“Mwe Yehova Ngafweni, Ndefwaya Ukulamubombela”

Abashimika ili lyashi ni ba Danielle Hall

Ilyo nali umwaice sana, nalitemenwe ukutandalila bamama, abaleikala mupepi sana na pa mwesu. Cila bushiku mu kasuba bamama baletemwa ukulalako panono. Nga naya mu kubamona mu kasuba, twaleikala pa busanshi bwabo e lyo balembelengela amalyashi ya mu Baibolo. Balitemenwe ukunjeba abati: “Wilalaba ukutila Yehova alikutemwa. Kabili na iwe nga wamutemwa, akalakusakamana lyonse.” Nshabalile ndaba aya mashiwi.

BAMAMA bafwile mu 1977, ninshi ndi ne myaka ine. Bamama na balupwa ba batata bonse, abo twaleikala na bo mwi tauni lya Moe, ku Australia, baali ni Nte sha kwa Yehova. Bamayo na batata tabali baNte, lelo batata balitemenwe sana Inte sha kwa Yehova. Twaishilekuukila kwi tauni ilinono ilitwa ati Tintenbar, ilyaba mupepi no lulamba mu New South Wales. Ilyo twali kulya, ine na ndume yandi, Jamie, twaleya limo limo na batata mu kulongana ne Nte sha kwa Yehova.

Ilyo nali ne myaka 8, abafyashi bandi balilekene. Batata babwelele kwi tauni lya Moe. E lyo ine na Jamie twashele na bamayo. Bamayo tabalefwaya ukusambilila Baibolo kabili tabalefwaya ine na Jamie ukulaya mu kulongana ne Nte sha kwa Yehova. Ici calendetela sana ubulanda. Naletontonkanya pa mashiwi bamama banjebele ayo naleibukisha lyonse. Nalishibe ukutila nalitemwa Yehova! Kabili nalefwaya ukumubombela. E ico napepele kuli Yehova no kumweba ukutila na ine ndi Nte yakwe. Jamie na o e fyo alelanda.

Amesho pa Sukulu

Tapapitile na nshita, bakafundisha pa sukulu baipwishe abana bonse mu kalasi ukulanda uko bapepa, pa kuti balembe mwi buuku balembamo amashina ya bana be sukulu. Ilyo cafikile pali Jamie, aikatishe ishiwi no kulanda ati “Ndi Nte ya kwa Yehova.” Bakafundisha balikutumene no kumweba ukubwekeshapo icasuko cakwe. Na o alibwekeshepo. Bakafundisha batile, “Napapa sana, nomba nalakumona limbi.” Ilyo cafikile pali ine, na ine nalikatishe ishiwi natila: “Ndi Nte ya kwa Yehova.” Ici calikalifye bakafundisha, basuka bayaita na bakalamba be sukulu.

Abakalamba be sukulu batile: “Pa fipepala nkwete ifyo bamwingishishepo isukulu, abafyashi benu tabalandilepo ukuti muli Nte sha kwa Yehova.” Lelo twayaswike mu mucinshi ukutila, “kwena e ko tupepa.” Ukutula apa, bakafundisha wesu pamo na bakalamba be sukulu tabatwipwishepo na kabili.

Ku sukulu naleebako abanandi mu kalasi filya fine ifinono naishibe. Nalesenda Icitabo Candi ca Malyashi ya mu Baibolo, e ico limo limo nalebelengela umukashana umo uwacetekele Lesa.a Lelo pa mulandu wa kuti nalecita ifya Bwina Kristu ifyo nalesambilila, abengi tabantemenwe, kabili ilingi nshalekwata na banandi.

Nalepepa kuli Yehova lyonse ica kuti aishileba cibusa wandi uwa pa mutima. Cila bushiku nga nabwela ku sukulu, naleikala pa busanshi bwandi no kweba Yehova tonse fye utwacicitika ubo bushiku. Ilingi line nalelila. Limo nalepepa kuli Yehova ninshi ne filamba filelukuta, ndemweba nati, “Mwe Yehova ngafweni, ndefwaya ukulamubombela pamo na bantu benu.” Lyonse nga napepa naleumfwa bwino.

Kalata Yankoseshe

Ilyo nali ne myaka 10, Jamie abwelele ku Moe ku kwikala na batata. Nomba e lyo nashele fye ukwabula no wa kunkosha mu kupepa. Lelo bushiku bumo ilyo natandalile abena mupalamano besu, nasangile bamagazini abalembwa ne Nte sha kwa Yehova. Naswatile akeyala ka pa maofesi ya Nte sha kwa Yehova akali pali magazini no kubwelela ku ng’anda ulubilo mu kukalemba pe pepala ninshi ningumfwa bwino. Nalembele kalata no kulanda ifyali ku mutima, naituma na ku maofesi. Muli kalata nabebele nati bangafwe mbe kapepa wa kwa Lesa. Kalata bambweseshe iyakwete amabula yabili yalengele filamba fyalengalenga ku mulandu wa nsansa. Ici calengele namona ukuti cine cine Yehova alintemwa!

Muli kalata, bankoseleshe ukuba ne citetekelo nge cakwete umukashana wacaice uo Baibolo yalandapo. Uyu mukashana wacaice ali mwina Israele, uwaileba umusha wa kwa Naamani, umukalamba wa fita fya bena Suria. Nangu ca kutila ali mu busha kabili aleikala ukutali sana na kumwabo, ali-ipalamike kuli Lesa wakwe, Yehova. Kabili alelanda pa fyo asumine ukwabula umwenso, icalangile ukuti ali ni Nte ya cishinka iya kwa Lesa.—2 Ishamfumu 5:1-4.

