Hapot Hali sa mga Parabasa
Ano an sinasabi kan Bibliya manungod sa panunumpa?
An panunumpa tinawan nin kahulugan na paggibo nin “sarong solemne asin pormal na deklarasyon o panuga na uutubon an sarong bagay, na sa parati sinasambit an Diyos . . . bilang testigo.” Puwede iyan na berbal o nakasurat.
Tibaad isipon nin nagkapira na sala an manumpa ta sinabi ni Jesus: “Dai ka na magsumpa . . . Basta siyertuhon lang nindo na an saindong ‘Iyo’ mangahulugan nin iyo, asin an saindong ‘Dai,’ dai, huli ta an nagpapasobra sa mga ini gikan sa saro na maraot.” (Mat. 5:33-37) Siyempre, aram ni Jesus na naghahagad an Katugunan ni Moises nin partikular na mga panunumpa asin na may maimbod na mga lingkod nin Diyos na nanumpa. (Gen. 14:22, 23; Exo. 22:10, 11) Aram man niya na si Jehova mismo nanumpa man. (Heb. 6:13-17) Kaya dai buot sabihon ni Jesus na dai nanggad kita dapat manumpa. Imbes, nagpapatanid siya na dai kita maggibo nin panunumpa na bako man importante o mayo man nin kamanungdanan. Dapat na ibilang tang sagradong paninimbagan an paggibo kan sinabi ta. Dapat tang utubon iyan.
Kun siring, ano an dapat mong gibuhon kun hagadon saimo na manumpa ka? Inot, siguraduhon mo na kaya mong gibuhon an panunumpaan mo. Kun dai ka sigurado, marahay pa lugod na dai ka na lang manumpa. Nagpapatanid an Tataramon nin Diyos: “Mas marahay pang dai ka magpromesa kisa magpromesa ka tapos dai mo uutubon.” (Ecl. 5:5) Sunod, pag-isipan an mga prinsipyo sa Bibliya na konektado sa susumpaan mo, dangan gumibo nin desisyon kauyon kan saimong sinanay na konsiyensiya. Ano an pira sa mga prinsipyong iyan sa Bibliya?
May mga panunumpa na kauyon kan kabutan nin Diyos. Halimbawa, pag ikinakasal an duwang Saksi ni Jehova, nagpopromesa sinda sa lambang saro. Saro ining klase nin panunumpa. Sa atubangan nin Diyos asin kan mga tawo, an nobyo asin nobya nangangako na mamumutan, papakamahalon, asin irerespeto an kada saro asin na gigibuhon ninda iyan “sagkod na [sindang] duwa nabubuhay.” (Tibaad bakong arog kaiyan an eksaktong sinasabi kan ibang mga ikinakasal, pero nanunumpa pa man giraray sinda sa atubangan nin Diyos.) Dangan ipinapahayag na sinda bilang mag-agom, asin dapat na magdanay sindang magkaibanan sagkod na sinda nabubuhay. (Gen. 2:24; 1 Cor. 7:39) An areglong iyan tama, angay, asin kauyon kan kabutan nin Diyos.
May mga panunumpa na bakong kauyon kan kabutan nin Diyos. An sarong tunay na Kristiyano dai manunumpa, halimbawa, na maggamit nin armas para idepensa an sarong nasyon o na talikdan an saiyang pagtubod sa Diyos. Kontra iyan sa mga pagbuot nin Diyos. An mga Kristiyano dapat na “bakong kabtang kan kinaban,” kaya dai kita dapat makilabot sa mga kontrobersiya asin ralaban sa kinaban.—Juan 15:19; Isa. 2:4; Sant. 1:27.
May mga panunumpa na nakadepende sa konsiyensiya. Kun minsan bago manumpa, tibaad kaipuhan tang pag-isipan na marhay an sinabi ni Jesus na “itao . . . ki Cesar an mga bagay na ki Cesar, pero sa Diyos an mga bagay na sa Diyos.”—Luc. 20:25.
Halimbawa, ipamugtak na nag-aaplay an sarong Kristiyano para magin siyudadano nin sarong nasyon o para kumua nin pasaporte tapos naaraman niya na kaipuhan niyang gumibo nin panunumpa nin kaimbudan (oath of allegiance). Kun sa nasyon na iyan an panunumpa nangangahulugan nin pagpangako na gibuhon an sarong bagay na malinaw na kontra sa pagbuot nin Diyos, an sarong Kristiyano dai tutugutan kan saiyang konsiyensiyang sinanay sa Bibliya na manumpa. Pero, tibaad tugutan siya kan gobyerno na liwaton an mga tataramon sa panunumpa para dai iyan magin kontra sa saiyang konsiyensiya.
An panunumpa na liniwat an mga tataramon puwedeng kauyon kan prinsipyo na mababasa sa Roma 13:1, na an sabi: “Magpasakop an lambang tawo sa haralangkaw na awtoridad.” Kaya puwedeng magdesisyon an sarong Kristiyano na bako man sala na manumpa na gibuhon an sarong bagay na hinahagad na nin Diyos na gibuhon nin sarong Kristiyano.
Mahalaga man na sunudon an konsiyensiyang sinanay sa Bibliya kun hinahagad saimo na maggamit nin sarong bagay o mustra mantang nanunumpa. An suanoy na mga Romano asin Escita nanunumpa gamit an saindang espada, na inaarang an kapangyarihan nin sarong diyos nin giyera bilang garantiya sa pagigin mapagtitiwalaan kan tawong nanunumpa. An mga Griego itinataas sa langit an sarong kamot pag nanunumpa. Ipinapahiling kaiyan na minimidbid ninda na may diyos na nakakaaram sa kun ano an sinabi saka ginibo sa panunumpa asin na sa saiya maninimbag an mga tawo.
Siyempre, an sarong lingkod ni Jehova dai manunumpa sa ano man na simbolo nin nasyon na konektado sa palsong pagsamba. Pero paano kun hagadon saimo kan korte na ipatong an saimong kamot sa Bibliya asin pasumpaon kang magtao nin onestong testimonya? Sa sitwasyon na iyan, puwede kang magdesisyon na gibuhon iyan, huling may sinasabi man sa Kasuratan manungod sa mga maimbod na lingkod na nanumpa na may kaibang pagmustra. (Gen. 24:2, 3, 9; 47:29-31) Mahalagang tandaan na kun naggigibo nin siring na panunumpa, nanunumpa ka sa atubangan nin Diyos na sasabihon mo an katotoohan. Kaipuhan na andam kang simbagon nin totoo an ano man na tibaad ihapot saimo.
Huling pinapahalagahan tang marhay an satong relasyon ki Jehova, dapat na may pagpamibi tang pag-isipan an ano man na panunumpa na ipinapagibo sa sato, na sinisigurado na bako iyan kontra sa satong konsiyensiya o sa mga prinsipyo sa Bibliya. Kun magdesisyon kang manumpa, siguraduhon mong uutubon mo iyan.—1 Ped. 2:12.