Kale Nali fye Cibebebe Nomba Nalisanga Insansa

ABASHIMIKA ILI LYASHI NI BA VICENTE GONZÁLEZ

Ilyo abena mupalamano baumfwile ukutila naliilashile mfuti imiku ine ukwabula ukufwa, batendeke ukunjita abati Kaimbi. Lelo nshali uwakosa nga kaimbi. Lekeni mwebe ico nalefwaila ukuipaya.

NAFYELWE mu 1951 mu Guayaquil, mu Ecuador. Abafyashi bandi bakuulile ing’anda iyo batukushishemo fwe bana babo 9 mu cifulo cali mupepi na bemba, icaleitwa ati ku Maikuulile. Abapiina “bapokele iyi ncende” ukwabula ukulembesha ku buteko no kukuulapo amayanda ya nsengu ne mitenge ya malata ya ming’ong’o. Apo amayanda bayakuulile mu lulamba lwa bemba na mu nika, yalekuulwa pa caba kwati cintamba. Tatwakwete malaiti. Twaleipikila pa malasha, kabili twaleenda kilomita imo pa kuya mu kutapa amenshi ya kunwa.

Abakalamba bandi batendeke ukubomba ilyo bali abaice pa kuti baleafwilishako mu milile pa ng’anda. Ilyo nali ne myaka 16, natendeke ukubomba incito ya bumesinja pa kampani. Pali iyi nshita ninshi nalileka isukulu. Ine na banandi twatendeke ukunwa no kulacita ifye shiku. Nga naumfwa ububi pa fyo nacita, naleya ku cilapilo. Shimapepo talengafwa ukucita ifyo Lesa afwaya nga naya ku cilapilo. Nga napwisha ukulapila alesosa fye ati: “Mulumendo, wayebelela bwino sana.” Kanshi nalitwalilile ukucita ifi fine. Mu kuya kwa nshita naishilesanga ukutila ukulati fye nacita ifyabipa naya nayebelela kwalemoneka kwati takulengafwa. E ico, nalilekele ukuya ku calici. Pa nshita imo ine, natendeke ukumona umucishacinani wa bantu. Abapiina abengi baalecula pa kusanga umwa kuliila, lelo abakankaala abali fye abanono baleikala bwino sana. Tapali ico nalemona ukuti cisuma pa calo. Nalemona ukuti nkacula ku ntanshi kabili tapali ico ningacita pa calo.

Bushiku bumo naishileishiba ukutila bankashi yandi bane balebelenga amabuuku ayalembelwe ne Nte sha kwa Yehova. Na ine natendeke ukuyabelenga. Ibuuku ilyo natemenwe sana lyaleti, Icine Icitungulula ku Bumi bwa Muyayaya. Lyalingafwile sana ukwishiba ifingi ifyaba mu Baibolo. Mu mutima natile, ‘Ici e cine!’ Lelo nge fyo namwene mu myaka 15 iyakonkelepo, ukucita ifyo Baibolo isambilisha tacayanguka.

Ilyo nafikile imyaka 22, natendeke ukubomba mu banki. Bushiku bumo umubomfi munandi anangile ifya kusenda indalama mu Banki mu bumfisolo no kubwekeshapo inshita imbi. Na ine natendeke ukusenda indalama mu bumfisolo, mpaka fye isho nabuulile shafula sana ica kuti nafilwa ukufisa ico nalecita. Nalifililwe ifya kucita, pantu nalishibe ukutila nshakakumemo ukubwesha ishi ndalama. E ico naliyebelele ku bakalamba ba ncito, e lyo natontonkanya nati kanjipaye fye pa kuti njikande ne mwine pali uyu mulandu nacita.

Pa numa ya kulemba kalata ku banki, nashitile akafuti akanono, no kuya ku lulamba ukushali bantu, e lyo nailasa imfuti imiku ibili ku mutwe ne miku ibili mu cifuba. Nangu ca kutila naliicenene sana, nshafwile. Umuntu umo uwali pa ncinga alinsangile no kumbutushisha ku cipatala. Ilyo napolele, balilendubulwisha ku cilye no kunkaka pa mulandu wa kwiba. Ilyo bamfumishe, nalyumfwile sana insoni kabili nali no bulanda pantu nomba naishibikwe ukutila ndi cipondo. Apo nshafwile ilyo nailashile imfuti imiku ine, abena mupalamano batendeke ukunjita abati Kaimbi.

Ishuko lya Kwaluka Lyamoneka

Pali iyi nshita, Paul Sánchez, Inte ya kwa Yehova, mishonari, alintandalile. Namwene fye uko aleisa alemwentula sana. Paul ali uwasansamuka kabili talemoneka ukuti ali na masakamika, ne ci calengele nsumine ukuti alensambilisha Baibolo. Mu mutima natile, ‘napamo kuti angafwa ukusanga insansa no kwishiba ico nabela pa calo.’

