July

Fyonse ifyo Yesu alandile no kucita, ukubikako ne fipesha mano fyalelangilila ifyo Wishi atontonkanya e lyo ne fyo engacita. (Yoh. 14:9) Finshi twingasambililako ku fipesha mano Yesu acitile? Yesu na Wishi balitutemwa sana. Ilyo Yesu ali pano isonde, alilangile ifyo atemenwe abantu ilyo alecita ifipesha mano pa kubafwa. Inshita imo, abaume babili abashalemona balilombele ukuti abafwe. (Mat. 20:​30-34) Baibolo itila Yesu “aumfwile uluse” kabili alibondepe. Ukutemwa e kwalengele ukuti omfwe uluse kabili e kwalengele no kuti aliishe abantu no kundapa uwalwele ifibashi. (Mat. 15:32; Marko 1:41) Kuti twacetekela ukuti Yehova, Lesa wa “luse” no Mwana wakwe balitutemwa icine cine kabili balomfwa ububi nga tulecula. (Luka 1:78; 1 Pet. 5:7) Balafwaisha sana ukufumyapo amafya yonse ayacusha abantu! w23.04 ibu. 3 amapara. 4-5

Tufwile ukwesha apo twingapesha ukukanabelenga nelyo ukukutika ku fili fyonse ifyabipa ifyaseeka muli cino calo ca kwa Satana. Pa kuti tuletontonkanya pa fintu ifisuma, tufwile ukulabelenga no kuisambilisha Baibolo. Na kabili pa kuti tucingilile amatontonkanyo yesu, tufwile ukulalongana no kulabila imbila nsuma. Yehova na o atulaya ukuti takaleke ukuti tukeshiwe ubwesho ubo tushingashipikisha. (1 Kor. 10:​12, 13) Ifwe bonse tulakabila ukulapepa sana pa kuti tutwalilile aba cishinka kuli Yehova muli shino nshiku sha kulekelesha isha-afya. Yehova afwaya ukuti ‘tulemupongolwela ifyaba mu mitima yesu.’ (Amalu. 62:8) Mulelumbanya Yehova kabili mulemutasha pali fyonse ifyo acita. Mulelomba Yehova ukuti alelenga muleba abashipa ilyo mulebila imbila nsuma. Mulepapaata ukuti alemwafwa ukushipikisha amafya e lyo no kukaana amatunko yonse ayo mwingakwata. Tekwesha ukuleka icili conse nelyo uuli onse ukumulesha ukulapepa kuli Yehova cila bushiku. w23.05 ibu. 7 amapara. 17-18

Mulandu nshi twila mu kulongana? Umulandu uukalamba wa kuti tuya mu kulumbanya Yehova. (Amalu. 26:12; 111:1) Na kabili tulaya mu kulongana pa kuti tulekoseleshanya muli shino nshiku isha-afya. (1 Tes. 5:11) Nga twa-asukapo pa kulongana, ninshi tulelumbanya Yehova no kukoselesha aba bwananyina. Nomba kwaliba ifingalenga ca-afya ukwasukapo. Nalimo tulomfwa umwenso wa kwasukapo, nelyo limo kuti tulefwaya ukwasukapo sana nomba tabaletusonta. Kuti twapwisha shani aya mafya? Umutumwa Paulo alandile ukuti tufwile ukulabika amano ku ‘kulakoseleshanya.’ Ukwibukisha ukuti ifyo twasuka filakoselesha aba bwananyina, cikalenga twikalaumfwa umwenso ukwasukapo. Kabili nga tabaletusonta sana, tufwile ukulasekelela ukuti bambi mu cilonganino nabo nabakwata ishuko lya kwasukapo.—1 Pet. 3:8. w23.04 ibu. 20 amapara. 1-3

Ala caliweme ilyo imfumu yabilishe ukuti abaYuda abo basendele bunkole mu Babiloni pa myaka 70, bali no kubwelelamo ku mwabo ku Israele. (Esra 1:​2-4) Ni Yehova fye walengele ukuti ici cicitike. Pantu abena Babiloni nga basenda abantu muli bunkole, tabalebalekelako. (Esa. 14:​4, 17) Nomba umusumba wa Babiloni baliucimfishe, kabili imfumu iipya yaebele abaYuda ukubwelelamo ku mwabo. AbaYuda abengi, maka maka imitwe ya ndupwa balingile ukusalapo nampo nga kuya ku Israele nelyo ukushala mu Babiloni. Calikosele ukusalapo bwino ifya kucita. Abengi balikotele sana ica kuti tabali no kukumanisha ukubwelelamo ku Israele. Kabili pa mulandu wa kuti abaYuda abengi bafyalilwe mu Babiloni, e musumba baishibe. Abafyalilwe mu Babiloni tabalemona icalo ca Israele nge calo cabo, lelo balecimona nge calo umwaleikala ifikolwe fyabo. AbaYuda bamo bali abakankaala mu Babiloni, kanshi nalimo calibakosele ukusha amayanda yabo ayasuma nelyo amakwebo yabo no kuya ku calo ico bashaishibe. w23.05 ibu. 14 amapara. 1-2

