Paagi sa Pagtubod, Dinaog ni Barac an Sarong Makosog na Hukbo
IMAHINARON mo na nasa atubangan mo an sarong batalyon na kalaban na soldados. Armado sinda nin pinakabagong kasangkapan sa militar, asin andam sindang gamiton iyan. Sa atubangan ninda, ika asin an saimong kairiba haros daing kalabanlaban.
Durante kan kapanahonan kan mga hokom sa Israel, inagihan ni Barac, Debora, asin kan 10,000 na kapwa Israelita an siring na eksperyensia. An kalaban na puersa mga Cananeo na pinangengenotan kan komandante militar na si Sisara. Kaiba sa saindang mga armas an mga karuwahe, na an mga rueda linagan nin pangadan na mga karit na batbat. An pinangyarihan na lugar iyo an Bukid nin Tabor asin an may sapang masulog na kababan nin Cison. An nangyari duman an nagpamidbid ki Barac bilang tawo na may arogan na pagtubod. Estudyare an mga pangyayari na suminagkod sa enkuentrong ini.
An Israel Nag-agrangay ki Jehova
An libro nin Hokom nagsasaysay dapit sa paorootrong pagbaya kan Israel sa dalisay na pagsamba asin sa kapahapahamak na mga epekto kan siring na mga gawe. Sa lambang kaso, an sinserong pakimaherak sa Dios sinusundan nin pagnombra nia nin sarong paraligtas, pagkatalingkas, dangan rebelyon na naman. Kaoyon kan dalagan na iyan, “an mga aki ni Israel nagpoon na naman na gumibo kan maraot sa mga mata ni Jehova ngonyan na si Aod [sarong hokom na nagligtas sa sainda sa pan-aapi kan mga Moabita] gadan na.” Sa katunayan, “puminili sinda nin bagong mga dios.” An resulta? “Ipinabakal sinda ni Jehova sa kamot ni Jabin na hade kan Canaan, na naghahade sa Hazor; asin an hepe kan saiyang hukbo iyo si Sisara . . . Asin an mga aki ni Israel nagpoon na mag-agrangay ki Jehova, huli ta [si Sisara] igwa nin siyam na gatos na karuwahe de guerra na may karit na batbat, asin maringis niang inapi an mga aki ni Israel sa laog nin duwang polong taon.”—Hokom 4:1-3; 5:8.
Mapadapit sa buhay sa Israel, an Kasuratan nagsasabi: “[Kan mga aldaw na idto] mayo nin nag-aaragi sa mga dalan, asin an mga nagbabaklay sa mga tinampo nagbabaklay sa mga dalan na pasikosiko. An mga nag-eerok sa langtad nawara na.” (Hokom 5:6, 7) An mga tawo natatakot nin makuri sa nakakaruwaheng mga tulisan. “An buhay kan mga tawo sa Israel pano nin takot,” an sabi nin sarong intelektuwal, “an bilog na komunidad garo baga paralisado asin daing maginibo.” Kaya arog kan parate nindang ginigibo kan nakaagi, an pinanluluyahan nin boot na mga Israelita nag-agrangay ki Jehova para sa tabang.
Si Jehova Nagnombra nin Sarong Namomoon
An pan-aapi kan mga Cananeo nagin panahon nin nasyonal na krisis para sa Israel. Ginamit nin Dios si propetisa Debora tanganing ipaabot an saiyang mga paghokom asin an saiyang instruksion. Sa siring tinawan sia ni Jehova kan pribilehio na mag-akto bilang piguratibong ina sa Israel.—Hokom 4:4; 5:7.
Ipinaapod ni Debora si Barac asin sinabi sa saiya: “Bako daw na nagboot si Jehova na Dios nin Israel? ‘Paduman ka asin lakopan mo an Bukid nin Tabor, asin ipag-iba mo an sampulong ribong lalaki hale sa mga aki ni Neftali asin hale sa mga aki ni Zabulon. Asin dadarahon ko nanggad sa saimo sa may sapang masulog na kababan nin Cison si Sisara na hepe kan hukbo ni Jabin asin an saiyang mga karuwahe de guerra patin an saiyang hukbo, asin tunay nanggad na itatao ko sia sa saimong kamot.’” (Hokom 4:6, 7) Sa pagsabing “bako daw na nagboot si Jehova?” May pagdodoon na klinaro ni Debora na mayo sia nin personal na autoridad ki Barac. Huminiro sana sia bilang pinakapaagihan tanganing ipaabot an pagboot nin Dios. Ano an reaksion ni Barac?
