Ubwinga Bwaibela nga Nshi

KU KAPINDA ka kuso aka Mozambique kwaba umupokapoka uwatemfuma bwino kabili uwabamo impili shayemba—shimo impili shaba isha mabwe mabwe, e lyo shimbi shatemfumapo ifimenwa. Uku e kwaba umushi wa Fíngoè. Mu nshita ya mpepo ubushiku, intanda shilabengeshima mu muulu, kabili umweshi ulabalika ica kuti imitenge ya cani iya mayanda ya bekala muli ulya mushi ilamoneka. Ni kuli iyi ncende yawamisha kwabelele ubwinga bwaibela.

Imyanda ya bantu balipoosele amaawala ukwenda pa kuti bakayesangwako kuli aka kashita kaibela, bambi bapoosele fye ne nshiku. Bambi bapitile mu ncende sha busanso umwaba bacimbwi, inkalamo, ne nsofu. Pa mbali ya bakatundu basendele, ubwingi bwa batandashi baishile ne nkoko, imbushi, no musalu. Ilyo bafikile mu mushi, baile ku lubansa lubomfiwa lyonse ku mabungano ya Bwina Kristu. Nangula ca kuti balinakile pa mulandu wa kwenda, bali ne nsansa, kabili ifinso fyabo ifya nsansa fyalangilile fintu mu kuswatuka balelolela ifyali no kukonkapo.

Ni bani baleupana? Baali abengi. Baali abaume na banakashi abengi. Tabali lubali lwa bwinga bwa bantu abengi ubwa kucincimusha kabili ubwa lulumbi. Mu kupusanako, baali bantu abafumacumi kabili aba mifwaile isuma abo kale bashali na maka ya kulembeshe fyupo fyabo pa mulandu wa kuti baleikala ukutali sana ukutaluka ku maofesi ya kulembeseshako. Lintu basambilile Baibolo ne Nte sha kwa Yehova, bonse aba baishileishiba ifipimo fya kwa Lesa ukukuma ku cupo. Basambilile ukuti bakabile ukuupana ukulingana na mafunde ya calo bekalamo pa kuti bengatemuna Kabumba wabo, Katendeka wa cupo, nga fintu fye Yosefe na Maria baumfwilile ififwaikwa fya kulembesha pa nshita Yesu afyalilwepo.—Luka 2:1-5.

Ukupekanishisho Bwinga

Amaofesi ya Nte sha kwa Yehova mu Mozambique yapingwilepo ukwafwilisha. Intanshi, kwali ukweba amaofesi ya ba fiputulwa fya Ministries of Justice and Interior, mu musumba wa bwangalishi uwa Maputo, pa kwishiba inshila sha kukonka ukulingana ne funde. E lyo nomba bamishonari abekala mu musumba wa bwangalishi uwa citungu ca Tete balandile na balashi ba cikaya pa kuti bampanye ukutantika. Ubushiku bwalimikwe ubwa kuti bamishonari na balashi ba Kabungwe Kafwilisha Icintubwingi na ba ku maofesi ya Civil Identification Department bakaye ku mushi wa Fíngoè. Pali iyi inshita, amaofesi ya Nte sha kwa Yehova yalitumine kalata wa makambisho ku filonganino fyonse ifyabimbilwemo. Ba Nte na balashi ba cikaya balefulukisha bulya bwinga bwaibela.

Bamishonari batatu na balashi ba buteko bafikile ku Fíngoè pa Mulungu, pa May 18, 1997. Abalashi ba cikaya balipekanishishe abalashi ba buteko umwa kulaala umusuma mupepi na maofesi ya bwangalishi. Nangula cibe fyo, abalashi ba buteko balisekelele icileela ca Nte sha kwa Yehova ica kuti basalilepo ukulaalala mu tumisakuta tumo twine na bamishonari. Balipapile ukwishibo kuti umo pa baleipika aali ni eluda wa mu cilonganino ca cikaya no kuti umo pa balebomba imilimo ya pa nshi ku kupekanishisha ubwinga aali ni kangalila wa muputule. Na kabili balimwene ne mipulwe iisuma ne mibele ya bucibusa iya bamishonari, abaleikala mu musakuta ukwabulo kuilishanya no kusamba amenshi ya kuitila fye ku kakopo. Tabatalile abamonapo ukwikatana kwakose fi pa kati ka bantu aba fikulilo fyapusanapusana. Nangula cibe fyo, ico batemenweko sana cali citetekelo icalangilwe pa kuipusula apakalamba pa kunakila ifunde lya mu calo bekala kabili no kutantika kwa kwa Lesa.

