Pakapanggana ki Satanas Asin sa Saiyang mga Gibo
“Kaya pumasakop kamo sa Dios; alagad tumangon nindo an Diablo, asin sia madulag sa saindo.”—SANTIAGO 4:7.
1. Paano nakaapektar sa katawohan ngonyan an “kamot kan maraot”?
SI Job tamang nagsabi: “An daga mismo itinao na sa kamot kan maraot.” (Job 9:24) Asin ngonyan napapaatubang kita sa pinakadelikadong mga panahon sa bilog na kasaysayan nin tawo. Taano? Huli ta ini an “huring mga aldaw” kan demonistikong pagdominar ni Satanas sa daga. Bakong makangangalas na, sa pagtulod ni Satanas, ‘an mga maraot asin madaya orog na nagraraot, na nandadaya asin nadadaya.’ (2 Timoteo 3:1, 13) Dugang pa, an mga paglamag, inhustisya, karingisan, krimen, kadepisilan sa pagbuhay, dai nararahay na helang, kakologan nin paggurang, depresyon sa emosyon—an mga ini asin dakol pa puwedeng makapamondo na marhay sa sato.
2. Paano ta puwedeng mapangganahan an mga atake ni Satanas ngonyan?
2 An dakulang kaiwal, si Satanas na Diablo, nagkokonsentrar sa pag-atake sa katawohan asin partikular na sa tunay na mga parasamba nin Dios. An saiyang pasohan patalikodon sa Dios an gabos na may potensial na magdanay sa integridad asin darahon sinda sa pagkalaglag kaiba nia asin kan saiyang demonyong mga anghel. Alagad, ginagarantiyahan kita na kun kita makatagal na may integridad, an Diablo madulag sa sato. Siring ki Jesus, kita ‘makakanood nin pagkuyog’ sa Dios paagi sa mga bagay na tinitios niato, asin paagi sa Saiyang dai na kutana maninigong kabootan, puwede kitang magkamit nin buhay na daing katapusan.—Hebreo 5:7, 8; Santiago 4:7; 1 Pedro 5:8-10.
3, 4. (a) Anong mga pagbalo sa luwas an kinaipuhan na labanan ni Pablo? (b) Ano an pinaghahaditan ni Pablo bilang sarong Kristianong magurang?
3 Si apostol Pablo nabalo man sa dakol na paagi. Sinasabi an saiyang mga patotoo bilang ministro ni Cristo, sia nagsurat: “Ako labi pa: sa mga kapagalan mas dakol pa, sa mga pagkabilanggo mas dakol pa, sa mga hampak labi-labi, sa mga haros pagkagadan parate. Sa mga Judio makalima akong hinampak nin apat na polo kulang sana nin saro, makatolo akong hinampak nin mga samulig, makasaro akong ginapo, makatolo akong nalunod, sarong banggi asin sarong aldaw ako sa dagat; sa mga pagbaklay parate, sa mga pag-alaman sa mga salog, sa mga pag-alaman sa mga tulisan, sa mga pag-alaman sa sadiri kong rasa, sa mga pag-alaman sa mga nasyon, sa mga pag-alaman sa siudad, sa mga pag-alaman sa kaawagan, sa mga pag-alaman sa dagat, sa mga pag-alaman sa tahaw nin bakong tunay na mga tugang, sa kapagalan asin panluluya, sa mga pagpipirot parate, sa gutom asin paha, sa pag-ayuno dakol na beses, sa lipot asin kahubaan.
4 “Laen pa sa mga bagay na nasa luwas, igwa nin minapurisaw sako aroaldaw, an paghadit para sa gabos na kongregasyon. Siisay an maluya, asin bako akong maluya? Siisay an nasisingkog, asin dai ako naaanggot?” (2 Corinto 11:23-29) Kaya, si Pablo nagdanay sa integridad kan napapaatubang sa mga paglamag asin pagbalo sa luwas, asin bilang sarong Kristianong magurang, odok an saiyang pagmakolog sa pagpakosog sa maluyang mga tugang na lalaki asin babae sa kongregasyon, na tinatabangan sindang magdanay sa integridad. Kanigoan karahay na halimbawa para sa Kristianong kamagurangan ngonyan!
