Pagkaligtas Pasiring sa Bagong Daga

Kapitulo 3: Gurano an Ilalawig kan Presenteng Palakaw?

1. Manongod sa mga panuga sa Biblia, ano an ihinapot kan dakol sa sato?

Natural sanang mawoton na maaraman kun gurano pa kahaloy bago mangyari an mga buhay na ilinaladawan sa Biblia asin matatapos sa Armagedon. Noarin lalaglagon an presenteng maraot na palakaw? Mabubuhay daw kita tanganing maheling an daga na magin lugar na dian an mga mamomoton sa katanosan magkakamit nin lubos na katoninongan asin katiwasayan?

2. (a) Anong kaagid na hapot an ihinapot kan mga apostol ni Jesus? (b) Aram daw niato nin eksakto kun noarin matatapos an presenteng maraot na palakaw? (c) Alagad anong nakatatabang na gayong impormasyon an itinao ni Jesus?

² Si Jesu-Cristo nagtao nin makangangalas na mga detalye na minasimbag sa mga hapot na iyan. Ginibo nia iyan kan an saiyang mga apostol maghapot: “Ano an magigin tanda kan saimong presensia asin kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay?” Mapadapit sa aktuwal na paglaglag sa presenteng maraot na palakaw, malinaw na sinabi ni Jesus: “Mapadapit sa aldaw asin oras na iyan mayo nin siisay man na nakakaaram, ni an mga anghel kan kalangitan ni an Aki, kundi an Ama sana.” (Mateo 24:3, 36) Pero ilinadawan nia nin detalyado nanggad an kapag-arakian na makakaheling sa “pagtatapos [Griego: syn·teʹlei·a] kan palakaw nin mga bagay,” an peryodo nin panahon na magiya pasiring sa “katapusan [Griego: teʹlos].” Basahon nindo iyan sa saindong Biblia sa Mateo 24:3–25:46, saka sa kaagid na tala sa Marcos 13:4-37 asin Lucas 21:7-36.

3. Paano niato naaaraman na an simbag ni Jesus dai sana naglaladawan sa mga mangyayari kan enot na siglo?

³ Sa pagbasa nindo sa mga talang ini, marerealisar nindo na, sa kabtang sana kaiyan, ilinaladawan ni Jesus an mga pangyayari na magiya pasiring sa asin kaiba an pagkalaglag nin Jerusalem asin kan templo kaiyan kan 70 C.E. Malinaw na igwa man sia nin nasa isip na mas harayo an naaabot. Taano? Huli ta sa Mateo 24:21 sia nagtataram manongod sa “dakulang kahorasaan na dai pang kaagid na nangyari poon sa kapinonan kan kinaban sagkod ngonyan, dai pa, ni mangyayari pa giraray.” Iyan naghahagad nin labi pa sa pagkalaglag sana nin sarong siudad asin kan mga tawong nalaom dian. Asin sa Lucas 21:31 an mga pangyayaring ilinaladawan sinasabing nagtotokdo sa pagdatong kan haloy nang hinahalat na “kahadean nin Dios.” Ano an “tanda” na sinabi ni Jesus na bantayan?

Sarong Tanda na May Dakol na Kabtang

4. Ano an “tanda” na itinao ni Jesus?

⁴ Ihinula nia an mga guerra, kakulangan sa kakanon, lakop na mga peste, makokosog na linog, asin espiritung daing pagkamoot sa panahon nin nag-oorog na katampalasanan, alagad mayo nin saro sana sa mga ini na iyo an “tanda.” An gabos na ihinula kaipuhan na maotob sa pagkabuhay nin sarong kapag-arakian tanganing magin kompleto an ladawan. Kaiba man an “kahandalan nin mga nasyon, na dai naaaraman an gigibohon . . . mantang an mga tawo nalulunosan huli sa takot” huli sa mga nangyayari sa kalangitan sa itaas asin sa kadagatan sa palibot ninda. (Lucas 21:10, 11, 25-32; Mateo 24:12; ikomparar an 2 Timoteo 3:1-5.) Napapalaen sa gabos na ini, pero kabtang kan tanda, ihinula ni Jesus an lakop sa globong paghuhulit kan maogmang bareta kan Kahadean nin Dios sa ibong nin internasyonal na paglamag sa saiyang mga parasunod. (Marcos 13:9-13) An paglaladawan daw na iyan na may dakol na kabtang espisipikong nakatatama sa panahon na nabubuhayan niato?

