Ifyebo Ififumine mu Mpapulo Shili mu Akatabo ka Imikalile no Mulimo Tubomba
JANUARY 3-9
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | ABAPINGUSHI 15-16
“Bushikamfutu Bubi!”
Bushikamfutu Cishibilo Ca Nshiku Sha Kulekelesha!
4 Ica kubalilapo, katulande pali bushikamfutu bwa kwa Delila, uo Samsone Umupingushi atemenwe sana. Samsone alefwaisha sana ukuba pa ntanshi pa kulwilako abantu ba kwa Lesa ilyo balelwisha aba Pelishiti. Nalimo aba Pelishiti balishibe ukuti Delila tatemenwe sana Samsone, e co bakateka 5 aba ba Pelishiti bamulaile indalama ishingi pa kuti abebe inkama ya maka kwa Samsone pa kuti bengamwipaya. Uyu shikamfutu Delila alipokele amafisakanwa, lelo pa miku itatu alifililwe ukusokolola inkama ya kwa Samsone. E co atwalilile fye ukumupatikisha “ku mashiwi yakwe inshita yonse no kumupamfya.” Samsone “alicushiwe cikanga ne mfwa.” Asukile amweba ukuti tabala abeyapo imishishi yakwe pantu nga abeya amaka yakwe kuti yapwa. Apo nomba alishibe inkama, Delila alengele Samsone bamubeye imishishi ilyo alele pa molu yakwe, e lyo aitile abalwani bakwe pa kuti bamucite ifyo balefwaya. (Abapi. 16:4, 5, 15-21) Ala ico acitile calibipile nga nshi! Delila afutwike umuntu uwa mutemenwe pa mulandu wa kutemwisha indalama.
Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mwi Buuku lya Abapingushi
14:16, 17; 16:16. Ukupatikisha umuntu ukucita cimo ukupitila mu kulila no kutefya kuti kwaonaula bucibusa.—Amapinda 19:13; 21:19.
w12 4/15 amabu. 11-12 amapara. 15-16
Bushikamfutu Cishibilo Ca Nshiku Sha Kulekelesha!
15 Finshi abaupana bengacita pa kuti batwalilile ukuba na bucishinka ku bena mwabo? Icebo ca kwa Lesa citila: “Sekelela no mukashi [nangu umulume] wa ku bulumendo bobe. Ipakishe ubumi pamo no mukashi [nangu umulume] uo watemwa.” (Amapi. 5:18; Luk. Mil. 9:9) Ilyo bonse baleya balekulilako, bafwile ukulacita ifintu ifingalenga icupo cabo cakoselako. Ici cipilibula ukuti abaupana bafwile ukulabikako amano ku bena mwabo, ukulaba nabo inshita iikalamba no kulaumfwana nabo sana. Bafwile ukubikako sana amano ku kukosha icupo cabo e lyo na bucibusa bwabo na Yehova. Kanshi abaupana bafwile ukusambilila Baibolo pamo, no kubomba mu mulimo pamo e lyo no kupepa kuli Yehova pamo pa kuti abapaale.
TWALILILENI UKUBA ABA CISHINKA KULI YEHOVA
16 Bamo mu cilonganino balicitile imembu ishikalamba kabili balibakalipile “pa kuti babe abatuntulu mu citetekelo.” (Tito 1:13) E lyo bambi baliingile fye ukutamfiwa pa mulandu wa membu isho bacitile. Bamo ‘balisambililako’ ku fyo babakalipile kabili fyalibafwa ukukwata bucibusa busuma na Lesa na kabili. (Heb. 12:11) Inga ca kuti twalikwata lupwa wesu nelyo cibusa uwatamfiwa? Tufwile fye ukuba aba cishinka kuli Lesa. Yehova alamona nga ca kuti tulekonka amafunde yakwe aya kukanayampana no uli onse uwatamfiwa.—Belengeni 1 Abena Korinti 5:11-13.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Samsone Acimfisha Ku Maka Ya Kwa Yehova!
Samsone ali no mupampamina mu kufwaisha ukufikilisha ubuyo bwakwe, ukulwa na baPelishiti. Ukwikala uko aikele mu ng’anda ya kwa cilende mu Gasa ni pa mulandu wa kuti alefwaya ukulwa na balwani ba kwa Lesa. Samsone alekabila ukwa kuti atubilishe ubushiku mu musumba wa balwani bakwe, kabili ing’anda yasangilwe fye ya kwa cilende. Samsone takwete amapange ya bucisenene. Afumine pa ng’anda ya mwanakashi ubushiku pa kati, aikete amakoma ya mpongolo ya musumba na maingwe yabili, kabili afisendele pa muulu wa lupili mupepi na Hebrone, apalepele bakilomita 60. Ici cacitilwe pa kusuminishiwa na Lesa kabili Lesa wine e wamupeele na maka ya kucita ifi.—Abapingushi 16:1-3.