Icebo ca kwa Lesa citukoselesha ukulashipikisha, ukuba no luse, no kutemwa. Baibo pali Luka 21:19 itila: “Nga mwashipikisha mukatwalilila ukuba abomi.” Na pa Abena Kolose 3:12 itila: “Fwaleni umutima wa luse.” Na pali 1 Abena Tesalonika 4:​9, 10 itila: “Pantu Lesa alamusambilisha ukutemwana. Lelo tulemukoselesha mwe bamunyinefwe ukuti, mutwalilile ukucilanapo ukutemwana.” Amalembo yonse aya, balembe-ele abasambi abaleshipikisha, abali no luse, kabili abali no kutemwa. Na lyo line, balekabila ukutwalilila ukuba ne yi mibele. Na ifwe bene tulingile ukuba ne yi mibele. Pa kuti mwishibe ifya kuba ne yi mibele, mulemona ifyo Abena Kristu ba kubalilapo balelanga iyi mibele. Kabili moneni ne fyo mwingabapashanya pa kuti muipenkanye ku bucushi bukalamba. Lyena ilyo ubucushi bukalamba bukatendeka, ninshi mwalisambilila ifya kushipikisha. Kabili mukatwalilila ukulashipikisha amafya. w23.07 ibu. 3 amapara. 4, 8

Nampo nga twaba pa basubwa nelyo aba mu “mpaanga shimbi,” bonse tulakabila ukutwalilila ukwenda mu “Nshila ya Mushilo.” Iyi nshila e ilenga tulepepa Yehova pali ino nshita e lyo na ku ntanshi ilyo Ubufumu bwa kwa Lesa bukafumyapo amafya. (Yoh. 10:16) Ukutula mu 1919, abantu abengi nga nshi, abaume, abanakashi na bana balifuma muli Babiloni Mukalamba, e kutila ukupepa konse ukwa bufi kabili balitendeka ukwenda mu nshila ya mampalanya. Yehova alifumishe fyonse ifya kuipununako mu nshila iyo abaYuda abalefuma mu Babiloni bali no kupitamo. (Esa. 57:14) Inga muno nshiku, bushe Yehova alifumyamo fyonse ifya kuipununako mu “Nshila ya Mushilo”? Imyaka iingi ilyo umwaka wa 1919 taulafika, Yehova alibomfeshe abaume abaletiina ishina lyakwe ukuwamya inshila pa kuti abengi bafume muli Babiloni Mukalamba. (Linganyeniko Esaya 40:3.) Balicitile fyonse ifyalekabilwa pa kuwamya iyi “Nshila ya Mushilo” pa kuti bonse abali no kwisa mu kupepa Yehova bafume muli Babiloni Mukalamba, no kwisa muli Paradaise ya ku mupashi umo ukupepa kwasanguluka ukwa kwa Yehova kwali no kubweshiwa. w23.05 amabu. 15-16 amapara. 8-9

Yehova afwaya tuleitemenwa ukumubombela kabili tulemubombela ne nsansa. (2 Kor. 9:7) Bushe tufwile ukutwalilila ukubombesha ukufishapo ifyo twapanga ukucita mu mulimo wa kwa Lesa na lintu tushilefwaya ukuficita? Natulandeko pa fyacitike ku mutumwa Paulo. Atile: “Ntuutaula umubili wandi no ku-uteka ubusha.” (1 Kor. 9:​25-27) Paulo ale-esha ukucita icalungama na lintu umwine ashalefwaya ukucita ifyo. Bushe Yehova alesekelela pa fyo Paulo alemubombela? Ukwabula no kutwishika, alesekelela! Kabili Yehova alepaala ifyo Paulo alebombesha. (2 Tim. 4:​7, 8) Na muno nshiku mwine, Yehova alatemwa nga amona tulebombela pa fyo tufwaisha ukucita nangu tatulefwaya ukufifishapo. Alasekelela pa fyo tulebomba pantu aleshiba ukuti ico tulebombela uyo mulimo te pa mulandu wa kuti twaliutemwa, lelo ni pa mulandu wa kuti twalimutemwa. Filya fine Yehova apaalile Paulo, na ifwe akatupaala pa fyo tubombesha. (Amalu. 126:5) Kabili nga twamona ifyo Yehova atupaala, tukalafwaisha ukufishapo ifyo tulefwaya ukucita. w23.05 ibu. 29 amapara. 9-10

Umutumwa Paulo apashenye abantu abashakapusuke ilyo ubushiku bwa kwa Yehova bukesa ku bantu abalaala utulo. Tabeshiba ifilecitika ilyo baleele ne fyo inshita ilepita. Kanshi te kuti beshibe nga kwacitika ifintu ifyacindama kabili te kuti bacitepo nangu cimo. Muno nshiku abantu abengi baba kwati balilaala utulo pantu tababika amano ku fya kwa Lesa. (Rom. 11:8) Tabasumina ukuti tuli mu “nshiku sha kulekelesha” no kuti ubucushi bukalamba bwalaisa nomba line. (2 Pet. 3:​3, 4) Na lyo line twalishiba ukuti calicindama ukulalola cila bushiku nga filya fine Baibo itweba. (1 Tes. 5:6) Kanshi tulingile ukuteka umutima. Mulandu nshi? Pantu tatufwaya ukuitumpa mu fikansa fya calo nelyo ukufwaya ukuwamya ifintu mu calo. Ilyo ubushiku bwa kwa Yehova bwile bulepalama, e lyo tukalatunkwa sana ukuibimba mu fikansa fya calo. Nomba tatufwile ukusakamana pa fyo tukacita ilyo bakalatutunka. Umupashi wa kwa Lesa ukalatwafwa ukuteka umutima pa kutila tukapingulepo bwino.—Luka 12:​11, 12. w23.06 ibu. 10 amapara. 6-7

