Watchtower LAIBRARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAIBRARE YA PA INTANETI
Cibemba
  • BAIBOLO
  • IMPAPULO
  • UKULONGANA
  • w95 8/15 amabu. 23-27
  • Aba mu Ŋanda aba Busumino Bacincisha Ukwingilishiwako mu Sri Lanka

Vidio mulefwaya tamuli

Mukwai yafilwa ukutambika

  • Aba mu Ŋanda aba Busumino Bacincisha Ukwingilishiwako mu Sri Lanka
  • Ulupungu lwa kwa Kalinda—1995
  • Utumitwe utunono
  • Ukukumanya Ukusonsomba
  • Ulupwa Lwateyanishiwa Lwapeela Ilumbo
  • Ukukaanya Kwaikatanya Ulupwa mu Kupepa kwa Cine
Ulupungu lwa kwa Kalinda—1995
w95 8/15 amabu. 23-27

Aba mu Ŋanda aba Busumino Bacincisha Ukwingilishiwako mu Sri Lanka

ICAISHIBIKWE nga Ceylon ukufika mu 1972, Sri Lanka cishi cayemba mu kuba ne namba shatantamamo utumbili, impili sha minkulinkuli, ne fiswebebe finono. Ku mulundu, Adam’s Peak, lupili ulwasansama amamita 2243, caba cifulo cashila ku mabumba yane aya mipepele.a Lwa mupepi paba Impela ya Calo, icibwandanshi uko icipuma ca cilibwe caisawila ukwikila bamita 1500. Ici cifulo ni cimo ca fyacilapo kucebusha mu Sri Lanka.

Abekashi ba mu Sri Lanka amamilioni 18 bakwata intuntuko iya kusekesha. Ukutula mu mwanda wa myaka uwalenga isano B.C.E., abantu ba ntuntuko sha ku India no Bulaya abafumine ku kapinda ka kuso aka India e baikala muli ici cishi. BaSinhalese, e baba icakaniko cikalamba ica bekashi bonse. Lyene, ukutentemuka ukufika mupepi no mwanda wa myaka uwalenga 12, mwakonkomokele abaTamil ukufuma ku kapinda ka kulyo aka India; aba nomba bekala maka maka ku kapinda ka kuso na ku kabanga aka ici cishi. Abaputukeshi, Abena Netherlands, na Bena Britain na bo balisha ifya kubebukishishako ukufuma mu nshiku sha bumwisa. Mu kulundapo, aba makwebo benda pali bemba ukufuma ku fisumbu fya Arabia na Malay balipanga ubwikalo mu bene calo. Kwalibako amabumba yasalangana aya Bena Bulaya, baParsi, Abena China, na bambi.

Pa mbali ya kusaakana kwa mishobo, indimi ne mipepele mu Sri Lanka fibelebesha ukulekanalekana kwa fikulilo. Ululimi lukalamba muli ici cishi ciSinhalese, iciTamil, ne ciNgeleshi. Abena Sri Lanka abengi balalandako nangu fye shibili muli ishi ndimi shitatu. Ifikulilo fya mitundu na fyo fyalikwatamo ulubali lukalamba mu mipepele ya aba bantu. AbaSinhalese abengi baBuddha, ilintu ubwingi bwa baTamil baHindu. Abo bakwatako intuntuko sha ku Arabia nelyo isha ku Malay ilingi bakakatila ku buShilamu, kabili abo baba ne cikulilo ca ku Bulaya ilingi line baba filundwa fya macalici ya Kristendomu, baKatolika na baProtestanti.

Ukukumanya Ukusonsomba

Ici conse ciletako ukusonsomba kukalamba ku Nte sha kwa Yehova aba mu Sri Lanka. Ishi Nte shilabombesha ku kufikilisha ukutumwa kwa kuti: “Imbila nsuma iyi ya bufumu ikabilwa ku fyalo fyonse ku kubo bunte ku nko shonse.” (Mateo 24:14) Pa mbali ya kushomboka ne ndimi ishafulilako, bakasabankanya ba mbila nsuma kuti pambi balanda ku baBuddha, abaHindu, ku ba mu macalici ya Kristendomu, pamo pene na kuli bamukanalesa—ukukumanya bonse abo mu maawala fye yanono aya kushimikila.