JANUARY 10-16
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | ABAPINGUSHI 17-19
“Ukukanakonka Amafunde ya kwa Lesa Kuti Kwalenga Twacita Ifyabipa”
it-2-E amabu. 390-391
Mika
1. Mika ali mwina Ephraimu. Mika alitobele ifunde ilyalenga 8 pa Mafunde Ikumi ilyo aibiile banyina indalama sha silfere 1,100. (Ukufu. 20:15) Ilyo alandila ukuti e waibile indalama no kubwesha abwesha, banyina batile: “Ukupeela ndepeela ishi ndalama sha silfere kuli Yehova pa kuti ciwamine umwana wandi, pa kuti icimpashanya icabaswa ne cimpashanya icaengululwa fipangwe; kabili nomba ndekubwesesha.” Nyina abuulile indalama sha silfere 200 no kupeela kafula wa silfere nao apangile “icimpashanya icabaswa ne cimpashanya icaengululwa” pa numa caishileba mu ng’anda ya kwa Mika. Mika alikwete “ing’anda ya tulesa,” e ico abilile ica kufwala ca efode no kupanga akalubi kabili apeela umwana wakwe umwaume amaka ya kuba shimapepo. Nangu ca kuti ifyo acitile kuti fyamoneka kwati alecindika Yehova, tafyaweme pantu kwali kupepa utulubi uko Yehova akenye no kukanakonka ifyo Yehova abikileko pa kumupepa e kutila icikuulwa ca mushilo e lyo na bushimapepo. (Ukufu. 20:4-6; Abapi. 17:1-6; Amala. 12:1-14) Mu kupita kwa nshita, Mika asendele Yonatani umwina Lebi, umwana wa kwa Gershomu uwa mu lupwa lwa kwa Mose, no kumupeela indalama ukuti abe shimapepo wakwe. (Abapi. 18:4, 30) Mika ena alitemenwe ifyo acitile kabili atile: “Nomba naishiba ukuti Yehova akancitila ubusuma.” (Abapi. 17:7-13) Apo Yonatani tafumine mu lupwa lwa kwa Aarone talingile ukuba shimapepo, kanshi ifi Mika acitile alundilepo fye pa filubo acitile.—Impe. 3:10.
it-2-E ibu. 391 para. 2
Mika
Tapakokwele Mika na baume ali nabo bakonkele abena Dani. Ilyo bakumene nabo baipwishe Mika na baume ali nabo ico balefwaya, Mika atile: “Tulesa uto napangile namubuula, pamo na shimapepo, kabili muleya, bushe ine cinshi ico nalashala na co?” Abana abaume ba kwa Dani basokele Mika ukuti nga atwalilila ukubakonka no kubalwisha kuti bamusansa. Ilyo Mika amwene ukuti abena Dani bali aba maka ukucila abo ali nabo, alibwelelemo ku mwakwe. (Abapi. 18:22-26) Pa numa abena Dani basanshile umusumba wa Laishi no kuoca no kukulapo umusumba wabo. Yonatani na bana bakwe baishileba bashimapepo ba bena Dani “abasungile icimpashanya icabaswa ica kwa Mika, ico apangile, no kuciimika kulya inshiku shonse isho ing’anda ya kwa Lesa wa cine [icikuulwa ca mushilo] yali mu Shilo.”—Abapi. 18:27-31.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Baibolo Iyapilibulwa Bwino Kabili Iilenga Abantu Baleumfwikisha Icine
6 Muno nshiku, twalikwata ubushininkisho na bumbi ubulanga ukuti tufwile ukulabomfya ishina lya kwa Lesa ilya kuti Yehova. Ilyo tabalapituluka muli Baibolo ya Amalembo ya Calo Cipya iya mu ciNgeleshi, ishina Yehova lyalimo imiku 7,210. Nomba muli Baibolo iyo bapitulukamo iya mu ciNgeleshi iyafumine mu 2013, ishina Yehova lyabamo imiku 7,216. Pa Malembo 5 apo balemba ishina Yehova ni pali 1 Samwele 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16. Icalengele balembepo, ni co mu fimfungwa ifyo basangile nomba line muli Bemba Wafwa ishina lya kuti Yehova e mo lyaba muli aya malembo. Pambi apalenga 6 apo balemba ishina Yehova, ni pa Abapingushi 19:18. Icalengele balembepo ni co balifwailishe sana mu ma manyuskripiti aya kale no kusanga ukuti apa napo ishina lya kwa Lesa epo lyaba.
JANUARY 17-23
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | ABAPINGUSHI 20-21
“Muletwalilila Ukupepa Kuli Yehova”
Pashanyeni Finehasi Ilyo Mwakwata Amafya
Ilyo abena Gibea, aba mu mukowa wa kwa Benjamini baipeye kanakashi wa mwina Lebi, imikowa imbi yalimine ukuti ilwishe abena Benjamini. (Abapi. 20:1-11) Ilyo bashilaya ku bulwi, balipepele kuli Yehova ukuti abafwe, lelo balibacimfishe imiku ibili, na bengi balifwile. (Abapi. 20:14-25) Bushe bamwene ukuti Lesa takutike amapepo yabo? Bushe cine cine Yehova alefwaya ukuti balandule pa cabipa ico babacitile?
Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mwi Buuku lya Abapingushi
20:17-48—Mulandu nshi Yehova asuminishishe abana ba kwa Benyamini ukucimfya imikowa imbi iya kwa Israele imiku ibili nangu cingatila abana ba kwa Benyamini e balekabila ukukandwa? Pa kusuminisha imikowa ya busumino iya kwa Israele ukucimfiwa icabipisha Yehova afwaile ukumona nga balefwaisha ukufumya ububi mu Israele.
Pashanyeni Finehasi Ilyo Mwakwata Amafya
Cinshi twingasambililako? Limo amafya mu cilonganino yalakokola ukupwa nangu fye ni lintu baeluda babombesha no kupepa ukuti Lesa abafwe. Ifya musango yu nga fyacitika, baeluda bafwile ukwibukisha amashiwi ya kwa Yesu aya kuti: “Mulelomba, [nelyo mulepepa] kabili bakamupeela; mulefwaya, kabili mukasanga; mulekonkonsha, kabili bakamwiswila.” (Luka 11:9) Baeluda nga bamona ukuti ipepo lyabo talileasukwa bwangu, balingile ukucetekela ukuti Yehova akabasuka pa nshita yalinga.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Bushe Kuti Mwa-Asuka Ifi Ifipusho?
Bushe balebomfya shani ifisukushilo mu nkondo sha bena kale?
Icisukushilo e canso Davidi abomfeshe pa kwipaya Galyati. Davidi afwile asambilile ifya kubomfya icisukushilo ninshi acili umwaice ilyo alecema impaanga.—1 Samwele 17:40-50.
Pa fintu ifyo abena Egupti na bena Asiria balelenga ilyo Baibolo yalelembwa, paleba ne cisukushilo. Pa kupanga icisukushilo, balebula impapa nelyo insalu e lyo bakakako intambo shibili. Uwalebomfya icisukushilo alebuula ilibwe ilyatelela nelyo ilyabulungana (ilyaleba amasentimita 5 ukufika kuli 7.5 no kufina nalimo amagramu 250) e lyo alibika mu mpapa. Lyena aleshingulusha icisukushilo e lyo aleka ku ntambo imo, ica kuti ilibwe lyaleya na maka sana no kuyalasa palya pene fye atontele.
Abashula ifya kushulashula mu Middle East balisanga amabwe ayengi ayo balebomfya mu nkondo sha bena kale. Abashilika abaishibishe ukubomfya ifisukushilo nga basukusa ilibwe, lyaleya sana na maka (160 ukufika kuli 240 km/h). Abasoma batila icisukushilo te kuti cilingane no buta, lelo icisukushilo na co kuti caipaya umuntu.—Abapingushi 20:16.
JANUARY 24-30
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | RUTI 1-2
“Muleba no Kutemwa kwa Cine”
Mulepashanya Abali Ifibusa fya kwa Yehova
5 Balupwa wa kwa Ruti baleikala mu Moabu, kanshi abwelelamo balupwa wakwe nga balimusungile. Apo akuliile mu Moabu abo aishibe bena Moabu, e lyo no lulimi ne ntambi aishibe fya ku Moabu. Naomi alishibe ukuti Ruti nga amukonka ku Betelehemu fyonse ifi fyali no kwaluka. Alisakamene no kuti tali nakufwaila Ruti umulume nelyo ing’anda umwakwikala. E ico Naomi amwebele ukubwelelamo ku Moabu. Nga fintu tulandilepo, Olipa ‘alibwelelamo ku bantu bakwe na kuli tulesa twakwe.’ (Ruti 1:9-15) Lelo Ruti ena apingwilepo ukukanabwelela ku bantu bakwe na kuli tulesa twabo utwa bufi.
Mulepashanya Abali Ifibusa fya kwa Yehova
6 Cimoneka kwati Ruti asambilile pali Yehova ku mulume wakwe nelyo kuli Naomi. Alisambilile ukuti Yehova tali nga balesa ba mu Moabu. Ruti alitemenwe Yehova kabili alishibe ukuti alingile fye ukutemwa no kupepa fye ena eka. Kanshi ico Ruti apingwilepo cali bwino. Aebele Naomi ukuti: “Abantu benu bakaba e bantu bandi, na Lesa wenu e Lesa wandi.” (Ruti 1:16) Tulatemwa nga twamona ifyo Ruti atemenwe Naomi. Nomba ico twatemwa sana kumona ifyo atemenwe Yehova. Boasi alitemenwe sana ifi Ruti acitile, kabili alimutashishe pa ‘kuuba mwi samba lya mapindo ya kwa Yehova.’ (Belengeni Ruti 2:12.) Amashiwi ayo Boasi alandile yalenga twatontonkanya pa fyo utwana twa fyuni tubutukila mu mapindo ya kwa nyina pa kuti tucingililwe. (Amalumbo 36:7; 91:1-4) E fyo cali na kuli Ruti, Yehova alimucingilile kabili alimulambwile pa citetekelo akwete. Ruti talelanguluka pali filya apingwilepo ukukonka Naomi.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mwi Buuku lya kwa Ruti
1:13, 21—Bushe Yehova e walishishe Naomi akalanda no kumuletelo bucushi? Iyo, kabili Naomi tapeele Lesa umulandu wa kuti e wamuleteele ubucushi. Lelo, pa mulandu wa fyamucitikile, atontonkenye ukuti Yehova alimupatile. Alifulilwe kabili alibipilwe icine cine. Na kabili, ilya nshita ubufyashi bwa mwi fumo bwalemonwa ukuti lipaalo ukufuma kuli Lesa, lelo ubuumba bwalemonwa nge citiipu. Filya Naomi ashakwete abeshikulu kabili alifwililwe na bana babili abaume, napamo alemona kwati cali fye bwino ukutontonkanya ukutila Yehova e wamuseebenye.