5. Ano an magibo sa mga pangyayaring ini na labi sa pag-otro sana kan kasaysayan?

⁵ Tibaad an mga paratuya mag-olog-olog, na sinasabi na paorootrong nagkaigwa nin mga guerra, gutom, linog, asin iba pa, sa kasaysayan nin tawo. Pero an mga pangyayaring iyan nagkakaigwa nin espesyal na kahulogan kun iyan minalataw nin durungan, bako sanang sa pirang hararayong lugar, kundi sa bilog na globo sa halawig na panahon na minapoon sa taon na haloy nang ihinula.

6, 7. Anong mga pangyayari asin kamugtakan sa ika-20 siglo an talagang nakatatama sa tandang iyan na may dakol na kabtang? (Sa pagsimbag, gamiton an saindong Biblia asin ipaheling kun arin na kabtang kan hula ni Jesus an ipinaliliwanag nindo.)

⁶ Horophoropa an mga katunayan na ini: An guerra na puminutok kan 1914 dakulaon kaya iyan inapod na an enot na guerra mundial, asin poon kaidto an katoninongan noarin man dai na nakabalik sa daga. Pakalihis kan Guerra Mundial I nangyari an saro sa pinakagrabeng gutom na naeksperyensiahan nin katawohan, asin minsan ngonyan mga 40 milyones katawo kada taon an nagagadan huli sa kakulangan nin kakanon. An trangkaso Española kan 1918 kuminua nin buhay sa rikas na daing kabaing sa kasaysayan nin helang, asin sa ibong nin sientipikong pagsiyasat, manampulong milyon an sagkod ngonyan dinadamat nin kanser, helang sa puso, nakababaldeng mga helang benereal, malaria, snail fever asin river blindness. An pagkaparate nin makokosog na linog nagin mga 20 doble sa promedyo kaidtong duwang ribong taon bago an 1914. An takot asin kahandalan na lakop sa bilog na globo namamatean nin gabos na edad. Kabilang sa mga dahelan an karibokan sa ekonomiya, madahas na krimen asin an peligro na mapara sa guerra nuklear na an mga armas ilinalansar hale sa mga submarino o nahoholog hale sa langit—bagay na noarin man dai nagin posible bago an ika-20 siglo.

⁷ Sa tahaw kan gabos na ini ginigibo an pambihirang lakop sa kinaban na pagbalangibog kan maogmang bareta kan Kahadean nin Dios, arog kan ihinula ni Jesus. Sa labing 200 na kadagaan asin isla, an mga Saksi ni Jehova nagdudusay nin ginatos na milyon na oras kada taon, na daing bayad, tanganing tabangan an gabos na klase nin tawo na masabotan an kahulogan kan mga nangyayaring ini sa kinaban sa liwanag kan Tataramon nin Dios. May kaigotan na itinotokdo kan mga Saksi an mga tawo sa dalan nin kaligtasan sa “dakulang kahorasaan” bilang mga sakop kan Kahadean nin Dios. Asin ginigibo ini nin mga Saksi sa ibong kan bagay na, arog kan komento nin sarong bareta sa Canada, sinda “seguro nagtatagal nin mas dakol na paglamag huli sa mas kadikit na kasalan ki sa arin pa man na ibang relihiyosong grupo sa kinaban.”

8. Anong peryodo nin panahon an kaiba man sa hulang ini?

⁸ Kaipuhan na konsideraron man niato na, bilang kabtang kan saiyang hula, itinokdo ni Jesus an pagkatapos nin sarong espisipikong peryodo nin panahon, na an sabi: “An Jerusalem babatayan kan mga nasyon, sagkod na maotob an itinalaan na mga panahon kan mga nasyon.” (Lucas 21:24) Natapos na daw an “itinalaan na mga panahon” na iyan?

