Ano an Nangyari sa mga Saksi ni Jehova kan Panahon kan Holocaust?
Sa mga 35,000 na mga Saksi ni Jehova na nakaistar sa Germany asin sa mga nasyon na nasakop kan Nazi, mga 1,500 na mga Saksi ni Jehova an nagadan kan panahon kan Holocaust. May mga kaso na dai aram an dahilan kan pagkagadan. Huling nagpapadagos an pagsiyasat, an bilang kaiyan asin an iba pang detalye puwedeng mabago pag-abot nin panahon.
Paano sinda nagadan?
An gilotina na ginamit kan mga Nazi
Mga paggadan: Haros 400 na mga Saksi an ginadan sa Germany asin sa mga nasyon na nasakop kan Nazi. Kadaklan sa mga biktima binista sa korte, sinentensiyahan nin kagadanan, asin pinugutan. An iba binadil o binitay na mayong pormal na pagbista sa korte.
Grabeng mga kamugtakan sa presuhan: Labing 1,000 mga Saksi an nagadan sa mga kampo de-konsentrasyon asin mga presuhan kan Nazi. Nagadan sinda huli sa puwersahan na pagtrabaho o huli sa pagpasakit, gutom, grabeng lipot, hilang, o bakong marahay na medikal na pag-ataman. Huli sa naeksperyensiyahan nindang brutal na pagtrato, an iba nagadan dai nahaloy pagkatapos na paluwason sinda sa presuhan sa pagtatapos kan Giyera Mundiyal II.
Iba pang dahilan: May mga Saksi na ginadan sa mga gas chamber, ginamit sa nakakagadan na medikal na mga eksperimento, o tinawan nin lethal injection.
Taano ta pinersegir sinda?
Pinersegir an mga Saksi ni Jehova huli sa pagsunod ninda sa mga itinutukdo kan Bibliya. Kan ipagbuot kan estado nin Nazi sa mga Saksi ni Jehova na gibuhon an mga ipinagbabawal kan Bibliya, nagsayuma an mga Saksi na magsunod. Pinili nindang ‘sunudon an Diyos bilang tagapamahala imbes na an mga tawo.’ (Gibo 5:29) Hilingon an duwang halimbawa.
Pagdanay na neutral sa pulitika. Arog kan mga Saksi sa bilog na kinaban ngunyan, an mga Saksi ni Jehova kaidtong panahon kan pamamahala nin Nazi nagdanay na neutral sa pulitika. (Juan 18:36) Kaya, nagsayuma sindang
Magserbisyo sa militar o suportaran an ano man na may koneksiyon sa giyera.—Isaias 2:4; Mateo 26:52.
Magboto sa mga eleksiyon o magbali sa mga organisasyon kan Nazi.—Juan 17:16.
Magsaludo sa swastika o magsabing “Heil Hitler!”—Mateo 23:10; 1 Corinto 10:14.
Pagsagibo kan saindang pagtubod. Sa ibong kan pagbabawal na isagibo an saindang pagtubod, an mga Saksi ni Jehova padagos na
Nagtiripon para mamibi asin magsamba.—Hebreo 10:24, 25.
Naghulit kan mensahe kan Bibliya asin nagdistribwir nin mga literatura na basado sa Bibliya.—Mateo 28:19, 20.
Nagpahiling nin kabuutan sa saindang kapwa, kaiba na an mga Judio.—Marcos 12:31.
Nanindugan sa saindang pagtubod, asin nagsayumang pirmahan an sarong dokumento na nagsasabing tinatalikdan na ninda an saindang mga tinutubod.—Marcos 12:30.
Uyon ki Propesor Robert Gerwarth, an mga Saksi ni Jehova “iyo an solamenteng grupo sa irarom kan rehimen kan Nazi na pinersegir huli sana sa saindang relihiyosong mga paniniwala.”a Hinangaan sinda kan mga kapwa ninda preso sa kampo de-konsentrasyon huli sa saindang marigon na paninindugan. Sinabi kan sarong preso na taga Austria: “Dai sinda nakikigiyera. Mas pipilion pa nindang magadan kisa manggadan.”
Sain sinda nagadan?
Mga kampo de-konsentrasyon: An kadaklan sa mga Saksi ni Jehova nagadan sa mga kampo de-konsentrasyon. Iprineso sinda sa mga kampo kan Auschwitz, Buchenwald, Dachau, Flossenbürg, Mauthausen, Neuengamme, Niederhagen, Ravensbrück, asin Sachsenhausen. Sa Sachsenhausen pa sana, mga 200 na mga Saksi ni Jehova an kumpirmadong nagadan.
Mga presuhan: May mga Saksi sa presuhan na pinasakitan sagkod na magadan. Igwa man nin mga nagadan dahil sa mga pangungulog durante kan interogasyon.
Mga lugar kun sain sinda ginadan: An mga Saksi ni Jehova panginot nang ginaradan sa mga presuhan sa Berlin-Plötzensee, Brandenburg, asin sa Halle/Saale. Dugang pa, mga 70 iba pang lugar an nairekord kun sain ginaradan an mga Saksi ni Jehova.
An nagkapira sa mga ginadan
Pangaran: Helene Gotthold
Kun sain ginadan: Plötzensee (Berlin)
Si Helene, na may agom asin duwang aki, inaresto nin nagkapirang beses. Kan 1937, sa sarong interogasyon, grabeng pagmaltrato an ginibo saiya na nagin dahilan na malaglag an ipinagbabados niya. Kan Disyembre 8, 1944, pinugutan siya gamit an gilotina sa presuhan sa Plötzensee, Berlin.
Pangaran: Gerhard Liebold
Kun sain ginadan: Brandenburg
Kan Mayo 6, 1943, pinugutan an 20 anyos na si Gerhard, pakalihis nin duwang taon kan pinugutan man an saiyang ama sa parehong presuhan. Sa saiyang surat nin pamamaaram para sa saiyang pamilya asin katrato, sinabi niya: “Kun mayo an tabang kan Kagurangnan, dai ko makakayang makalakaw sa dalan na ini.”
Pangaran: Rudolf Auschner
Kun sain ginadan: Halle/Saale
Kan Setyembre 22, 1944, pinugutan an 17 anyos na si Rudolf. Sa saiyang surat nin pamamaaram para sa saiyang ina, sinabi niya: “Dakul na mga tugang an nagdadanay na maimbod, asin iyo man ako.”
a Hitler’s Hangman: The Life of Heydrich, pahina 105.