Nuarin an Tamang Panahon na Magtaram?

1. Ano an itinutukdo sa sato kan Parahulit 3:1, 7?

AN NAGKAPIRA sa sato matinaram. An iba man bakong paragirong. Arog kan ipinapahiling kan temang teksto kan artikulong ini, may panahon na magtaram asin panahon na magsilensiyo. (Basahon an Parahulit 3:1, 7.)b Pero tibaad may mga tugang na gusto tang magin matinaram. Asin tibaad may mga tugang man na gusto tang bawasan an pagigin matinaram.

2. Siisay an may deretsong magtao kan mga pamantayan kun nuarin asin kun paano kita dapat magtaram?

² An kakayahan na magtaram regalo hali ki Jehova. (Ex. 4:10, 11; Kap. 4:11) Sa saiyang Tataramon, tinatabangan niya kitang masabutan kun paano gagamiton sa tamang paagi an regalong iyan. Sa artikulong ini, pag-uulayan ta an pirang halimbawa sa Kasuratan na makakatabang sa sato na maaraman kun nuarin mataram asin kun nuarin masilensiyo. Aaramon ta man kun ano an namamatian ni Jehova manungod sa mga sinasabi niyato sa iba. Inot, pag-ulayan ta kun nuarin kita dapat magtaram.

KUN NUARIN DAPAT MAGTARAM

3. Uyon sa Roma 10:14, nuarin kita dapat magtaram?

³ Dapat na pirmi kitang andam na magtaram manungod ki Jehova asin sa Kahadian. (Mat. 24:14; basahon an Roma 10:14.) Sa paggibo kaiyan, inaarog ta si Jesus. An saro sa panginot na mga dahilan kaya nagdigdi si Jesus sa daga iyo na sabihon sa iba an katotoohan manungod sa saiyang Ama. (Juan 18:37) Alagad dapat niyatong tandaan na importante man an paagi niyato nin pagtaram. Kaya pag ipinapakipag-ulay sa iba an manungod ki Jehova, dapat niyatong gibuhon iyan nin “may kahuyuan asin hararom na paggalang,” asin dapat kitang magpahiling nin konsiderasyon sa namamatian asin mga paniniwala kan iba. (1 Ped. 3:15) Paagi kaiyan, bako sanang pagtaram an magigibo ta, kundi matutukduan man niyato sinda asin posible man na maabot ta an puso ninda.

4. Kauyon kan sinasabi sa Talinhaga 9:9, paano puwedeng makatabang sa iba an satong pagtaram?

⁴ An mga elder dai dapat mag-alangan na magtaram kun marisa ninda na nangangaipo nin sadol an sarong brother o sarong sister. Siyempre, nagpipili sinda nin tamang panahon para magtaram tanganing dai man mapasupog an tugang. Gugustuhon nindang maghalat na makaulay siya sa pribado. Pirming hinihinguwa kan mga elder na magtaram sa paaging dai hinahalian nin dignidad an nagdadangog. Dawa arog kaiyan, dai sinda nagduduwa-duwang magtao nin mga prinsipyo sa Bibliya na makakatabang sa iba na magin madunong sa saindang paggawi. (Basahon an Talinhaga 9:9.) Taano ta mahalagang marhay na igwa kitang kusog nin buot na magtaram pag kaipuhan? Pag-isipan an duwang magkalain na sitwasyon: Sa sarong sitwasyon, kinaipuhan nin sarong lalaki na itanos an saiyang mga aking lalaki, asin sa saro pang sitwasyon, kinaipuhan nin sarong babayi na kaulayon an saro na magigin hadi.

5. Kasuarin dai nagibo ni Eli na magtaram?

⁵ An Halangkaw na Saserdoteng si Eli igwa nin duwang aking lalaki na padangat niyang marhay. Pero an mga aki niyang ini daing paggalang ki Jehova. May mahalagang katungdan sinda bilang mga saserdote na naglilingkod sa tabernakulo. Pero inabuso kan mga ini an saindang awtoridad, nagpahiling nin grabeng kawaran nin paggalang sa mga dulot na itinatao ki Jehova, asin daing pakundangan sindang nagkomiter nin seksuwal na imoralidad. (1 Sam. 2:12-17, 22) Sigun sa Katugunan ni Moises, an mga aki ni Eli maninigong magadan, pero an kunsintidor na si Eli sinaway lang sinda nin kadikit asin tinugutan sindang padagos na maglingkod sa tabernakulo. (Deut. 21:18-21) Paano minansay ni Jehova an ginibo ni Eli sa sitwasyon na ini? Sinabi niya ki Eli: “Taano ta mas tinatawan mo nin onra an saimong mga aki kisa sako?” Kaya nagdesisyon si Jehova na gadanon an duwang maraot na lalaking idto.—1 Sam. 2:29, 34, NWT.

