Abacaice Bepusha Ukuti

Finshi Ningenekela mu Cupo?—Ulubali 1

“Nga ndi nankwe, ndomfwa bwino sana! Kuti nafwaya fye twaupana lelo line!”

“Tapali fye nangu cimo ico tumfwanamo. Mu nshita ya kuti abe umwina mwandi, aaba fye kwati muntu umbi uo njikala nankwe ing’anda imo. Nalitalalilwa nga nshi!”

AMASHIWI yali pa muulu uwayalandile mukashana umushimbe; ayali ku kuso, yalandilwe no mwanakashi uwaupwa. Lelo uwalandile aya mashiwi yonse muntu umo wine.

Cinshi calubene? Nga ca kuti bushiku bumo kuti watemwa ukuupa nangu ukuupwa, kuti wacita shani pa kuti mu cupo cobe mwikaba amafya?

Ico ufwile ukwishiba: Insansa mu cupo shikonka fye ne fyo ule-enekela ukusangamo.

Cino cipande ca “Abacaice Bepusha Ukuti,” pamo ne cipande icikaba muli Loleni! iikonkelepo, fikakwafwa ukwishiba ifyo ufwile ukwenekela mu cupo.

Finshi wingenekela mu cupo? Mu kwipifya kuti waenekela:

(1) Ukusangamo ubusuma

(2) Ukusangamo amafya

(3) Ukusangamo ifintu ifyo ushatontonkanyapo

Natulande nomba pali ifi fintu.

ENEKELA UKUSANGAMO UBUSUMA

Baibolo taitila icupo cibi. (Amapinda 18:22) Ubusuma ubwaba mu cupo bumo bumo ni ubu.

Ukukwata umunobe. Baibolo itila ilyo Lesa abumbile umuntu wa ntanshi Adamu, mu kuya kwa nshita Lesa atile: “Te cisuma umuntu ukulaikala fye eka.” E ico abumbile Efa pa kuti abe umunankwe wa kwa Adamu. (Ukutendeka 2:18) Lesa apangile aba bantu abaibela kabili abapusana, lelo abengabombela pamo. Kanshi, umulume no mukashi balaba fibusa ifisuma nga nshi.—Amapinda 5:18.

Uwa kubomba nankwe. Baibolo itila: ‘Caliwamishapo ukuba babili, ukucila ukuba weka fye mpo; ukubombela capamo bonse babili, umulimo ulatunguluka.’ (Lukala Milandu 4:9, The Bible in Bemba) Aya mashiwi ya cine sana na mu cupo cine. Brenda uwaupilwe fye nomba line atile: “Icifwaikwa, kubombela pamo no kuba uwaicefya e lyo limo limo no kuitemenwa ukunakila ku fyo umunobe alefwaya.”a

Uwa kupanga nankwe icupo. Baibolo itila: “Umulume afwile ukukumana no mukashi wakwe ukukumana kwa mu cupo, no mukashi na o afwile ukukumana no mulume wakwe ukukumana kwa mu cupo.” (1 Abena Korinti 7:3, Common English Bible) Nga walyupa nangu ukuupwa, kuti waipakisha ukupanga icupo ukwabula ukusakamikwa nangu ukulanguluka nga filya abakumana pamo ukwabula ukuupana basakamikwa no kulanguluka.—Amapinda 7:22, 23; 1 Abena Korinti 7:8, 9.

Icishinka ni ci: Icupo bupe ubwafuma kuli Lesa. (Yakobo 1:17) Nga mulekonka ifyo Lesa alanda, kuti mwaba sana ne nsansa mu cupo cenu.

Ifya kutontonkanyapo: Bushe icalenga ukuti wilamona bwino icupo ni co mu fyupo fya bantu waishiba, napamo ukubikako fye ne fya balupwa lobe, tamwaba insansa? Nga ni fyo, ni bani abaupana abakwata insansa mu cupo abo wingafwaya ukupashanya?

ENEKELA UKUSANGAMO AMAFYA

Baibolo yalilondolola bwino bwino ifyo mu cupo mwaba. (1 Abena Korinti 7:28) Amafya yamo ayo ufwile ukwenekela ni aya.

Ukukansana. Takwaba abantu babili abalingana muli fyonse, ico twalinganamo fye kukanapwililika. (Abena Roma 3:23) Kanshi umulume no mukashi mu nshita mu nshita balakansana, nangu babe shani abalingana. Limo kuti balanda fye na mashiwi ayabipa ayo pa numa balanguluka ukuti kanshi nga tabacilanda. Baibolo itila: ‘Umuntu nga talufyanya mu fyo asosa, ninshi uyo aba uwapwililika.’ (Yakobo 3:2, Icipangano Cipya) Pa kuti abantu bekale bwino mu cupo bafwile ukubika amano ku kwishiba ifya kulanshanya pa kupwisha amafya, pantu takwaba abaupana abomfwana fye ukwabula ukupusana.

