Utuni Twayemba Utwa mu Afrika

Ku ulemba Loleni! mu Kenya

IMPANGA iya mu Afrika iya cani icingi yalyuma kabili yalikashikila, pa mulandu wa kubalikisha kwa kasuba. Twashomboka pa kupita mu miti ya myunga na mu lumpukusa lwa myunga.

Awe mu kwangufyanya twaiminina. Twacebushiwa ku kubyasha kwe langi ilyabengeshima. Twamona akoni kaisaikala ku muti, mu tumasako twa kako mulemoneka kwati mulebalika akasuba. Aka koni kayemba ni kasosa.

Ukupala Icilola ca Cela

Kwaba imisango iya basosa ukucila pali 100. Imisango iingi iya basosa isangwa mu ncende shakabisha isha mu Afrika, lelo mu Asia, Australia, na mu fishi fya Pacific na mo mwine ilasangwa. Apantu ukuyemba kwa basosa kwaba apengi, tubesha akasuba kwati cilola icinono ica cela, ukupango mukola mfula wa malangi yabalabata aya: kubengeshima kwa kashika, ukwa mutuntula, ukwafitulukila, no kwa katapakatapa ukubikako no kukashikila ngo mukuba.

Basosa balipalana no tuni twa ku America utwitwa hummingbird. Ukupala tuhummingbird, basosa balibalabata kabili balya uluto lwa mu maluba. Nangu cibe fyo, basosa bakulu ukucila tuhummingbird kabili tabapupuka sana ukucila utufyala tunabo utwa ku North America.

Ilingi line kasosa kakompa iluba pa kunwa uluto lulimo kabili kabomfya umulomo uutali, uwaongama pa kunwa ifili mu kati ke luba. Lelo nga ca kuti iluba ilyafunkuka nalishika, kasosa kuti kakompa iluba mwi samba no kukulamo uluto lulimo. Na kabili kalya utushishi utusangwa pa maluba na pa mabula ayapalamineko.

Tusosa utulume na to ni tukalapashi ku kwimba. Twimba iciunda icapusanapusana, tumo twimba iciunda icatwa ica tssp e lyo ku East Africa kwaba tusosa utwa kashika ce utwa mutuka utwimbe ciunda icisuma ica “tsik-tsik-tsik-tsik-tsit trii-trii-turrrr”. Ilingi line nga tuli mu lumpukusa, ulwimbo lwa tuko lulacebusha. Nangu cibe fyo, nga mwaishiba apo twikele, tacafya ukutumona mu mpanga iya cani icingi, iyauma, kabili iya kashikila iya mu Afrika.

Twalicincila Lelo Tatwabalabata

Nangu cingati kasosa akalume kalamoneka bwino no kwimba bwino, akakota kena kanono kabili takakwate langi ilisuma. E ico abatamba ifyuni na bakopa ifikope tabakapoosako amano. Na kuba, bakamona ilyo kali pamo na kalume. Akakota kalicincila nangu cingati takakwata ilangi ilyayemba.

Akakota e kapanga icisansala no kubombesha mu kulela abana. Ilyo kalebomba pa cisansala, akalume katambako fye, no kuipekanya ukutamfya ifilwani ifingesa pa cisansala.

Ifisansala Ifipeeleela

Ifisansala fya basosa tafyayemba. Fimoneka kwati fisoso ifyulwilwe ku mwela no kusamikwa ku muti wa myunga. Ukupala ulusokoshi ululepeeleela, icisansala ca basosa cipangwa ku nshishi ishipikulwa nelyo ukukakwa pamo ukubomfya tandabube. Pa kuwaminisha ku nse ya cisansala utusansu, amabula ayauma, no tunkolonkolo filabomfiwa, ne lingi line ukusanshako fye ne cipaapa ca nseke cimo nelyo fibili.

Icani icanaka, amasako, ne fibombelo fimbi ifyanaka filabomfiwa pa kubambilila icisansala. Akapunda akabela ku lubali lumo lwa mupepi na pa muulu e mwinshi wa cisansala. Ilingi line akakota kaba fye keka pa kulaalila amani. Nga kali mu cisansala ca kako icimoneka ngo mufungufungu, umulomo uutali ulapula mu kapunda ka cisansala. Kabikila ilini limo nelyo yabili, ayatotwa mu nshiku 14. Lintu utwana twafuma pa cisansala, tuba ne langi ilishabalabata ukupala nyinabo. Nangu cibe fyo, utulume nga twakula, amasako ayasuma yatendeka ukufuma kabili yakalengo kuti bushiku bumo tukeshibikwe ngo tuni twabalabata.

Kasosa na ko kene kaba ca kumwenako ca fisuma ne fibumbwa fyalekanalekana ifya kwa Kapanga wacenjela. Ukuyemba kwe langi lya tuko ne mibele ya cifumanda fitulenga ukutasha Kabumba wa tuko apakalamba. E ico tusosa twaba pali fyonse ifyo Baibolo ikambisha ukuti: “Tasheni Yehova ukufuma pano isonde, . . . mwe fikulika ne fyuni fya mapindo.” “Lekeni icipema conse citashe Yehova.” (Ilumbo 148:7, 10; 150:6) Utu tuni utwayemba utwa mu Afrika tulingile ukulenga ifwe bonse ukulumbanya Kabumba wa kutemwa uwatulengele.