Integridad sa Irarom nin Paglamag
5. Ano an simbag sa direktang paglamag?
5 Ano an mga ginagamit ni Satanas tanganing paluyahon an integridad? Siring kan nasabi sa enotan, an saro sa pinakamaraot na estratehiya ni Satanas iyo an direktang paglamag, pero igwa nin simbag. An Efeso 6:10, 11 nagsasadol sa sato: “Padagos na magkua nin kapangyarihan sa Kagurangnan asin sa puwersa kan saiyang kosog. Isolog an bilog na pangalasag hale sa Dios tanganing kamo marigon na makapanindogan tumang sa mga pakana [o, “tusong mga gibo,” nota sa ibaba] kan Diablo.”
6. Paano ikapaheheling na an mga Saksi ni Jehova ‘biyong nanggana’?
6 Parate durante kaining huring mga aldaw, kinaipuhan na labanan kan mga Saksi ni Jehova an mga pagbalo. Sa siring, makasasabi kita kaiba ni Pablo: “Sa gabos na bagay na ini kita biyong nanggagana paagi sa saiya na namoot sa sato.” (Roma 8:37) Pinatutunayan ini kan rekord nin integridad kan mga Saksi ni Jehova sa mga kampo de konsentrasyon sa Alemania, Austria, Polandia, asin Yugoslavia durante kan panahon nin Nazi sa pag-oltanan kan 1933 asin 1945, sa irarom kan Komunistikong pan-aapi sa Sirangan na Europa sa pag-oltanan kan 1945 asin 1989, asin durante kan mga paglamag na tinios sa mga parte nin Aprika asin Latin Amerika sa dai pa sana nahahaloy na mga panahon.
7. Anong nakapahihirong mga halimbawa nin integridad an irineport hale sa Etiopia?
7 An mga Saksi ni Jehova sa Etiopia nagtao nin nakapahihirong halimbawa nin integridad sa pag-oltanan kan 1974 asin 1991. An saro sa makapolitika an kaisipan na paradakop nagsabi sa sarong nabibilanggong tugang na lalaki: “Mas marahay pang paluwason sa su an mga leon kisa palibrehon giraray kamo!” Pinasakitan kan maringis na mga paralamag na ini an mga lingkod ni Jehova, asin pakalihis nin nagkapirang taon ipinagboot nin sarong korte nin apelasyon an paggadan. An bangkay nin sarong tugang na lalaki ipinaheling sa publiko bilang nagpapatanid na halimbawa. An iba pang tugang na ipinag-apelar an sentensiang kagadanan pinalibre nin mas liberal na korte, asin an iba sa maimbod na ‘mga nandadaog’ na ini nagkaigwa nin mga kabtang sa programa sa “Banal na Pagtotokdo” na Pandistritong Kombension sa Addis Ababa amay kan 1994.a—Juan 16:33; ikomparar an 1 Corinto 4:9.
8. Paano pinagmaigotan ni Satanas na aprobetsaran an “paglinig etniko”?
8 Nasudya si Satanas na barion an integridad kan siring na maimbod na mga tugang na lalaki asin babae paagi sa direktang pag-atake. Kaya, ano pang ibang tusong pakana an saiyang ginagamit? An Kapahayagan 12:12 nagsasabi manongod sa huring mga aldaw na ini: “Herak man kan daga asin kan dagat, huli ta huminilig na dian saindo an Diablo, na may dakulang kaanggotan, sa pakaaram na halipot na sana an saiyang panahon.” Huli sa pagkasudyang paraon an maimbod na banwaan nin Dios paagi sa mga paglamag, sa saiyang kaanggotan pinoprobaran niang lagduan na gadanon an bilog na populasyon, na mayong duwa-duwa na sa katuyohan na laglagon an banwaan ni Jehova kaiba kan iba pa. Kaya an paglinig etniko daa ginibo na sa mga parte kan dating Yugoslavia, asin prinobaran na an mga paglaglag nin rasa sa Liberia, Burundi, asin Rwanda.
