Likayan an Kadikluman—Magdanay sa Liwanag

1-2. (a) Sa anong kamugtakan ginibo an surat para sa mga taga Efeso? (b) Anong mga hapot an pag-uulayan ta?

MANTANG nakapreso sa harong sa Roma, gusto ni apostol Pablo na pakusugon an saiyang mga kapagtubod. Dai niya sinda madadalaw nin personal, kaya sinuratan niya sinda. An saro sa mga surat niya isinurat kan mga 60 o 61 C.E. para sa mga taga Efeso.​—Efe. 1:1; 4:1.

² Mga sampulong taon bago kaiyan, nag-istar si Pablo nin dikit na panahon sa Efeso, na naghuhulit asin nagtutukdo kan maugmang bareta. (Gibo 19:​1, 8-10; 20:​20, 21) Namumutan niyang marhay an mga tugang asin gusto niya sindang tabangan na magdanay na maimbod ki Jehova. Pero taano ta nagsurat siya sa linahidan na mga Kristiyano manungod sa kadikluman asin liwanag? Asin anong mga leksiyon an manunudan kan gabos na Kristiyano sa konsehong iyan? Pag-ulayan ta an mga simbag sa mga hapot na ini.

HALI SA KADIKLUMAN PASIRING SA LIWANAG

3. Anong mga metapora an ginamit ni Pablo sa saiyang surat sa mga taga Efeso?

³ Isinurat ni Pablo sa mga Kristiyanong taga Efeso: “Dati kamong kadikluman, pero ngunyan liwanag kamo.” (Efe. 5:8) Ginamit digdi ni Pablo an mga metapora nin kadikluman asin liwanag para ipaliwanag an magkakontra o magkalain na kamugtakan. Pag-ulayan niyato kun taano ta nasabi ni Pablo na an mga taga Efeso ‘dating kadikluman.’

4. Sa anong paagi an mga taga Efeso nasa kadikluman sa pagsamba?

⁴ Kadikluman sa pagsamba. Bago manudan an katotoohan asin magin mga Kristiyano, an mga taga Efeso na sinuratan ni Pablo uripon nin palsong mga katukduan sa relihiyon asin nin superstisyon. Yaon sa siyudad nin Efeso an bantog na templo ni Artemis, na ibinibilang kan mga tawo kaidto na saro sa pitong makangangalas na estrukturang gibo nin tawo sa bilog na kinaban. Nagduduman an mga tawo para sumamba sa mga idolo. An paggibo asin pagpabakal nin mga surusantuwaryo kan diyosang si Artemis sarong mauswag na negosyo. (Gibo 19:​23-27) Apuwera kaiyan, bantog an siyudad sa paggibo nin mga mahika.​—Gibo 19:19.

5. Sa anong paagi an mga taga Efeso nasa kadikluman sa moral?

⁵ Kadikluman sa moral. Bantog an Efeso sa grabeng imoralidad asin sa daing pakundangan na paggawi. Sa parati, an mga pasali sa mga teatro asin dawa sa mga relihiyosong kapiyestahan nagtatampok nin kalaswaan. (Efe. 5:3) An dakul sa mga nakaistar diyan “nawaran na kan gabos na pakamati sa moral,” sarong ekspresyon na literal na nangangahulugan na “dai na nakakamati nin kulog.” (Efe. 4:​17-19) Bago nakanuod kun ano talaga an tama asin sala, an mga taga Efeso dai nakakamati nin pagkakonsiyensiya o nag-iisip na igwa sinda nin ano man na paninimbagan ki Jehova. Huli kaiyan, ilinadawan sinda ni Pablo na “nasa kadikluman . . . nin isip asin suway sa buhay na naghahali sa Diyos.”

6. Taano ta nasabi ni Pablo sa mga taga Efeso na sinda nasa “liwanag” na?

⁶ Pero, an nagkapira sa mga taga Efeso dai nagdanay sa kadikluman. Isinurat ni Pablo na “ngunyan liwanag [na sinda] may koneksiyon sa Kagurangnan.” (Efe. 5:8) Namumuhay na sinda sa liwanag kan katotoohan na yaon sa Kasuratan. (Sal. 119:105) Binayaan ninda an saindang palsong mga gibo sa relihiyon asin imoral na paggawi. Nagin na sindang mga ‘paraarog sa Diyos’ asin ginibo ninda an saindang pinakamakakaya para sambahon si Jehova asin mapaugma siya.​—Efe. 5:1.

