Cinshi Cintu Lesa Afwaya Kuli Ifwe?
“Uku e kutemwa Lesa, ukuti tunakile amafunde yakwe. Kabili amafunde yakwe tayayafisha.”—1 YOHANE 5:3.
1, 2. Mulandu nshi cishabela ica kusungusha ukuti Lesa alafwaya abalefwaisho kumupepa mu nshila yapokelelwa ukucitako fimo?
“UKU kwine mpepa kwaliba fye bwino!” Bushe ifi te fyo ilingi line abantu basosa? Nangu ni fyo, kwena, icipusho balekabila ukuipusha ca kuti: “Bushe uku mpepa kulateemuna Lesa?” Ee, kwalibako ifyo Lesa afwaya kuli abo abafwaya ukumupepa mu nshila yapokelelwa. Bushe ico cilingile ukutusungusha? Te sana. Tutile namukwata iŋanda iisuma, iyo mupwishishe fye ukuwamya kabili namupoosapo indalama ishingi. Bushe kuti mwaleka fye uuli onse ukwikalamo? Ukwabulo kutwishika iyo! Uuli onse uulefwaya ukwikalamo afwile ukubomba mu kumfwana ne fifwaikwa fyenu.
2 Mu kupalako, Yehova Lesa alipayanishisha ulupwa lwa buntunse uno mushi we sonde. Nomba line fye, pe samba lya kuteka kwa Bufumu bwakwe, isonde lili no kuwamishiwa—ukusangulwa paradise wayemba. Yehova ali no kupwishishishe ci. Pa kuipusula nga nshi, apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka pa kuti ici cicitikeko. Cine cine, Lesa afwile ukufwaya ukuti abakekala mulya baciteko fimo!—Ilumbo 115:16; Mateo 6:9, 10; Yohane 3:16.
3. Ni shani fintu Solomone asupawile cintu Lesa enekela kuli ifwe?
3 Ni shani fintu twingeshiba icaba ififwaikwa fya kwa Lesa? Yehova apuutilemo Imfumu ya mano Solomone ukusupawila cintu Wene enekela kuli ifwe. Pa numa ya kutontonkanya sana pali conse ico aali nasupila—ukusanshako icuma, ukukuula ifikuulwa, inyimbo, ne cintemwa—Solomone aishileiluka ukuti: “Ukusupula kwa mulandu onse; fyonse nafyumfwika. Bela Lesa akatiina, baka amafunde yakwe; pantu ici e ca buntunse bonse.”—Lukala Milandu 12:13.
“Amafunde Yakwe Tayayafisha”
4-6. (a) Cinshi cintu ishiwi lya ciGriki ilyapilibulwa ‘ukwafisha’ lipilibula mu kulikonka fye? (b) Mulandu nshi twingasosela ukuti amafunde ya kwa Lesa tayayafisha?
4 “Baka amafunde yakwe.” Mu kwipifya, ici e co Lesa enekela kuli ifwe. Bushe kuti twatila alicishamo ukukuma ku fyo afwaya? Awe iyo. Umutumwa Yohane atweba icintu cimo ica kutwilululako nga nshi pa lwa mafunde, nelyo ififwaikwa fya kwa Lesa. Alembele ukuti: “Uku e kutemwa Lesa, ukuti tunakile amafunde yakwe. Kabili amafunde yakwe tayayafisha.”—1 Yohane 5:3.
5 Ishiwi lya ciGriki ilyapilibulwa ‘ukwafisha’ ukulikonka fye lipilibula “ukufina.” Kuti lyalosha ku cintu cimo icakosa ukukonka nelyo icayafya ukufikilisha. Pali Mateo 23:4, lyalibomfiwa ku kulondolola “ifisendo ifyafina,” amafunde yapangwa na bantu ne fishilano, ifyo bakalemba na baFarise batwikile abantu. Bushe nomba mwailuka cintu umutumwa Yohane wa cikalamba alelandapo? Amafunde ya kwa Lesa tayaba cisendo cafina, kabili tayaba ayayafisha ica kuti te kuti tuyabake. (Linganyeniko Amalango 30:11.) Mu kupusanako, lintu twatemwa Lesa, ukukonka ififwaikwa fyakwe kutulenga ukuba aba nsansa. Kutupeela ishuko lya mu nshita ilyaumo mutengo ilya kulangilamo ifyo twatemwa Yehova.
