Balicimfishe mu Nshila Yaibela

BUSHE balamukaanya ukukonka ifisumino fyenu, napamo ilyo muli pa ncito, ku sukulu, mu lupwa, nelyo amafunde ayo Ubuteko bwapanga? Nge fyo caba, mwifuupulwa. Ba Nte abengi balipita mu bwafya bumo bwine, lelo balicimfya. Umfweni icacitikile ba Erna Ludolph.

Ba Erna bafyalilwe mu Lübeck, ku Germany, mu 1908. Beka fye mu lupwa lwabo e balepepa Yehova. Ilyo Hitler atendeke ukuteka mu 1933, Inte sha kwa Yehova baliculile icine cine. Ba Erna balebapumya ku bo balebomba na bo, pa mulandu wa kuti balekaana ukupika sulupu ya kwa Hitler, kabili uyo e mulandu babekatile kwi bumba lya baNazi. E fyo baikele mu fifungo fyalekanalekana pa myaka 8, e lyo na mu nkambi sha kucushishamo abantu, ishali mu Hamburg-Fuhlsbüttel, mu Moringen, mu Lichtenburg, e lyo na mu Ravensbrück. Ilyo ba Erna bali mu Ravensbrück, kwali icacitike icalengele ukuti bacimfye.

Umubomfi wa pa Ng’anda uwa Mibele Isuma

Kwali Profesa umo uwaleikala mu musumba wa Berlin, Friedrich Holtz pamo no mukashi wakwe, Alice. Tabaali mu kabungwe ka baNazi, kabili tabaletungilila ifisumino ifili fyonse ifyo abaNazi basuminemo. Lelo lupwa lwabo umo ali ne cifulo cikalamba ica kwangalila ishi nkambi sha kucushishamo abantu. E ico ilyo uyu Profesa no mukashi balefwaya umubomfi wa pa ng’anda, uyo lupwa lwabo alibasuminishe ukusalapo umufungwa umo umwanakashi. Awe mu 1943, ba Alice baile ku Ravensbrück ku kusala umubomfi wa pa ng’anda. Bushe namwishiba untu basalile? Basalile ba Erna Ludolph. Mukwai e fyo ba Erna batendeke ukwikala no lupwa lwa ba Holtz, kabili balesungwa fye bwino. Ilyo inkondo yapwile, ulu lupwa lwakukiile ku musumba wa Halle uwabela ku mumana wa Saale, kabili na ba Erna na bo balikonkele. Kulya nako ba Erna balikwete ubwafya pantu abalashi ba mitekele ya Sosholizimu iya mu East Germany, balebakaanya ukupepa. E ico mu 1957 lulya lupwa balutamfiishe ku West Germany, na kabili ba Erna balikonkele. E fyo ba Erna baishilekwata ubuntungwa bwa kupepa.

Nomba bushe ba Erna bacimfishe shani mu nshila yaibela? Pa mulandu wa mibele isuma iya ba Erna ne fyo balesambilisha bwino Baibolo, ba Alice Holtz pamo na bana babo basano, bonse baishileba Inte sha kwa Yehova ababatishiwa. Te abo beka, ba Alice balikwata na beshikulu 11 ababa Inte sha kwa Yehova. Babili pali abo, babombela pa maofesi ya musambo aya Nte sha kwa Yehova ayabela mu Selters ku Germany. Susanne, umo pa bana ba baAlice atila: “Ica kumwenako ca ba Erna e calenga sana sana ukuti ulupwa lwesu lube mu cine.” Cine cine, ba Erna balilambwilwe apakalamba pa kushipikisha kwabo. Nga imwe kuti caba shani ilyo mulecushiwa? Na imwe bene nga mwashipikisha kuti mwalambulwa apakalamba. Nga mwaba ne mibele isuma kabili mwalashimikila abantu icebo mu nshila isuma kuti mwacimfya mu nshila yaibela.a

[Futunoti]

[Icikope pe bula 31]

Ba Erna Ludolph (nabekalako) bali pamo no lupwa lwa ba Holtz