaheheling nin dakol na hoben paagi sa saindang gawe-gawe na sinda nasa irarom kan “autoridad” kan espiritu kan kinaban

[Retrato sa pahina 10]

Magin mapamili sa saindong gustong musika

[Retrato sa pahina 11]

Kaipuhan an kapusoan tanganing labanan an espiritu kan kinaban