Imimwene ya Baibolo
Bushe Ifiwa mu Cine Cine E Ko Fyaba?
MU MYAKA ya ba 1700 na 1800, kwaimine icipekeni ca cipesha amano ica kupakasa indoshi mu Bulaya monse. Abengi abatunganishiwe ubuloshi balicushiwe icibi. Bamo abatunganishiwe ubuloshi baliyebelele pa kuti bapusukeko fye ku kulungulushiwa. Amang’wing’wi nelyo umutunganya fyalengele imintapendwa ya bantu ukwipaiwa.
Nangu cingati shamoneke kwati shashimpilwe pa Malembo, isho ncitilo isha kulwisha ubuloshi, uuli musango wa kupupe fiwa, mu cine cine shali isha bumpelwa mano. Abena Kristu tabapeelwa umulimo wa kucusha nelyo ukwipaya indoshi nelyo bonse abapupe mipashi. (Abena Roma 12:19) Bushe mibele nshi yabako ilelo?
Imibele ya Mulekelesha
Ilelo abantu abengi mu Kristendomu balyangusha ifibelesho fya kupupe mipashi ifya musango yo. Pa kufwaisha ukwishiba, bamo kuti pambi baibimba mu kupendula intanda, mu malele, mu kubuka, na mu buloshi, lelo ifi fibelesho ifya kupandapanda tabafimona ngo kupupe fiwa iyo. Mu nshita shimo, aba fya kusekesha, aba fyangalo, na bapolitishani apabuuta balasumina ukuti balaitumpa mu fya kupandapanda. Encyclopedia imo isosa ukuti ifitabo fimo na mafilimu filangisha indoshi ne ng’anga pamo nga “bantu abacebusha, abapusanako fye panono ku bantu bambi kabili abacita ifinjelengwe ifishili fya busanso ku muntu nangu umo.” Ifyapekanishiwa ku kusekesha no kusambilisha abana kuti pambi fyasumbula imibele ya fya kupandapanda.
Imibele ya musango yo iya mulekelesha no kwangusha ifibelesho fya kupupe fiwa kuti fyalenga abantu ukukaana ukuti ifiwa e ko fyaba. Bushe mwalisumina ukuti ifiwa e ko fyaba no kuti mu kucincila fifwaya ukutucena? Na kuba, abengi ilelo balanda ukuti tabatala abamonapo ifiwa nelyo ukumona incitilo sha fiko. Bushe ifiwa mu cine cine e ko fyaba?
Ukukanasumina Kuletako Ubwafya
Abo abaitunga ukusumina muli Baibolo lelo abatwishika ukuti ifiwa e ko fyaba baba mu bwafya. Nga balekaana ukuti ifiwa takwaba, ninshi mu nshila imo tabasumina muli Baibolo. Mulandu nshi? Pantu Baibolo Icebo ca kwa Lesa ilafunda ukuti ifibumbwa fya ku mupashi ifibifi ifyakwata maka yacila aya buntunse e ko fyaba.
Mwi buuku lya kubalilapo ilya Ukutendeka, Baibolo ishimika fintu icibumbwa ca mucetekanya cabomfeshe insoka ku kubepa Efa no kulenga ukuti apondokele Lesa. (Ukutendeka 3:1-5) Ibuuku lya kulekelesha mu Baibolo ilya Ukusokolola, lilangilila iyi ncenjeshi iibifi, “icisoka cikote,” pamo nga “Kaseebanya kabili Satana, icilufya bonse abaikala mu calo conse.” (Ukusokolola 12:9) Satana alitungulwike mu kubeleleka bamalaika bambi ukuti bapondoke. (Yuda 6) Mu Baibolo aba bamalaika abapondweke betwa ifiwa. Babombela mu bwina mupalamano bwe sonde kabili bali ne cipyu cikalamba kuli Lesa e lyo na kuli bonse abamubombela.—Ukusokolola 12:12.