“Umwanakashi Umusuma Nga Nshi”
Ulupwa ni Cinshi?
5 Ruti apumine no kulonganika itepe limo ilya barle, nalimo ilingalingana na malita 22 kabili ilyafinine nalimo amakilogramu 14! Lyena nalimo abikile umwina wa barle mu nsalu, e lyo atwika pa mutwe, atendeka no kuya ku mushi ninshi no kufiita paleya palefiita.—Ruti 2:17.
6 Naomi alitemenwe pa kumona nafyala aleisa kabili afwile alipapile sana pa kumumona nasenda icipe icafina ica barle. Ruti alisendeleko ne fya kulya ifyashelepo ifyo Boasi apeele ababomfi bakwe, kabili bonse babili, Naomi na Ruti baliliile ifi ifya kulya. Naomi aipwishe Ruti ati: “Bushe ni kwi utoleleshe lelo, kabili ni kwi ubombeele? Abe uwapaalwa uwacikumona.” (Ruti 2:19) Naomi alimwene ukuti pa kutila Ruti akwate barle yafula ifi, kufwile kwali umuntu umo uwa cikuuku nga nshi uwapeele uyu mukamfwilwa wacaice.
7 Awe e fyo Ruti na Naomi batendeke ukwambaula, kabili Ruti aebele Naomi pa fyo Boasi aali ne cikuuku. E lyo Naomi aebele nafyala ati: “Abe uwapaalwa kuli Yehova uushaleka ukuba ne cikuuku ku ba mweo na bafwa.” (Ruti 2: 20) Alishibe ukuti ni Yehova e walengele Boasi ukuba ne cikuuku, pantu e ulenga ababomfi bakwe ukuba bakapekape kabili alilaya no kuti akalambula abantu bakwe ababa ne cikuuku.—Belengeni Amapinda 19:17.
8 Naomi alikoseleshe Ruti ukusumina ilyo Boasi amwebele ukuti aletolelesha mwi bala lyakwe no kuti aleba lwa mupepi na bakashana aba mu ng’anda yakwe pa kutila abaleseepa belamucusha. Ruti alikonkele ifyo bamwebele kabili alitwalilile ‘ukwikala na nafyala.’ (Ruti 2:22, 23) Aya mashiwi yalangilila ukuti Ruti, aali no kutemwa kwa cishinka kabili iyi e mibele iyapulilemo sana pa mibele imbi iyo akwete. Ifyo Ruti aali kuti fyalenga na ifwe twatontonkanyapo nampo nga tulacindika aba mu lupwa lwesu, ukubatungilila e lyo no kubafwa mu fintu ifyo balekabila nelyo iyo. Yehova alamona ifyo tulanga ukutemwa kwa cishinka ku bantu bambi.
9 Mu fyalo fimo pa kuti batile lulya lupwa, kano nga muli umulume, umukashi, umwana umwaume no mwana umwanakashi, kabili mufwile ukuba bashikulu wabo na banakulu e lyo na bantu bambi. Nomba bushe Naomi na Ruti lwali lupwa? Ifyo cali kuli Ruti na Naomi filanga ukuti ababomfi ba kwa Yehova kuti baba aba nsansa, aba cikuuku kabili kuti batemwana nangu bengaba abanono mu lupwa. Bushe mwalitemwa ulupwa lwenu, nangu nga muli banono nelyo abengi? Yesu aebele abasambi bakwe ukuti nangu fye ni balya abashakwata ulupwa kuti basanga balupwa mu cilonganino ca Bena Kristu.—Marko 10:29, 30.
JANUARY 31–FEBRUARY 6
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | RUTI 3-4
“Twalilileni Ukuba ne Mibele Iisuma”
“Umwanakashi Umusuma Nga Nshi”
Ukwabula no kutwishika, ifyo Boasi ayaswike Ruti mwi shiwi lya mutembo fyalengele ukuti omfweko bwino. Amwebele ukuti: “Yehova nakupaale, we mwana wandi. Walenga icikuuku cobe ica kulekelesha ukuwama ukucila ica pa kutendeka, pa kukanakonka abalumendo abapiina nangu abakankaala.” (Ruti 3:10) Umuku wa “pa kutendeka” Ruti alangilemo icikuuku uo Boasi aleloshako, ni lilya Ruti aile na nafyala ku Israele ne fyo amusakamene. Umuku wa “kulekeleshako” ukulanga icikuuku, ni lintu aitemenwe ukuupwa kuli Boasi. Boasi alishibe no kuti umukashana wa mushinku nga Ruti kuti afwaya ukuupwa ku mulumendo wa fyuma nelyo umupiina. Lelo Ruti alefwaya ukucita icalungama kuli Naomi e lyo na ku mulume wakwe uwafwile pa kuti ishina lya mulume wakwe likaloba. Kanshi kuti twamona icalengele Boasi atemwe ifyacitile uyu mukashana uushali na bukaitemwe.
