Paano Ko Dedesisyonan an Manongod sa mga Fraction nin Dugo Asin an Medikal na mga Prosedimiento na Kalabot an Sadiri Kong Dugo?

Ingatan

Paano Ko Dedesisyonan an Manongod sa mga Fraction nin Dugo Asin an Medikal na mga Prosedimiento na Kalabot an Sadiri Kong Dugo?

An Biblia nagboboot sa mga Kristiano na “maglikay sa . . . dugo.” (Gibo 15:20) Sa siring, dai inaako kan mga Saksi ni Jehova an mga pag-ineksion nin purong dugo o kan apat na pangenot na elemento nin dugo—arin na baga, an pulang mga selula, puting mga selula, mga platelet, asin plasma. Dai man sinda nagdodonar o nagsasaray kan sadiri nindang dugo para sa pag-ineksion. (Lev. 17:13, 14; Gibo 15:28, 29)

Ano an mga fraction nin dugo, asin taano an paggamit kaiyan ta nasa desisyon na kan lambang Kristiano?

An mga fraction nin dugo mga elemento hale sa dugo na kinua paagi sa proseso na inaapod na fractionation. Halimbawa, an plasma, saro sa apat na pangenot na elemento nin dugo, puedeng bangabangaon sa minasunod na mga sangkap: tubig, mga 91 porsiento; mga protina, na arog baga nin mga albumin, globulin, asin fibrinogen, mga 7 porsiento; asin iba pang mga sangkap, na arog baga nin mga sustansia, hormona, gas, bitamina, ati, asin electrolyte, mga 1.5 porsiento.

An mga fraction daw sakop man kan pagboot na lumikay sa dugo? Dai niato masasabi. An Biblia dai nagtatao nin espesipikong pagdirehir kun manongod sa mga fraction.a Siempre, dakol na fraction an hale sa dugo na idinonar para sa medikal na mga katuyohan. An lambang Kristiano maninigong gumibo nin sono sa konsensiang desisyon kun baga aakoon o sasayumahan nia an medikal na paggamit kan mga sangkap na ini.

Kun nagdedesisyon sa siring na bagay, konsideraron an minasunod na mga hapot: Nasasabotan ko daw na an pagsayuma sa gabos na fraction nin dugo nangangahulogan na dai ko aakoon an nagkapirang bolong, arog baga nin mga nagtatao nin inmunidad sa mga virus asin helang o nagtatabang sa pagkorta kan dugo tanganing papondohon an pag-awas? Ikakapaliwanag ko daw sa doktor kun taano ta sinasayumahan o inaako ko an paggamit nin nagkapirang fraction nin dugo?

Taano an nagkapirang prosedimiento na kalabot an medikal na paggamit kan sadiri kong dugo ta personal na desisyon?

Minsan ngani an mga Kristiano dai nagdodonar o nagsasaray kan sadiri nindang dugo sa katuyohan na gamiton ini para sa pag-ineksion, may nagkapirang prosedimiento o pag-eksamin na kalabot an dugo nin indibiduwal na bakong malinaw na marhay na kontra sa mga prinsipyo sa Biblia. Kun siring, an lambang indibiduwal maninigong gumibo nin sono sa konsensiang desisyon kun baga aakoon o sasayumahan nia an nagkapirang klase nin medikal na prosedimiento na kalabot an paggamit kan sadiri niang dugo.

Kun nagdedesisyon sa siring na mga bagay, ihapot nindo sa saindong sadiri an minasunod na mga hapot: Kun an sakong dugo papaluwason sa sakong hawak asin an pagbolos tibaad mapondo pa ngani sa laog nin kadikit na panahon, itotogot daw kan sakong konsensia na ibilang an dugong ini na kabtang ko pa, na sa siring iyan dai nangangaipong ‘iula sa daga’? (Deut. 12:23, 24) Mapupurisaw daw an sakong konsensia na sinanay sa Biblia kun durante nin sarong medikal na prosedimiento an sarong parte kan sadiri kong dugo iluwas, liwaton nin kadikit an komposisyon, asin ibalik giraray sa sakong hawak? Nasasabotan ko daw na an pagsayuma sa gabos na medikal na prosedimiento na kalabot an paggamit kan sadiri kong dugo nangangahulogan na sinasayumahan ko an mga pagbolong na arog baga nin dialysis o paggamit nin heart-lung machine? Mapagngayongayo ko daw na pinag-isipan an bagay na ini bago gumibo nin desisyon?b

Ano an personal kong mga desisyon?