7. Ano an pagkakapareho kan sitwasyon ta sa kadaklan na mga Kristiyano sa Efeso?

⁷ Sa kaparehong paagi, bago ta nanudan an katotoohan, yaon kita sa kadikluman huli sa palsong pagsamba asin imoralidad. An nagkapira sa sato dating nagseselebrar nin mga kapiyestahan kan palsong relihiyon; an iba man dating mga imoral. Pero kan manudan ta an mga pamantayan ni Jehova sa kun ano an tama asin sala, naggibo kita nin mga pagbabago. Pinunan tang iuyon an satong buhay sa saiyang matanos na mga pagbuot. Asin bilang resulta, nag-ako kita nin dakul na pakinabang. (Isa. 48:17) Alagad sa ngunyan, padagos kitang napapaatubang sa mga pagbalo. Kaipuhan tang rumayo sa kadikluman na binayaan ta asin “padagos [na] maglakaw bilang mga aki nin liwanag.” Paano ta iyan magigibo?

Image digitally reproduced with the permission of the Papyrology Collection, Graduate Library, University of Michigan, P.Mich.inv. 6238. Licensed under CC by 3.0

LIKAYAN AN KADIKLUMAN

8. Sigun sa Efeso 5:​3-5, ano an kaipuhan isikwal kan mga taga Efeso?

⁸ Basahon an Efeso 5:​3-5. Tanganing magdanay na harayo sa kadikluman sa moral, kaipuhan kan Kristiyanong mga taga Efeso na padagos na isikwal an mga gibong dai nakakapaugma ki Jehova. Kaiba diyan bako sana an seksuwal na imoralidad kundi pati man an bastos na mga urulay. Ipinagirumdom ni Pablo sa mga taga Efeso na kaipuhan nindang likayan an siring na mga bagay kun gusto ninda na magkaigwa nin “ano man na mana sa Kahadian kan Cristo asin nin Diyos.”

9. Taano ta dapat tang likayan an ano man na pagkabantad sa imoralidad?

⁹ Kaipuhan ta man na padagos na makipaglaban tanganing dai kita mahulog asin masilo sa “mga daing pakinabang na gibo kan kadikluman.” (Efe. 5:11) Pauruutrong ipinapahiling kan mga eksperyensiya na pag an sarong tawo mas parating naghihiling, nagdadangog, o nakikipag-ulay manungod sa maati asin imoral na mga bagay, mas madali man na mahulog siya sa salang mga gibo. (Gen. 3:6; Sant. 1:​14, 15) Sa sarong nasyon, may dakulang grupo nin mga tugang na nagin “friends” sa sarong group chat. Kan primero, manungod sa espirituwal na mga bagay an pinag-uurulayan kan dakul sa sainda. Alagad sa paglihis nin panahon, bako nang magayon an pinag-uurulayan ninda. Manungod na sa sex an parating nagigin tema ninda. Kan huri, inako kan nagkapira sa mga indibidwal na iyan na nakagibo sinda nin seksuwal na imoralidad dahil sa maating mga urulay na iyan.

10. Paano hinihinguwa ni Satanas na dayaon kita? (Efeso 5:6)

¹⁰ Hinihinguwa kan kinaban ni Satanas na dayaon kita, na papaniwalaon kita na bako man talaga maraot an ibinibilang ni Jehova na imoral saka maati. (2 Ped. 2:19) Dai na kita mangalas diyan! An saro sa haloy nang taktika kan Diyablo iyo an ribarawon an mga tawo tanganing dai ninda mamansayan kun ano an marahay asin kun ano an maraot. (Isa. 5:20; 2 Cor. 4:4) Bako nanggad makangangalas na dakul na pelikula, programa sa telebisyon, asin mga website an nagpopromotir nin mga kaisipan na kontra sa matanos na mga pamantayan ni Jehova! Hinihinguwa ni Satanas na dayaon kita para isipon ta na an maating mga gibo asin pamumuhay bako lang kaako-ako kundi nakakaugma man saka dai nakakaraot.​—Basahon an Efeso 5:6.

11. Paano ipinahiling sa eksperyensiya ni Angela an kahalagahan kan pag-aplikar sa madunong na konseho sa Efeso 5:7? (Hilingon man an ritrato.)