Finshi mutontonkanyapo nga mwaumfwa ishina lya kuti Samsone? Nalimo mutontonkanya pa muntu uwakwatishe sana amaka. Ifyo mutontonkanya fya cine. Kwena kwali fimo ifyo Samsone asalilepo ukucita ifyalengele aba sana na mafya. Na lyo line, Yehova alibikile sana amano ku fyo Samsone alemubombela ne cishinka, kabili alilengele ne lyashi lyakwe ukulembwa mu Baibo. Yehova abomfeshe Samsone ukwafwa abantu bakwe abena Israele. Ilyo papitile imyaka iingi ukutula apo Samsone afwilile, Yehova aebele Paulo ukulemba ishina lya kwa Samsone pa baume abali ne citetekelo. (Heb. 11:​32-34) Ifyo Samsone acitile kuti fyatukoselesha. Aleshintilila pali Yehova na lintu ifintu fya-afishe. Kuti twasambililako fimo ku fyo acitile. w23.09 ibu. 2 amapara. 1-2

Kuti twatwalilila ukushipikisha nga ca kuti lyonse tule-eba Yehova fyonse ifiletusakamika. (1 Tes. 5:17) Nalimo pali ino nshita tamukwete amafya ayakalamba sana. Nomba bushe mulapepa kuli Yehova nga mwafulwa, nga na musakamana, nelyo ilyo tamwishibe ifyakucita? Nga ca kuti lyonse ilyo muli na amafya ayanono mulapepa kuli Yehova ukuti alemwafwa, tacakamukosele ukupepa kuli ena ilyo mukakwata amafya ayakalamba. Lyena mukeshiba ukuti, Yehova alishiba bwino ilyo alingile ukumwafwa ne fyo alingile ukucita pa ku mwafwa. (Amalu. 27:​1, 3) Tukashipikisha ubucushi bukalamba ubuli no kwisa nga ca kuti pali ino nshita tulashipikisha amafya tukwata. (Rom. 5:3) Mulandu nshi twalandila ifyo? Aba bwananyina abengi basanga ukuti nga bashipikisha ubwafya ubukalamba, balatwalilila ukushipikisha amafya na yambi ayo bengakwata. Nga bashipikisha ubwafya pa mulandu wa kuti Yehova nabafwa, balacetekela sana ukuti Yehova alafwaya ukubafwa. Kabili pa mulandu wa kuti balicetekela Yehova, balatwalilila ukushipikisha amafya.—Yako. 1:​2-4. w23.07 ibu. 3 amapara. 7-8

Ifyo Yehova aba uwaicefya kabili ne fyo akwatisha uluse filalenga ela pampamina fye pa cintu cimo. Ku ca kumwenako, Yehova alilangile ukuti ali-icefya ilyo alefwaya ukonaula abantu abalecita ifyabipa mu Sodomu. Ukupitila muli bamalaika, Yehova aebele Lote uwali umulungami ukufulumukila ku mpili. Lote aletiina ukuya ku mpili, e ico alombele ukuti ena no lupwa lwakwe bafulumukile ku musumba wa Soari, umusumba uo Yehova alefwaya ukonaula. Yehova nga alipampamine fye pa co alefwaya ukuti Lote akonke ifyo bamwebele. Lelo alicitile ifyo Lote alefwaya, ici icalolele mu kuti tali na konaula umusumba wa Soari. (Ukute. 19:​18-22) Ilyo papitile imyaka iingi, Yehova alilangile ukuti wa luse ku bantu abaleikala mu musumba wa Ninebe. Atumine kasesema Yona ukuya-basoka ukuti bali no konaula umusumba wa Ninebe kumo na balecita ifyabipa. Lelo ilyo abena Ninebe balapiile, Yehova tabonawile kabili taonawile no musumba.—Yona 3:​1, 10; 4:​10, 11. w23.07 ibu. 21 para. 5

Finshi twingasambilila ku fyacitile Yehoashi? Ali nge cimuti icishalimbile imishila kabili icashintilile ku cimuti cimbi. Ilyo Yehoyada uwalemutungilila afwile, Yehoashi aishiletendeka ukukutika ku basangu kabili alilekele ukuba uwa cishinka kuli Yehova. Ifi ifyacitikile Yehoashi fitusambilisha ukuti tatulingile ukulaumfwila Lesa pa mulandu wa kuti balupwa lwesu nelyo aba bwananyina mu cilonganino balomfwila Yehova. Lelo pa kuti tutwalilile ukutemwa Yehova, tulingile ukumutemwa sana no kumucindika. Kuti twacita fye ifi nga ca kuti lyonse tuleisambilisha Baibo, tuletontonkanya sana pa fyo tulesambilila kabili tulepepa. (Yer. 17:​7, 8; Kol. 2:​6, 7) Fintu fye ifinono ifyo Yehova afwaya ukuti tulecita. Ifyo afwaya ukuti tulecita fyasupulwa mu mashiwi yaba pali Lukala Milandu 12:​13, ayatila: “Uletiina Lesa wa cine kabili ulekonka amafunde yakwe. Pantu ici e cacindamisha ico abantu bonse bafwile ukulacita.” Nga tuletiina Lesa, tukatwalilila aba cishinka kuli Lesa nangu ifintu fikafye ku ntanshi. Takuli nangu cimo icingapwisha bucibusa bwesu na Yehova. w23.06 ibu. 19 amapara. 17-19

