Abacaice Bepusha Ukuti . . .

Bushe bucibusa na bana be sukulu banandi bufwile ukupelela pi?

“Abanandi ba ku sukulu balalanda pa fyo baangele pa Cibelushi na pa Mulungu. Ala ndakumbwa.”—Michelle.a

“Limo limo nga namona abana be sukulu banandi ndakumbwa nati, ‘Kwena aba bantu balomfwana sana. Kuti natemwa baba abanandi.’”—Joe.

“Nshakwete ubwafya bwa kupanga ifibusa. Calinyangukile icine cine. Ici cine e candetelele.”—Maria.

INSHITA ikalamba cila bushiku, uba na banobe ba ku sukulu. Amafya ukwata na bo e yo bakwatako, filya fine ubombesha mu fya ku sukulu, na bo bene e fyo bacita. E ico, kuti wamona kwati limbi e bo wingomfwana na bo bwino ukucila abafyashi bobe, atemwa bamunonko nangu fye Abena Kristu banobe. Kanshi ifi e fingalenga ufwaye ukulaangala na bo. Bushe ico kuti cabipa? Bwafya nshi bwingafuma mu kucita ico? Ni pi bucibusa na bo musambilila na bo bufwile ukupelela? Kuti waishiba shani ukuti bwacila mu cipimo?

Ulakabila Ifibusa

Umuntu fye onse alakabila ifibusa—abantu aba kwangala na bo kabili abengamwafwa ilyo ali na mafya. Yesu alikwete abanankwe, kabili aleipakisha ukuba na bo. (Yohane 15:15) E ico, ilyo Yesu ali mupepi no kufwa pa cimuti, Yohane, “umusambi uo atemenwe [sana],” aali mupepi. (Yohane 19:25-27; 21:20) Ifibusa fya musango yu e fifwaikwa—abantu aba kuti nangu ifintu fyabipa shani, tabakutalwike. Ipinda lya mu Baibolo litila: “Icibusa citemwa mu nshita yonse, kabili munyina afyalilwo kumanama.”—Amapinda 17:17.

Nakalimo ulemona kwati walisanga icibusa ca musango yu pa sukulu, umuntu uo umfwana nankwe sana. Walitemwa ifyo atemwa kabili mulalanshanya bwino sana. Kwena nangu tamupepa no yu muntu, we mwine kuti ulemona kwati aba fye bwino te muntu wingatila ‘tawama ukubishanya nankwe.’ (1 Abena Korinti 15:33) Ca cine, abacaice bamo bamo abashasumina ifyo Baibolo yalanda baliyicindika. (Abena Roma 2:14, 15) Nomba bushe nga baba abaicindika ninshi bafwile ukuba ifibusa fyobe?

Abena Kristu Tabaitalusha ku Bantu Bambi

Walishiba ukuti Abena Kristu tabapata abashasumina. Pantu na kuba pa kuti babombe umulimo wabo uwa ‘kulenga aba nko shonse ukuba abasambi,’ bafwile ukulanda na bantu aba mishobo yonse, aba mu mipepele yonse, na bafuma mu ncende shalekanalekana. (Mateo 28:19) Tabaitalusha ku bena mupalamano babo, ku bo babomba na bo, nelyo ku bana be sukulu banabo. Lelo, Abena Kristu balitemwa abantu bambi.

Umutumwa Paulo alitemenwe abantu. Alishibe ifya kulanda na bantu “ba misango yonse,” kumo na bashasumine mu fyo asumine. Lelo kwena, ico Paulo alelandila na bo te kufwaya ukuti aleangala na bo. Umwine atile: “Ifintu fyonse ncitile mbila nsuma, ukuti mbe uwa kukumako kuli bambi.”—1 Abena Korinti 9:22, 23.

Na iwe ulecita ifyo Paulo alecita. Ulesansamukila ababiyo. Sambilila ifyo wingalanshanya na bo bwino. Abantu bamo bamo abo usambilila na bo kuti limbi balafwaya ukusumina mu fyo wasumina ifyaba mu Baibolo. Tala tontonkanya pa cacitike kuli Janet, umukashana umo Umwina Kristu. Ena na bo alesambilila na bo babapeele umulimo wa kulemba ifyebo ifinono pa muntu fye onse uo balesambilila nankwe, lyena umusambi umo na umo ali no kubelenga ifyo balembele pali ena. Ifyebo fimo ifyo Janet bamulembeele fya kuti: “Umoneka uwa nsansa lyonse fye. Kuti natemwa sana nga wanjebako icalenga!”

Nge fyo waumfwa, abana be sukulu bamo bamo kuti bafwaya ukwishiba ifyo wasumina. Kanshi nga ulesansamukila abantu ba musango uyu kuti mwafuma ifisuma. Ukakwata ishuko lya kubalondolwelako ifyo wasuminamo. Uleleka abanobe ba ku sukulu na bo balanda ifili ku mutima, kabili ulekutika sana ilyo balelanda. Nga waishiba ukulanshanya na banobe, na lintu ukengila incito cikalayanguka ukwebako ababomfi banobe ifyo wasumina. Ukusansamukila abantu, nampo nga ni pa sukulu nelyo pa ncito, kukakwafwa ‘ukupulamike isambilisho lya kwa Lesa, Umupusushi wesu, muli fyonse.’—Tito 2:10.