Paul alingafwile ukusambilila ukuti, kwaliba ico Lesa abikila abantu pa calo no kutila abatemwa Lesa no kumumfwila, bushiku bumo bakekala muli paradaise pano isonde. (Amalumbo 37:29) Nasambilile no kutila, te Lesa alenga umuncishanya no bupiina ifyaba pano calo, icalenga kupondokela Lesa. (Amalango 32:4, 5) Icine calingafwile ukwishiba ifyo mfwile ukucita mu bumi. Ukusambilila Baibolo kwalyangwike, nomba icayafishe, kuleka ukucita ifibi.

Nalingile incito e lyo na kabili nalebombela ku ndalama. Nalitendeke ukwiba na kabili. Ilyo caishibikwe ukutila naleiba, nabutukile ku musumba umbi muno mwine mu Ecuador uko naikele mupepi no mwaka umo. Naleesha ukufyuka ukufuma mu calo, lelo nalifililwe, e ico, nalibwelele ku mwesu.

Paul alinsangile no ku kwine, kabili twalitwalilile ukusambilila. Ili lyena nalipangile ukuti nkalakonka ifyo Baibolo ilanda e lyo kabili nalatendeka ukubombela Yehova. E calengele nsokolole kuli Paul ukuti nalibile ndalama. Paul alimfundile ukwabula ukupita na mu mbali. Alandile pa malembo ya mu Baibolo pamo nga Abena Efese 4:28, apatila: “Uwibile eiba kabili, lelo abombeshe.” Nalimwene ukuti mfwile ukuyebelela ukutila naliba indalama ifyo bakancita e ifyo fiine.

Natendeke ukuibombela uku ninshi ncili ndetontonkanya pali uyu mulandu. Nalelenga ifya kulengalenga. Bushiku bumo umwaume umo aishile uko nalebombela no kucita kwati alefwaya fye fimo ifyo nalengele. Kanshi ali ni kapokola kabili alikwete ne cipepala ca kunjikatilapo. Na kabili naile ku cilye kabili ukufuma kulya balinkakile. Paul alishile mu kumpempula kabili namulaile ukuti, “Wimona kwati ulepoosa fye inshita ukungafwa ukwishiba ifyo Baibolo ilanda.” Twalitwalilile ukusambilila ilyo nali mu cifungo.

Nacite co Napangile Ukucita

Ilyo bamfumishe, nalefwaya sana ukubombela Yehova no mutima onse, kabili mu myaka ibili iyakonkelepo nalicitile co. Mu 1988, nalibatishiwe naba Inte ya kwa Yehova. Apo nalefwaisha ukubombesha ifi nalyonawile inshita pa kubala, natendeke umulimo wa nshita yonse uwa kubomba bupainiya. Kabili nalibombeshe ukulashimikila ibumba lya bantalamisoka abacaice.

Ibumba limo lyalitemenwe ukulembaula ku cibumba ca Ng’anda ya Bufumu. Apo aba bacintomfwa nalibeshibe kabili nalishibe na kuntu baleikala, nalibatandalile no kubalondolwela ificitika pa Ng’anda ya Bufumu. Nabebele fye mu busuma ukutila bacindike icifulo cesu. Ukutule lyo tabalembawilepo na kabili.

Mu kupita kwa nshita, ilyo twalewamya Ing’anda ya Bufumu, Fernando, Nte wacaice asangile apalembelwe ati: “Cuula,” (mu ciSpanish ati La Rana). Fernando atile: “Nine nalembele ifi.” Ilyo ali mwi bumba lya bantalamisoka, alilembele ishina lyakwe ku cibumba ca Ng’anda ya Bufumu. Nomba pali iyi nshita, alelifumyapo!

Umuku wa kubalilapo ilyo namwene Fernando, alikolelwe imiti ikola. Banyina balimutwele ku bafwilisha abakunkuma ku miti ikola, lelo taleyaluka. E ico, basukile balamutamba fye, bafumapo no kumusha eka mu ng’anda. Fernando alishitishe fyonse fye mu ng’anda ifingashitwa, kumo ne fibi, amawindo na malata ya pa mutenge, pa kuti fye akwate indalama sha kushitamo imiti ikola. Ilyo namukumenye mu musebo bushiku bumo, namupeele ica kunwa catalala, no kumweba ukutila ndefwaya ukulamusambilisha Baibolo. Alisumine e lyo ne candetele insansa ca kutila alitendeke ukucita ifyo alesambilila mu Baibolo. Alilekele ukwampana ne bumba lya bantalamisoka, aleka ukunwa imiti ikola, atendeka no kulongana. Tapakokwele abatishiwa no kubatishiwa.