“An Itinalaan na mga Panahon kan mga Nasyon”

9. (a) Ano an “Jerusalem” na ‘binatayan’ kan mga nasyon? (b) Kasuarin nagpoon an ‘pagbatay’ na iyan?

⁹ Tanganing masabotan an simbag, kaipuhan na masabotan niato an kahulogan mismo kan Jerusalem. An siudad na igwa kan palasyo kan hade sa Bukid nin Sion inapod na “an banwaan kan dakulang Hade . . . an siudad ni Jehova.” (Salmo 48:2, 8; Mateo 5:34, 35) An mga hade sa makahadeng harong ni David sinasabing nagtutukaw “sa trono ni Jehova.” Kun siring an Jerusalem naheheling na simbolo na si Jehova naghahade sa daga. (1 Cronica 29:23) Kaya kan an mga hukbo nin Babilonya togotan nin Dios na laglagon an Jerusalem, bihagon an hade kaiyan asin gabaon an daga, binabatayan ninda an Kahadean nin Dios na nagsasakop paagi sa makahadeng gikan ni Hadeng David. Kan iyan mangyari, kan 607 B.C.E., iyan an nagin kapinonan kan “itinalaan na mga panahon kan [Hentil na] mga nasyon.” Poon kaidto mayo na nin gikan si David na naghade sa Jerusalem.

10. (a) Ano an magigin kahulogan kan katapusan kan ‘pagbatay’? (b) Gikan sa anong “Jerusalem” maghahade si Jesus, asin taano?

¹⁰ Kun siring, ano an magigin kahulogan kan pagkatapos kan ‘pagbatay sa Jerusalem’? Na sa giraray pinatukaw sa trono ni Jehova an sarong hade na pinili nia, na gikan ki David, ngonyan tanganing magkapot nin kapangyarihan, bako sanang sa mga Judio, kundi sa mga gibo-gibo kan katawohan sa kabilogan. An sarong iyan iyo an Kagurangnan na Jesu-Cristo. (Lucas 1:30-33) Alagad gikan saen sia maghahade? Gikan daw sa daganon na siudad nin Jerusalem? Malinaw na sinabi ni Jesus na an mga pribilehiyo may koneksion sa Kahadean nin Dios hahaleon sa Israel sa laman. (Mateo 21:43; helingon man an 23:37, 38.) Poon kaidto, an mga parasamba sa tunay na Dios naglaom sa “Jerusalem sa itaas,” an langitnon na organisasyon nin Dios nin maimbod na espiritung mga linalang, bilang saindang ina. (Galacia 4:26) Sa langitnon na Jerusalem na iyan na si Jesus matukaw sa trono, tanganing magkapot nin autoridad sa pagsakop sa daga. (Salmo 110:1, 2) Iyan mangyayari sa katapusan kan “itinalaan na mga panahon kan mga nasyon.” Noarin iyan?

11, asin an tsart (sa pahina 30). (a) Paano kinikuwenta an katapusan kan “itinalaan na mga panahon”? (b) Kaya, ano an nagpoon kan matapos an “itinalaan na mga panahon” na idto? (c) Ano an punto-de-vista nin mga historyador manongod sa 1914? (Helingon an pahina XX.)

¹¹ Mga dekada bago pa naaraman nang ini mangyayari kan 1914 sa katapusan kan mayor na kaotoban kan “pitong panahon” sa Daniel 4:10-17.a Alagad an lubos na pakasabot sa kahulogan kaiyan graduwal na nag-abot sa laog kan suminunod na mga taon. Progresibong naheling nin mga estudyante sa Biblia na nangyayari an mga detalye kan may dakol na kabtang na tanda na isinabi ni Jesus na magpaparisa kan saiyang langitnon na presensia sa kapangyarihan kan Kahadean. Narisa na tunay na sinda naglaog na sa “pagtatapos kan palakaw nin mga bagay,” na si Cristo nagpoon nang magsakop bilang Hade kan 1914 asin na an katapusan kan maraot na kinaban na ini maabot sa laog kan kapag-arakian na nakaheling sa pagpopoon kan mga bagay na ini.