“Umwanakashi Umusuma Nga Nshi”
Nalimo Ruti alyumfwile bwino sana ukutontonkanya pa fyo Boasi amwebele ukuti abantu bonse balishibe ukuti ali “umwanakashi umusuma nga nshi”! Ukwabula no kutwishika icalengele ukuti abe umwanakashi umusuma ni co alefwaisha ukwishiba Yehova e lyo no kumubombela. Na kabili alilangile sana icikuuku kabili alibikile na mano kuli Naomi na bantu bakwe pa kuitemenwa ukukonka imikalile ne ntambi shabo isho ashaishibe. Nga twapashanya icitetekelo ca kwa Ruti, na ifwe tukalacindika abantu bambi e lyo ne ntambi shabo. Nga twacite fyo, abantu bakalatumona ukuti tuli bantu abasuma nga nshi.
“Umwanakashi Umusuma Nga Nshi”
Boasi aupile Ruti. Tubelenga mu Baibolo ukuti: “Yehova amulengele ukwimita na o afyele umwana umwaume.” Abanakashi ba mu Betelehemu balipaalile Naomi kabili balumbenye Ruti ukuti ali umusuma kuli Naomi ukucila ifyo abana baume 7 bali no kuba kuli ena. Tusambilila no kuti umwana umwaume uwa kwa Ruti aishileba icikolwe ca Mfumu Davidi. (Ruti 4:11-22) Davidi na o ali icikolwe ca kwa Yesu Kristu.—Mateo 1:1.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mwi Buuku lya kwa Ruti
4:6—Ni mu nshila nshi ndubulwila ali no ‘konawila’ ica kupyaninina cakwe pa kulubwila umuntu icikwatwa? Ica kubalilapo, nga ca kuti uuli mu bupiina alishitishe impaanga ya kupyaninina, ndubulwila aali no kushita impaanga pa mutengo bali no kumweba ukulingana ne myaka yasheleko ukuti umwaka wa Ntandala ufike. (Ubwina Lebi 25:25-27) Ukucite co kwali no kucefyako umutengo wa ca kupyaninina cakwe. Kabinge, nga ca kuti Ruti ali no kufyala umwana, uyo mwana, e wali no kupyana ibala lyashitilwe, te lupwa wapalamisha uuli onse uwa kwa ndubulwila iyo.
FEBRUARY 7-13
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | 1 SAMWELE 1-2
“Ilyo Mulepepa Kuli Yehova Mulemweba Fyonse Ifili ku Mutima”
Alipepele Kuli Lesa no Kumweba Fyonse Ifyali mu Mutima Wakwe
12 Ababomfi ba kwa Lesa kanshi, bafwile ukupashanya Hana ilyo balepepa. Yehova afwaya abantu bakwe ukulanda kuli ena no mutima onse, ukumweba fyonse ifilebasakamika nga filya umwana uwacetekela umufyashi uwamutemwa acita. (Belengeni Amalumbo 62:8; 1 Abena Tesalonika 5:17.) Umupashi wa mushilo watungulwile umutumwa Petro ukulemba amashiwi aya kutusansamusha pa kupepa kuli Yehova, ayatila: “Mulepoosa amasakamika yenu yonse pali ena, pantu asakamana imwe.”—1 Pet. 5:7.
Ifyo Hana Acitile pa Kuti Aleke Ukusakamikwa
Cinshi twingasambilila kuli ifi fyonse? Nga tulepepa kuli Yehova pa masakamika yesu, tufwile ukumweba fyonse ifili ku mutima no kulomba ifyo tulefwaya. Nga tapali ico twingacita ku kupwisha ubwafya, tulingile ukushiila fyonse mu maboko ya kwa Lesa. Ifi e fyo tulingile ukucita epela.—Amapinda 3:5, 6.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mwi Buuku lya Kubalilapo Ilya kwa Samwele
2:10—Cinshi Hana apepele ukuti Yehova ‘apeelo bukose ku mfumu yakwe’ ilyo Israele tayaletekwa ne mfumu ya buntunse pali ilya nshita? Mu Malango ya kwa Mose calisobelwe ukuti abena Israele bali no kulatekwa ne mfumu ya buntunse. (Amalango 17:14-18) Ilyo Yakobo ali mupepi no kufwa, aseseme ukuti: “Umulumbu [ica kwishibilako ukuti umo ni mfumu] tawakafume kuli Yuda.” (Ukutendeka 49:10) Na kabili, Yehova alandile pali Sara, icikolwe ca bena Israele, ukuti: “Ishamfumu sha nko sha bantu shikafuma muli wene.” (Ukutendeka 17:16) Kanshi Hana alepepelako imfumu iyali no kuteka Israele ku ntanshi.