Satana ne fiwa balikwata amaka ya kusonga, ukucena, no kulanshanya na bantunse. (Luka 8:27-33) Balisambilila imibele ya bantunse pa makana ya myaka. Balishiba ifyo bengashukila ubunake bwa bantunse. Baibolo ishimika pa fyo ifiwa fyaleikata, nelyo ukulama, abaume, abanakashi, na bana. (Mateo 15:22; Marko 5:2) Kuti fyaleta amalwele nelyo ukulemana pamo ngo bupofu. (Yobo 2:6, 7; Mateo 9:32, 33; 12:22; 17:14-18) Kabili kuti fyapofwisha imitima ya bantu. (2 Abena Korinti 4:4) Ifiwa fyalibilingana nga nshi, ukupala Satana, intungulushi ya fiko, uwaba nge “nkalamo iilelila, ukufwaya untu engalya.” (1 Petro 5:8) Baibolo yalikwata amalyashi ayengi ayalangilila ukuti ifiwa e ko fyaba. Nga mwalisumina muli Baibolo, lyene kuti mwasumina ukuti ifibumbwa ifibifi ifishimoneka e ko fyaba.
Bakabepa Ababifi
Lelo ni shani fintu ifiwa ifya maka fingabako ilelo ukwabula ukulenga umwenso wa mutatakuya mwi sonde? Mulandu nshi ukubako kwa fiko ne ncitilo sha fiko fishimonekela apabuuta? Baibolo yasuka ukuti: “Satana umwine aifungushanya ku kuba malaika wa lubuuto.” (2 Abena Korinti 11:14) Kaseebanya aaba ni kabepa. Imibombele ya fiwa ilingi line iyabelama imoneka nge ishingacena no kumoneka fye iya bunonshi. E mulandu wine yayafisha ukwishiba.
Satana ne fiwa fyakwe balitwalilila ukucusha abantu mu nshila shalekanalekana, pamo nga fintu balecita ku bantu abalembwa mu Baibolo. Bamo abo nomba baba Bena Kristu ba cine, abaibimbile mu fya kupandapanda pa nshita imo; kuti bashimika ifyo ukusansa kwa fiwa kutiinya. Ilelo, nalimo ukucila kale lyonse, ifiwa filebomfya amaka yacila aya buntunse pa kubeleleka abantu mu fibelesho fya kupandapanda. Tatulingile ukusuula amaka ya fiko. Nangu cibe fyo, ifiwa filapwishishisha ifingi nga nshi mu kupumbula abantu kuli Lesa ukucila ifyo fipwishishisha mu kubatiinya fye. Baibolo isosa ukuti Satana ne fiwa ‘balelufya bonse abaikala mu calo conse.’ (Ukusokolola 12:9) Ifiwa fifwaisha ukunenuna bumupashi mu nshila sha bucenjeshi, kabili ishabelama.
Ifiwa mu cine cine e ko fyaba. Ni mu nshila nshi shimbi ukwipaulula no bonaushi ifishaibipila ificitwa na bantu ilelo fingalondolwelwamo? Abantunse mu cifyalilwa fye bafwaya ukwikala mu mutende na mu nsansa. Lelo ifiwa filasumbula ububifi kabili fyalikwata amaka ya kusonga no kukowesha imintontonkanya ya bantunse.
Nangu cibe fyo, Yehova aaba ni Lesa wa maka yonse—uwakwatisha amaka pa fiwa. Alapeela amaka no bucingo pa kuti tuleshangila ku “fya kubeleleka fya kwa Kaseebanya.” (Abena Efese 6:11-18) Tatulekabila ukutiina ifiwa mu kucishamo, pantu Lesa alilaya ukuti: “E ico lambeni kuli Lesa; lelo kaaneni Kaseebanya, na o akafulumuka kuli imwe.”—Yakobo 4:7.
[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 16]
Sipa Icono