Bucibusa “na Bashasumina”

Lelo kwena paliba ubupusano pa kusansamukila abana be sukulu banobe no kuba cibusa wabo uwa pa mutima. Paulo alembele ukuti: “Mwiba kwi koli limo line na bashasumina.” (2 Abena Korinti 6:14) Pa kuti iwe no muntu umbi mube ifibusa sana, ufwile ukucindamika ifyo acindamika ne fyo ufwaya ukucita fifwile ukupalana ne fyo afwaya ukucita. Kwena ici te kuti cicitike nga ca kuti umunobe tasumina mu fyo wasuminamo ifyaba mu Baibolo. Nga uleumfwana no mwana we sukulu munobe uushasumina mu fyo iwe wasuminamo, na iwe kuti watendeka ukucitako ifyabipa nelyo imibele yobe iisuma kuti yabipa.

Maria asumine ukuti ici ca cine ilyo aponene mu bwafya. Apo ali bwino ku bantu bonse, alekwata abanankwe abengi lelo taishibe apa kupeelela. Atile: “Nalefwaisha ukutemwikwa ku bantu, ku banakashi na ku baume bene. E ico, naishilepulikilwa fye ndi mu bwafya ububi icine cine.”

Na iwe limbi kuti cakwafya ukwishiba umwa kupelela nga ca kutila umuntu uushasumina aba cibusa obe nga filya cali kuli Maria. Lelo nga taulefwaya ukuiletelela, ufwile waishiba umuntu uo wingeshibana fye nankwe e lyo no muntu uwingaba cibusa obe uwa pa mutima. Kuti waishiba shani?

Abengawama Ukuba Ifibusa Fyobe

Nga filya tulandilepo kale, Yesu alipangile ifibusa ilyo aali pano calo. Pa kuti akwate ifibusa, Yesu aliicindike kabili alelanda pa fya kwa Lesa. Abantu abalemumfwila, e baleba abanankwe. (Yohane 15:14) Ku ca kumwenako, ilyo abaume bane baumfwile Yesu alanda, balyumfwile bwino ica kuti “bashiile fyonse no kumukonka.” Aba baume ni Petro, Andrea, Yakobo, na Yohane.—Mateo 4:18-22; Luka 5:1-11.

Ifyo Yesu alelanda ne fyo alecita fyalangilile fye apabuuta tuutu ukuti alicindamike sana ifyo asuminemo kabili lyonse e fyo alekonka. Abashalefwaya ukusumina ifyo Yesu alesambilisha balimushiile, kabili na o alibalekele baya.—Yohane 6:60-66.

Ku ca kumwenako, umulumendo umo alefwaisha ukuba cibusa wa kwa Yesu, ica kuti na Yesu aumfwa bwino. Baibolo itila: “Na Yesu pa kumulolesha alimutemenwe.” Nomba ilyo uyu mulumendo aumfwile ifyo Yesu aleenekela ku fibusa fyakwe, ‘alifuminepo.’ Uyu muntu alemoneka umusuma, na kuba Yesu “alimutemenwe.” Lelo kwali ifintu na fimbi ifyalekabilwa ku balefwaya ukuba ifibusa fyakwe. (Marko 10:17-22; Mateo 19:16-22) Nga iwe ciba shani?

Limbi kuti ulomfwana sana no umwana we sukulu munobe. Nomba yipushe we mwine auti: ‘Bushe uyu muntu kuti atemwa ukucita ifyo Yesu atweba ukulacita? Bushe alafwaya ukusambilila pali Yehova, uo Yesu atwebele ukulapepa?’ (Mateo 4:10) Ilyo watwalilila ukulakonka ifyo Baibolo yalanda, kuti waishiba ifyo abana be sukulu banobe baba nga ulelanda na bo.

Cisuma ukusansamukila abo usambilila na bo, nga filya fine fye Yesu na o alesansamukila abantu fye bonse. Nomba Yesu ena abo alesala ukuba ifibusa fyakwe, bantu abatemenwe Wishi wa ku muulu, Yehova. Na iwe e fyo wingacita. ‘Uleenda bwino’ pa sukulu, kabili uleshimikilako abana be sukulu banobe ifyo wasuminamo. Ne cikalamba ico ufwile ukucita, kusala ifibusa fisuma.—1 Petro 2:12.

[Futunoti]

TONTONKANYA PALI IFI

◼ Bwafya nshi bwaba mu kulaangala na bana be sukulu banobe abashasumina nga wainuka ku sukulu? Bushe cisuma ukwangala na bo?

◼ Pa numa ya kubelenga ici cipande, bushe ulemona kwati bucibusa bobe no muntu musambilila nankwe nabucilamo? Nga e fyo cili, walacita shani?

[Akabokoshi ne Fikope pe bula 17]

HOW CAN I MAKE REAL FRIENDS?

Muli iyi vidio iya Nte sha kwa Yehova, mwaba abaicaice ba ku United States, Italy, France, na ku Spain, abalanda ifya cine ifyo bapitamo. Yaba mu ndimi 36.

[Icikope pe bula 17]

Bamo abo usambilila na bo kuti bafwaya ukwishiba ifyo wasumina