Akashita ka Nsansa

Ilintu abaupana balefika fye, balepekanya apo pene ica kubalilapo muli uku kuupana: icali ni setifiketi ya kufyalwa. Bonse balelolela pa mulongo mu kutekanya pa ntanshi ya balashi ba baCivil Registry ku kulondolola ifyebo fyabakumine. E lyo baile mu mulongo umbi ku kukopwa, kabili pa numa baile ku balashi ba baCivil Identification Department mu kupoka amakardi ya kwishibikilwapo. Lyene babwelelemo ku balashi ba ku Civil Registry ku kupekanya amasetifiketi ya cupo yantu balefwaisha sana. Pa numa ya ici, baliminine balelolela ukuti babete amashina mu ca kulandilamo. Kali kashita ka nsansa lintu balebapeela amasetifiketi ya cupo. Kwali ukusansamuka apakalamba ilyo abaupana baleimya amasetifiketi ya cupo mu muulu kwati cikombe icaumo mutengo.

Fyonse fi fyalecitika ninshi akasuba nakabalikisha. Nalyo line akasuba no lukungu tafyapumfyenye insansa shali pali kalya kashita.

Abaume balifwele bwino, kabili abengi bafwele amajeketi na matai. Abanakashi umwabela umwata wa ku mwabo bafwele ifitenge ifisuma ifyo beta ati capulana. Bambi bapapile abana mu fitenge fyapalako.

Ifintu fyaendele fye bwino, lelo abaleupana baali abengi ukubapwisha pa bushiku bumo. Lintu pafitile, abalashi ba buteko mu cikuuku bapingwilepo ukutwalilila ukwaafwa abaleupana. Balandile ukuti te kuti bashe fye “bamunyinefwe” ukulalolela pa numa ya kuipusula apakalamba pa kuti bese. Uyu mupashi wa kwafwilisha no kuipusula abene tawakatale aulabwa.

Lintu bwailile, kwalitalele sana. Ilintu bambi baleele mu tumisakuta, abengi babungene pamo baleonta fye umulilo pa nse. Ici tacacefeshe insansa sha kalya kashita. Kwali nseko no kwimba ifyaleumfwika ukucila ukupolopooka kwa mulilo. Abengi baleshimika ifyo baendele, nabafumbata ne fipepala fintu bapokele.

Ilyo bwacele ulucelo bamo baile pa kati ka mushi mu kushitisha inkoko basendele, imbushi, no musalu pa kuti bengasangwilako indalama ku fipooswa fya kulembeshe fyupo fyabo. Abengi mu cine cine bapeele inama nga “malambo,” pa kushitisha inama pa mutengo wanaka nga nshi. Ku bapiina imbushi yalyumo mutengo kabili indalama ishingi; nalyo line baliitemenwe ukuipusula pa kuti fye bengopana no kutemuna Kabumba wabo.

Amafya ya pa Bulendo

Bamo balyendele intamfu iitali pa kuyasangwako. E fyo Chamboko no mukashi wakwe Nhakulira baendele. Balondolwele fintu baendele pa bushiku bwa cibili lintu bwailile, ilyo balekafya amolu ku mulilo. Nangula ca kuti ali ne myaka 77, ne linso limo ilyapofula kabili limbi ilishimona bwino, Chamboko alyendele ukwabule nsapato pa nshiku shitatu, pa mulandu wa kuti ali uwapampamina ukulembeshe cupo cakwe ica myaka 52, kabili aba mu cilonganino abamo balimushindikisheko.

Anselmo Kembo, uwa myaka 72, ali naikala mu cupo na Neri pa myaka 50. Inshiku shinono fye ilyo tabalaima ubulendo, aliitungile umunga uukulu ku lukasa icabipa nga nshi ilintu alelima mwi bala lyakwe. Balimutwele bwangu bwangu ku cipatala ca mupepi ku kundapwa. Nangu cibe fyo, apingwilepo ukwenda pa makasa, aile alesunta uku cilekalipa ukuya ku Fíngoè. Aendele inshiku shitatu. Anselmo alifililwe ukushipikisha ku nsansa ilyo aikete setifiketi ya cupo.

Na umbi uwaupile uwingalandwapo ni Evans Sinóia, uyo kale aali wa mpali. Lintu asambilile icine ca mu Cebo ca kwa Lesa, apingwilepo ukulembeshe cupo cakwe no mukashi wakwe uwa kubalilapo, lelo umukashi alikeene, kabili aalimubutwike no kuya ku mwaume umbi. Umukashi wakwe uwa cibili, nao uwalesambilila Baibolo, alisumine ukuupana nankwe. Bonse babili baendele ukupita mu ncende iyabamo inkalamo ne fiswango fimbi. Pa numa ya kwenda inshiku shitatu, nabo balilembeshe icupo.

Pali Cisano, pa numa ya nshiku shisano ukutula apo bamishonari na balashi baishile, umulimo onse walipwishishiwe. Icafuminemo ca kuti amakardi ya kwishibikilwapo 468 na masetifiketi 374 aya kufyalwa e yapeelwe. Impendwa ya masetifiketi ya cupo ayapeelwe yali 233! Kwali ukusangalala. Te mulandu no kunaka, bonse balisuminishe ukuti takwali konaula fye nshita yabo pa kwenda ukwisalembeshe fyupo. Ukwabulo kutwishika, bonse abasangilweko tabakatale abalaba kalya kashita. Mwandi bwali bwinga bwaibela nga nshi!