Icikomo 5 catendeka na mashiwi ya kuti: “Uwaikele pa cipuna ca Bufumu.” (Ukus. 21:5a) Aya amashiwi yalicindama sana pantu yaba pa mashiwi yatatu ayo Yehova umwine ailandile mwi buuku lya Ukusokolola. Yehova tabomfeshe malaika uwa maka ne lyo Yesu pa kulanda aya amashiwi, lelo mwine wailandiile! Ici cilalenga twacetekela sana amashiwi yakonkapo. Mulandu nshi tuyacetekelela? Pantu Yehova “tabepa.” (Tito 1:2) Kanshi amashiwi ayo tubelenga pa Ukusokolola 21:​5, 6 yakafikilishiwa. Tontonkanyeni pe shiwi lya kuti “Moneni!” Ishiwi lya ciGriki ilyo bapilibulako ishiwi lya kuti “moneni!” balilibomfya sana mwi buuku lya Ukusokolola. Finshi Lesa akonkeshepo ukulanda? Atile: “Ndelenga ifintu fyonse fibe ifipya.” Yehova akalenga ifintu ukuba ifipya ku ntanshi, nomba apo alicetekela sana ukuti akafikilisha ifyo atulaya alanda kwati alelenga ifintu ukuba ifipya ino ine inshita.—Esa. 46:10. w23.11 amabu. 3-4 amapara. 7-8

Umutumwa Petro kwali fimo ifyo alelufyanya. Natulandeko pa fya kumwenako fimo. Ilyo Yesu alelondolola ukuti ali no kucula e lyo no kufwa nga fintu Amalembo yasobele, Petro alimukeenye ukuti ifi tafyali no kumucitikila. (Marko 8:​31-33) Pa miku iingi, Petro na batumwa bambi baleumanina pa wali umukalamba pali bena. (Marko 9:​33, 34) Ubushiku ilyo Yesu ashilafwa, Petro aliputwile ukutwi kwa mwaume umo. (Yoh. 18:10) Ubushiku bumo bwine, Petro alyumfwile umwenso ica kuti alikeene Yesu imiku itatu. (Marko 14:​66-72) Ne ci calilengele Petro ukulila nga nshi. Yesu takeene Petro uwaumfwile sana ububi pali filya alufyenye. Ilyo abuushiwe, alilangile Petro ukuti acili alimutemwa. Yesu alimupeele umulimo wa kucema impaanga shakwe. (Yoh. 21:​15-17) Petro alisumine ukubomba umulimo Yesu amupeele. Ilyo ubushiku bwa Pentekoste bwalefika, ali mu Yerusalemu kabili ali pa bantu ababalilepo ukusubwa no mupashi wa mushilo. w23.09 ibu. 22 amapara. 6-7

Umutumwa Petro aebele baeluda banankwe ukuti: “Mulecema umukuni wa kwa Lesa.” (1 Petro 5:​1-4.) Nga ni mwe baeluda, twalishiba ukuti mwalitemwa aba bwananyina kabili mulafwaya sana ukubacema. Lelo inshita shimo kuti mwalaumfwa kwati mwalikwatisha ifya kucita ifingi ica kuti mwafilwa no kulacema aba bwananyina. Finshi mwingacita nga muleumfwa ifi? Mulepepa kuli Yehova no kumweba ifyo muleumfwa. Petro alembele ukuti: “nga ca kuti umo alebombela bambi, aleshintilila pa maka ayo Lesa amupeela.” (1 Pet. 4:11) Aba bwananyina bamo nalimo balikwata amafya ayashingapwa muli cino calo cabipa. Muleibukisha ukuti Yesu Kristu “umucemi mukalamba,” e wingabafwa bwino sana ukucila ne fyo mwingabafwa. Kuti abafwa pali ino nshita kabili akabafwa na mu calo cipya. Ico Yehova afwaya fye baeluda ukulacita, kutemwa aba bwananyina, ukulabacema e lyo no kuba “abantu abo umukuni wingapashanya.” w23.09 amabu. 29-30 amapara. 13-14