Pa kuba aba kufumamo cimo mu butumikishi bwabo, bakasabankanya bafwile ukusenda bamagazini ba Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni! ne mpapulo shimbi isha Baibolo mu ciTamil, iciSinhalese, na mu ciNgeleshi. Abo abali na maka balasenda fye na baBaibolo muli isho ndimi. Bakasabankanya pali nomba line balisekelela nga nshi lintu amabroshuwa yakakwilwe muli ishi ndimi shitatu pa nshita imo ine aya kuti Bushe Lesa mu Cituntulu Alatusakamana? na Our Problems—Who Will Help Us Solve Them? na trakiti Bushe Ici Calo Cikapusunsuka? Ici cilepilibula ukukwate fibombelo fyafulilako ifya kubomfya.

Inte shalibombesha ukutendeka mu 1912, lintu Charles Taze Russell, uwali pali iyo nshita presidenti wa International Bible Students Association, atandalile Ceylon ubulendo bwipi. Ukukula kwamonekesha takwaishile bwangu, nangu cibe fyo, ukufikila abapwishishe isukulu lya Watchtower Bible School of Gilead bafikile mu 1947. Ukutule yo nshita, bakasabankanya mu Sri Lanka baliipakisha ifya kufumamo fisuma mu mulimo wabo uwa kushimikila. Mu 1994 bakasabankanya ba Bufumu 1,866 batungulwile, pali avareji amasambililo ya Baibolo aya mu ŋanda 2,551 cila mweshi. Kabili impendwa ya basangilwe ku Cibukisho 6,930 yali mupepi ne miku ine iya mpendwa ya bakasabankanya mu filonganino fyonse. Mwandi lipaalo lya kusungusha!

Mu kulinganyako ifyalo fimbi, ukulunduluka mu Sri Lanka kuti pambi kwamoneka ukwakokomoka. Ica kusangwilako cimo cimoneka ukuba fikakilo fyakosesha ifya lupwa. Nangu cibe fyo, ico cine kuti na kabili cabombela mu nshila imbi. Lintu mushika wa mulalo umwina Roma Korneli apokelele icine, aba mu ŋanda yakwe bapokelele icine pamo nankwe. (Imilimo 10:1, 2, 24, 44) Ibuuku lya Imilimo na kabili lilumbula ifinshingwa-ŋanda fyakosa na fimbi ifya Bwina Kristu, ukusanshako aba mu ŋanda ya kwa Ludia, Krispi, na kalinda wa cifungo uwa kwa Paulo na Sila.—Imilimo 16:14, 15, 32-34; 18:8.

Mu cituntulu, ifikakilo fyakosa ifya lupwa kuti pambi fyabomba ku busuma lintu kwabako ukuteyanya kusuma no mukoosha wa busumino. Mu kuba na mashiwi ya kwa Esaya 60:22 mu muntontonkanya, mishonari wakokwesha Ray Matthews alandilepo kuti: “Cilemoneka kwati Yehova nomba alekalakasha ifintu pa nshita yalinga, te mu bantu fye umo umo lelo ne finshingwa-ŋanda.”

