Abacaice Bepusha Ukuti . . .

Nani Mfwile Ukupashanya?

Ping umwina Asia wacaice atila: “Uyu muntu alilamwike ukuteya basketball. Ifibusa fyandi fyonse fyalimutemenwe. E o nalepashanya, kabili nalefwaya ukuba nga wene no kukwata ifyo akwata.”

ILINGI line abantu balakumbwa no kupashanyako bamo. Kalemba Linda Nielsen atile: “Abacaice bapashanya abantu bomfwikisha kabili abapooswako amano nga fintu bengafwaya ukupooswako amano nelyo abapokelela ifilambu bengafwaya.” E co, abacaice ilingi bakumbwa abacaice banabo abaishibikwa nelyo abamoneka bwino. Lelo abacaice abengi bapashanya aba mu mafilimu, abemba, na aba fyangalo pantu e babacebusha.

Kwena, ukushimikwa kwa baishibikwa abengi kuba fye kwelenganya kwapikana, ukupanga kwatantikwa bwino ku kuleka bafise ifilubo, ukulenga balebakumbwa, na kucilisha, ukuti ifintu fyabo fileshitwa! Ping uulandilwepo kale atila: “Naleshita amavidio yonse aya untu nalekumbwa uwaleteya basketball kabili nalefwala ifya kufwala aleshitako ne nsapato.” Abacaice bamo bafwala nga bo bakumbwa nga nshi aba pa mulabasa nelyo aba fyangalo, bacita umushishi wabo nga bo bakumbwa nga nshi, no kwenda fye nga bene no kulanda.

Abakupashanya—Abasuma na Babi

Pambi kuti waipusha ukuti: ‘Bushe ukukumbwa umo kwalibipa?’ Ico cishintilila pa o ukumbwa. Baibolo isosa ukuti: “Enda na ba mano e lyo ukabo wa mano, lelo uucito bunabo ku bawelewele akacula.” (Amapinda 13:20) Baibolo taitukoselesha ukukonka abantu. (Mateo 23:10) Lelo itweba ukuba “abapashanya abo abapyanine filayo mu kutetekela na mu kutekanya.” (AbaHebere 6:12) Kalemba wa ayo mashiwi, umutumwa Paulo, aimike ica kumwenako cisuma ku Bena Kristu ba mu kubangilila. E co, cali icayana kuli wene ukusosa ukuti: “Mube abampashanya, ifyo na ine mpashanya Kristu.”—1 Abena Korinti 11:1.

Umulumendo witwa Timote e fyo acitile. Atendeke ukwampana na Paulo mu kupalamisha ilyo baleya bonse pa nyendo sha bumishonari. (Imilimo 16:1-4) Paulo atendeke ukumona Timote ngo ‘mwana wakwe uwatemwikwa kabili uwa cishinka muli Shikulu.’ (1 Abena Korinti 4:17) Mu kwafwiwa kuli Paulo, Timote asangwike umwaume wa Bwina Kristu uwaibela.—Abena Filipi 2:19-23.

Nangu ni fyo, cinshi cingacitika nga wapashanya uo ushifwile ukupashanya? Umulumendo witwa Richard atila: “Lintu nali ne myaka 15, Mario uwali pa sukulu nali asangwike cibusa wandi uwapalamisha. Abafyashi bandi bali Bena Kristu, kabili baleesha ukungafwa lwa ku mupashi. Lelo Mario alikwete fyonse ifya kumusansamusha—amadisco, amaparte, bampumpumpu, ne fyapalako. Alecita ifyo alefwaya na pa nshita alefwaya. Kuli ine te fyo cali. E co lintu nali ne myaka 16, naebele abafyashi bandi ukuti nalaleka ukuba Umwina Kristu, kabili e fyo nacitile.”