6. Ano an manunudan ta ki Eli?

⁶ May manunudan kitang importanteng leksiyon ki Eli. Kun maaraman niyato na an sarong amigo o sarong kapamilya may binalgang pagbuot nin Diyos, dapat na kaulayon niyato siya, na ipinapagirumdom sa saiya an mga pamantayan ni Jehova. Dangan dapat tang siguraduhon na makakakua siya kan tabang na kinakaipuhan niya hali sa mga representante ni Jehova. (Sant. 5:14) Habo nanggad niyatong magin arog ni Eli, na mas tatawan nin onra an sarong amigo o sarong kapamilya kisa ki Jehova. Kaipuhan an kusog nin buot para kaulayon an saro na nangangaipo nin pagtatanos, pero sulit an paggibo kaiyan. Mangnuhon an pagkakalain kan halimbawa ni Eli asin kan Israelitang babayi na si Abigail.

7. Taano ta nakipag-ulay si Abigail ki David?

⁷ Si Abigail agom kan mayaman na hasyenderong si Nabal. Kan si David asin an saiyang hukbo nagdudulag ki Hading Saul, may panahon na nakaibanan ninda an mga pastor ni Nabal asin prinotektaran ninda an mga aripumpon ni Nabal sa mga tulisan. Nagin mapagpasalamat daw si Nabal sa saindang tabang? Dai. Kan makiulay si David ki Nabal na tawan nin dikit na kakanon saka tubig an saiyang mga tawuhan, naanggot si Nabal asin sinilyakan sinda nin mga pang-iinsulto. (1 Sam. 25:5-8, 10-12, 14) Bilang resulta, nagdesisyon si David na gadanon an lambang lalaki sa harong ni Nabal. (1 Sam. 25:13, 22) Paano malilikayan an grabeng kapahamakan na iyan? Narealisar ni Abigail na panahon ini na magtaram, kaya kusog-buot niyang tinagbo an 400 na gurutom, aranggot saka armadong mga lalaki asin nakipag-ulay ki David.

8. Ano an manunudan ta sa halimbawa ni Abigail?

⁸ Kan tagbuon ni Abigail si David, nagtaram siya nin may kusog nin buot, paggalang, asin may pangungumbinsir. Dawa ngani bako man si Abigail an dapat basulon sa maraot na sitwasyon, naghagad siya nin tawad ki David. Sinabi niya na dahil marahay na tawo si David gigibuhon kaini an tama, asin nagtiwala si Abigail na tatabangan siya ni Jehova. (1 Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34) Arog ni Abigail, kaipuhan ta an kusog nin buot na magtaram kun mahiling niyato na may ginigibo an saro na puwedeng sumagkod sa seryosong pagkakasala. (Sal. 141:5) Dapat kitang magin magalang, pero dapat man kitang magin pusuan. Pag mamumuton niyatong tinatawan nin kinakaipuhan na sadol an saro, ipinapahiling niyato na tunay kitang amigo.—Tal. 27:17.

9-10. Ano an dapat na tandaan kan mga elder pag nagtatao nin sadol?

⁹ Lalo nang mahalaga para sa mga elder na magkaigwa nin kusog nin buot na kaulayon an napapasalang mga indibidwal sa laog kan kongregasyon. (Gal. 6:1) Mapakumbabang inaako kan mga elder na bako man sindang perpekto kaya tibaad mangaipo man sinda nin sadol pag-abot nin panahon. Pero dai iyan nakakapugol sa mga elder na sagwion an mga nangangaipo nin disiplina. (2 Tim. 4:2; Tito 1:9) Pag nagsasadol sa sarong indibidwal, hinihinguwa nindang gamiton an regalo sa sainda na kakayahan na magtaram tanganing tukduan siya sa mahusay asin mapasensiyang paagi. Namumutan ninda an saindang tugang, asin an pagkamuot na iyan pinapahiro sinda na tabangan siya. (Tal. 13:24) Pero an panginot sa sainda iyo an matawan nin onra si Jehova paagi sa pagsunod sa saiyang mga pamantayan asin pagprotektar sa kongregasyon.—Gibo 20:28.

¹⁰ Abot sa puntong ini, pinag-ulayan ta an manungod sa kun nuarin mataram. Minsan siring, may mga sitwasyon na an pinakamarahay tang gibuhon iyo na dai magtaram. Anong mga kadipisilan an tibaad mapaatubang sa sato sa arog kaiyan na mga sitwasyon?

