Abacaice Bepusha Ukuti . . .

Bushe Kuti Nacita Shani Ilyo Kwapona Akayofi?

Kevin ailishenye ati: “Bushe mulandu nshi utupondo twaipaile bamayo?”a

Peter alandile ati: [“Ilyo ukusansa kushilacitika pa September 11], nalitemenwe ukupita mu misebo bapisha pa nshi ya mu mushili. Pali lelo ndatiina epali wafwila mu musebo wapala uyu.”

BANYINA Kevin baipaiwe mu kusansa kwacitike pa September 11, 2001 pa World Trade Center mu musumba wa New York. Peter ena tafwililwe, lelo ifyacitike fyalimuponeshe pa musao na o wine.

Kalemba wa lyashi umo atile: “Abacaice abengi abekala mu New York balecula na mafya ya muntontonkanya aya-ampana [no kusansa kwacitike pa] September 11 ayo ilingi line ayatwalilila ukufika na ku bukalamba.” Icilesakamika sana ca kuti ukucushiwa no muntontonkanya ukwabipa “kuli fye cimo cine na ku bacaice abaali ukutali no kwacitikile ubusanso nga filya fine cakuma abacaice bamweneko ukusansa.”b

Cimo cine na pa tuyofi tumbi utucitika, pamo ngo kuipuusha na mabomba pa kuti uwaipuusha afwile pamo na bengi ukucitika mu Israel, no kwipaya icipayeipaye ukulecitika kumbi. Ilyo incenshi imo yalandile pa masakamika yafuma mu kwipaya abantu icipayeipaye yatile: “Nangu ca kuti [abana] bekala ukutali [ukwalepa amakilomita 3,220], na lyo line ifi ficitika filabasakamika.”

Mulandu nshi? Ilyo kwacitika utuyofi, abacaice balatamba ifikope pa televishoni pa ficitike. Ifikope fya kutiinya ifya kwipayaula kwa tupondo, ukwipayaula kwa mfuti pa sukulu, no tuyofi tulengwa ne fyabumbwa tulabwekeshiwapo libili libili pa mulabasa wa fikope, ne ci cilenga ubwafya ku bacaice ukulaba ifi fya kucitika. Te ca kupapa kanshi ukuti ilyashi pa kufwailisha kwacitilwe na kabungwe kalolekesha pa masambililo mu musumba wa New York, lyalandile ati: “Imyeshi 6 pa numa ya kusanswa kwaonawile World Trade Center, abantu 6,282 pa bantu 8,266 mu masukulu baacili baletontonkanya sana pali uku kusansa kwa tupondo.”

Tuleikala mu nshita shilya Baibolo itila inshita “sha bwafya bukalamba.” (2 Timote 3:1-5, Baibolo wa Diocese of Mbala) Bushe kuti mwacita shani ilyo kwapona akayofi?c

Umulandu Ifintu Fyabipa Ficitikila

Inshila imo iingakwafwa ukwansha ukukalifiwa kwacilamo “[kucincisha] amatontonkanyo” yobe. (2 Petro 3:1) Ule-esha ukupelulula pa fintu no kwishiba ifyo Lesa asosapo pa fintu. Ku ca kumwenako, napamo ulekabila ukuicinkulako ukuti utuyofi utwingi tucitika pa mulandu wa “nshita ne ca mankumanya.” (Lukala Milandu 9:11) Yesu Kristu alandile icilangililo ilyo alandile pa kuwa kwa lupungu mu Siloamu. Abantu 18 balifwile muli kalya kayofi kacitikile abekashi. Nangu cibe fyo, Yesu alandiilepo fye ukuti abafwile tabalekandwa na Lesa. Ico bafwilile ni co bali pa cifulo cilya ilyo calebongoloka. (Luka 13:1-5) Ukwetetula pali ici cishinka kuti kwakwafwa ukwishiba ifya kutontonkanya pa tuyofi.