Bushe mwaliba ubusanso bwapalako mu kupashanya abaishibikwa na baishibisha ifyangalo? Ee. Kwena, tacabipa ukukumbwa ukulamuka kwa wa fyangalo, uwa mafilimu, nelyo kemba. Lelo ipushe ukuti, ‘Ca kumwenako nshi aba bantu bemika mu bumi bwabo?’ Bushe abaishibisha ifyangalo abengi, bakemba, na ba mu mafilimu te pali bucisenene baishibikilwa, pa kubomfya imiti ikola, na pa bwalwa? Na kabili bushe te ca cine ukuti abengi ubumi bwabo tabwaba ne nsansa no buyo, te mulandu ne ndalama bakwata ne fyo baishibikwa? Nga walangulukapo muli iyi nshila, bushe kuti wanonkelamo mu kupashanya aba musango yu?

Ca cine, ukupashanya ifyo uwaishibikwa acita umushishi, ifyo afwala nelyo ifyo alanda kumoneka nge cintu cishacindama. Lelo kuti caba e ca kubalilapo mu kulekelela icalo “ukukufenenkesha mu kumumunga kwa ciko.” (Abena Roma 12:2, Phillips) Pa kubala, ukumumunga kuti kwamoneka fye bwino. Lelo nga wanakila ku kusonga kwa ciko, kuti cakumumunga mu nshila shikakulesha ukumfwila Lesa. Baibolo pali Yakobo 4:4 isosa ukuti: “Bucibusa ne calo bulwani kuli Lesa.”

Ifyo Ukupashanya Umusuma Kwingakwafwa

Nangu cibe fyo, ukupashanya uwaba ca kumwenako cisuma, kuti kwawamyako ubumi bobe! Pa Bena Kristu banobe, kuti wasanga abengi ababa “ica kumwenapo mu misosele, mu mibele, mu kutemwa, mu kutetekela, mu kusanguluka.” (1 Timote 4:12) Ca cine, ufwile ukucenjela mu kusala ifibusa, na mu cilonganino ca Bwina Kristu mwine. (2 Timote 2:20, 21) Lelo ilingi tacakosa ukumona mu cilonganino mu cishinka “abaleenda mu cine.” (2 Yohane 4) Icishinte pa AbaHebere 13:7 cisosa ukuti: “Tontonkanyeni umwaile imibele yabo, no kupashanye citetekelo cabo.” Ku bacaice banobe abengi, tacilaishibikwa ifyo imibele yabo ikaba. Lelo mu cilonganino mwaliba abakalamba abalangisha ubusumino bwabo, kabili calibamo amano ukubishanya na bo.

Pambi kuti waipusha ukuti: ‘Ukubishanya na bakalamba?’ Ca cine, pa kubala ici te kuti cimoneke icisuma. Lelo ibukisha ukwampana kwali pali Timote na cibusa wakwe umukalamba umutumwa Paulo. Paulo alimwene ukuti Timote kuti acilapo ukucita bwino kabili amukoseleshe “ukubukululo lubingu lwa ca bupe ca kwa Lesa” muli wene. (2 Timote 1:6) Bushe te kuti unonkelemo mu kukwata uwa kukwaafwa no kukukoselesha, uwa kukukonkomesha ukuteesa ubupe bobe ubo Lesa akupeela?

Uwacaice witwa Bryan asangile ici ukuba ica cine. Alelwisha ukuyumfwa kwa kuti tacindama ilyo atendeke ukubishanya no mukalamba, umubomfi utumikila umushimbe mu cilonganino. Bryan asosa ukuti: “Ndakumbwa ifyo angwako kuli bambi mu kutemwa, ukusanshako na ine; ifyo apimpa mu butumikishi; na malyashi yakwe ayasuma.” Kale kale Bryan alemwenamo mu kupooswako amano kuli uyu Mwina Kristu mukalamba. Ukwabula ukupita mu mbali atila: “Kwalingafwa ukwaluka ku fyo nali kale—uwa nsoni kabili uwatalalila.”

Abafyashi nga Bakupashanya

Icitabo ca Adolescence—Generation Under Pressure cisosa ukuti abafyashi e “basonga sana ku kwaafwa nelyo ku kucilikila uwacaice ukuishiba bwino.” Ukwabula uko kutungulula no kuishiba, icitabo cilundapo ukuti, abacaice “bakaba nge shitima lya pa menshi ilyabula naosa, ililelola ukwalola ibimbi.”