FEBRUARY 14-20
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | 1 SAMWELE 3-5
“Yehova Alalangulukilako Abantu”
Wa Maka Yonse Lelo Alalangulukilako Abantu
3 Samwele atendeke ‘ukubombela Yehova’ pa cikuulwa ca mushilo ninshi ali umwaice sana. (1 Sam. 3:1) Bushiku bumo ilyo Samwele aleele, kwali icintu icaibela icacitike. (Belengeni 1 Samwele 3:2-10.) Aumfwile balemwita. Apo alemona kwati ni Shimapepo Mukalamba Eli e walemwita, abutukile kuli ena no kumweba ati: “Ndi pano mukwai, nacumfwa mwanjita.” Eli amwebele ati te walemwita. Ilyo bamwitile na kabili imiku ibili, Eli alilwike ukuti ni Lesa aleita Samwele. E ico amwebele ifya kwasuka kabili Samwele alikonkele ifyo amwebele. Mulandu nshi Yehova ashaisokolwelele kuli Samwele pa muku wa kubalilapo amwitile? Kwena Baibolo tayalanda, lelo ifyo ifintu fyacitike filanga ukuti icalengele ni co alimulangulukileko. Cinshi twalandila ifi?
Wa Maka Yonse Lelo Alalangulukilako Abantu
4 Belengeni 1 Samwele 3:11-18. Mu Mafunde ya kwa Lesa abacaice balingile ukulacindika abakalamba, maka maka intungulushi. (Ukufu. 22:28; Lebi 19:32) Bushe Samwele alishipile no kuya kuli Eli ulucelo ku kumweba ubupungushi bwaluma? Awe! Ca cine pantu ili lyashi lilanga ukuti Samwele “alitiinine ukweba Eli pa lwa cimonwa.” Lelo Lesa alengele Eli aishiba ukuti e waleita Samwele. Ne ci calengele Eli ebe Samwele ati: ‘Wimfisa . . . nangu cimo pa mashiwi yonse ayo akwebele.’ Samwele alimumfwilile kabili “amwebele amashiwi yonse.”
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mwi Buuku lya Kubalilapo Ilya kwa Samwele
3:3—Bushe cine cine Samwele alesendama Umwashilisha? Iyo te mo alesendama. Samwele ali mwina Lebi uwa mu mukowa wa bena Kohati ushali wa bushimapepo. (1 Imilandu 6:33-38) E ico, tasuminishiwe ‘ukwingila ku kumone fyashila.’ (Impendwa 4:17-20) Icifulo ca mwashila ico Samwele aleyamo fye ni mu lubansa lwe hema. Afwile alesendama umu mwine. Eli na o afwile alesendamapo kumo mu lubansa lwe hema mwine. Amashiwi yatila “umwali icipao ca kwa Lesa” yafwile yalosha ku lubansa lonse ulwe hema.
FEBRUARY 21-27
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | 1 SAMWELE 6-8
“Nani Imfumu Yenu?”
it-2-E ibu. 163 para. 1
Ubufumu bwa kwa Lesa
Balomba Imfumu. Mupepi ne myaka 400 ukutula apo abena Israele bafumiine mu Egupti, kabili imyaka ukucila pali 800 ukutula apo Lesa apanganine icipangano na Abrahamu, abena Israele balombele ukuti imfumu ilebatungulula nga filya fine inko shimbi shakwete imfumu. Ifi balombele ukuti imfumu ilebateka calolele mu kuti balikeene ukulatekwa na Yehova. (1 Sam. 8:4-8) Kwali ifingi ifyalengele ukuti abena Israele bale-enekela ukuti Lesa ali no kubikako ubufumu, cimo icalengele ni filya alaile Abrahamu na Yakobo. Cimbi icalengele, fintu Yakobo asobele pali Yuda ilyo ali mupepi no kufwa, na mashiwi Yehova aebele abena Israele ilyo bafumine mu Egupti. (Ukute. 49:8-10; Ukufu. 19:3-6) Cimbi na co icalengele, mashiwi ayali mu cipangano ce Funde na mu mashiwi Lesa alengele Balaamu ukulanda. (Amala. 17:14, 15; Impe. 24:2-7, 17) Ilyo Hana nyina wa kwa Samwele alepepa, na o alilandilepo pa mfumu. (1 Sam. 2:7-10) Na lyo line, Yehova tasokolwele fyonse pali iyi “nkama” ya Bufumu, kabili talandile ilyo ubu bufumu bwali no kwisa, nelyo ifyo bukaba na bakalateka muli ubu bufumu. Talandile nampo nga bukabela pano isonde nelyo nga ni ku muulu. Kanshi abena Israele baituntumbile fye pa kulomba ukuti imfumu ilebateka.