KUN NUARIN DAPAT MAGSILENSIYO

11. Anong ilustrasyon an ginamit ni Santiago, asin taano ta angay iyan?

¹¹ Puwedeng magin dipisil na kontrulon an satong pagtaram. An kagsurat kan Bibliya na si Santiago naggamit nin sarong angay na ilustrasyon para ipahiling kun gurano iyan kadipisil. Sinabi niya: “Kun an siisay man dai napapasala sa pigtataram niya, saro siyang tawong perpekto, na kayang rendahan an bilog niyang hawak.” (Sant. 3:2, 3) An renda isinusulot sa payo asin an bokado ilinalaag sa nguso nin kabayo. An kabayo magigiyahan o mapapapundo kan parakabayo paagi sa pagbutong sa renda. Kun mawaran nin kontrol sa renda an parakabayo, puwedeng magdalagan na mayong kontrol an kabayo asin mapahamak ini o an parakabayo. Sa kaagid na paagi, kun dai niyato kokontrulon an satong pagtaram, puwedeng magresulta iyan sa grabeng danyos. Pag-isipan ta an pirang sitwasyon na diyan kaipuhan tang butungon an renda, sabi ngani, asin pugulan an satong sadiri na magtaram.

12. Nuarin niyato dapat butungon an renda, sabi ngani, asin pugulan an sadiri na magtaram?

¹² Ano an ginigibo mo pag an sarong tugang may aram na kumpidensiyal na impormasyon? Halimbawa, kun may makamidbid kang nakaistar sa sarong nasyon na ipinagbabawal an satong gibuhon, nasusugutan ka daw na maghapot sa saiya nin mga detalye manungod sa kun paano isinasagibo an satong gibuhon sa nasyon na iyan? Siguradong marahay man an motibo mo. Namumutan ta an satong mga tugang asin interesado kitang maaraman an mga nangyayari sa sainda. Gusto man niyatong magin espesipiko pag namimibi para sa sainda. Dawa siring, panahon ini na dapat niyatong butungon an renda asin pugulan an sadiri na magtaram. Kun pipiriton tang iistorya sato nin sarong indibidwal an naaaraman niyang kumpidensiyal na impormasyon, kawaran ini nin pagkamuot sa saiya asin sa mga tugang na nagtitiwala na magdadanay siyang silensiyo manungod sa saindang mga aktibidad. Siguradong dai gugustuhon kan siisay man sa sato na makadagdag sa mga kadipisilan kan satong mga tugang na nakaistar sa mga nasyon na ipinagbabawal an satong gibuhon. Kaagid kaiyan, dai man gugustuhon kan mga tugang na naglilingkod sa siring na mga nasyon na maghayag nin mga detalye manungod sa kun paano ginigibo kan mga Saksing nakaistar diyan an saindang ministeryo o Kristiyanong mga aktibidad.

13. Siring kan sinasabi sa Talinhaga 11:13, ano an dapat gibuhon kan mga elder, asin taano?

¹³ Lalo nang dapat na iaplikar kan mga elder an prinsipyo sa Bibliya na nasa Talinhaga 11:13c paagi sa dai paghayag nin kumpidensiyal na mga bagay. (Basahon.) Puwedeng magin dipisil ini, lalo na kun may agom an sarong elder. Pinagdadanay na makusog nin sarong mag-agom an saindang relasyon paagi sa parating pag-uulay asin paagi sa pagsabi ninda kan saindang mga sekreto, namamatian, asin mga ikinakapurisaw. Pero aram nin sarong elder na dai niya dapat sabihon sa agom niya an “kumpidensiyal na urulay” o impormasyon manungod sa mga nasa kongregasyon. Kun sasabihon niya iyan, mawawaran sinda nin tiwala sa saiya asin mararaot an reputasyon niya. An mga ninombrahan nin paninimbagan sa kongregasyon dai puwedeng “duwa an tataramon,” o madaya. (1 Tim. 3:8; nota sa ibaba) Buot sabihon, dai sinda dapat mangloko o mantsismis. Kun namumutan nin sarong elder an saiyang agom, dai niya ini papagabatan nin impormasyon na dai man kaini kaipuhan maaraman.

14. Paano makakatabang an agom nin sarong elder na mapagdanay an marahay na reputasyon kan saiyang agom?

¹⁴ Makakatabang an agom nin sarong elder na mapagdanay an marahay na reputasyon kan saiyang agom paagi sa dai pagparapirit digdi na iistorya an manungod sa kumpidensiyal na mga bagay. Pag inaaplikar kan agom na babayi an sadol na ini, dai lang niya ipinapahiling na sinusuportaran niya an saiyang agom, kundi ipinapahiling man niya na tinatawan niya nin onra an mga nagsabi nin kumpidensiyal na bagay sa saiyang agom. Asin an pinakamahalaga, napapaugma niya si Jehova huling nakakatabang siya na mapagdanay an katuninungan asin pagkasararo sa laog kan kongregasyon.—Roma 14:19.