Uku kupanda mano kulangilila ifyo umusambi Yakobo alembele mupepi ne myaka 1,900 iyapitapo, nga fintu calembwa pali Yakobo 1:6 ukuti: “Alombele mu citetekelo, no kutwishika nakalya; pantu uutwishika apale bimbi lya muli bemba ilyaimiwa no kusensenunwa ku mwela.” Pambi walishibako abacaice banobe ababa ifyo fine. Ilingi bekalila ubwa lelo, ukwabula ukutontonkanya pa bwa mailo.

Bushe walikwata abafyashi abatiina Lesa ababa ca kumwenako cisuma mu cilonganino? Nge fyo cili, bushe ulabanakila? Nelyo bushe taubanakila lyonse? Ca cine, abafyashi bobe tabapwililika. Lelo poosa amano ku mibele yabo iisuma—imibele ufwile ukupashanya. Umwina Kristu uwitwa Jarrod atile: “Abafyashi bandi ndabakumbwa nga nshi. Ifyo batwalilila ukupimpa mu butumikishi, ifyo bacita na mafya ya fya ndalama, ne fyo bankoseleshe ukubombako mu butumikishi bwa nshita yonse, fyonse fyalingafwa. Lyonse abafyashi bandi e bo mpashanya.”

Uwawamisha Ukupashanya

Lintu ukuteyanya kwa kufwailisha ukwa Gallup kwaipwishe abacaice bamo mu United States untu baletontonkanya ukuti e muntu wakulisha mu lyashi lya kale, abengi basalilepo bapolitishani ba ku Amerika. Amaperesenti fye 6 e basalile Yesu Kristu. Nangu cibe fyo, Baibolo itweba ukuti Yesu Kristu atushilile ‘ica kumwenako, ukuti tukonke mu makasa yakwe.’ (1 Petro 2:21; AbaHebere 12:3) Akoselesha abasambi bakwe ukusambililako kuli wene. (Mateo 11:28, 29) Lelo ni shani wingasambilila kuli Yesu?

Ishibisha ubumi bwa kwa Yesu. Ulebelenga ubulondoloshi bwa Malandwe yonse, pamo ne citabo ca Umuntu Wakulisha Uwabalile Abako Uwa Mweo.a Ulemona ifyo Yesu alesambilisha, fintu akwatile abantu icililishi, no bukose alangishe lintu aletitikishiwa. Ukasanga ukuti Yesu e muntu wawamisha wingapashanyapo.

Ilyo wacililako ukwishiba uwawamisha ukupashanya, ukucebushiwa ku bacaice banobe nelyo abaishibikwa abashalinga ukupashanya kukalacepelako. Ulemwibukisha Ping na fintu alekumbwa uwaishibisha ifyangalo? Ping acili alateya basketball limo limo, lelo alimona ukuti buwelewele ukupashanya abaishibikwa.

Ni shani pa lwa kwa Richard? Uo asalile ukupashanya amulengele ukuleka ukuba Umwina Kristu. Nangu cibe fyo, Richard atendeke ukubishanya no mulumendo uwali muli ba 20, uwitwa Simon, uwali ni Nte ya kwa Yehova. Richard asosa ukuti: “Simon asangwike cibusa wandi kabili alingafwile ukumona ifyo umo kuti aipakisha ubumi ukwabula ukunashako ifishinte fya Baibolo. Mu kwangufyanya natendeke ukucindika Simon, kabili ica kumwenako cakwe calingafwile apakalamba pa kuti mbwelele ku cilonganino no kuipeela kuli Yehova. Insansa shalifulilako nomba, kabili ubumi bwandi bwalikwata ubupilibulo bwine bwine.”

Ee, abo usala ukupashanya caba cintu cakatama!

[Futunoti]

[Icikope pe bula 13]

Ukubishanya na bakalamba abashimikwa icisuma kuti kwakwafwa