“Kun maiba ka sa sako,” sabi ni Barac, “tunay nanggad na maduman man ako; alagad kun dai ka maiba sa sako, dai ako maduman.” (Hokom 4:8) Taano ta nagduduwaduwa si Barac na akoon an paninimbagan na tao nin Dios? Sia daw naghihirong may pagkakobarde? Kulang daw sia nin tiwala sa mga panuga nin Dios? Dai man. Si Barac dai nagsayuma sa ipinapagibo sa saiya, ni nakisuway sia ki Jehova. Imbes, an saiyang reaksion nagpaparisa nin pakamate nin kakulangan sa pagsagibo kan pagboot nin Dios na sia sana. An presensia kan representante nin Dios magarantiya kan paggiya nin Dios asin matao nin kompiansa sa saiya asin sa saiyang mga tawohan. Kun siring, imbes na magin tanda nin kaluyahan, an kondisyon na itinao ni Barac nagpaparisa nin makosog na pagtubod.
An reaksion ni Barac puedeng iagid kan ki Moises, Gedeon, asin Jeremias. An mga lalaking ini nagkulang man nin kompiansa sa saindang abilidad na otobon an mga sugo na tao nin Dios. Alagad dai man sinda ibinilang na bakong gayong fiel huli kaiyan. (Exodo 3:11–4:17; 33:12-17; Hokom 6:11-22, 36-40; Jeremias 1:4-10) Asin ano an masasabi sa aktitud ni Debora? Dai sia nagprobar na maneharon an mga bagay-bagay. Imbes, sia nagdanay na hababa an boot na lingkod ni Jehova. “Siertong maiba ako sa saimo,” an sabi nia ki Barac. (Hokom 4:9) Andam siang bayaan an saiyang harong—sarong lugar na mas ligtas—tanganing ibanan si Barac para sa nagdadangadang na ralaban. Ipinaheling man ni Debora paagi sa halimbawa an pagtubod asin kosog nin boot.
Huli sa Pagtubod Suminunod Sinda ki Barac
An tagboan kan mga hukbo nin Israel sarong heling-heling na bukid na an ngaran Tabor. Marahay an pagkapili kan lugar. Iyan an kinatodan nang pagtiriponan kan mga tribo nin Neftali asin Zabulon, na nag-eerok sa harani. Kaya siring sa ipinagboot nin Dios, sampulong ribong boluntaryo—asin si Debora—an suminunod ki Barac patukad sa bukid na ini.
Kaipuhan an pagtubod kan gabos na uminiba ki Barac. Pinanugaan ni Jehova si Barac nin kapangganahan sa mga Cananeo, alagad ano an mga armas kan mga Israelita? An Hokom 5:8 nagsasabi: “Mayong maheheling na kalasag, ni garod, sa tahaw kan apat na polong ribo sa Israel.” Kaya an mga Israelita igwa sana nin kasyahan na mga armas. Dawa siring, an mga garod asin kalasag daing duda na daing kalabanlaban sa mga karuwahe de guerra na may mga karit na batbat. Kan maaraman na tuminukad si Barac sa Bukid nin Tabor, tolos na ipinaapod ni Sisara an gabos niang karuwahe asin tropa sa may sapang masulog na kababan nin Cison. (Hokom 4:12, 13) An dai narealisar ni Sisara iyo na sia makikipaglaban sa Makakamhan sa Gabos na Dios.
Dinaog ni Barac an Hukbo ni Sisara
Kan umabot an oras nin pag-enkuentro, sinabi ni Debora ki Barac: “Buhat, huli ta iyo ini an aldaw na siertong itatao ni Jehova si Sisara sa saimong kamot. Bako daw na si Jehova an nangenotan sa saimo?” Kaipuhan na lumugsad si Barac asin an saiyang mga tawohan hale sa tuktok kan Tabor pasiring sa mga kaplanodohan sa kababan, alagad may estratehikong bentaha duman an mga karuwahe ni Sisara. Ano daw kutana an mamamatean mo kun yaon ka sa hukbo ni Barac? Daing pag-alangan daw na masunod ka, na ginigirumdom na an instruksion hale ki Jehova? Nagsunod si Barac asin an sampulong ribong tawohan nia. “Asin pinonan ni Jehova na ribarawon si Sisara asin an gabos kan saiyang mga karuwahe de guerra patin an bilog na kampo paagi sa tarom nin espada sa atubangan ni Barac.”—Hokom 4:14, 15.