KUN ANO AN NAMAMATIAN NI JEHOVA MANUNGOD SA MGA SINASABI NIYATO SA IBA

15. Ano an namatian ni Jehova manungod sa tulo sa mga kairiba ni Job, asin taano?

¹⁵ Dakul kitang manunudan sa libro sa Bibliya na Job manungod sa kun paano asin sa kun nuarin kita mataram. Pagkatapos na mag-agi si Job nin sunod-sunod na makamumundong marhay na trahedya, may apat na lalaki na nag-abot para rangahon siya asin tawan nin konseho. Medyo haloy bago nagtaram an mga lalaking idto. Pero kan nagtaram na an tulong lalaking ini—si Elifaz, Bildad, asin Zofar—maririsa sa mga sinabi ninda na dai ninda ginamit an panahon na iyan para pag-isipan kun paano sinda makakatabang ki Job. Imbes, ginamit ninda iyan para pag-isipan kun paano ninda mapapatunayan na may nagibong sala si Job. May mga sinabi man sindang tama, pero an dakul sa sinabi ninda manungod ki Job asin ki Jehova magsalang makulog o bakong totoo. Daing hirak nindang hinusgaran si Job. (Job 32:1-3) Ano an nagin reaksiyon ni Jehova? Naanggot siya nin grabe sa tulong lalaking iyan. Inapod niya sindang mga mangmang, asin sinabihan niya sinda na makiulay ki Job na ipamibi sinda.—Job 42:7-9.

16. Ano an manunudan ta sa maraot na mga halimbawa ni Elifaz, Bildad, asin Zofar?

¹⁶ May manunudan kitang nagkapirang leksiyon sa maraot na mga halimbawa ni Elifaz, Bildad, asin Zofar. Inot, dai niyato dapat husgaran an satong mga tugang. (Mat. 7:1-5) Imbes, dapat na magdangog nguna kitang marhay sa sainda bago kita magtaram. Dangan saka ta sana masasabutan an saindang sitwasyon. (1 Ped. 3:8) Ikaduwa, pag nagtataram na kita, dapat tang siguraduhon na mabuot asin tama an satong mga sinasabi. (Efe. 4:25) Asin ikatulo, interesadong marhay si Jehova sa sinasabi niyato sa lambang saro.

17. Ano an manunudan ta sa halimbawa ni Elihu?

¹⁷ An ikaapat na lalaki na nagbisita ki Job iyo si Elihu na paryente ni Abraham. Nagdangog siya mantang nagtataram si Job asin an tulong lalaki. Risang-risa na nagdangog siyang marhay sa mga sinabi ninda huling nakapagtao siya nin nagkapirang mapagmalasakit pero prangkang sadol na nakatabang ki Job na maitanos an kaisipan kaini. (Job 33:1, 6, 17) An panginot ki Elihu iyo na mapamuraway si Jehova, bako an sadiri niya o an siisay man na tawo. (Job 32:21, 22; 37:23, 24) Nanudan ta sa halimbawa ni Elihu na may panahon na magdanay na silensiyo asin magdangog. (Sant. 1:19) Nanudan ta man na pag nagtatao kita nin konseho, an dapat na panginot sa sato iyo na matawan nin onra si Jehova, bako an satong sadiri.

18. Paano niyato maipapahiling na pinapahalagahan ta an regalong kakayahan na magtaram?

¹⁸ Maipapahiling niyato na pinapahalagahan ta an regalo na kakayahan na magtaram paagi sa pagsunod sa sadol kan Bibliya manungod sa kun nuarin asin kun paano mataram. Pinasabngan an madunong na hading si Solomon na isurat: “Siring sa mga mansanas na bulawan na nasa mga inukit na plata an tataramon na sinabi sa tamang panahon.” (Tal. 25:11, NWT) Pag nagdadangog kitang marhay sa sinasabi kan iba asin nag-iisip kita bago magtaram, an satong mga tataramon magigin siring sa mga mansanas na bulawan—mahalaga asin magayon. Sa siring, magtaram man kita nin dikit o dakul, an satong mga tataramon makakapakusog sa iba, asin mapapaugma niyato si Jehova. (Tal. 23:15; Efe. 4:29) Iyan nanggad an pinakamarahay na paagi na maipapahiling niyato an satong pasasalamat sa regalong ini nin Diyos!