6 Pa kuti tulange ifyo twatemwa Lesa, tulekabila ukwishiba mu kulungatika ico enekela kuli ifwe. Lekeni nomba tulanshanye ififwaikwa fya kwa Lesa fisano. Ilyo tulelanshanya ifi fifwaikwa, ibukisheni cintu Yohane alembele ukuti: ‘Amafunde ya kwa Lesa tayayafisha.’
Ishibeni Lesa
7. Ni pi pantu ipusukilo lyesu lyashimpwa?
7 Icifwaikwa ca kubalilapo cili kunonka ukwishiba Lesa. Langulukeni amashiwi ya kwa Yesu ayalembwa muli Yohane icipandwa 17. Cali ni pa cungulo bushiku ca kupelako ica bumi bwa kwa Yesu ubwa buntunse. Yesu abomfeshe iciputulwa cikalamba ica cilya cungulo bushiku ukweba abatumwa bakwe amashiwi yamo aya kubalaya. Aali uwayangwako pa lwa nshita yabo iya ku ntanshi, inshita yabo iya ku ntanshi iya muyayaya. Pa kwinwina amenso mu muulu, alibapepeleko. Mu cikomo 3, tubelengamo kuti: “Awe uyu e mweo wa muyayaya, ukuti bamwishibe, mwe Lesa wine wine mweka, no yo mwatumine, ni Yesu Kristu.” Ee, ipusukilo lyabo lyashintilile pa ‘kwishiba’ bonse babili Lesa na Kristu. E fyo caba na kuli ifwe bene. Pa kuti tukapusuke, tufwile ukunonka ukwishiba kwa musango yo.
8. Cipilibula cinshi ‘ukwishiba’ Lesa?
8 Lelo cipilibula cinshi ‘ukwishiba’ Lesa? Ishiwi lya ciGriki ilyapilibulwa pano ‘ukwishiba’ lilangilila “ukufika ku kwishiba, ukwiluka,” nelyo “ukumfwikisha umupwilapo.” Moneni, na kabili, ukuti ubupilibulo bwa “ukunonka ukwishiba” ukulingana na New World Translation bulangilila ifyo ici caba mibombele yatwalilila. Ukunonka ukwishiba Lesa muli fyo cipilibula ukufika ku kumwishiba, te kwishiba kwa pa muulu fye lelo ukwishiba kwabamo isenge, ukulundulula icibusa na wene icashimpwa pa kumumfwikisha. Ukwampana na Lesa mu kutwalilila kuletako ukumwishiba kwalundwako. Iyi mibombele kuti yatwalilila kuli pe na pe, pantu tatwakatale atwishiba fyonse pa lwa kwa Yehova.—Abena Roma 11:33.
9. Cinshi twingasambilila pa lwa kwa Yehova ukufuma mwi buuku lya bubumbo?
9 Ni shani fintu twishiba Lesa? Kwabako amabuuku yabili ayengatwaafwa. Ilya kubalilapo libuuku lya bubumbo. Ifintu ifyo Yehova aabumba—ifipeema ne fishipeema—fitulenga ukutesekesha umusango wa muntu aba. (Abena Roma 1:20) Langulukeni ifya kumwenako fimo. Ukupooma kwa menshi pa cipooma cayemba, ukupumpana kwa mabimbi mu kati na nkati ka nkuuka, ukumoneka kwa ntanda sha mu muulu pa nshita ya bushiku bwalengama—bushe ifintu fya musango yu tafitusambilisha ukuti Yehova ni Lesa wa “maka ayengi”? (Esaya 40:26) Umwana aleseka ilyo aletamba uko akabwa kanono kalebutusha umucila wa kako nelyo uko nyau aleangala ne cipo ca bushishi—bushe ico tacitubulula ukuti Yehova, “Lesa wa nsansa,” ni Lesa wa nseko? (1 Timote 1:11, NW) Ubusuma bwa ca kulya cishaiwamina, icena canunkila ica maluba mu nika, ukubalabata kwamonekesha ukwa cipelebesha cayemba, ukulila kwa fyuni fileimba muli shinde, ukukumbatilwa mu cikabilila ku muntu watemwa—bushe tatumona ku fintu fya musango yu ukuti Kabumba wesu ni Lesa wa kutemwa, uufwaya ukuti tuipakishe ubumi?—1 Yohane 4:8.