Gurano Kamasasarigan kan Saindong mga Paglaom?

12. Anong salang mga linalaoman an dahelan na an konklusyon na ini masakit na akoon nin nagkapira? (Mateo 24:26, 27; Juan 14:3, 19)

¹² An iba na nakakaaram kan mga katunayan na ini bilang kaotoban kan hula ni Jesus nadedepisilan na akoon an konklusyon na itinotokdo kaiyan. Taano? Huli ta iba an linalaoman ninda. Tinokdoan sinda na an ikaduwang pagdatong ni Cristo maheheling asin magbubunga kan pagkakombertir kan bilog na katawohan. Kan enot na siglo an mga Judio may mga paglaom man na dai naotob. Sinda naglaom na an pagdatong kan Mesiyas may eksibisyon nin kapangyarihan na makalda sainda sa Roma. Sa pangangapot sa saindang salang mga paglaom, isinikwal ninda an Aki mismo nin Dios. Mangmang nanggad na otrohon an salang iyan mantang si Cristo presente na sa kapangyarihan kan Kahadean! Mas marahay na helingon kun ano an talagang sinasabi kan Kasuratan!

13. Anong mga pangyayari an iinaasosyar mismo kan Biblia sa presensia ni Cristo?

¹³ Ipinaheheling kan Biblia na si Cristo mapoon na maghade sa tahaw kan saiyang mga kaiwal. (Salmo 110:1, 2) Iyan nagtataram manongod sa pagpalayas ki Satanas asin sa saiyang mga demonyo sa langit pasiring sa palibot kan daga pakatapos na si Cristo tawan kan kapangyarihan sa Kahadean; kaya magkakaigwa nin panahon nin mas grabeng kasakitan sa daga. (Kapahayagan 12:7-12) Sa panahon na iyan magkakaigwa nin mas maigot na paghuhulit kan mensahe kan Kahadean, tanganing tawan nin oportunidad an mga tawo na humiro para sa kaligtasan. (Mateo 24:14; Kapahayagan 12:17) Alagad iyan daw magbubunga kan pagkakombertir kan kinaban? Al kontraryo, ipinaheheling kan Biblia na iyan susundan nin panlaglag na daing kaagid sa kasaysayan nin tawo. Minsan ngani an mga tawo noarin man dai maheheling an pinamuraway na si Jesu-Cristo sa pisikal nindang mata, an gabos na dai boluntad na nag-ako sa mga katunayan manongod sa makahadeng presensia ni Cristo mapipiritan na “maheling” na sia iyo an, siring sa ihinula, nanlalaglag sainda.—Kapahayagan 1:7; Mateo 24:30; ikomparar an 1 Timoteo 6:15, 16; Juan 14:19.

14, 15. Taano an pag-agi nin mga taon poon kan 1914 ta dai nagtatao nin dahelan na pagdudahan na kita talagang nasa “huring mga aldaw” na?

¹⁴ Alagad bako daw na an pakalihis na ngonyan nin 72 na taon poon kan 1914 nagpaparisa na tibaad may pagduda kun baga kita talagang nasa “huring mga aldaw” na poon kan taon na iyan asin kun baga harani na an pagdatong ni Cristo bilang parapadusa? Dai nanggad! Manongod sa mga makakaheling sa kaotoban kan “tanda” poon sa kapinonan kaiyan, poon kan 1914, si Jesus nagsabi: “Sa katotoohan sinasabi ko saindo na an kapag-arakian na ini dai malihis sagkod na mangyari an gabos na bagay na ini.” (Marcos 13:30) An mga kaiba sa kapag-arakian na iyan yaon pa, minsan ngani marikas na nagkakadikit.