Estudyaran an duwang work sheet sa sunod na mga pahina. Nakalista sa Worksheet 1 an nagkapirang fraction na kinua sa dugo asin kun paano iyan sa parate ginagamit sa pagbolong. Ibugtak an saindong personal na pinili kun baga aakoon o sasayumahan nindo an paggamit kan kada saro sa mga fraction na ini. Nakalista sa Worksheet 2 an nagkapirang komun na medikal na prosedimiento na kalabot an sadiri nindong dugo. Ibugtak an saindong personal na pinili kun baga aakoon o sasayumahan nindo an mga prosedimientong ini. An mga work sheet na ini bakong legal na mga dokumento, alagad magagamit nindo an mga simbag nindo sa mga work sheet na ini tanganing tabangan kamong kompletong llenaran an saindong DPA (durable power of attorney) card.

An saindong mga desisyon maninigo na kamo mismo an naggibo asin dai maninigo na basado sa konsensia nin iba. Siring man, mayo nin siisay man na maninigong tatsaran an mga desisyon nin ibang Kristiano. Sa mga bagay na ini, “an lambang saro magpapasan kan saiyang sadiring pasan” nin paninimbagan.—Gal. 6:4, 5.

[Mga Nota sa Ibaba]

a Manonompongan an nakakatabang na impormasyon manongod sa temang ini sa An Torrengbantayan na Hunyo 15, 2004, pahina 29-31.

b Manonompongan an nakakatabang na impormasyon sa temang ini sa isyu kan An Torrengbantayan na Oktubre 15, 2000, pahina 30-1, asin sa Transfusion Alternatives—Documentay Series—On DVD.

Work Sheet 1

DAI MAAAKO KAN MGA KRISTIANO

PERSONAL NA DESISYON NINDO

PURONG DUGO

MGA FRACTION

Mga Pagpili na Kaipuhan Nindong Gibohon

PLASMA

ALBUMIN—SAGKOD SA 4% KAN PLASMA

Sarong protina na kinua sa plasma. May mga klase nin albumin na manonompongan man sa mga tinanom, sa mga pagkakan na arog baga nin gatas asin sogok, asin sa gatas nin nagpapasusong ina. An mga albumin na hale sa dugo ginagamit kun beses sa mga volume expander tanganing bolongon an grabeng mga lugad asin pagkasolo. An mga mesklang ini tibaad igwa nin sagkod sa 25 porsientong albumin. Kadikiton na parte sana an ginagamit sa pormulasyon nin dakol na iba pang bolong, kaiba an nagkapirang pormulasyon nin erythropoietin (EPO).

____ Aakoon ko an albumin

____ Sinasayumahan ko an albumin

MGA IMMUNOGLOBULIN—SAGKOD SA 3% KAN PLASMA

Mga fraction nin protina na puedeng gamiton sa nagkapirang bolong na panlaban sa mga virus asin helang, arog baga nin diphtheria, tetano, viral hepatitis, asin rabis. Iyan puede man na gamiton na pan-olang sa nagkapirang medikal na kamugtakan na nagtatao nin peligro sa buhay nin nagtatalubong aki sa matris asin panlaban sa mga epekto nin kamandag nin halas o lawa.

____ Aakoon ko an mga immunoglobulin

____ Sinasayumahan ko an mga immunoglobulin

MGA CLOTTING FACTOR—MAYO PANG 1% KAN PLASMA

May manlaenlaen na protina na nagtatabang sa dugo na magkorta tanganing ampaton an pagdugo. Itinatao an nagkapira kaiyan sa mga pasyente na madaling dugoon. Ginagamit man iyan sa mga medical glue tanganing serahan an mga lugad asin papondohon an pagdugo pakatapos nin operasyon. An saro sa kombinasyon nin mga clotting factor midbid bilang cryoprecipitate. Pasabot: An nagkapirang clotting factor hale na ngonyan sa ibang bagay na bakong gikan sa dugo.

____ Aakoon ko an mga clotting factor na hale sa dugo

____ Sinasayumahan ko an mga clotting factor na hale sa dugo

PULANG MGA SELULA

HEMOGLOBIN—33% KAN PULANG MGA SELULA

Sarong protina na nagdadara nin oksiheno sa bilog na hawak asin nin carbon dioxide sa mga pulmon. An mga produktong ginigibo hale sa hemoglobin nin tawo o hayop puedeng gamiton sa pagbolong sa mga pasyente na may grabeng anemia o dinugo nin grabe.

____ Aakoon ko an hemoglobin

____ Sinasayumahan ko an hemoglobin

HEMIN—MAYO PANG 2% KAN PULANG MGA SELULA

Sarong enzimang pansumpo (enzyme inhibitor) na kinua sa hemoglobin na ginagamit tanganing bolongon an sarong grupo nin bihirang helang sa henetiko nin dugo (midbid bilang porphyria) na nakakaapektar sa mga sistema nin panunaw, nerbios, asin sirkulasyon.

____ Aakoon ko an hemin

____ Sinasayumahan ko an hemin

PUTING MGA SELULA

MGA INTERFERON—SADITON NA FRACTION KAN PUTING MGA SELULA

Mga protina na naglalaban sa nagkapirang impeksion na dara nin virus asin kanser. An kadaklan na interferon dai kinua sa dugo. An nagkapira hale sa mga fraction kan puting mga selula nin dugo nin tawo.