10, 11. (a) Fintu nshi pa lwa kwa Yehova ne mifwaile yakwe ifyo tushingasambilila ukufuma mwi buuku lya bubumbo? (b) Fyasuko ku fipusho nshi ifisangwa fye muli Baibolo?
10 Nangu cibe fyo, cintu twingasambilila pa lwa kwa Yehova pa kumona mwi buuku lya bubumbo caba icapelela. Ku kulangilila: Lesa nani ishina? Mulandu nshi abumbile isonde no kubikamo umuntunse? Mulandu nshi Lesa asuminishisha ububifi? Cinshi cikatucitikila ku ntanshi? Pa kusanga ifyasuko ku fipusho fya musango yo, tufwile ukuya kwi buuku limbi ilipeela ukwishiba Lesa—ilyaba ni Baibolo. Mu mabula ya iko, Yehova alisokololamo ifintu ifimukumine, ukusanshako ishina lyakwe, ubuntu bwakwe, ne mifwaile yakwe—ifyebo ifyo tushingasambilila ukufuma ku ntulo iili yonse imbi.—Ukufuma 34:6, 7; Ilumbo 83:18; Amose 3:7.
11 Mu Malembo, Yehova na kabili alapeela ukwishiba kwacindama ukukuma ku bantu bambi abo tukabila ukwishiba. Ku ca kumwenako, Yesu Kristu nani, kabili mulimo nshi abomba mu kufikilishiwa kwa mifwaile ya kwa Yehova? (Imilimo 4:12) Satana Kaseebanya nani? Ni mu nshila nshi alufishamo abantu? Ni shani fintu twingasengauka ukulufiwa kuli wene? (1 Petro 5:8) Ifyasuko fya kupususho bumi kuli ifi fipusho fisangwa fye muli Baibolo.
12. Ni shani fintu mwingalondolola umulandu cishabela icayafisha ukunonka ukwishiba Lesa ne mifwaile yakwe?
12 Bushe caliba icayafisha ukunonka ukwishiba Lesa ukwa musango yo no kwishiba imifwaile yakwe? Nakalya! Bushe kuti mwaibukisha fintu mwayumfwile lintu pa muku wa kubalilapo mwaishibe ukuti ishina lya kwa Lesa ni Yehova, ukuti Ubufumu bwakwe bukabwesesha Paradise kwi sonde, ukuti apeele Umwana wakwe uwatemwikwa nge cilubula ca pa membu shesu, ukusanshako ne cine cimbi icaumo mutengo? Bushe tacali kwati kufimbula icifimbo ca bumbuulu no kumona ifintu bwino pa muku wa kubalilapo? Ukunonka ukwishiba Lesa, takwayafisha. Caba cintu ca kucankwa!—Ilumbo 1:1-3; 119:97.
Ukufika pa Fipimo fya kwa Lesa
13, 14. (a) Ilyo tulenonka ukwishiba Lesa, kuteuluka nshi tulekabila ukuteuluka mu bumi bwesu? (b) Lesa afwaya ukuti tutaluke ku fibelesho nshi ifishasanguluka?
13 Ilyo tulenonka ukwishiba Lesa, tulesa mu kwiluka ukuti tulekabila ukwalula ubumi bwesu. Ici catuleta ku cifwaikwa calenga bubili. Tufwile ukufika pa fipimo fya kwa Lesa ifya myendele yalungama no kupokelela icine cakwe. Icine cinshi? Bushe cintu tucita na cintu twasuminamo caliba mulandu wine wine kuli Lesa? Abantu abengi ilelo mu kumonekesha tabatontonkanye fyo. Ilyashi lyasabankenye icalici lya Church of England mu 1995 lyatubulwile ukuti ukwikala capamo ukwabula ukuupana takulingile ukumonwa ukuti lubembu. “Ishiwi lya kuti ‘ukutoolana’ lya museebanya sana kabili te lisuma iyo,” e fyalondolwele shikofu we calici umo.
