Shipeni Ilyo Balemukaanya

ABANTU abengi nga nshi abali ne cipyu, bapatikishe Gai na Alistaaki ukwingila mu ciyanda ca kutambilamo ifyangalo ica mu Efese. Aba baume babili, bali banankwe ba mutumwa Paulo. Balya bantu abali ne cipyu batendeke ukubilikisha pa ma-awala yabili abati: “Mukalamba Artemi wa bena Efese!” (Imilimo 19:28, 29, 34) Bushe balya banankwe Paulo balishipile ilyo balebakaanya? Bushe cinshi calengele ukuti babe mu bwafya bwa musango yo?

Pa myaka mupepi na itatu, Paulo alishimikile imbila nsuma ku bantu aba mu musumba wa Efese ukwabula ubwafya. Ico calengele ukuti abena Efese abengi baleke ukupepa utulubi. (Imilimo 19:26; 20:31) Abengi mu Efese balepepa akalubi akanono aka kwa Artemi akapangilwe na silfere, lesa mwanakashi uwakufusha ubufyashi, uwabikilwe mwi tempele lya lulumbi nga nshi ilya mu musumba. Utulubi tumo twalepangwa utunono sana ica kuti abantu baletufwala nge mpimpi kabili baletusenda konse uko baleya pa kuti tulebaletela amashuko, kabili baletubika na mu mayanda. Abena Kristu bena tabatalile abashitako utu tulubi.—1 Yohane 5:21.

Demetri uwali kafula wa silfere, alemona kwati umulimo wa kwa Paulo uwa kushimikila, kuti waonaula ubukwebo bwabo ubwa kupanga utulubi umo balekwatila indalama ishingi nga nshi. Atendeke ukunyonganya ifishinka no kukukumya kabili ico calengele bakafula banankwe ukusumina ukuti abantu bonse mu Asia Minor bakaleka ukupepa Artemi. Apo pene bakafula wa silfere batendeke ukubilikisha amalumbo kuli Artemi, kabili kwaimine icimfundawila ca cine cine, na mu musumba onse mwaiswile icimfulumfulu.—Imilimo 19:24-29.

Abantu abengi baishilebungana mu ciyanda ca kutambilamo ifyangalo, icaleingisha abantu 25,000. Kabili Paulo alombele ukuti alande na balya bantu abali ne cipyu, lelo abakalamba ba kuli cilya cifulo abamutemenwe, balimukeenye. Mu kulekelesha, umukalamba wa citungu asukile alesha lilye bumba lyali ne cipyu, kabili Gai na Alistaaki balipuswike ukwabula no kucenwa.—Imilimo 19:35-41.

Na muli shino nshiku shine, ababomfi ba kwa Lesa na bo kuti bakumanya abantu abakaanya umulimo wa kushimikila abantu icebo, kabili aba bantu kuti baimya ne cimfundawila. Ilingi line babila imbila nsuma mu misumba umwafulo kupepa utulubi, bucisenene, ne mibele imbi iyabipa. Te mulandu ne fyo fyonse, bena balapashanya ukushipa kwa mutumwa Paulo, ‘uushashimunwike ukulanda conse ica kubafwa nangu kusambilisha pa bantu na ku ng’anda ne ng’anda’ muli ulya musumba wa Efese. (Imilimo 20:20) Na bo balasekelela pa kumona ifyo ‘icebo ca kwa Yehova citwalilila ukukula no kucimfya.’—Imilimo 19:20.

[Icikope pe bula 30]

Ifitantaala fya ciyanda ca fyangalo icali mu Efese