An Nineve sarong siyudad na may kahanga-hangang mga edipisyo asin monumento
Aram Mo Daw?
Ano an nangyari sa Nineve pagkatapos kan panahon ni Jonas?
PAG-ABOT kan ikapitong siglo B.C.E., an Asiria nagin an pinakadakulang imperyo sa kinaban, “puon sa Ciprus sa sulnupan sagkod sa Iran sa sirangan, asin may panahon na kaiba pa ngani an Ehipto,” an sabi kan The British Museum Blog. An kabisera kaiyan, an Nineve, iyo an pinakadakulang siyudad kaidto sa kinaban. Igwa iyan nin kahanga-hangang mga monumento, magagayon na hardin, eleganteng mga palasyo, asin mahiwas na mga librarya. Mahihiling sa mga inskripsiyon sa mga lanob kan suanoy na Nineve na si Hading Asurbanipal, arog kan iba pang mga hadi kan Asiria, inaapod an saiyang sadiri na “hadi kan kinaban.” Kan panahon na iyan, an Asiria saka Nineve garo baga imposibleng masakop.
An Pambilog na Kinaban na Kapangyarihan nin Asiria an pinakadakulang imperyo sa kinaban kan panahon na idto
Minsan siring, kan an Asiria nasa pinakakakusugan na kaiyan, an propeta ni Jehova na si Sofonias naghula: “Lalaglagon [ni Jehova] an Asiria, asin gigibuhon niyang tiwangwang an Nineve, kasing-alang nin disyerto.” Ihinula man kan propeta ni Jehova na si Nahum: “Manamsam kamo nin plata, manamsam kamo nin bulawan! . . . Daing laog an siyudad, tiwangwang, gaba! . . . Rarayuan ka kan gabos na makakahiling sa saimo, asin masarabi sinda, ‘Linaglag an Nineve!’” (Sof. 2:13; Nah. 2:9, 10; 3:7) Kan madangog kan mga tawo an mga propesiyang iyan, tibaad naisip ninda: ‘Posible daw talaga iyan? Kaya daw talagang masakop an makapangyarihan na Asiria?’ Garo baga imposible talaga iyan.
An Nineve nagin tiwangwang na disyerto!
Dawa arog kaiyan, nangyari an imposible! Sa pagtatapos kan ikapitong siglo B.C.E., nasakop an Asiria kan Babilonya asin kan Medo. Pag-abot nin panahon, abandonado na an Nineve asin nalingawan na! “Kan Edad Medya,” an sabi kan publikasyon na The Metropolitan Museum of Art sa New York, “abandonado na an lugar asin natambunan na, asin nagigirumduman na sana an Nineve panginot na paagi sa Bibliya.” Uyon sa Biblical Archaeology Society Online Archive, kan inot na mga dekada kan ika-19 siglo, “mayo lamang ngani nin nakakaaram kun baga nag-eksister talaga an makapangyarihan na kabisera kan Asiria.” Pero kan 1845, an arkeologong si Austen Henry Layard nagpuon na magkutkot sa lokasyon kan Nineve. An mga kagabaan na nadiskubre niya nagpapatunay kan kamurawayan kaidto kan Nineve.
An eksaktong kautuban kan mga propesiya manungod sa Nineve nagpapakusog kan satong pagtitiwala na mauutob man an mga propesiya sa Bibliya manungod sa katapusan kan pulitikal na mga kapangyarihan ngunyan.—Dan. 2:44; Kap. 19:15, 19-21.