¹⁵ Totoo na ipinaririsa nin mga estadistika na an promedyong lawig nin buhay sa bilog na globo ngonyan 60 taon na sana, pero minilyon an nabubuhay nin lihis sa edad na iyan. Sono sa estadistikang yaon, kan 1980 mga 250,000,000 sa mga buhay na kan 1914 an buhay pa. Dai pa nauubos an kapag-arakian na iyan. Alagad interesanteng gayo, sa mga namundag kan 1900 o bago pa, an mga kabilangan na ipinublikar kan Naciones Unidas nagpaparisa na mga 35,316,000 na sana an buhay pa kan 1980. Kaya an kabilangan minababa tolos kun an mga tawo nakaaabot na sa setenta o otsenta anyos. Kun kokonsideraron kaiba kan gabos na detalye kan makahulang tanda ni Jesus, an mga katunayan na ini mapuwersang nagpaparisa na harani na an katapusan.—Lucas 21:28.

16. Kaya, ano an maninigong magin kaisipan niato?

¹⁶ Bakong panahon ngonyan na magin indiperente. Panahon ngonyan na humirong may pag-apreta! Arog kan ipinatanid ni Jesus sa saiyang mga disipulo: “Kamo magin andam, huli ta sa oras na dai nindo pinaghohona, an Aki nin tawo [si Jesu-Cristo] madatong.”—Mateo 24:44.

[Nota sa Ibaba]

[Kahon sa pahina 29]

An Punto-de-Vista nin mga Historyador sa 1914

Huli sa marahay na mga dahelan, an guerra na nagpoon kan 1914 inapod na Dakulang Guerra asin Guerra Mundial I. Bago kaini mayo nin guerrang pinaglabanan na arog kaidto kamapanlaglag. An mga guerra poon kaidto ipinagpadagos sana an nagpoon kan 1914. Helinga an mga komentong ini manongod sa mga epekto kan mahalagang taon na idto:

● “An guerra bako sanang nakaliwat sa mapa nin Europa asin pinonan nin mga rebolusyon na luminaglag sa tolong imperyo, kundi an direkta asin bakong direktang mga epekto kaiyan lihis pa dian sa haros gabos na langtad. Pakalihis kan guerra an mga politiko asin iba pa naghingoa na paluwayon o papondohon an ebolusyon asin ibalik sa ‘normal’ an mga bagay, sa kinaban na nag-eksister bago kan 1914. Alagad ta imposible idto. An linog makosogon asin haloyon kaya an daan na kinaban natumpag sagkod sa pundasyon kaiyan. Mayo ni saro na makakatogdok kaiyan nin arog kan dati, kaiba an sosyal na mga palakaw kaiyan, an kadakoldakol na ideya kaiyan asin an moral na mga prinsipyo kaiyan.

“ . . . Bakong pinakasadit an halaga kan pagkaliwat nin mga pamantayan na nangyari asin nag-establisar nin bago nanggad na pamantayan sa kadakol na langtad. . . . Bako sanang an mga soldados sa labanan an pinagringisan asin dai nang pag-iingat sa sadiri kan kataed. Bako sanang an dakol na pangarap, dakol na salang paghona asin dakol na salang pamantayan an nawara kundi pati an dakol na tradisyonal na mga pamantayan sa buhay asin sosyal na paggawe. Naliliwat an mga pamantayan, garo baga inaanod an gabos, na garo baga mayo na nin gamot an mga bagay—iyan an kamugtakan kan sistema pinansial saka kan seksuwal na moralidad, kan mga politikal na prinsipyo saka kan mga ley nin arte. . . .

“An pundamental na kadaihan nin katiwasayan na lakop kan panahon na idto nangorognang maririsa sa langtad nin ekonomiya. Digdi linaglag kan guerra an komplikado, ikinababagay asin balanseng sistema na may estriktong mga ley asin masarig na mga pamantayan. . . . Minsan sa langtad na ini dai man nagin posible na bumalik sa ‘normal.’”—Världshistoria—Folkens liv och Kultur (Stockholm; 1958), Tomo VII, pahina 421, 422.