Sa pagsuportar ni Jehova, dinaog ni Barac an hukbo ni Sisara. Dai ipinaliwanag an gabos na nangyari sa pagkasaysay kan ralaban. Minsan siring, an awit nin kapangganahan ni Barac asin Debora nagsasabi na ‘an mga langit asin panganoron tuminuro nin tubig.’ Posibleng marhay na sarong bagyong maoranon an nagpangyaring maguot sa laboy an mga karuwahe ni Sisara, na nagtao nin bentaha ki Barac. Sa siring, an pangenot na pan-atakeng armas kan mga Cananeo nagin disbentaha. Kun manongod sa mga bangkay kan mga tawohan ni Sisara, an awit nagsasabi: “Inanod sinda kan sulog nin Cison.”—Hokom 5:4, 21.
Mapaniniwalaan daw an senaryong ini? An may sapang masulog na kababan nin Cison sarong irarom nin sapa na sa parate binubulosan nin kadikit na tubig. Pakatapos nin mga bagyo o halawigon na pag-oran, an arog kaiyan na mga sapa posibleng marhay na rumarom nin bigla na magin marikas asin peligroso an sulog. Durante kan Guerra Mundial I, an 15 minutos sanang pag-oran sa mahibog na dalipay na daga sa kaparehong lugar sinasabing nagsapeligro sa kapangganahan kan gabos na paghiro nin kabalyeriya. An pagkasaysay kan ralaban sa Bukid nin Tabor sa pag-oltanan ni Napoleon asin kan mga Turko kan Abril 16, 1799, nagbabareta na “nalamos an dakol na Turko kan magprobar na magdulag paibong sa sarong kabtang kan kaplanodohan na binaha kan Cison.”
An Judiong historyador na si Flavio Josefo nagsasabi na kan an mga hukbo ni Sisara asin Barac maenkuentro na, “buminagsak hale sa langit an sarong makosog na bagyo, na may grabeng oran asin graniso, asin ipinadpad kan doros an oran sa lalauogon kan mga Cananeo, asin sa siring duminiklom an saindang pagheling, kaya dai ninda napakinabangan an saindang mga pana asin lagpitaw.”
“Gikan sa langit na an mga bitoon nakipaglaban,” an sabi kan Hokom 5:20, “hale sa saindang mga orbita sinda nakipaglaban ki Sisara.” Paano nakipaglaban an mga bitoon ki Sisara? Iniisip nin nagkapira na an mga tataramon na ini nanonongod sa pagtabang nin Dios. Isinusuherir kan iba na ini pagtabang kan mga anghel, pag-oran nin bulalakaw, o pagsarig ni Sisara sa prediksion nin astrolohiya na napatunayan na falso. Mantang dai ipinaliliwanag kan Biblia kun paano man nanggad nakipaglaban sa ralaban na ini an mga bitoon, minalataw na supisyente nang saboton niato na an mga tataramon na ini nagpaparisa nin sarong klase nin pag-interbenir nin Dios para sa hukbo nin Israel. Ano man an nangyari, lubos na inaprobetsaran kan mga Israelita an situwasyon. “Linapag ni Barac an mga karuwahe de guerra . . . kaya an bilog na kampo ni Sisara nahulog sa tarom nin espada. Mayo ni sarong natada.” (Hokom 4:16) Ano an nangyari sa namomoon kan hukbo na si Sisara?