14 E co, bushe ninshi “ukutoolana” te lubembu nomba? Yehova alitweba ukwabula ukulamba fintu ayumfwa pa lwa myendele ya musango yo. Icebo cakwe, Baibolo, cilondolola ukuti: “Ukuupana kube kwa mucinshi kuli bonse, no busanshi bwa cupo bube ubushakowela; pantu aba bulalelale na bacende Lesa akabakanda.” (AbaHebere 13:4) Ukwampana kwa bwamba ilyo abantu babili bashilaupana te kuti pambi kube lubembu mu mimwene yabamo kutekelesha iya bashimapepo na baya ku calici, lelo kwaba lubembu lwabipisha mu menso ya kwa Lesa! E fyaba no bucende, ukulaalana kwa pa lupwa, no kulaalana kwa ba bwamba bumo bwine. (Ubwina Lebi 18:6; 1 Abena Korinti 6:9, 10) Lesa afwaya ukuti tutaluke ku fibelesho fya musango yo, ifyo amona ukuti fyalikowela.
15. Ni shani fintu ififwaikwa fya kwa Lesa fibimbamo inshila tusungilamo bambi na cintu twasuminamo?
15 Nangu cibe fyo, tacipelela fye pa kutaluka ku fibelesho ifyo Lesa amona ukuti lubembu. Ififwaikwa fya kwa Lesa na kabili fibimbamo inshila tusungilamo bambi. Mu lupwa, enekela umulume no mukashi ukutemwana no kucindikana. Lesa afwaya ukuti abafyashi bapayanishishe abana babo ifyo bakabila lwa ku mubili, ku mupashi na mu nkuntu. Eba abana ukuba aba cumfwila ku bafyashi babo. (Amapinda 22:6; Abena Kolose 3:18-21) Nga pa lwa fisumino fyesu? Yehova Lesa afwaya ukuti tusengauke ifisumino ne myata ifyafuma ku kupepa kwa bufi nelyo ifyapusana ne fisambilisho fyalengama ifya mu Baibolo.—Amalango 18:9-13; 2 Abena Korinti 6:14-17.
16. Londololeni umulandu cishabela icayafisha ukufika pa fipimo fya kwa Lesa ifya myendele yalungama no kupokelela icine cakwe?
16 Bushe cintu cayafisha ukufikapo pa fipimo fya kwa Lesa ifya myendele yalungama no kupokelela icine cakwe? Nga ca kuti twalanguluka pa bunonshi bufumamo twalasango kuti tacayafisha—ifyupo umo abalume na bakashi batemwana, mu cifulo ca fyupo ifyapasangana pa mulandu wa kubulwa bucishinka; amayanda umo abana bayumfwa abatemwikwa kabili abafwaikwa ku bafyashi babo mu cifulo ca ndupwa umo abana bayumfwa abashatemwikwa, abalekeleshiwa, kabili abashifwaikwa; kampingu wasanguluka no bumi busuma, mu cifulo ca kuyumfwa uwa mulandu no mubili uwapumpuntwa kuli AIDS nelyo amalwele yambi ayapishiwa mu kwampana kwa bwamba. Mu cine cine, ififwaikwa fya kwa Yehova tafitupusula icili conse ico tukabila pa kuipakisha ubumi!—Amalango 10:12, 13.
Cindikeni Ubumi no Mulopa
17. Ni shani fintu Yehova amona ubumi no mulopa?
17 Ilyo mulelenga ubumi bwenu ukumfwana ne fipimo fya kwa Lesa, mwisa mu kutesekesha ifyo ubumi mu cine cine bwaumo mutengo. Nomba natulanshanye icifwaikwa ca kwa Lesa icalenga butatu. Tufwile ukucindika ubumi no mulopa. Ubumi bwalishila kuli Yehova. Bulingile ukushila kuli wene, pantu aba e Kamfukumfuku ka mweo. (Ilumbo 36:9) Ee, nangu fye bumi bwa mwana ashilafyalwa mu nda muli nyina bwalyumo mutengo kuli Yehova! (Ukufuma 21:22, 23) Umulopa wimininako ubumi. E ico, umulopa na o wine walishila mu menso ya kwa Lesa. (Ubwina Lebi 17:14) Tacilingile ukutusungusha kanshi, ukuti Lesa enekela ifwe ukumona ubumi no mulopa nga fintu afimona.