9. Taano ta parateng nasusudya an mga taktika ni Satanas? Tumao nin mga halimbawa.
9 Alagad sa parate, an mga taktika ni Satanas minabuweltada sa saiya, huli ta an satanikong pagpasakit nagpapangyaring marealisar kan sadiosan an pusong mga tawo na an saindang solamenteng paglaom nasasarig sa Kahadean nin Dios, na maigot na ibinabalangibog kan mga Saksi ni Jehova. (Mateo 12:21) Iyo nanggad, an mga interesado minaburunyog sa Kahadean! Halimbawa, sa nagraralaban na Bosnia asin Herzegovina, kan Marso 26, 1994 selebrasyon kan Memorial kan kagadanan ni Jesus, 1,307 an nag-atender, 291 an kalabihan kisa kan nakaaging taon. Ikinarekord an peak na mga nag-atender sa Sarajevo (414), Zenica (223), Tuzla (339), Banja Luka (255), asin sa iba pang banwaan. Sa kataed na Croatia nagkaigwa nin bagong peak na 8,326 na nag-atender. An kadahasan na nangyayari sa palibot ninda dai nakaolang sa mga Saksi ni Jehova sa mga kadagaan na idto sa pagsunod sa pagboot na ‘padagos na ibalangibog an pagkagadan kan Kagurangnan, sagkod na sia dumatong.’—1 Corinto 11:26.
Sa Nagraralaban na Rwanda
10, 11. (a) Ano an nangyari sa soboot Kristianong Rwanda? (b) Paano nagpahayag kan saindang sadiri an maimbod na mga misyonero?
10 Kan 1993, an Rwanda, na igwa nin 2,080 parahayag kan Kahadean, nagkaigwang 4,075 nag-atender sa “Banal na Pagtotokdo” na Pandistritong Kombension, asin 230 an nabautismohan. Sa mga ini, 142 an tolos na nagpalista para sa paglilingkod bilang auxiliary payunir. An kinokonduktahan na mga pag-adal sa Biblia luminangkaw sa 7,655 kan 1994—kadakoldakol na malinaw na dai nagustohan ni Satanas! Minsan ngani an dakulang mayoriya kan populasyon naghihingakong Kristiano, ilinansar an lagduan na mga pagginaradanan nin mga tribo. An L’Osservatore Romano sa Batikano nag-admitir: “Ini labi-labing paglaglag nin rasa, na makamomondo na pati an mga Katoliko may paninimbagan.” Kinakarkulong kabangang milyon na lalaki, babae, asin aki an nagadan, asin mga duwang milyon an nawaran nin harong o napiritan na magdurulag. Pinapagdadanay an saindang bakong madahas na Kristianong neutralidad, an mga Saksi ni Jehova naghingoang magdanay na iriba. Ginatos sa satong mga tugang na lalaki asin babae an ginaradan. Alagad sa sarong kongregasyon na may 65 parahayag kan Kahadean, na kun saen 13 an ginaradan, an bilang nin mga nag-atender sa pagtiripon luminangkaw sa 170 kan Agosto 1994. Kaiba sa enot na nag-arabot na mga ayuda an ayudang gikan sa mga Saksing tagaibang nasyon. Ipinapamibi niato an kapakanan kan mga nabayaan.—Roma 12:12; 2 Tesalonica 3:1, 2; Hebreo 10:23-25.
11 Sa tahaw kan gabos na makuring takot, nakadulag an tolong misyonero na nasa Rwanda. Sinda nagsurat: “Nasasabotan mi na an samong mga tugang sa bilog na kinaban mapapaatubang sa kaagid na mga kamugtakan o mas grabe pa, asin aram mi na iyan gabos kabtang kan tanda kan huring mga aldaw kan maraot na palakaw na ini. Pero, kun an saro personalmenteng napapalabot, pinapangyayari sia kaini na odok na masabotan an katunayan nin mga bagay asin maapresyar kun gurano kahalaga kan buhay. An nagkapirang teksto nagkaigwa nin bagong kahulogan para sa samo, asin inaantisipar mi an panahon na an enot na mga bagay dai na magigirumdoman. Mientras tanto, boot ming magdanay na sibot sa paglilingkod ki Jehova.”
Mga Barobatang Nagdadanay sa Integridad
12, 13. (a) Anong pagdadanay sa integridad an ginibo nin sarong daragita? (b) Saen puwedeng makanompong nin pampakosog ngonyan an satong mga hobenes?