Ine na Fernando nga tuleshimikila ku ng’anda ne ng’anda, abantu baletwishiba no kutupundilila abati “Cuula!” nelyo “Kaimbi” e lyo no kutwipusha ifyo twalecita. Balepapa ukumona uwali kale mwi bumba lya bantalamisoka no wali umupuupu balebatandalila nabekata na maBaibolo.

Bushiku bumo naleshimikila umwaume umo ninshi Fernando alelanda no mwina mupalamano wakwe. Umwaume asontele Fernando no kunjeba ati: “Wamumona umwaume ulya palya? Bushiku bumo alinsontele imfuti pa mutwe.” Namwebele nati aleke ukutiina Fernando pantu nomba alileka imisango ya kale kabili alebombesha ukukonka ifyo Baibolo ilanda. Na kuba ilyo Fernando apwishishe ukulanda no mwina mupalamano wakwe, nalimwitile pa kuti amonane no yu mwaume asontele imfuti bushiku bumo. Uyu mwaume atile: “Mulumendo walicita bwino sana ukuleka filya walecita kale.”

Abalanda aya mashiwi kuli ine na Fernando bengi. Abalanda ifi balatupeela ishuko lya kubashimikila kabili abengi balatendeka no kusambilila Baibolo. Ala mwandini, lishuko ilikalamba kuli ine na Fernando ukwishibikwa ukuti tuli Nte sha kwa Yehova.

Ico Nshakalabe

Mu 2001, ilyo nakumenye imyaka 50, nalipapile e lyo pa nshita imo ine nalitemenwe ilyo banjitile kwi Sukulu lya Kukansha Ilya Butumikishi ilyabelele mu Peru. BaNte abaya kuli ili sukulu balasambilishiwa sana mu milungu 8 ifyaba mu Malembo ifibaafwa ukubomba bwino ubutumikishi.

Naleipakisha fyonse ifyo twalesambilila muli ili isukulu, ukufumyako fye icintu cimo. Ne ci, kulanda ku cintubwingi pantu naleumfwa sana umwenso. Abana be sukulu abengi abaice pali ine balelanda bwino sana amalyashi kabili tabakwete umwenso. Lelo ilyo naimine ukuya mu kulanda ilyashi umuku wa kubalilapo, umwenso uwatula fye ku bwaice, walibwelele. Amakufi yandi ne minwe iyabombele ku libe, fyalekanka, ne shiwi lyaletutuma. Lelo Yehova alingafwile ukupitila mu mupashi wakwe uwa mushilo na muli bamunyinane Abena Kristu, ababa no kutemwa. Kafundisha umo alefwaya sana ukungafwa. E ico pa numa ya kwinuka, alingafwile ukupekanya amalyashi nakwete. Ne caweme sana ca kutila alinsambilishe ukucetekela Yehova. Ilyo twalepwisha amasambililo, awe ninshi ndaipakisha no kulanda ku cintubwingi, icishabalile acicitika.

Icikalamba icaeseshe ukushipa kwandi cacitike pa kulongana kukalamba ukwa Nte sha kwa Yehova mu Guayaquil. Nashimike ifyo naishileba Nte ku bantu 25,000. Lelo ilyo nalelanda, ishiwi lyatendeke ukututuma na kabili pa mulandu wa kutontonkanya pe shuko ubukulu ilya kukoselesha abantu abashaifulila. Pa numa, umo uwasangilwe ku kulongana aishile apo nali no kunjeba ati, “Munyina González, ilyo mwacilashimika ifyo mwasambilile icine, bonse mwi bumba bacilukusha ifilamba.” Ne co nalefwaisha ca kutila ilyashi lyandi likakoseleshe bonse abo cafya ukuleka imisango ya kale.

Nomba nine eluda kabili ndi painiya wa nshita yonse. Nalyafwa abantu 16 ukwishiba bwino bwino icine ca mu Baibolo, kabili ili lishuko sana kuli ine. Ndomfwa bwino, pantu abafyashi bandi na bankashi yandi 4 na bo baliipeela kuli Yehova. Bamayo bafwile aba busumino kuli Lesa mu 2001. Ndatasha sana Yehova pa kungafwa ukumwishiba, kabili nalishiba ukutila, icawamisha ico ningacita pa kulanga ukutasha pali ili paalo, kwafwa abantu ukupalama kuli ena.—Yakobo 4:8.

[Icikope pe bula 14]

Fernando, Cuula, uwali kale mwi bumba lya ntalamisoka uo nayafwile

[Icikope pe bula 14]

Paul Sánchez, mishonari uwansambilishe Baibolo

[Icikope pe bula 15]

Ba Vicente González pali lelo