Ulupwa Lwateyanishiwa Lwapeela Ilumbo

Mwalibamo ifinshingwa-ŋanda fya busumino ifya musango yo mu Sri Lanka ilelo. Ku ca kumwenako, kwalibako ulupwa lwaiteyanya bwino ulwa ba Sinnappa abekala mu Kotahena, icitungu ca Colombo, umusumba ukalamba uwa Sri Lanka. Nangu cingatila tapalalepa sana apo umutwe wa lupwa, Marian, afwila, umukashi wakwe, Annamma, na 12 mu bana babo 15, ababa ne myaka ukutendekela pali 13 ukufika ku 33, balatwalilila ukubombela Yehova nge cinshingwa-ŋanda. Pali ino ine nshita, cinekonsekonse aba muli aba bana balibatishiwa, kabili batatu aba bene bali mu butumikishi bwa nshita yonse, balebomba nga bapainiya ba nshita yonse. Bambi batatu balilembeshe mu mulimo wa bupainiya bwa kwafwilisha ku nshita ne nshita. Pa kati ka bacaiceko muli aba ba mu ŋanda paali bakasabankanya bashabatishiwa bane. Mu kulundapo, abeshikulu bane, nangu line baali bacili abateku, balesambilila Baibolo kabili balesangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu pa cilonganino ca Colombo North ica Nte sha kwa Yehova.

Cali ni mu mwaka wa 1978 e lintu Annamma intanshi aumfwile imbila nsuma ya Bufumu lintu apokelele Ulupungu lwa kwa Kalinda. Isambililo lya Baibolo lyalitendekwe, kabili pa numa ya kupwishe ca kwaafwa ukusambilila Baibolo Icine Icitungulula ku Bumi bwa Ciyayaya, Annamma apeele ubumi bwakwe kuli Yehova Lesa kabili alibatishiwe, muli fyo ukwimike ca kumwenako ca kutendekelako ku bengi aba mu ŋanda yakwe.

Ukupala umwaume wa fita Korneli, Annamma alikwata ukuteyanya kusuma mu cinshingwa-ŋanda cakwe. “Twalekabila ukupekanishisha ukulongana kwa Bwina Kristu ukunono no kukalamba—ukukanalumbula isukulu,” e fibukisha Annamma. “Ifya kufwala fyali ni mpika, lelo mu kuba ne paalo lya kwa Yehova twali na maka ya kubila ifya kufwala ifipya ku kulongana kukalamba kumo kumo. Ulupwa lonse lwalemoneka ulwafwala bwino no kulya bwino—no kumwentula na ko ukukalamba.”

Abana bebukisha mu kuba ne citemwishi ukuteyanya kwa mu cinshingwa-ŋanda cabo. Pa kwaafwa ulupwa lonse ukusangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu, abakalambako ilingi line balepeelwa ukushingamwa kwaibela. Ku ca kumwenako, Mangala e walecapa, na Winnifreda alecisa. Winnifreda, uyo na kabili aleyafwako abaice ukufwala, atila: “Uuli onse alemoneka fye bwino ilyo balefuma pa ŋanda.”

Ukupayanya kwa ku mupashi na ko kwaleteyanishiwa fye bwino mu nshila imo ine. Umwana mwanakashi Pushpam, nomba uuli painiya wa nshita yonse, ebukisho kuti: “Ubushiku bumo na bumo, ulupwa lwesu lwaleipakisha ukubelenga Baibolo no kupituluka mwi lembo lya Baibolo ilya bushiku no bushiku capamo.” Annamma alundapo ati: “Umwana uuli onse aliikwatila Baibolo wakwe, Ulupungu lwa kwa Kalinda, ne mpapulo shimbi. Ndakutika mu kusakamanisha ku kwasukapo kwabo konse pa kulongana. Apo camoneka icafwaikwa, ndakonkanyapo ku ŋanda mu kuba no kukoselesha no kulungika. Ubushiku tulekatana ku kusondwelela akasuba ne pepo lyesu ilya lupwa.”

Abana abakalambako baliba aba mutengo mu kwafwilisha Annamma ku kupayanya amasomo yawamisha aya Bwina Kristu kuli bonse mu lupwa. Imibombele yapamfiwa, nangu cibe fyo, taicilikila ukufwaisha kwabo ukwa kwakana imbila nsuma na baba ku nse ya ŋanda. Bonse capamo, ifilundwa fyalekanalekana ifya lupwa batungulula amasambililo ya Baibolo aya mu ŋanda 57 na bantu ba mu bwina mupalamano. Rajan shifyala alandapo ati: “Ulupwa lutungulula amasambililo ya Baibolo ayalunduluka. Umukashi wandi, Pushpam, kale kale alikwata ishuko lya kumona umo uwa basambi bakwe ukupeela ubumi bwakwe kuli Yehova.”