12 Sinabi ni Jesus na an mga isinikwal kan mga miembro nin pamilya dahel sa katotoohan babalosan nin “mananggatos.” (Marcos 10:29, 30) Totoo ini ki Entellia, sarong dies anyos na daragita sa amihanan na Aprika, na namoot tolos sa ngaran nin Dios—an Jehova—kan madangog nia iyan. Nakipag-adal sia sa mga Saksi ni Jehova asin naglalakaw nin 90 minutos kada pagduman sa mga pagtiripon, minsan ngani pagpuli nia parate siang dai pinapalaog sa harong kan saiyang nagkokontrang pamilya. Sa edad na 13 anyos, nagpoon siang maghulit sa harong-harong, asin nag-orog an pagtumang kan pamilya. Sarong aldaw ginapos kan mga paryentes an saiyang mga kamot asin bitis asin pinahigda sia sa nakakatotong na saldang sa laog nin pitong oras, na paminsanminsan sinasamog sia nin maating tubig. Hinampak ninda sia nin makuri, na ikinaraot kan saro niang mata, asin sa katapustapusi pirit siang pinalayas sa harong. Minsan siring, nakakua sia nin trabaho sa sarong ospital asin pag-abot nin panahon nakuwalipikar bilang nars. Sa edad na 20 nabautismohan sia asin tolos-tolos na nagpalista bilang auxiliary payunir. Naghanga sa saiyang integridad, inako liwat sia kan saiyang pamilya sa saindang harong, asin siyam sa sainda an nag-ako nin pag-adal sa Biblia.
13 Si Entellia nakakua nin dakol na pampakosog sa Salmo 116, espesyalmente an bersikulo 1-4, na paorootro niang binasa: “Namomoot nanggad ako, huli ta dinadangog ni Jehova an sakong tingog, an sakong mga pagngayongayo. Huli ta ikiniling nia sa sako an saiyang talinga, asin sa gabos kong aldaw mag-aarang ako. Ginapos ako kan mga pisi nin kagadanan asin nanompongan ako kan masakit na mga kamugtakan nin Sheol. An kasakitan asin kamondoan iyo an danay kong nakukua. Alagad ta nag-arang ako sa ngaran ni Jehova: ‘A, Jehova, ligtasan an sakong kalag!’” Sinisimbag ni Jehova an siring na mga pamibi!
14. Paano nagpaheling nin ekselenteng integridad an mga Polakong Saksi?
14 Arog kan kaaldawan ni Jesus, parateng ginagamit ni Satanas an relihiyosong panatisismo tanganing palaadon an paglamag—pero dai nagin mapanggana. Pambihira an halimbawa kan satong mga tugang sa Polandia, siring kan ilinadawan sa 1994 Yearbook of Jehovah’s Witnesses. Pati mga barobata kinaipuhan na patunayan an saindang sadiri na nagdadanay sa integridad. Kan 1946 saro sa mga iyan an 15-anyos na daragita na sinabihan: “Giboha sana an Katolikong tanda kan krus. Ta kun dai sarong bala an naghahalat saimo!” Nagdadanay sa integridad, ginuyod sia pasiring sa sarong kadlagan, makatatakot na pinasakitan, asin binadil.—Ikomparar an Mateo 4:9, 10.
Iba Pang Tusong mga Pakana ni Satanas
15, 16. (a) Ano an demonikong reglamento ni Satanas, asin paano ta sia puwedeng tumangon? (b) Taano ta dai kaipuhan na masingkog an satong mga hobenes?
15 An demonikong reglamento ni Satanas tunay nanggad na “mamahala o manlaglag”! Dakol an ginagamit niang maringis na armas. Kaya bakong makangangalas na si apostol Pablo nagpatanid: “Kita nakikipaglaban, bakong tumang sa dugo asin laman, kundi tumang sa mga gobyerno, tumang sa mga autoridad, tumang sa mga poon kan kinaban sa kadikloman na ini, tumang sa maraot na espiritung mga puwersa sa langitnon na mga lugar. Huli kaini gamita nindo an bilog na pangalasag hale sa Dios, tanganing makapanumang kamo sa maraot na aldaw asin, pakagiboha nindo nin lubos kan gabos na bagay, marigon na tumindog.” (Efeso 6:12, 13) An materyalistikong mga kamawotan, nakararaot na aling-alingan asin propaganda, satanikong musika, pangigipit nin mga kaedad sa eskuwelahan, pag-abuso sa droga, asin pagburat—arin man sa mga ini puwedeng makaraot sa satong buhay. Kaya, an apostol padagos na nagsasadol: “Orog sa gabos, gamiton an dakulang kalasag nin pagtubod, na huli kaiyan masisigbo nindo an gabos na naglalaad na bosog kan maraot.”—Efeso 6:16.
