Sarong Lakop sa Kinaban na Problema Manungod sa Mental na Salud
“Pirmi akong napupurisaw, dawa pa kun solo lang akong nakatukaw sa sarong kuwarto.”
“Pag okey na okey an pagmati ko, mapuon na man ako ka’yan na mahadit. Awtomatiko na ’yan na pag sobrang ugmahon ako, an kasunod ka’yan munduon na man ako.”
“Hinihinguwa kong magpokus sa mga nangyayari sana sa kada aldaw. Pero kun minsan bigla na lang akong nahahadit sa kadakul na bagay.”
Totoo man daw saimo an mga sinabing iyan nin mga indibidwal na may problema manungod sa mental na salud (mental health)? Ika daw—o an sarong dayupot saimo—nasa arog man kaiyan na sitwasyon?
Dai ka nanggad nagsosolo. Dakul na tawo ngunyan an apektado nin problema manungod sa mental na salud, tibaad sinda mismo an igwa kaiyan o an mga mahal ninda sa buhay.
Daing duda na nabubuhay na kita sa “delikado asin masakit na mga panahon” na nagigin dahilan nin dakul na klase nin kapurisawan. (2 Timoteo 3:1) Sigun sa sarong pag-adal, sa bilog na kinaban, kinakarkulo na mga saro sa walong tawo an igwa nin hilang sa isip. Kan 2020, dahil sa pandemyang COVID-19 an mga may anxiety disorder nagdakul nin mga 26 porsiyento asin an mga may major depressive disorder nagdakul nin mga 28 porsiyento.
Alagad an satong mental na salud, bako lang iyan manungod sa mga sinasabi kan estadistika, kundi manungod iyan sa kun ano an namamatian mo asin kan mga mahal mo sa buhay asin kun paano kamo nagpapadagos sa saindong buhay.
Ano an mental na salud?
Pag marahay an saimong mental na salud, namamatian mong marahay an pagmati mo sa sadiri mo saka nagigibo mo an mga kaipuhan o dapat mong gibuhon. Nakakayanan mo an normal na mga kahaditan sa buhay, produktibo ka sa trabaho, saka namamatian mong kontento ka sa buhay.
An hilang sa isip . . .
BAKO IYAN NA resulta nin personal na kaluyahan.
SARO IYAN NA medikal na kamugtakan na nagigin dahilan nin grabeng kapurisawan saka naaapektaran kaiyan an pag-iisip nin saro, an pagkontrol niya sa saiyang emosyon, saka an paggawi niya.
Sa parati, naaapektaran kaiyan an kakayahan nin saro na masabutan an namamatian kan iba asin na maatubang an pang-aroaldaw na buhay.
Puwedeng magkaigwa kaiyan dawa siisay—ano man an edad, kultura, rasa, tribo, relihiyon, inadalan, o estado sa buhay.
Kun sain makakakua nin tabang para sa mga problema manungod sa mental na salud
Kun ika o an sarong mahal mo sa buhay nakakaeksperyensiya nin darakulang pagbabago sa personalidad, nagkakaproblema sa pagturog o nagbuburubago an rutina sa pagkakan, o nakakamati nin dai mawara-warang paghadit, pagkapurisaw, o kamunduan, tibaad kaipuhan mo na nin propesyonal na tabang para maaraman asin mabulong kun ano an nagkakawsa kaiyan. Pero sain ka makakakua nin tabang?
An pinakamadunong na tawong nabuhay kasuarin man, si Jesu-Cristo, nagsabi: “An mga tawong marahay an salud dai nangangaipo nin doktor, pero an mga may hilang iyo.” (Mateo 9:12) An mga may problema sa salud na nag-aako nin angay na medikal na pagbulong dakul an magigibo tanganing mabawasan an namamatian nindang mga sintomas asin puwede sindang tabangan na magkaigwa nin produktibo asin maugmang buhay. Sarong kadunungan na dai ninda ipagpaliman-liman an pagpabulong kun malala o dai nawawara an mga sintomas ninda.a
Maski ngani an Bibliya bako man na libro sa medisina, an mga impormasyon diyan puwedeng makatabang sa satong mental na salud. Maugma mi kamong dinadagka na pag-isipan an minasunod na mga artikulo na nagtutukar kun paano an Bibliya makakatabang sa sato na maatubang an mga problema manungod sa mental na salud.
a An Torrengbantayan dai nag-eendorso nin ano man na partikular na klase nin pagbulong. An lambang indibidwal dapat na maingat na pag-isipan an mga pagpipilian bago gumibo nin personal na desisyon.