18. Cinshi cintu imimwene ya kwa Yehova iya bumi no mulopa ifwaya kuli ifwe?
18 Cinshi cintu ukucindika ubumi no mulopa cifwaya kuli ifwe? Pamo nga Abena Kristu, tatubika ubumi bwesu mu kapoosa mweo pa mulandu fye wa musamwe. Twalyangwako ku kucilikila amasanso e co tulashininkisha ukuti bamotoka besu na mayanda tafiletele ubusanso. (Amalango 22:8) Tatupeepa fwaka, ukusheta inseke sha betele, nelyo ukubomfya imiti ikola ku musamwe fye. (2 Abena Korinti 7:1) Pa mulandu wa kuti tulomfwila Lesa lintu asoso kuti ‘talukeniko ku mulopa,’ tatusuminisha umulopa ukubikwa mu mibili yesu. (Imilimo 15:28, 29) Nangu cingati twalitemwa ubumi, tatwakeshe ukupususha ubumi bwesu ubwa ndakai ukupitila mu kutoba ifunde lya kwa Lesa na muli fyo ukonaula icilolelo cesu ica bumi bwa muyayaya!—Mateo 16:25.
19. Londololeni inshila tunonkelamo pa kucindika ubumi no mulopa.
19 Bushe cintu cayafisha kuli ifwe ukusunga ubumi no mulopa nge fyashila? Napacepa! Shi taleni tontonkanyeni! Bushe cintu cayafisha ukulubukako kuli kansa wa kuli bapwapwa uwisako pa mulandu wa kupeepa fwaka? Bushe cintu cayafisha ukupusukako ku kukunkuma kwa ku muntontonkanya no kwa ku mubili ku miti ikola iya busanso? Bushe caliba icayafisha ukusengauka ukwambula AIDS, ubulwele bwa ku libu, nelyo amalwele yambi ayapitila mu kubikwamo mulopa? Mu kumonekesha, pa kusengauka ifibelesho ne ncitilo ifya busanso tulamwenamo nga nshi.—Esaya 48:17.
20. Ni shani fintu ulupwa lumo lwanonkelemo pa kumona ubumi mu nshila Lesa abumwenamo?
20 Langulukeni ici ica kukumanya. Imyaka imo iyapitapo, umwanakashi Nte uwali ne fumo lya myeshi itatu na hafu atendeke ukufumo mulopa pa cungulo bushiku cimo kabili bamubutushishe ku cipatala. Pa numa dokota amupimine, aumfwile wene aleeba banasi ati baali no kufumye fumo. Pa kwishiba ifyo Yehova amona ubumi bwa ushilafyalwa, mu kushangila alikeene ukuponye fumo, ukweba dokota ati: “Nga ca kuti umwana ali uwa mweo, mulekeni umu mwine!” Atwalilile ukulwala ubulwele bwa kufumo mulopa mu tushita mu tushita, lelo ilyo papitile imyeshi yafulilako afyele umwana mwaume ilyo imyeshi tailakumanina lelo umutuntulu, uyo nomba ali ne myaka ya bukulu 17. Uyu Nte alondolwele ukuti: “Twalyebako umwana wesu ulwa ici, kabili asosele ifyo aliba uwa nsansa ukuti taipaiwe. Alishiba ifyo ali uwa mweo ilelo ni pa mulandu fye wa kuti tulabombela Yehova!” Mu kushininkisha, ukumona ubumi mu nshila Lesa abumwenamo takwali ukwayafisha kuli ulu lupwa!
Ukubombela Pamo na Bantu ba kwa Yehova Abateyanishiwa
21, 22. (a) Ni bani bantu Yehova enekela ifwe ukuba na bo ilyo tulemubombela? (b) Ni shani fintu abantu ba kwa Lesa abateyanishiwa bengeshibikwa?
21 Te ifwe fweka tuleteuluka pa kuleta ubumi bwesu mu kumfwana ne fipimo fya kwa Lesa. Yehova alikwata abantu pano isonde, kabili atwenekela ukumubombela capamo na bene. Ici catuleta ku cifwaikwa calenga bune. Tufwile ukubombela Yehova pamo no kuteyanya kwakwe ukutungululwa no mupashi.