Tatufwile ukusuula amafunde ya kwa Yehova batontonkanya. Nga tuletontonkanya nge fyo abasuula amafunde ya kwa Yehova batontonkanya, na ifwe kuti twatendeka ukusuula amafunde ya kwa Yehova. (1 Kor. 3:19) Ilingi line “amano ya ici calo” yalenga abantu ukukanaumfwila Lesa. Abena Kristu bamo mu Pergamo na mu Tuatira balitendeke ukucita ubulalelale no kupepa utulubi, imibele iyaseekele sana mu misumba iyo baleikalamo. Yesu alibakalipile pantu baletekelesha ubulalelale. (Ukus. 2:​14, 20) Na muno nshiku mwine, abantu balatupatikisha ukucita ifyabipa. Balupwa e lyo na bantu bambi kuti balatweba ukuti twalicilamo ukukonka amafunde, kabili inshita shimo kuti balafwaya twakaana ukumfwila Yehova. Ku ca kumwenako, kuti balalanda ukuti ukutwalilila ukuba abasanguluka takwacindama, e lyo ifyo Baibo ilanda fya kale tafibomba muno nshiku. Inshita shimo kuti twatendeka ukutontonkanya ukuti ifyo Yehova atweba ukucita fyalyafya ukufyumfwa. Limo kuti twaleka fye no ‘kukonka ifyalembwa.’—1 Kor. 4:6. w23.07 ibu. 16 amapara. 10-11

Maria alekabila ukuba na maka. Nangu ca kuti taupilwe, ali no kwimita. Takwetepo umwana uuli onse,lelo ali no kukusha umwana uwali no kuba Mesia. Kabili apo talelepo no mwaume uuli onse, ali no kulondolwela shani Yosefe uwamukobekele? (Luka 1:​26-33) Cinshi calengele Maria akwate amaka? Alilekele bambi ukuti bamwafwe. Ku ca kumwenako, alilombele malaika Gabriele ukuti amwebe na fimbi pa mulimo amupeele. (Luka 1:34) Pa numa, ailetandalila lupwa wakwe Elisabete uwaleikala “ku citungu ca mpili” ica Yuda. Elisabete alitashishe Maria kabili Yehova alilengele alanda na pa busesemo ubwalelanda pa mwana wa kwa Maria uwali talafyalwa. (Luka 1:​39-45.) Maria atile Yehova “alicita ifya maka ku kuboko kwakwe.” (Luka 1:​46-51) Yehova alibomfeshe Gabriele na Elisabete ukukosha Maria. w23.10 amabu. 14-15 amapara. 10-12

Abena Kristu abanono balisubwa no mupashi wa mushilo, kabili baliba na bucibusa bwaibela na Yehova. Aba ba 144,000 bakaba bashimapepo ku muulu na Yesu. (Ukus. 14:1) Umuputule wa Mushilo wimininako ukusubwa kwa ba 144,000 ukwalenga babe abana ba kwa Lesa. (Rom. 8:​15-17) Umuputule uwa Mushilo nga Nshi wimininako umuulu, uko Yehova ekala. “Insalu ya kucingilako” iyalekenye Umwa Mushilo no mwa Mushilo nga nshi, imininako umubili wa kwa Yesu uwalengele eingila mu muulu nga Shimapepo Mukalamba mwi tempele lya kwa Lesa ilya mampalanya. Ilyo Yesu atuulile umubili wakwe ilambo, aliswile inshila ya kuya ku muulu ku Bena Kristu bonse abasubwa. Nabo bene pa kuya ku muulu, balingile ukusha imibili yabo.—Heb. 10:​19, 20; 1 Kor. 15:50. w23.10 ibu. 28 para. 13

Gideone takalipe ilyo abena Efraimu bamulengulwile. (Abapi. 8:​1-3) Tafulilwe ilyo alebasuka. Alilangile ukuti ali-icefya ilyo akutike ku fyo baleilishanya kabili ilyo alandile nabo cikuuku cikuuku. Ici calengele ukuti ubukali bupwe. Baeluda balapashanya Gideone nga balekutikisha no kwasuka cikuuku cikuuku abalebalengulula. (Yako. 3:13) Nga balecita ifi balalenga mu cilonganino mwaba umutende. Ilyo Gideone acimfishe abena Midiani, abantu balemulumbanya. Lelo ena alelumbanya Yehova. (Abapi. 8:​22, 23) Bushe baeluda kuti bapashanya shani Gideone? Bafwile ukulalumbanya Yehova pali fyonse ifyo bakumanisha ukucita. (1 Kor. 4:​6, 7) Ku ca kumwenako, nga ca kuti eluda bamutasha pa fyo asambilisha bwino, afwile ukulenga abalemutasha baishiba ukuti ifyo acilasambilisha fifumine mu Cebo ca kwa Lesa, kabili bonse fye fingi tusambilila mu cilonganino ca kwa Yehova. Inshita shimo baeluda bafwile ukumona nga ca kuti ifyo basambilisha filalenga abantu bacindika Yehova, nangu filenga fye abantu balebacindika. w23.06 ibu. 4 amapara. 7-8