16 Ini minalataw na nangorognang kaipuhan ngonyan kun manongod sa pambihirang musika na ipinapainom ni Satanas sa kinaban na ini. Sa ibang kaso igwa nin direktang koneksion sa Satanismo. An sarong bareta hale sa opisina kan sheriff sa San Diego County (E.U.A.) nagsabi: “May konsierto kami digdi na an banda igwa nin 15,000 na aking nagkakanta nin ‘Natas’—an boot sabihon, Satan na dineletriya pabalik.” An Satanismo ilinadawan bilang lukab na dian an ibang hobenes nasisingkog “huli ta sinda desperadong naglalagawlagaw, anggot asin nagsosolo.” Kamong mga hobenes sa Kristianong kongregasyon, dai kamo kaipuhan na masingkog! Tinatawan kamo ni Jehova nin espirituwal na pangalasag na nungkang malalagbas kan mga pana ni Satanas.—Salmo 16:8, 9.
17. Paano puwedeng daogon an depresyon sa emosyon?
17 An naglalaad na mga bosog ni Satanas sinadyang hinohinoon an mga emosyon. Paagi sa mga pangigipit sa buhay, arog baga nin pisikal na helang o grabeng depresyon, puwedeng papangyarihon kan satong kaiwal na an iba makamate na daing halaga. An saro puwedeng panluyahan nin boot huli sa dai pakagamit nin dakol na oras sa paglilingkod sa Dios o huli sa dai pakaatender sa ibang pagtiripon sa kongregasyon. An mamomoton na pangataman kan kamagurangan asin nin iba pang maboot an pusong mga tugang na lalaki asin babae puwedeng makatabang na mapangganahan an makologon na mga eksperyensia. Perming girumdomon na namomotan ni Jehova an saiyang maimbod na mga lingkod. (1 Juan 4:16, 19) An Salmo 55:22 nagsasabi: “Bugtakan an saimong pasan ki Jehova mismo, asin sia matabang sa saimo. Noarin man dai nia totogotan na matanyog an matanos.”
18. Sa anong satanikong mga pakana kaipuhan na makilaban an iba?
18 An tusong “mga pakana” ni Satanas naglataw sa saro pang porma kasuarin pa sana. Sa ibang kadagaan dakol na adulto an nakaeksperyensia nin nariribok na kaisipan na nagtatao kan nakalulunos na impresyon na sinda sadistikong inabuso sa sekso nin satanikong mga kulto kan sinda aki pa. Saen hale an siring na mga ideya? Sa ibong nin dakol na pagsiyasat, laen-laen na gayo an sekular na mga opinyon. An iba minamansay na aktuwal na mga memorya an siring na mga kaisipan, an iba bilang mga pantasya—na posibleng sa sutsut nin kustionableng pagbolong nin helang sa isip asin emosyon—asin an iba pa minamansay iyan na sarong klase nin imahinasyon na causa nin nagkapirang makolog na eksperyensia kan aki pa.
19. (a) Anong mga kaisipan an kinaipuhan na labanan ni Job? (b) Paano puwedeng arogon nin kamagurangan an halimbawa ni Eliu?
19 Interesante na an lingkod nin Dios na si Job kinaipuhan na makilaban sa “nakariribok na mga kaisipan” na ipinaabot ni Satanas paagi ki Elifaz asin Zofar. (Job 4:13-18; 20:2, 3) Kaya si Job nag-agi nin “kasakitan,” na nagresulta na sia napadara sa “basang na orolay” manongod sa “mga kahandalan” na nagpapasakit sa saiyang isip. (Job 6:2-4; 30:15, 16) Si Eliu silensiong naghinanyog ki Job asin sinserong tinabangan sia na masabotan an madonong sa gabos na pagmansay ni Jehova sa mga bagay. Siring man ngonyan, an mapagsabot na kamagurangan nagpapaheling na sinda may pagmakolog sa mga nasasakitan paagi sa dai pagdagdag nin orog pang “problema” sa mga siring. Imbes, arog ni Eliu, mapasensia nindang hinihinanyog sinda dangan ihinahaplas an nakagiginhawang lana kan Tataramon nin Dios. (Job 33:1-3, 7; Santiago 5:13-15) Kaya an siisay man na an emosyon riniribok nin makolog na mga eksperyensia, tunay o iniimahinar, o ‘nakukubhanan paagi sa mga pangatorogan, asin paagi sa mga bisyon’ arog kan nangyari ki Job, puwedeng makanompong nin nakagiginhawang Makakasuratan na karangahan sa laog kan kongregasyon.—Job 7:14; Santiago 4:7.