Calengele ukupumfyanya kukalamba mu Kotahena lintu ulu lupwa lwakule fi lwafumine mwi Calici lya Roma Katolika. Nangu cingati shimapepo umwine tatalile atandalilapo ulu lupwa ku kusange calengele, alombele bakatukumene ba mwi calici ukuyafwailisha. Ukulanshanya ukwingi kwalifuminemo, maka maka pa lwa cifundisho ca Bulesa Butatu. Annamma lyonse ashintilila pali Yehova na Baibolo ku kucingilile citetekelo cakwe. Ilembo atemenwe sana muli uku kulanshanya lyali ni Yohane 17:3.

Aba mu ŋanda ya kwa Sinnappa balanga mu kumonekesha ukuti ukuteyanya kusuma no kubombesha kwatwalilila kuti fyaletako ifya kufumamo fya kwikusha. Ku kubombesha kwabo ukwapimpa, inkulo ipya iya bakasabankanya ba Bufumu ilekula, kwi lumbo lya kwa Yehova.

Ukukaanya Kwaikatanya Ulupwa mu Kupepa kwa Cine

Icinshingwa-ŋanda ca ba Ratnam baba bakilomita banono te kutali sana ukufuma pa lupwa lwa ba Sinnapa, mu Narhenpitya, icitungu na cimbi ica Colombo. Na bo bene akale baali ni baRoma Katolika. Mu 1982, baNte abaali mu butumikishi bwa ku ŋanda ne ŋanda bakumenye Balendran, umulume wa kwa Fatima, umwana mwanakashi wabo mukalamba. Isambililo lya Baibolo lyalitendekwe no lupwa lonse. Mu kwangufyanya abana babo batatu batendeke ukwipusha Nakulwibo Ignasiamal pa lwe shina lya kwa Lesa. Lintu abana bapeele icasuko abati ni “Yehova,” babimbwile ubuseko bwa kwa Nakulwibo, kabili isambililo lya Baibolo lyalitendekwe kuli wene. Pa numa, babili aba mu bana bakwe abanakashi, Jeevakala na Stella, baliilundile kwi sambililo, kabili ukufika mu 1988 bonse batatu balibatishiwe.

Pali iyi nshita imo ine, Balendran na Fatima baleyakana icine na nkashi nankwe umbi umwaice uwa kwa Fatima, Mallika, no mulume wakwe, Yoganathan. Ukufika mu 1987 aba baupana babili balibatishiwe, kabili balipampamika mu bana babo babili ukutemwa ukulekula ukwa kwa Yehova. Pushpa, na umbi uwa bankashi nankwe aba kwa Fatima, e wakonkelepo. Aipeele no kubatishiwa mu 1990. Ilintu aali ku Tokyo, umulume wakwe, Eka, abishenye ne cilonganino ca ciNgeleshi, kabili Pushpa ayafwilishe umwana wabo munono, Alfred, ukukushiwa mu nshila ya kwa Yehova.

Ukufika pali ino nshita, bane mu bana ikumi aba lupwa lwa ba Ratnam baleafwilisho kupepa kwa cine. Mu kubamo insansa, na bambi batatu balelunduluka bwino mu masambililo ya Baibolo aya pa lwabo. Pa beshikulu 11, umukashana umo, Pradeepa, kale kale alibatishiwa. Bambi cinelubali abacaice balesambilishiwa lyonse ukupitila mu masambililo ya Baibolo aya lupwa. Mu kulundapo, ubwingi bonse pamo ubwa masambililo ya Baibolo aya mu ŋanda 24 yaletungululwa na balesekelela mu bwina mupalamano.