Ukutontonkanya bwino na kabili kuti kwakwafwa ‘ukukanabubukila Yehova’ no kumupeela imilandu pa fibi ificitika. (Amapinda 19:3) Ca kutali sana kuli Lesa ukulenga ifwe ukucula pantu Yehova ni “Lesa wa cisansamushi conse.” (2 Abena Korinti 1:3) Ilyo kwapona akayofi, tufwile ukupalamina kuli wene—te kumutaluka mu bukali. Etetula pa mashiwi yasangwa mu Baibolo pali Yakobo 1:13 ayatila: “Ilyo umuntu aeshiwa, etila: ‘Ni Lesa e ulenjesha.’ Pantu Lesa te kuti eshiwe ku bubi, kabili umwine tesha muntu iyo.”d

Akayofi kacitike imyaka iingi iyapitapo mu Middle East kuti kabomfiwa nge cilangililo. Baibolo ishimika pa fyalandile uwapuswike fye eka muli kalya kayofi ati: “Umulilo wa kwa Lesa uponene mu muulu, wocele no kupwisho mukuni na bakalume; kabili ine wine napusuka neka naisa ku kumweba.” (Yobo 1:16) Ala calibipile! Kabili uyu muntu wali mu munsokwe aletontonkanya ukuti ni Lesa e walengele ukuti cibe fi. Lelo te Lesa walengele. Yobo 1:7-12 itila umulilo watuminwe no Mulwani wa kwa Lesa Satana Kaseebanya—tawafumine kuli Lesa iyo!

Ici icacitike cali-ibelele nga nshi pantu Yehova e wapeele Satana ulusa lwaibela ulwa kwesha bumpomfu bwa kwa Yobo. E co witontonkanya ukuti Satana e ulenga no tuyofi tulengwa ne fyabumbwa pamo nga ifikuuku ne lyeshi.e Na lyo line, Baibolo yalilandilapo fye ukuti “icalo conse calaala mu maka ya mubifi.” (1 Yohane 5:19) E ico, Satana kuti abomfya ababomfi bakwe aba buntunse ku kulenga ubonaushi.

Na lyo line tatufwile ukutontonkanya ukuti tatwakwata wa kutwafwa. Tontonkanya pa cacitike na cimbi icalembwa mu Baibolo pali 1 Samwele 22:12-23. Pali ili lembo tubelengapo ulwa kwipayaula kwe bumba lya bashimapepo ne ndupwa shabo. Te kuti tutwishike ukuti Satana alyafwilishe Imfumu yabipa Sauli mu kucite ci. Nangu cibe fyo, Davidi wa busumino, uwaishileba imfumu, alembele mu Amalumbo 52, umo alandile pa citetekelo akwete muli Lesa ica kuti akonaula ababifi abacitileko ubu bubi.—Amalumbo 52:5.

Na lelo line, ufwile ukuba uwashininwa ukuti Lesa takatwalilile ukusuminisha uyu musango wa kwipaya no lukaakala ifiluminishiwa na Kaseebanya. Baibolo yatulaya ukuti Lesa akabomfya Umwana wakwe Yesu pa kuti ‘akabongolole imilimo ya kwa Kaseebanya’! (1 Yohane 3:8) Bushiku bumo, takwakabe ubonaushi bulengwa na Satana. Ukupitila mu kubuuka ku bafwa, Lesa kuti abwesesha abantunse ku ubumi abafwile pa mulandu wa lukaakala nelyo ukusanswa ku tupondo.—Imilimo 24:15.