● “Kabangang siglo na an nakaagi, pero an marka na iwinalat kan trahedya nin Dakulang Guerra sa hawak asin kalag kan mga nasyon dai pa nahahale . . . An pisikal asin moral na sokol kan kasakitan na ini grabe na mayo nin ano man na nawalat na kapareho kan dati. An sosyedad sa kabilogan kaiyan: mga sistema nin gobyerno, nasyonal na mga linderos, ley, hukbo, relasyon nin mga estado, pero siring man an mga ideolohiya, buhay pampamilya, kayamanan, katongdan, personal na relasyon—gabos naliwat poon sa itaas sagkod sa ibaba. . . . Sa katapustapusi an katawohan nawaran kan pagkatimbang kaiyan, na noarin man dai na iyan ikinabalik sagkod sa aldaw na ini.”—Heneral Charles de Gaulle, sa pagdiskurso kan 1968 (Le Monde, Nobyembre 12, 1968).

● “Poon kan 1914, an gabos na nakakarisa sa mga dalagan kan kinaban nahadit na gayo sa garo baga nasa suerte na asin itinalaga nang pagmartsa pasiring sa mas grabeng kalamidad. An dakol na seryosong tawo naghona na mayo nin magigibo tanganing maolang an pagkaholog sa kalaglagan. Naheheling ninda an rasa nin tawo, arog kan eroe sa sarong Griegong trahedya, na itinutulod nin anggot na mga dios asin bako nang iyo an kagurangnan kan saiyang kaaabtan.”—Bertrand Russell, Times Magazine nin Nueva York, Setyembre 27, 1953.

● “Sa pagsalingoy hale sa halangkaw na lugar kan presente malinaw na naheheling niato ngonyan na an pagputok kan Guerra Mundial I nagin kapinonan nin ‘Panahon nin Kariribokan’ sa ikabeinteng siglo—sa naglaladawan na pagkasabi kan historyador na Britano na si Arnold Toynbee—na dian an satong sibilisasyon dai pa nakaluwas. Direkta o bakong direkta an gabos na kariribokan sa nakaaging kabangang siglo gikan sa 1914.”—The Fall of the Dynasties: The Collapse of the Old Order (Nueva York; 1963), ni Edmond Taylor, pahina 16.

Alagad ano an dahelan kan nakatatanyog sa kinaban na mga pangyayaring iyan?

An Biblia sana an nagtatao nin nakakokontentong paliwanag.

[Tsart sa pahina 27]

1914—Taon na Tinandaan kan Kronolohiya sa Biblia Asin nin mga Pangyayari sa Kinaban

Kronolohiya

→Ihinula kan Biblia an peryodo nin “pitong panahon,” na pakalihis kaiyan itatao nin Dios an paghade sa kinaban sa saro na pinili nia (Daniel 4:3-17)

→“Pitong panahon” = 2,520 taon (Ikomparar an Kapahayagan 11:2, 3; 12:6, 14; Ezequiel 4:6.)

→Kapinonan kan “pitong panahon”: 607 B.C.E. (Ezequiel 21:25-27; Lucas 21:24)

→Katapusan kan “pitong panahon”: 1914 C.E.

Kaidto si Jesu-Cristo pinatukaw sa trono duman sa langit, nagpoon na maghade sa tahaw kan saiyang mga kaiwal (Salmo 110:1, 2)

Si Satanas pinalayas sa langit; herak man sa katawohan (Kapahayagan 12:7-12)

Nagpoon an huring mga aldaw (2 Timoteo 3:1-5)

Mga Pangyayaring Ihinula na Magtanda sa Huring mga Aldaw

→Guerra (An enot na guerra mundial nagpoon kan 1914; an katoninongan talagang dai na noarin man nakabalik)

→Gutom (Ngonyan mga 40 milyones na buhay an kinukua kada taon)

→Mga epidemya nin helang (Sa ibong nin progresibong sientipikong pagsiyasat)

→Linog (Sa promedyo, mga 20 doble an kadakolan nin makokosog na linog kada taon poon kan 1914)

→Takot (Sa krimen, pagbagsak kan ekonomiya, nuklear na pagkapara)

An presenteng maraot na kinaban lalaglagon nin Dios bago makalihis an kapag-arakian na nakaheling sa 1914 (Mateo 24:3-34; Lucas 21:7-32)