22 Nangu ni fyo, ni shani fintu abantu ba kwa Lesa abateyanishiwa bengeshibikwa? Ukulingana ne fipimo fyalondololwa mu Malembo, balitemwana nga nshi pa kati ka bene na bene, balicindika Baibolo mu kushika, balacindika ishina lya kwa Lesa, balashimikila pa lwa Bufumu bwakwe, kabili tabali lubali lwa cino calo cibifi. (Mateo 6:9; 24:14; Yohane 13:34, 35; 17:16, 17) Kwabako fye ukuteyanya kumo ukwa mipepele pano isonde uko kwakwata ifi fyonse ifya kwishibilako ubuKristu bwa cine—Inte sha kwa Yehova!
23, 24. Ni shani fintu twingalangilila ukuti tacaba icayafisha ukubombela Yehova capamo na bantu bakwe abateyanishiwa?
23 Bushe cintu cayafisha ukubombela Yehova capamo na bantu bakwe abateyanishiwa? Awe, iyo! Mu kupusanako, caba lishuko lyaumo mutengo ukutemwikwa no kutungililwa no lupwa lwa bamunyina na bankashi aba Bwina Kristu aba mu kusaalala kwa calo. (1 Petro 2:17) Elenganyeni ifyo mwapusuka ukubunda kwa bwato kabili muli mu menshi, muleshomboka pa kuti muleelela. Lilya line fye mwayumfwa ukuti capwa nomba imwe mwaya, e lyo ukuboko kwamutintila mu bwato bwa kupusukilamo. Mulya mwasangamo abapuswike na bambi! Muli bulya bwato bwa kupusukilamo, mwatendeka ukukomboshanya na bambi ukooba ukulola ku lulamba, uku ninshi mu nshila muletintila abapuswike bambi ukwingila mu kati.
24 Bushe tatwaba mu mibele yapalako? Twalitintwa ukufuma mu “menshi” ya busanso aya ici calo cibifi ukwisa mu “bwato bwa kupusukilamo” ubwa kuteyanya kwa kwa Yehova ukwa pe sonde. Mu kati ka uku kuteyanya, tubombela capamo ilyo tulungeme ku “lulamba” lwa calo cipya icalungama. Nga ca kuti ukutitikisha kwa bumi kwatulenga ukufunshika mu nshila, fintu tuba aba kutasha pa kwaafwa ne cisansamushi ukufuma ku fibusa fya cine ifya Bwina Kristu!—Amapinda 17:17.
25. (a) Cinshi caba e kukakililwako kwesu ukukuma ku bacili mu “menshi” ya ici calo cibifi? (b) Cifwaikwa nshi ica kwa Lesa icili no kulandwapo mu cipande cikonkelepo?
25 Ni shani pa lwa bantu bambi—aba mitima ya bufumacumi abacili mu “menshi”? Twalikakililwako ukubaafwa ukwisa ku kuteyanya kwa kwa Yehova, bushe te ifyo? (1 Timote 2:3, 4) Balekabila ukwaafwa pa kwishiba cintu Lesa afwaya. Ici catuleta ku cifwaikwa ca kwa Lesa icalenga busano. Tufwile ukuba bakabilisha ba bucishinka aba Bufumu bwa kwa Lesa. Cintu ici cibimbamo e cili no kulandwapo mu cipande cikonkelepo.
Bushe Muleibukisha?
Mulandu nshi amafunde ya kwa Lesa yashayafisha?
Ni shani fintu tunonka ukwishiba Lesa?
Mulandu nshi cishabela icayafisha ukufika pa fipimo fya kwa Lesa ifya myendele yalungama no kupokelela icine cakwe?
Cinshi cintu imimwene ya kwa Lesa iya bumi no mulopa ifwaya kuli ifwe?
Ni bani bantu Lesa enekela ifwe ukuba na bo ilyo tulemubombela, kabili ni shani fintu bengeshibikwa?
[Ifikope pe bula 18]
Tusambilila pa lwa kwa Yehova ukufuma mwi buuku lya bubumbo no kufuma muli Baibolo
[Abatusuminishe]
Iŋwena: By courtesy of Australian International Public Relations; bere: Safari-Zoo of Ramat-Gan, Tel Aviv