Alishipikishe Te Mulandu ne fya Kumufuupula
Moneni ifyo Yehova asosele ilyo Samwele amwebele ifyo abantu balefwaya, atile: “Umfwa ishiwi lya bantu muli fyonse ifyo bakweba; pantu te iwe bakaana ukuba imfumu pali bena, lelo nine bakaana.” Samwele afwile alisansamushiwe ilyo aumfwile ifyo Yehova amwebele. Lelo aba bantu balisalwile Lesa Wa Maka Yonse! Yehova aebele kasesema wakwe ukusoka abena Israele ifyo bali no kucula pa mulandu wa kufwaya ukulatungululwa ne mfumu. Ilyo Samwele abasokele ifyali no kufumamo, abantu batwalilile fye ukusosa abati: “Iyo, imfumu e yo tulefwaya ukututeka.” Apo lyonse ali ne cumfwila kuli Lesa, Samwele alicitile ifyo balefwaya kabili asubile imfumu iyo Yehova asontele.—1 Samwele 8:7-19.
Ukuteka kwa kwa Yehova Caishibikwa Ukuti E Kwalungama!
9 Ifyacitike filanga ukuti ifyo Yehova abebele fya cine. Ukutekwa ne mfumu ya buntunse kwalengele abena Israele ukukwata amafya ayakalamba, maka maka imfumu yabo nga yabula icishinka. Nga twatontonkanya pa fyacitikile abena Israele, te kuti tupape umulandu amabuteko ya bantunse abashaishiba Yehova ayabako pa myaka iingi yafililwa ukucitila abantu ifintu ifisuma ifibelelela. Kwena bapolitishani bamo balapepa kuli Lesa ukuti abapaale pa kuti bapange umutende ne cibote, lelo bushe Lesa kuti apaala abantu abashifwaya ukutekwa na ena?—Amalu. 2:10-12.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Mulandu Nshi Uwa Kubatishiwilwa?
13 Ukwaluka kufwile ukucitika ilyo tushilabatishiwa nge Nte sha kwa Yehova. Ukwaluka cintu ca kuitemenwa icicitwa no muntu uusalilepo no mutima onse ukukonka Yesu Kristu. Abantu ba musango yu balasha imyendele yabo iyalubana no kupampamina pa kucita icalungama mu menso ya kwa Lesa. Mu Malembo, amashiwi ya ciHebere ne ciGriki ayalanda pa kwaluka yapilibula ukupilibuka. Ici cilangilila ukupilibukila kuli Lesa no kufuma ku nshila yalubana. (1 Ishamfumu 8:33, 34) Ukwaluka kukabila ‘ukucita ifiyene no kulapila.’ (Imilimo 26:20) Tufwile ukuleka ukupepa kwa bufi, ukulakonka amafunde ya kwa Lesa, no kuipeela no mweo onse kuli Yehova. (Amalango 30:2, 8-10; 1 Samwele 7:3) Ukwaluka kulenga twapilibuka mu fyo tutontonkanya, mu mabuyo twakwata, na mu buntu bwesu. (Esekiele 18:31) ‘Tulapilibuka’ mu kuti tulaleka imibele ishili iya bukapepa no kupyanikapo ubuntu bupya.—Imilimo 3:19; Abena Efese 4:20-24; Abena Kolose 3:5-14.
FEBRUARY 28–MARCH 6
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | 1 SAMWELE 9-11
“Pa Kubala Shauli ali Uwaicefya Kabili Uwafuuka”
Muleba Abaicefya Kabili Abafuuka Ilyo Mule-enda na Lesa Wenu
11 Tontonkanyeni pa fyo cali ku Mfumu Shauli. Ilyo Shauli ali umulumendo ali uwafuuka. Alishibe ifyo engakumanisha ne fyo ashingakumanisha ukucita, kabili limo aleshimunuka ukusumina imilimo iikalamba. (1 Sam. 9:21; 10:20-22) Nomba mu kupita kwa nshita Shauli aishileba ne cilumba kabili atendeke ukuituntumba. Atendeke ukuba ne iyi imibele pa numa fye ya kuba imfumu. Inshita imo alifililwe ukutekanya ilyo alelolela kasesema Samwele. Mu cifulo ca kucetekela ukuti Yehova ali no kupususha abantu bakwe, Shauli atuulile ilambo lya koca nangu ca kuti takwete insambu sha kucita ifi. Ici calengele Yehova aleke ukumupaala kabili mu kupita kwa nshita alimufumishe na pa bufumu. (1 Sam. 13:8-14) Kuli ili lyashi tulesambililako ukuti nga tatulecita ifintu ifyo tushikwetepo insambu ninshi tulelanga ukuti tuli ba mano.
Ifyo Mwingacita pa Kuti Muleba no Mutima wa Kuipeelesha
8 Ifyacitile Imfumu Shauli iya bena Israele fitusambilisha ukuti bukaitemwe kuti bwalenga twafilwa ukuipeelesha. Ilyo Shauli atendeke ukuteka aali muntu uwaicefya sana. (1 Sam. 9:21) Takandile abena Israele abalelanda ifyabipa pa mitekele yakwe, nangu ca kuti alikwete insambu sha kucita ifyo pantu ali ni mfumu iyo Lesa asontele. (1 Sam. 10:27) Imfumu Shauli yalicitile fyonse ukulingana ne fyo Lesa ayebele ukupitila mu mupashi wakwe, ici calengele ukuti abena Israele bacimfye abena Amone. Pa numa atashishe Yehova ukuti e walengele bacimfye.—1 Sam. 11:6, 11-13.