Nga ca kuti ifyo tulepepelapo taficitike, kuti twatontonkanya ukuti, ‘Bushe ifyo ndefwaya nafilingana no kufwaya kwa kwa Lesa?’ Ilingi tutontonkanya ukuti natwishiba ifyo tulefwaya. Nomba ifyo tulomba nalimo te fyo tukabila. Kanshi nga tulepepela pa bwafya bumo, nalimo kuti kwaba inshila imbi iisuma ukucila pa nshila tulepepelapo. Kabili fimo ifyo tulomba tafilingana ne fyo Yehova afwaya ukucita. (1 Yoh. 5:14) Ku ca kumwenako, tontonkanyeni pa bafyashi abalepepa ukuti Yehova alenge umwana wabo ukutwalilila ukuba mu cine. Ifi balepepelapo fyalemoneka kwati fyali fye bwino. Nomba Yehova tatupatikisha ukumubombela. Afwaya ifwe bonse ukubikako fye na bana, tuleisalilapo ukumupepa. (Amala. 10:​12, 13; 30:​19, 20) Kanshi abafyashi balingile ukulapepa kuli Yehova, ukumulomba ukuti alebafwa ukulafika umwana wabo pa mutima pa kuti atemwe Yehova no kuba cibusa wakwe.—Amapi. 22:6; Efes. 6:4. w23.11 ibu. 21 para. 5; ibu. 23 para. 12

Mulandu nshi twingalandila ukuti nga tulesansamusha bambi ninshi tulelanga ukuti twalibatemwa? Ukulingana na bafwailisha pa fyaba mu Baibo, ishiwi Paulo alandile ilya kuti “mulesansamushanya” kuti lyapilibula no kuti, ukuba no muntu uuli na mafya ayakalamba pa kuti mu musansamushe. Kanshi nga mwasansamusha uwa bwananyina uuli na mafya, kuti mwalenga atwalilila ukubombela Yehova ne cishinka. Kabili lyonse ilyo twasansamusha uwa bwananyina tulanga ukuti twalimutemwa. (2 Kor. 7:​6, 7, 13) Ukumfwila abantu uluse e lyo no kubasansamusha fyalipalana sana. Fyapalana shani? Umuntu uwa luse alafwaya sana ukusansamusha bambi ilyo bali na mafya kabili alacitapo fimo pa kubafwa. Kanshi tubalilapo ukumfwa uluse e lyo twasansamusha abali na mafya. Natulande pa fyo Paulo alandile pa fyo ifyo Yehova aba no luse filenga alasansamusha abantu. Paulo alondolwele Yehova ukuti ni “Shifwe wa luse kabili Lesa wa cisansamushi conse.”—2 Kor. 1:3. w23.11 amabu. 9-10 amapara. 8-10

Icishinka ca kuti Abena Kristu bonse bafwile ukwenekela ukukwata amafya. Ku cakumwenako, lekeni tulande pa mutumwa Paulo. Aebele abena Tesalonika ukuti: “Ilyo twali na imwe, twalemwebela libela ukuti twali no kucula,kabili ifi fine e fyacitike.” (1 Tes. 3:4) Kabili alembeele abali mu Korinti ukuti: “Tatulefwaya imwe, mwe bamunyinefwe mwi-ishiba ubucushi ubo twakwete . . . Kabili tatwaishibe nga twali no kupusuka nelyo iyo.” (2 Kor. 1:8; 11:​23-27) Abena Kristu muno nshiku nabo kuti baenekela ukukwata amafya. (2 Tim. 3:12) Pa mulandu wa kuti mwalicetekela Yesu kabili muli musambi wakwe nalimo balupwa ne fibusa fyenu balamucusha. Bushe ifi mufwaisha ukulaba ne cishinka muli fyonse, calilenga mulekwata amafya pa ncito? (Heb. 13:18) Bushe abalashi ba buteko balamucusha pa mulandu wa kubila imbila nsuma? Te mulandu na mafya twingakwata, Paulo atile tulingile ukulasekelela. w23.12 amabu. 10-11 amapara. 9-10

Yakobo alikwete amafya ayengi. Abana babili aba kwa Yakobo Simon na Lebi baliletele umuseebanya pa lupwa, na pe shina lya kwa Yehova. Ukulunda pali ifi, umukashi wa kwa Yakobo Rakele uo atemenwe sana, alifwile ilyo alepaapa umwana uwalenga bubili. Na kabili pa mulandu wa cipowe Yakobo takwete mwakulosha, lelo alingile ukukuukila ku Egupti nangu ca kuti alikotele. (Ukute. 35:​16-19; 37:28; 45:​9-11, 28) Nangu ca kuti Yakobo alikwete amafya yonse aya, talekele ukucetekela Yehova no kucetekela ifyo alaile. Yehova na o alilangile ukuti alepaala Yakobo. Ku ca kumwenako, Yehova alipeele Yakobo ifyuma ifingi. Kabili Yakobo afwile alitashishe sana Yehova ilyo amonene no mwana wakwe Yosefe uo aishibe ukuti kale afwile! Ifyo Yakobo ali sana cibusa wa kwa Yehova fyalengele ashipikishe amafya ayo akwete. (Ukute. 30:43; 32:​9, 10; 46:​28-30) Na ifwe nga twaba ifibusa na Yehova kuti twashipikisha amafya ayabula ukwenekela ayo twingakwata. w23.04 ibu. 15 amapara. 6-7