¹¹ Gusto ni Satanas na makiiba-iba kita sa mga tawong magpapadipisil sa sato na manindugan sa mga pamantayan ni Jehova. Kaya sinadol ni Pablo an mga taga Efeso: “Dai kamo magin mga kahiras ninda,” buot sabihon, kan mga naggigibo nin maraot sa paghiling nin Diyos. (Efe. 5:7) Dapat na magin mas maingat ngani kita kisa sa mga taga Efeso kaidto huling puwede ta nang makaiba-iba sa ngunyan an mga tawo bako lang sa personal kundi pati man sa social media. Nahiling ni Angelaa na taga Asia kun paano puwedeng magin peligroso an social media. Sinabi niya: “Puwede kitang madaya kaiyan, na luway-luway na sinasanay an satong kaisipan sagkod na dai na kita nakokonsiyensiya. Nag-abot sa punto na normal na lang sako na magin ‘friends’ an mga mayong paggalang sa mga prinsipyo sa Bibliya. Kan huri, nagpuon na akong mag-isip na okey man magkaigwa nin pamumuhay na dai nakakapaugma ki Jehova.” Maray na sana ta tinabangan si Angela kan mamumuton na mga elder na gumibo nin kinakaipuhan na mga pagbabago. Sinabi niya: “Mas tinatawan ko na ngunyan nin atensiyon an espirituwal na mga bagay imbes na an social media.”

12. Ano an makakatabang sa sato na manindugan sa pamantayan ni Jehova sa kun ano an tama asin sala?

¹² Dapat tang labanan an kaisipan kan kinaban na an imoral na paggawi bako man maraot. Aram ta kun ano an tama. (Efe. 4:​19, 20) Marahay na haputon ta an satong sadiri: ‘Pinagmamaigutan ko daw na likayan an gabos na dai kinakaipuhan na pakikiiba-iba sa mga katrabaho, kaklase, o sa iba pa na dai irinerespeto an matanos na mga pamantayan ni Jehova? Kusog-buot daw akong naninindugan sa mga pamantayan ni Jehova dawa sabihan ako kan iba na panatiko ako?’ Arog kan ipinaparisa kan 2 Timoteo 2:​20-22, dapat man na magin maingat kita pag nagpipili nin dayupot na mga kaiba-iba sa laog kan Kristiyanong kongregasyon. Dai ta linilingawan na may nagkapira na puwedeng dai sato makatabang na magdanay na maimbod sa satong paglilingkod ki Jehova.

“MAGLAKAW BILANG MGA AKI NIN LIWANAG”

13. Ano an buot sabihon kan padagos na paglakaw “bilang mga aki nin liwanag”? (Efeso 5:​7-9)

¹³ Dinagka ni Pablo an mga Kristiyano sa Efeso na dai lang padagos na isikwal an kadikluman kundi padagos man na “maglakaw bilang mga aki nin liwanag.” (Basahon an Efeso 5:​7-9.) Ano an buot sabihon kaiyan? Sa simpleng pagtaram, nangangahulugan iyan na dapat kitang gumawi bilang tunay na mga Kristiyano sa gabos na panahon. An sarong paagi para magibo iyan iyo an maigot na pagbasa asin pag-adal kan Bibliya kaiba na an basado sa Bibliyang mga publikasyon. Mahalagang marhay na tawan ta nin atensiyon lalo na an halimbawa asin mga katukduan ni Jesu-Cristo, “an ilaw kan kinaban.”​—Juan 8:12; Tal. 6:23.

14. Paano makakatabang sa sato an banal na espiritu?

¹⁴ Kaipuhan ta man an tabang kan banal na espiritu nin Diyos tanganing padagos kitang makapamuhay “bilang mga aki nin liwanag.” Taano? Huling masakit talaga na magdanay na malinig sa imoral na kinaban na ini. (1 Tes. 4:​3-5, 7, 8) An banal na espiritu makakatabang sa sato na labanan an kaisipan kan kinaban, kaiba na an mga pilosopiya asin pagmansay kaiyan na kontra sa kaisipan nin Diyos. Makakatabang man sato an banal na espiritu tanganing maipahiling ta an “gabos na klase nin karahayan asin katanusan.”​—Efe. 5:9.