An Nan-aapi Nahulog “sa Kamot nin Sarong Babae”
“Kun manongod ki Sisara,” an Biblia nagsasabi, “sia [nagbaya sa ralaban asin] duminulag na nagdadalagan sa tolda ni Jael na agom ni Heber na Quenita, huli ta may pakipagkatoninongan sa tahaw ni Jabin na hade kan Hazor asin kan pamilya ni Heber na Quenita.” Inimbitaran ni Jael an pagal na si Sisara sa saiyang tolda, tinawan ini nin gatas na maiinom, asin tinamongan ini, kaya ini napatorog. Dangan si Jael “nagkua nin sarong taldok kan tolda asin kinapotan an pamokpok sa saiyang kamot,” mga bagay na pirmeng ginagamit nin nag-eerok sa tolda. “Dangan sia nagdolok sa saiya sa hilom asin ipinalpal an taldok sa saiyang sentido asin ipinasak idto sa daga, mantang sia nanok na natotorog asin pagal. Sa siring sia nagadan.”—Hokom 4:17-21.
Dangan nagluwas si Jael tanganing sabaton si Barac asin nagsabi sa saiya: “Madia asin ipapaheling ko sa saimo an tawong hinahanap mo.” Idinugang pa kan pagkasaysay: “Kaya sia duminuman sa saiya, asin, uya! si Sisara gadan na, an taldok yaon sa saiyang sentido.” Seguradong nakapakokosog nanggad sa pagtubod an eksperyensiang iyan para ki Barac! Bago kaiyan sinabihan sia kan propetisang si Debora: “An nakakapagayon na bagay dai mapapasaimo sa saimong dudumanan, huli ta sa kamot nin sarong babae na ipapabakal ni Jehova si Sisara.”—Hokom 4:9, 22.
Masasabi daw na pagtraydor an ginibo ni Jael? Bakong arog kaiyan an pagmansay dian ni Jehova. “Sa tahaw nin kababaehan sa tolda sia biyong pag-oomawon,” an sabi kan awit nin kapangganahan ni Barac asin Debora. Ipinaheling sa awit na iyan an tamang punto de vista manongod sa pagkagadan ni Sisara. An saiyang ina ilinadawan na may paghadit na naghahalat sa saiyang pagbuelta hale sa ralaban. “Taano ta naaatraso an pag-abot kan saiyang karuwahe de guerra?” an hapot nia. “An madodonong sa saiyang nobleng mga babae” naghihingoa na haleon an saiyang takot paagi sa pagsuherir na seguradong binabaranga kaini an mga sinamsaman sa ralaban—mga gubing na magayon an pagkaburda asin mga daraga para sa kalalakihan. An mga babae naghahapot: “Bako daw na dapat binabangabanga ninda an sinamsaman, sarong matris—duwang matris [termino kan mga soldados sa nabihag na mga sambay, nota sa ibaba] sa kada pusog na lalaki, sinamsaman na mga bagay na tinugma para ki Sisara . . . Sarong gubing na may burda, bagay na tinugma, duwang gubing na may burda para sa mga liog kan mga lalaking nanamsam?”—Hokom 5:24, 28-30.
Mga Leksion Para sa Sato
An estorya ni Barac nagtotokdo sa sato nin importanteng mga leksion. Seguradong maagi nin mga problema asin pagkadesganar an siisay man na ipupuera si Jehova sa saindang buhay. Posibleng dai mag-agi nin laen-laen na klase nin pan-aapi an mga may pagsolsol na minadolok sa Dios asin nagtutubod sa saiya. Asin bako daw na maninigo man niatong kultibaron an espiritu nin pagkamakinuyog? Dawa kun an mga kahagadan nin Dios garo baga sarongat sa pangangatanosan nin tawo, makakokompiar kita na an saiyang mga instruksion pirmeng para sa nagdadanay na karahayan niato. (Isaias 48:17, 18) Solamente paagi sa pagtubod ki Jehova asin pagkuyog sa mga instruksion nia kaya “dinaog [ni Barac] an mga hukbo nin mga taga ibang daga.”—Hebreo 11:32-34.
An nakatataros sa pusong konklusyon sa awit ni Debora asin Barac iyo an: “Mapara logod an gabos mong enemigo, O Jehova, asin an mga namomoot sa saimo magin logod arog kan aldaw kun iyan minasubang sa kaliwanagan kaiyan.” (Hokom 5:31) Totoo nanggad na mangyayari ini kun taposon na ni Jehova an maraot na kinaban ni Satanas!
[Ritrato sa pahina 29]
Ginamit ni Jehova si Debora tanganing ipaapod si Barac
[Ritrato sa pahina 31]
An Salog nin Cison minalipwas sa mga pangpang kaiyan
[Credit Line]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Ritrato sa pahina 31]
Bukid nin Tabor