Amalumbo 23, lwimbo ululanga ifyo Yehova atutemwa. Davidi uwalembele aya Amalumbo, alondolwele ifyo batemwanene na Kacema wakwe Yehova. Davidi alilekele Yehova ukulamutungulula kabili ashintilile pali ena. Davidi alishibe ukuti Yehova ali no kutwalilila ukumutemwa inshiku shonse isha bumi bwakwe. Cinshi calengele acetekele sana ukuti Yehova alimutemenwe? Apo Yehova alemupeela fyonse ifyo alekabila, Davidi aleumfwa ukuti tapali ico abulishe. Na kabili Davidi alishibe ukuti Yehova ali ni cibusa wakwe kabili alelenga alesekelela. E mulandu wine ashininkishishe ukuti te mulandu na mafya ali no kukwata, Yehova ali no kutwalilila ukumusakamana. Pa mulandu wa kuti Davidi alicetekele ukuti Yehova alimutemwa, calilengele elasakamana sana, lelo aleba ne nsansa kabili aleteka umutima ku fyo akwete.—Amalu. 16:11. w24.01 ibu. 29 amapara. 12-13

Ukutula ilyo kwali Inkondo ya Calo iyalenga Bubili, abantu ba kwa Lesa mu fyalo ifingi balikwatako umutende no buntungwa bwa kubila imbila nsuma. Na kuba, abantu abengi balisambilila pali Yehova kabili ababomfi bakwe balabila imbila nsuma mwi sonde lyonse. Muno nshiku, ababa mwi Bumba Litungulula balashintilila pali Kristu pa kuti alebatungulula. Bafwaya ukuti ifyo bale-eba aba bwananyina filelanga ukuti fintu Yehova na Yesu balefwaya ukuti e fyo balekonka. Kabili ababa mwi Bumba Litungulula beba aba mu filonganino ifyo balingile ukulacita ukupitila muli bakangalila ba muputule na baeluda. Baeluda abasubwa baba mu lupi lwa kwa Kristu “ulwa ku kulyo.” (Ukus. 2:1) Kwena aba baeluda tabapwililika kabili balalufyanya. Mose na Yoshua balelufyanya inshita shimo, kabili abatumwa nabo balelufyanya. (Impe. 20:12; Yosh. 9:​14, 15; Rom. 3:23) Na lyo line, Kristu alatungulula bwino umusha wa cishinka na baeluda, kabili akatwalilila ukubatungulula. E ico tufwile ukucetekela ifyo Kristu atutungulula ukupitila mu baume abo apeela umulimo wa kututungulula. w24.02 amabu. 23-24 amapara. 13-14

Muno nshiku kuti twalenga Yehova asekelela nga tulecincimuka ilyo tulelanda pali ena, tuletasha kabili nga tulelanda ukuti twalimutemwa. Ilyo tulebila imbila nsuma, ico tufwaisha ukucita, kulenga abantu baba ifibusa fya kwa Yehova, no kubafwa baishiba imibele ya kwa Shifwe uwatutemwa. (Yako. 4:8) Tulatemwa ukulanga abantu ifyo Baibo ilondolola Yehova, ifyo aba no kutemwa, umulinganya, amano, amaka, e lyo ne mibele imbi iisuma. Na kabili tulalumbanya Yehova no kulenga asekelela nga tuleibikilishako pa kuti tulemupashanya. Nga tulecita ifi, abantu aba muli ici calo balamona ukuti twali-ibela. Abantu nga bamona ukuti twali-ibela, kuti balatontonkanya pa calenga tupusaneko na bantu bambi. (Mat. 5:​14-16) Ilyo tulelanshanya nabo cila bushiku, nalimo kuti twabalondolwelako icalenga ukuti tupusaneko. Ne ci cilalenga abantu ababa ne mitima iisuma baba ifibusa fya kwa Lesa. Nga tulelumbanya Yehova muli ishi nshila, tulalenga alasekelela.—1 Tim. 2:​3, 4. w24.02 ibu. 10 para. 7

Pa kuti mube abaume abakalamba mu fya kwa Lesa, mufwile ukusambililako imilimo imo. Ukusambilila imilimo imo kukalenga mukalebomba imilimo mu cilonganino, kukalenga mukakwate incito iyo mukalaisakamaninamo mwe bene, e lyo no lupwa lwenu kabili kukalenga mukakwate ne fibusa. Ku ca kumwenako, mulesambilila ukubelenga no kulemba bwino. Baibo itila alipaalwa umuntu uubelenga Icebo ca kwa Lesa cila bushiku, kabili uutontonkanya na pa fyo alebelenga. (Amalu. 1:​1-3) Ukubelenga Baibo cila bushiku kukalenga akeshibe ifyo Yehova atontonkanya kabili kukalenga akalesalapo bwino ifya kucita. (Amapi. 1:​3, 4) Aba bwananyina balakabila sana abaume abengabasambilisha ifya mu Baibo. Nga ca kuti mulebelenga no kulemba bwino, mukalapekanya amalyashi e lyo ne fyasuko ifingakoselesha bambi. Kabili mukalalemba ne fyebo ifikalalenga mukaleba ne citetekelo icakosa kabili mukalakoseleshako na bambi. w23.12 amabu. 26-27 amapara. 9-11