Ifya Kucita

Ili subilo lyashimpwa pali Baibolo kuti lyakwafwa ukukanaikala no munsokwe. Lelo na kabili kwaliba ifyo wingacita ifingakwafwa. Ku ca kumwenako, mona icishinte ca mu Baibolo icaba pa Amapinda 12:25. Nga waebako bambi ifyo uleyumfwa e lyo wingapeelwa “icebo cisuma” ica kukukoselesha. Ukwebako bambi kuti kwa kwafwilisha ukwishiba ukuti te iwe weka ulepita muli ubu bwafya. E co nga naubipilwa, esha ukwebako abafyashi bobe nelyo bambi aba mu cilonganino ca Bwina Kristu abakosoka.f

Fimbi ifyo pambi wingacita ni fi: Wilatamba sana utuyofi tucitike pa mulabasa wa fikope. Nga walatamba sana kuti ca-afya ukulaba ku cicitike.—Amalumbo 119:37.

Bushe uli Mwina Kristu? Nga ni fyo, ninshi twalilila ukulacita ifyo Abena Kristu bacita. (Abena Filipi 3:16) Fimo ifyo bacita, kusangwa ku kulongana ukusangwa Abena Kristu banabo no kushimikilako bambi. (AbaHebere 10:23-25) Cikakwafwa ukulatontonkanya pa fisuma lyonse. Ukuitalusha kuli bambi kukakonaulapo fye—mu nkuntu na ku mupashi.—Amapinda 18:1.

Ukutwalilila ukubelenga Baibolo cila bushiku kuti kwakwafwa icine cine mu nshita yonse iya-afya. Bana Loraine baali mupepi no kufwa ku bulwele bwipaya ubwa kansa. Mona ifyo Loraine acitile no bu bwafya: “Ndeibukisha ukubelenga ibuuku lya kwa Yobo imiku iingi ilyo pali ubu bwafya. Ibuuku lya Amalumbo na lyo lyalensansamusha nga nshi. Ilyo nalebelenga amashiwi ya cisansamushi aya mu Malembo, naleumfwa kwati Yehova alensunsuntila.” Nkashi yakwe Mishael na o aibukishe ati: “Nga kwaba ubushiku ubo nshibelengele Baibolo calenshikita. Ninshi natampa no kutontonkanya pa fifuupula. Ukubelenga Baibolo kwalenkosha lwa ku mupashi pa kuti ntwalilile cila bushiku.”

Nga wacula—no kucilisha nga wafwilwa umutemwikwa—ukubelenga broshuwa itila Ilyo Untu Watemwa Afwag kuti ca kulenga wasansamuka nga nshi. Belenga no kwetetula pa malembo yonse ayashambwilwe. Etetula na pe subilo lya kubuuka ku bafwa. Loraine alandile ati: “Nale-etetula pa kubuushiwa kwa bamayo, ukwelenganya ati bali abomi na kabili. Nale-elenganya ukuti ndeumfwa uko bamayo baletila: ‘Nabwela. Bushe finshi wacipika akasuba?’ Ukwetetula pali ci kulenenga ukumwentula.”

Ukushintilila pali Yehova mwi pepo kuti kwakupeela inkosho isha kukwafwa ukushipikisha utuyofi twabipisha. Loraine aibukishe ati: “Nali mu muputule umwali bamayo ilyo balefwa. Ilyo line fye nalombele Yehova ukumpeele amaka ya kushipikisha. Bwangu bwangu naumfwile umutende wa kwa Lesa pali ine.” Lungatika pa kupepa kuli Yehova. Leka eshibe ifyo icine cine uleyumfwa. ‘Pongolwela ku cinso cakwe ifya mu mutima obe.’—Amalumbo 62:8.

Mu kuya kwa nshita, cilemoneka kwati amafya pe sonde yakulafulilako fye. (2 Timote 3:13) Na lyo line, Baibolo yalaya ukuti: “Incitatubi shikafitwa. . . . Lelo abalanda bakapyaninine calo, no kuilemeno bwingi bwa mutende.” (Amalumbo 37:9-11, 29) Nga watwalilila ukucetekela ili subilo ukabomba bwino ilyo waponenwa na kayofi.

[Amafutunoti]

[Icikope pe bula 18]

Kuti cawama ukukanatamba sana ifikope fya pa mulabasa ifitambisha utuyofi