15. Sa anong mga paagi kita puwedeng mag-ako nin banal na espiritu? (Efeso 5:​19, 20)

¹⁵ An sarong paagi para mag-ako kita kan banal na espiritu iyo an paghagad kaiyan sa pamibi. Sinabi ni Jesus na si Jehova matao “nin banal na espiritu sa mga naghahagad sa saiya.” (Luc. 11:13) Asin pag iriba tang inuumaw si Jehova sa Kristiyanong mga pagtiripon, nag-aako man kita nin banal na espiritu. (Basahon an Efeso 5:​19, 20.) An marahayon na epekto kan banal na espiritu nin Diyos makakatabang sa sato na mamuhay sa paaging nakakapaugma sa Diyos.

16. Ano an makakatabang sa sato para makagibo nin madunong na mga desisyon? (Efeso 5:​10, 17)

¹⁶ Pag may mga importante kitang dapat pagdesisyunan, kaipuhan tang pag-isipan “kun ano an kabutan ni Jehova” dangan humiro kauyon kaiyan. (Basahon an Efeso 5:​10, 17.) Paagi sa pag-aram kan mga prinsipyo sa Bibliya na aplikado sa satong sitwasyon, naghihinguwa kita na magkaigwa kan kaisipan nin Diyos sa bagay na iyan. Dangan pag inaplikar ta an saiyang mga prinsipyo, mas posibleng marhay na makagibo kita nin marahay na mga desisyon.

17. Paano ta magagamit sa madunong na paagi an satong panahon? (Efeso 5:​15, 16) (Hilingon man an ritrato.)

¹⁷ Sinadol man ni Pablo an mga Kristiyano sa Efeso na madunong na gamiton an saindang panahon. (Basahon an Efeso 5:​15, 16.) Gusto “kan saro na maraot,” an satong kaiwal na si Satanas, na magin sibot kitang marhay sa mga pinagmamaigutan kan kinaban na ini tanganing mawaran na kita nin panahon sa paglilingkod sa Diyos. (1 Juan 5:19) Madalion sana na magin panginot sa sarong Kristiyano an materyal na mga bagay, sekular na edukasyon, o an saiyang karera kisa sa mga oportunidad na maglingkod ki Jehova. Pag mangyari iyan, nagpaparisa iyan na impluwensiyado na siya kan kaisipan kan kinaban. Siyempre, bako man maraot an mga bagay na iyan, pero dai iyan dapat nuarin man magin panginot sa satong buhay. Tanganing makalakaw “bilang mga aki nin liwanag,” dapat na “ginagamit [ta] sa pinakamarahay an [satong] panahon,” na iniinot kun ano talaga an importante.

18. Ano an mga ginibo ni Donald tanganing magamit sa mas marahay na paagi an saiyang panahon?

¹⁸ Maghanap nin mga paagi kun paano mo lubos na mapaglilingkudan si Jehova. Arog kaiyan an ginibo ni Donald na taga South Africa. Sinabi niya: “Hiniling-hiling ko an sitwasyon ko asin nakiulay ako ki Jehova na tabangan akong magin mas produktibo sa ministeryo. Namibi ako na magkaigwa nin trabaho na makakatao sako nin mas dakul na oras sa paghuhulit. Sa tabang ni Jehova, nakakua ako nin arog kaiyan na trabaho. Kaya pinunan ming duwa ni agom na maglingkod nin bilog na panahon.”

19. Paano kita padagos na makakalakaw “bilang mga aki nin liwanag”?

¹⁹ An surat ni Pablo sa mga taga Efeso posibleng nakatabang na marhay sa saindang pamumuhay bilang Kristiyano. Asin makakatabang man sa sato an ipinasabong na konsehong iyan. Arog kan sinambit na, makakatabang iyan sa sato tanganing magin madunong kita sa pagpili nin libangan asin mga kaiba-iba. Makakamotibar iyan sa sato na padagos na magpagiya sa liwanag kan katotoohan paagi sa regular na pag-adal nin Bibliya. Asin idinuduon kaiyan an halaga kan banal na espiritu, na makakatabang para mapatalubo ta an marahay na mga kuwalidad. An pag-aplikar kan isinurat ni Pablo makakatabang sa sato na makagibo nin madunong na mga desisyon na kauyon kan kaisipan ni Jehova. Sa paggibo kan mga ini, malilikayan ta an kadikluman kan kinaban na ini asin magdadanay nanggad kita sa liwanag!