Ukusanga ukuti ifyo wale-enekela te fyo caba. Umukashana we shina lya Karen atile: “Kwaliba amafilimu na maprogramu ya pa TV ayengi nga nshi umo balanga umukashana asanga umulumendo uwamulinga sana ica kuti baupana no kwikala bwino nga nshi pa numa ya bwinga.” Abaupana kuti cabakalipa nga basanga ukuti icupo cabo tacili nga filya bamona mu mafilimu. Kwena, pa numa ya kuupana bonse babili nangu cibe shani bakasangako utumafya tumo mu mwina mwabo. Icacindama kulaibukisha ukuti mu kutemwa kwa cine “mwaba ukushishimisha” ifyalekanalekana.—1 Abena Korinti 13:4, 7.

Amasakamika. Baibolo isosa ukuti abaupana ‘babika amano ku fya muli ici calo.’ (1 Abena Korinti 7:33, 34) Ifya mu calo ifyo babikako amano fyaliba fye bwino kabili tafyabipa iyo. Ku ca kumwenako, kuti mwakwata ubwafya bwa ndalama. Ici kuti calenga ukuti bonse babili mulebomba pa kuti mulekumanisha ukushita ifya kulya, ifya kufwala, no kukwata umwa kwikala. Lelo nga mulebombela pamo kuti mulesakamana fye bwino aba mu ng’anda yenu.—1 Timote 5:8.

Icishinka ni ci: Ukwishishanya no muntu kwalyangukapo sana ukucila ukwikala nankwe mu cupo. Pa kuti mutwalilile ukumfwana ilyo mwapusana mufwile ukubombesha no kwishiba bwino ifya kupwisha ubo bwafya, kabili nga mwacita ifi mukatwalilila ukuba ne nsansa mu cupo.

Ifya kutontonkanyapo: Bushe ucita shani ino nshita nga wapusana na bafyashi bobe nangu bamunonko? Nga ca kuti ifyo wacilaenekela taficitike, bushe cilakukalipa? Ucita shani nga wasakamikwa?

ICIPANDE ICIKAKONKAPO ICA “ABACAICE BEPUSHA UKUTI” Cikatila . . . Bushe Baibolo kuti yakwafwa shani ukwenekela ifyo ushabala autontonkanyapo?

Ifipande na fimbi ifya “Abacaice Bepusha Ukuti” kuti wafisanga pa adresi ya www.pr418.com

[Futunoti]

[Akabokoshi ne Fikope pe bula 10]

IFYO ABANOBE BASOSA

Brittany—Ndemona kwati tacaba bwino ukuupwa pa mulandu fye wa kuti taulefwaya abantu balekwipusha ukuti, “Bushe ukoopwa lilali?” Na kuba, ilyo wakwata amafya, ni we ukalacula, te bantu abalekupatikisha ukuupwa.

Ciara—Insuuna kuti yalenga abantu ukufilwa ukutontonkanya bwino. E mulandu wine ndemwena ukuti abafyashi bafwile ukukwafwa sana ukusala uwa kuupana nankwe. Pantu balikwishiba bwino nga nshi, kanshi te kuti bafilwe ukukwafwa ukusanga umuntu uwalinga ukuupana nankwe.

[Akabokoshi pe bula 11]

BUSHE ULETIPO SHANI?

Ukutula apo Josh na Melanie batampila ukwishishanya, napapita umwaka uutuntulu, nomba muli iyi yine inshita, imiku ibili kwashele fye kwempe ukuti baleke ukwishishanya. Umuku wa kubalilapo, Josh e walefwaya ukuti baleke ukwishishanya pantu atile Melanie alibeleshe sana abalumendo bambi. Umuku walenga bubili, Melanie e waebele Josh ukuti baleke ukwishishanya, pantu Josh alicililemo ukumutunganya. Iyi miku yonse ibili Josh na Melanie balipwishishe amafya yabo bwino bwino.

Bushe uletipo shani? Bushe kuliko amafya mu citemwiko ca aba bantu babili twalondolola pa muulu? Bushe ifi Josh na Melanie bapene baleke ukwishishanya pa miku ibili cilelangilila cinshi? Nomba ifi bapwishishe amafya yabo bwino bwino cilelangilila cinshi? Bushe kuti watila cinshi Josh na Melanie bengenekela mu cupo cabo?

[Akabokoshi pe bula 11]

IPUSHA ABAFYASHI BOBE

Lanshanya na bafyashi bobe akabokoshi kaleti “Bushe Uletipo Shani?” Mona nga ca kuti ifyo bena balandapo pali Josh na Melanie nafipusana ne fyo uletontonkanya.