Abena Amone—Abantu Ababweseeshe Ubukalushi Pa Cikuuku
Na kabili abena Amone babweseeshe ubukalushi pa cikuuku ca kwa Yehova. Yehova tasuulileko fye kuli ici cintiinya cabipisha. “Umupashi wa kwa Lesa walompokele pali Shauli ilyo aumfwile ifyebo ifyo [ifya kwa Nahashi]; no mutima wakwe wapile icibi.” Pa kutungululwa no mupashi wa kwa Lesa, Shauli alonganike impuka ya baume ba bulwi 330,000 abaumine abena Amone umupwilapo ica kuti “basukile babulo kushalapo babili pamo.”—1 Samwele 11:6, 11.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mwi Buuku lya Kubalilapo Ilya kwa Samwele
9:9—Amashiwi yatila ‘uwitwa kasesema lelo, akale aleitwa kamona’ yalola mwi? Aya mashiwi kuti yalangilila ukuti ilyo bakasesema baishileishibikwa sana mu nshiku sha kwa Samwele ne sha shamfumu sha mu Israele, ishiwi “kamona” lyaishilepyanikwapo ne shiwi “kasesema.” Samwele e umonwa ngo wa kubalilapo uwa muli bakasesema.—Imilimo 3:24.
w15 4/15 amabu. 6-7 amapara. 16-20
Baeluda, Bushe Mulaitemenwa Ukusambilisha Bambi Imilimo ya mu Cilonganino?
16 Muleitemenwa, mwilashimunuka. Ilyo Samwele aumfwile fye ukuti abena Israele balefwaya imfumu iya kubateka, taumfwile bwino kabili amwene ukuti nabamukaana. (1 Sam. 8:4-8) Na kuba, aleshimunuka ukucita ifyo abantu balemweba ica kuti Yehova alimwebele pa miku itatu ukuti akutike ku fyo balemweba. (1 Sam. 8:7, 9, 22) Nangu cali ifi, Samwele tale-enda ne cikonko ku mukoshi nelyo ukufulilwa uwali no kumupyana. Ilyo Yehova amwebele ukusuba Shauli, Samwele alyumfwilile no kubomba uyu mulimo mukuitemenwa fye, tabamupatikishe.
17 Na baeluda ababomba pa myaka iingi nabo bacita nga filya fine Samwele acitile ilyo balesambilisha bamunyinabo imilimo. (1 Pet. 5:2) Aba baeluda tabashimunuka ukusambilisha bambi pa mulandu wa kutiina ukuti bakabapoka imilimo imo iya mu cilonganino. Baeluda ababa no kutemwa tabamona bamunyinabo abafwaya ukusambilila imilimo ya mu cilonganino ukuti bakalacimfyanya nabo, lelo babamona ukuti ‘babomfi banabo’ kabili fya bupe ku cilonganino. (2 Kor. 1:24; Heb. 13:16) Kabili baeluda abaitemenwa ukusambilisha bambi imilimo, balaba ne nsansa pa kumona ifyo abo basambilisha balebomba bwino mu cilonganino!—Imil. 20:35.
18 Muleba ifibusa, te kulabasambilisha fye. Pali bulya bwine bushiku Samwele akumene na Shauli, afwaya nga abulile fye umusashi wa mafuta no kupongolwela bwangu pa mutwe wakwe, no kumweba ukubwelelamo nge mfumu iyasubwa lelo ukwabula ukumusambilisha ifya kubomba umulimo. Lelo Samwele alitekele umutima pa kusambilisha Shauli ifya kubomba umulimo. Samwele amwene ukuti nacilinga ukusuba Shauli pa numa ya kuliila pamo, ukwendela pamo, ukulanshanya pa nshita iitali e lyo na pa numa ya kutuusha sana.
19 Baeluda nabo, pa kutendeka ukusambilisha bambi imilimo bafwile ukuteka umutima kabili bafwile ukuba ifibusa na bamunyinabo abo balesambilisha. Ifyo baeluda bengacita pa kuti babe ifibusa na bamunyinabo abo balesambilisha imilimo fyalipusanapusana ukulingana ne calo, ne fyo abantu bekala e lyo ne ntambi. Lelo te mulandu ne calo mwikalamo, baeluda nga mulepaatulako inshita ya kuba na bo mulesambilisha imilimo, ninshi mulebalanga ukuti balicindama. (Belengeni Abena Roma 12:10.) Abo mulesambilisha imilimo nga baishiba ukuti balicindama, bakatemwa sana.
20 Baeluda muleibukisha ukuti: Kasambilisha musuma tatemwa fye ukusambilisha bambi imilimo lelo alatemwa no muntu uo alesambilisha. (Linganyeniko Yohane 5:20.) Nga ca kuti abasambi bamona ukuti kasambilisha nabatemwa kuti babikako sana amano ku fyo alesambilisha. E ico, baeluda ilyo mulesambilisha bambi imilimo ya mu cilonganino mufwile ukulanga ukuti namutemwa abo mulesambilisha.—Amapi. 17:17; Yoh. 15:15.