Conse ici tacabele icaanguka. Mu kutendekelako fye, kwaliko ukukaanya kwa pa lupwa. Shibo, Muthupillai, na bamunyinabo bakalamba balekaanya nga nshi uuli onse uwa mu lupwa lwabo ukusangwa ku kulongana ku Ŋanda ya Bufumu nelyo ukuibimba mu mulimo wa kushimikila uwa ku cintubwingi. Ilintu uku kukaanya kumo kwali pa mulandu wa kwangwako ku kucingililwa, Muthupillai alundako ati: “Naliipeeleshe umupwilapo ku ‘batakatifu’ kabili nshalesuminisha ulupwa lwandi ukusha Icalici lya ciKatolika.” Nomba, nangu cibe fyo, alisumina ukuti balepepa Lesa wa cine pantu alemona ubunonshi buntu icitetekelo cabo cilebaletela.

Ku ca kumwenako, umwine wa mpaanga umuBuddha aeseshe ukubafumya pa ncende yakwe ukubomfya ifipuuta pali bene. Alishile ubushiku bumo no kubika ifitwalo fyapale ndimu “ifyashingwako bwanga” ukushinguluke ŋanda. Umwenso waikete abena mupalamano baletiine mipashi, abalesubila akalanda kamo ukuponena pa ba mu ŋanda ya ba Ratnam. Lintu Ignasiamal aishibe ici, nangu cibe fyo, wene na bana bakwe bafumishepo fye ifyo fitwalo ukwabulo mwenso nelyo ukukanka—kabili takwali nangu cimo icabacitikiile. Imibombele yabo iyabulo mwenso yabele bunte bwa mutalalila muli iyo ncende, ukulenga abantu ukubapeela umucinshi ukalamba. Stella aali na maka ya kutendeka amasambililo ya Baibolo aya mu ŋanda yabili mu mayanda yapalamineko. Pa kukoseleshiwa ne ci, Nazeera nafyala na o alipokelele isambililo lya Baibolo.

Lintu alolesha ku numa pa mapaalo ayengi ayaisa pa lupwa lwakwe, Ignasiamal alandapo kuti: “Ndi uwa nsansa nga nshi ukumona ukukula kwa ku mupashi ukuli mu lupwa. Twalipaalwa na Yehova pa mulandu wa kuti ukukaanya kwalinakako, kabili ukwikatana kwa lupwa lwesu kwalingilishiwako.”

Mwandi ifi finshingwa-ŋanda fikalamba fyalishininkisha ukuba lipaalo. Baliilunda ku ndupwa shinono, ku ndupwa sha mufyashi umo, na Bena Kristu abashimbe abaletukuta ukucincisha ukubilisha imbila nsuma ya Bufumu mu “calo cabengeshima,” nga fintu ishina Sri Lanka lipilibula. Capamo na Bena Kristu banabo mu kusaalala kwa Calo, Inte abena Sri Lanka balolela ukubweshiwa kwa Paradise, intu nangu fye ni nomba line pambi twingatontonkanyapo ilyo twamona inaamba sha musensenga ne mpili sha mu Sri Lanka wayemba.

[Futunoti]

a Umukonko ukalamba kulya watunganishiwa ukuba cifwati ca lukasa lwa kwa Adamu, Buddha, Siva, na “Saint” Thomas, mu kukonkana kwabo, mu nshimi sha ciShilamu, isha buBuddha, isha buHindu, ne sha macalici.

[Ifikope pe bula 24, 25]

Abengi mu Sri Lanka baleankula ku kushimikila kwa Bwina Kristu no kusambilisha

    Impapulo sha mu Cibemba (1982-2025)
    Isaleni
    Isuleni
    • Cibemba
    • Peleniko Bambi
    • Ifyo Mwingasala
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ifya Kubomfya
    • Amafunde Yesu
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Isuleni
    Peleniko Bambi