20. Paano puwedeng matabangan an nariribok na mga Kristiano na mapagdanay an saindang espirituwal na pagkatimbang?
20 Sa presente makasisierto an sarong Kristiano na, sa ano man na paagi, si Satanas an nasa likod kan makatatakot na mga kaisipan na ini. Kun may makamate nin arog kaini sa kongregasyon, madonong na saboton ninda an siring na makatatakot na mental na mga impresyon bilang direktang pagprobar ni Satanas na raoton an saindang espirituwal na pagkatimbang. Sinda nangangaipo nin mapasensia asin mapagsabot na Makakasuratan na suporta. Paagi sa mapagngayongayong pagdolok ki Jehova asin paagi sa pakikinabang sa espirituwal na pagpapastor, an mga nakakaeksperyensia nin kasakitan makakakua nin kapangyarihan na lihis sa ordinaryo. (Isaias 32:2; 2 Corinto 4:7, 8) Sa siring kaya nindang makatagal na may kaimbodan asin dai pagtogotan an maraot na nakariribok na mga kaisipan na ini na makaapektar sa katoninongan kan kongregasyon. (Santiago 3:17, 18) Iyo, kaya nindang tumangon an Diablo, na ipinaheheling an kaparehong espiritu arog kan ginibo ni Jesus kan sia magsabi: “Humale ka, Satanas!”—Mateo 4:10; Santiago 4:7.
21. Paano nagpapatanid an Kasuratan manongod sa tusong mga paagi ni Satanas?
21 Aram ta na an katuyohan ni Satanas minsan paano raoton an satong isip, siring kan patanid ni apostol Pablo sa 2 Corinto 11:3: “Ako natatakot na tibaad, siring na nadaya kan halas si Eva paagi sa katusohan kaiyan, maraot an saindong isip parayo sa sinseridad asin kalinigan na para kan Cristo.” An presenteng paglaglag sa gabos na laman, o sosyedad nin tawo na siblag sa Dios, nagpapagirumdom sa sato kan kabikoan kan maraot asin madahas na mestisong “mga Paratumba” kan kaaldawan ni Noe. (Genesis 6:4, 12, 13, nota sa ibaba; Lucas 17:26) Kaya, bakong makangangalas na ginagamit ni Satanas an mapandayang mga gibo asin tusong mga paagi tanganing iluwas an saiyang kaanggotan, nangorogna tumang sa banwaan nin Dios.—1 Pedro 5:8; Kapahayagan 12:17.
22. Kun mayo na si Satanas, anong mga bendisyon an malalaoman?
22 Si Satanas dai ngani nasambitan sa huring mga kapitulo kan libro sa Biblia na Job. An saiyang maraot na angat na an mga tawo dai kayang magdanay sa integridad sa Dios pinahimutikan kan integridad ni Job. Siring man, sa harani nang ngapit kun an “sarong dakulang kadaklan” nin mga nagdadanay sa integridad ‘lumuwas na sa dakulang kahorasaan,’ si Satanas ihoholog sa bungaw. An mga lalaki asin babaeng may pagtubod, kabale an maimbod na si Job, maiba sa “dakulang kadaklan” na iyan, sa pagkamit nin mga bendisyon sa paraisong kamugtakan, na mas dakula kisa kan mga ibinalos ki Job!—Kapahayagan 7:9-17; 20:1-3, 11-13; Job 14:13.
[Nota sa Ibaba]
a Helingon an 1992 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, pahina 177.
Mga Hapot sa Pagrepaso
◻ Anong marahay na mga halimbawa nin integridad an itinao ni Job, Jesus, asin Pablo?
◻ Paano inatubang si Satanas kan mga nagdadanay sa integridad?
◻ Paano puwedeng tumangon kan mga hobenes an tusong mga pakana ni Satanas?
◻ Ano an magigibo tanganing mapangganahan an satanikong mga pakana?
[Retrato sa pahina 7]
Sa Etiopia sinda Meswat asin Yoalan ngonyan naglilingkod ki Jehova nin bilog na panahon bilang pag-arog sa halimbawa kan saindang ama, na ginadan
[Retrato sa pahina 7]
Si Entellia, sarong barobatang nagdadanay sa integridad sa amihanan na Aprika