____ Aakoon ko an mga interferon na kinua sa dugo

____ Sinasayumahan ko an mga interferon na kinua sa dugo

MGA PLATELET

Sa presente, mayo nin mga fraction nin mga platelet na isinusuway tanganing direktang gamiton sa pagbolong.

WORK SHEET 2

PERSONAL NA DESISYON NINDO
MGA PROSEDIMIENTO NA MAY KONEKSION SA MEDIKAL NA PAGGAMIT KAN SADIRI NINDONG DUGO
APOD SA PAGBOLONG	KUN ANO AN NAGIGIBO KAIYAN	Mga pagpili na kaipuhan nindong gibohon. (Tibaad bobooton nindong makipag-olay sa saindong doktor bago akoon o sayumahan an arin man sa mga prosedimientong ini.)
*CELL SALVAGE*	Kinokontrol an pagkawara nin dugo. An dugo kinukua giraray durante nin operasyon hale sa lugad o labot sa hawak. Linilinigan o sinasara iyan dangan, tibaad sa dagos-dagos na proseso, ibinabalik sa pasyente.	_Aakoon ko ____ Tibaad puede kong akoonc ____ Sinasayumahan ko
*HEMODILUTION*	Kinokontrol an pagkawara nin dugo. Durante nin operasyon, an dugo pinapabolos pasiring sa mga bag asin riniribayan nin volume expander na daing dugo. Sa siring an dugo na yaon pa sa pasyente durante nin operasyon minalabnaw, na may mas dikit na pulang selula nin dugo. Durante o sa katapusan kan operasyon, an pinabolos na dugo ibinabalik sa pasyente.	_Aakoon ko ____ Tibaad puede kong akoond ____ Sinasayumahan ko
*HEART-LUNG MACHINE*	Minamantenir an sirkulasyon. An dugo pinapabolos sa sarong artipisyal na heart-lung machine na dian iyan binubugtakan nin oksiheno asin ibinabalik sa pasyente.	_Aakoon ko ____ Tibaad puede kong akoone ____ Sinasayumahan ko
*DIALYSIS*	Nagpupunsionar bilang sarong organo. Sa hemodialysis, an dugo nagsisirkular sa sarong makina na nagsasara asin naglilinig kaiyan bago iyan ibalik sa pasyente.	_Aakoon ko ____ Tibaad puede kong akoonf ____ Sinasayumahan ko
*EPIDURAL BLOOD PATCH*	Inaampat an pagluwas nin fluido sa gulod. Iniineksionan nin dikit na dugo na hale man sana sa pasyente an nakapalibot na membrane sa gulod. Ginagamit iyan tanganing sulatan an parteng may labot na linuluwasan nin fluido kan gulod.	_Aakoon ko ____ Tibaad puede kong akoong ____ Sinasayumahan ko
*PLASMAPHERESIS*	Binobolong an helang. An dugo kinukua asin sinasara tanganing haleon an plasma. Idinadagdag an kasalihid na plasma, asin an dugo ibinabalik sa pasyente. An nagkapirang doktor tibaad gustong gumamit nin plasma hale sa ibang tawo tanganing isalida iyan sa plasma na hinale sa dugo kan pasyente. Kun siring kaiyan, an opsion na ini dai maaako nin sarong Kristiano.	_Aakoon ko ____ Tibaad puede kong akoonh ____ Sinasayumahan ko
PAGMARKA O PAGTATAK	Dinidiskobre o binobolong an helang. An dugo kinukua, sinasalakan nin bolong, asin ibinabalik sa pasyente. An lawig nin panahon na nasa luwas kan hawak an dugo nagkakalaenlaen.	_Aakoon ko ____ Tibaad puede kong akooni ____ Sinasayumahan ko
PLATELET GEL; AUTOLOGOUS (AN BOOT SABIHON “GINIBO HALE SA SAINDO MISMONG DUGO”)	Nagpapapila sa mga lugad, kinokontrol an pagdugo. An dugo kinukua asin ginigibong konsentradong solusyon na pano nin platelet asin puting mga selula. An solusyon na ini ibinubugtak sa mga tinahian o lugad sa operasyon. Pasabot: Sa nagkapirang pormulasyon, naggagamit nin clotting factor na hale sa dugo nin baka.	_Aakoon ko ____ Tibaad puede kong akoonj ____ Sinasayumahan ko

c d e f g h i j Pasabot: An mga paagi nin paggamit kan lambang medikal na prosedimientong ini nagkakalaenlaen segun sa doktor. Maninigo nindong hagadon sa saindong doktor na ipaliwanag kun ano an eksaktong kalabot sa ano man na ipinoproponer na prosedimiento tanganing siertohon na iyan kaoyon kan mga prinsipyo sa Biblia asin kan saindong sono sa konsensia na mga desisyon.