Nga mwaumfwa umwenso, muletontonkanya sana pa fyo Yehova akacita ku ntanshi ilyo Satana na bantu ababipa bakabonaula. Pa kulongana kwa citungu ukwa mu 2014, pali icilangililo icalelanda sana pa fyo umufyashi umwaume alelanshanya no lupwa lwakwe pa fyo amashiwi ayaba pali 2 Timote 3:​1-5 yengaba, nga ca kuti yalelanda pa fyo ifintu fikaba mu Paradaise. Atile kuti yaba ati: “Mu calo cipya mukesaba inshita ishisuma nga nshi. Pantu abantu bakaba abatemwana, abatemwa ifya kwa Lesa, abafuuka, abaicefya, abalumbanya Lesa, abomfwila abafyashi babo, abatasha, aba cishinka, abatemwa indupwa shabo, abakonka ifipangano, abalanda ifisuma pali bambi, abailama, aba cikuuku, abatemwa ubusuma, abacetekelwa, abashaumina kumo, abashaba ne cilumba, abatemwa Lesa ukucila ukutemwa ukwangala, abashikaana amaka ya bukapepa, kabili aba musango uyu ebo uleba nabo.” Bushe mulalanshanyapo no lupwa lwenu nelyo na ba bwananyina pa fyo ubumi bukaba mu calo cipya? w24.01 ibu. 6 amapara. 13-14

Tulaba ne nsansa nga twaishiba ukuti Yehova alitemwa abantu bakwe. Baibo itila: “Yehova asekelela mu bantu bakwe.” (Amalu. 149:4) Nomba inshita shimo, bamo balafuupuka ica kuti batontonkanya abati, ‘Bushe Yehova alintemwa?’ Kwaliba ababomfi ba kwa Yehova abengi abalembwa mu Baibo aba kuti inshita shimo baleumfwa kwati Yehova tabatemenwe. (1 Sam. 1:​6-10; Yobo 29:​2, 4; Amalu. 51:11) Baibo yalilanda ukwabula ukupita na mu mbali ukuti abantu abashapwililika, Yehova kuti abatemwa. Kuti twacita shani pa kuti Yehova atutemwe? Tufwile ukutetekela Yesu Kristu no kubatishiwa. (Yoh. 3:16) Nga twabatishiwa, tulanga pa cintubwingi ukuti twalilapila pa membu shesu no kuti twalilaya Lesa ukuti twakulacita ifyo afwaya. (Imil. 2:38; 3:19) Yehova alatemwa nga nshi nga twacita ifi pa kuti tube ifibusa fyakwe. Nga twatwalilila ukwesha na maka ukucita ifyo twalaile Yehova ilyo twaipeele kuli ena, akatwalilila ukututemwa kabili akalatumona ukuti tuli fibusa fyakwe.—Amalu. 25:14. w24.03 ibu. 26 amapara. 1-2

Kuti twapashanya abatumwa nga ca kuti twatwalilila ukubila imbila nsuma nangu abalashi ba buteko batweba ukuleka ukubila. Na ifwe kuti twacetekela ukuti Yehova kuti atwafwa ukubomba bwino umulimo wa kubila imbila nsuma. Kuti twapepa kuli Yehova ukutila atulenge ukuba abashipa e lyo no kuba na mano, kabili Yehova kuti alemwafwa ukushipikisha amafya. Fwe bengi twalikwata amafya ayo tushipikisha pamo nga ukulwala, ukufwilwa, ukutucusha, e lyo na mafya yambi. Kabili icikuko e lyo ne nkondo fyalilenga amafya yakoselako. Mule-eba Yehova fyonse ifyo muleumfwa. Mulemweba amafya mulekwata nga filya fine mwingeba cibusa wenu. Mulecetekela ukuti Yehova “akabombelapo.” (Amalu. 37:​3, 5) Ukuba no mute wa kupepa kuti kwalenga ‘twashipikisha ilyo tulecula.’ (Rom. 12:12) Yehova alishiba amafya ayo ababomfi bakwe bashipikisha kabili “alomfwa nga bapepa kuli ena.”—Amalu. 145:​18, 19. w23.05 amabu. 5-6 amapara. 12-15

Nga natukwata ifyacindama ifyo tufwile ukusalapo, tulingile ukwishiba “ico Yehova afwaya mulecita,” e lyo twacita ukulingana ne fyo Yehova afwaya. (Abena Efese 5:17) Nga twakonka amashinte ya mafunde ya mu Baibo pa fyo tulefwaya ukusalapo, ninshi tulefwaya ukwishiba ifyo Lesa atontonkanya pali ifyo tulefwaya ukusalapo. Lyena nga twakonka aya amashinte ya mafunde, tukasala bwino ifya kucita. Satana uo Baibo itila “mubifi,” afwaya twalapoosa inshita iikalamba sana mu kucita ifintu fya muli cino calo ica kuti twalafilwa ukukwata inshita ya kubombela Lesa. (1 Yoh. 5:19) Umwina Kristu kuti alabika sana amano ku kukwata indalama, ku kusambilila sana nelyo ku ncito mu cifulo ca kubika amano ku kubombela Yehova. Umwina Kristu nga alecita ifi, ninshi natampa ukutontonkanya nga abantu ba muli cino calo. Kwena ifi fintu fyaliba fye bwino. Nomba te fyo tufwile ukulabika pa ntanshi. w24.03 ibu. 24 amapara. 16-17