Muli kalata yafumine ku maofesi banjebele no kuti: “Apo uli mwaice, pa kuti ulebombela Yehova, ufwile ukumfwila abafyashi bobe e lyo no kubika amano ku sukulu. E lyo ufwile ukulapepa kuli Yehova no kusambilila pali wene pa kuti upalame kuli ena.” Amashiwi ya kulekelesha ayali muli kalata yatile: “Danielle, uleibukisha ukutila te mulandu ne ko tuli, Yehova lyonse alaba mupepi na ifwe. Tatuletwishika ukutila walishibe ci.” (Abena Roma 8:35-39) Iyi kalata nangu ca kutila yalilepauka, apo ya kale, naibika muli Baibolo yandi pa ntanshi fye. Naliibelenga imiku iingi, lelo lyonse nga naibelenga ndalukusha ifilamba.

Tapapitile na nshita, napokelele kalata imbi iyalandile ukuti batata balipekanya ukutila ndepokelela Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni! Nalitemenwe sana! Nomba nalekwata ica kulya icalefuma mu Cebo ca kwa Lesa. Lyonse nga napokelela magazini naleibelenga yonse fye. Ncili nalisunga bamagazini bamo pali aba abashaiwamina abo napokele pa kubala. Pali iyi yine nshita, eluda umo uwa mu cilonganino ca Bena Kristu icali uko naleikalila, atendeke ukuntandalila. Nangu ca kutila aletandala fye pa nshita iinono, alenkoselesha sana.

Ifintu Fyayaluka Nalunduluka no Kulunduluka

Nangu ca kutila natendeke ukukwata ifya kunkosha mu kupepa, nalefuluka ukupepa Yehova ukwabula ukunkaanya. E ico, ilyo nafishishe imyaka 13, naipwishe bamayo nga kuti naya mu kwikala na batata. Bamayo nalibatemenwe sana, nga filya fine fye bantemenwe, lelo nalefwaisha ukubombela Lesa. Ilyo bansuminishe ukuya, nabwelele ku Moe no kutendeka ukusambilila Baibolo mu cilonganino cali mupepi na ku mwesu. Batata balisuminishe Jamie na ine, ukulaya ku kulongana konse. Inte sha kwa Yehova kulya twaleikala baletwafwa sana. Jamie na ine twalikosele bwangu mu kupepa kabili apo nabatishiwilwe na po Jamie abatishiwilwe, papitile fye imyeshi inono. Lesa aliyasuka ipepo napepele ku bwaice. Natendeke ukubombela Yehova pamo na bantu bakwe!

Pali iyi nshita, natendeke ukumfwana sana na bamayo senge baLorraine Taylor na bena mwabo baPhilip Taylor abo twali nabo mu cilonganino ca Moe. Balensunga kwati mwana fye wa kuifyalila. Ilyo bakuukile ku cishi ca Bougainville, ku Papua New Guinea, ku kubombela uko aba kubila imbila ya Bufumu balekabilwa sana, nalitemenwe sana ilyo banjebele ukuti tuye bonse. Nali fye ne myaka 15, lelo batata na bamayo balinsuminishe ukuya.

Ku Bougainville natwalilile ukusambilila lelo naleisambilisha fye. Balentumina ifya kubelenga. E lyo inshita iikalamba nalebomba mulimo wa kushimikila. Ala caleumfwika bwino ukubomba na bamishonari na bapainiya baibela! Abantu kulya bali abaicefya sana, kabili abengi balefwaya sana ukusambilila Baibolo.

Ku kupwa kwa ulya wine mwaka, kwali ifimfulunganya mu buteko, kabili ukwikala mulya kwali no kundetela amafya ayakalamba. Nalyumfwile sana ububi ukufuma pali cilya cishi apali abantu abasuma sana. Ilyo indeke iinono iyo naninine yaimine, namwene batata baPhilip nabeminina pa musebo nabemya ukuboko balemfishapo. Uku ninshi ndelile cipesha mano, napepele kuli Yehova ukuti ku ntanshi akangafwe nkabombeko bumishonari mu calo cimbi.

Amapepo na Yambi Yayasukwa

Ilyo nabwelelemo ku Australia, ninshi napwisha isukulu, natendeke ukusambilila imilimo ya mu ofeshi uku no kubomba iyi yine milimo pa kampani ka bashimafunde. Batata balyupile na kabili kabili batendeke ukusakamana abana abengi abo basangilemo. Jamie aleikala na bamayo. Pa nshita imo naleti naikala kuli bamayo nabwelele kuli batata. Imikalile yali ya mitabotabo. Ico nalekabila fye ukucita, kucefyako ifya kucita pa kuti mbike amano ku kubombela Lesa. E ico mu 1994, natendeke umulimo wa nshita yonse uwa bupainiya mwi tauni lya Moe.

Nali ne nsansa na kabili. Abanandi nakwete mu cilonganino bali abakosa mu kupepa kabili balenkoselesha sana. Na kuba mu 1996, naupilwe kuli umo pali aba. Ishina lyakwe ni Will. BaWill balitalalila, balitekanya, e lyo baliicefya. Ukuupwa kuli baWill na ko lipaalo ukufuma kuli Yehova.

Ilyo twaupene, twali ne nsansa sana. Bushiku bumo, ilyo baWill babwelele pa ng’anda, pa numa ya kubomba na kangalila wa muputule uwaletandalila ifilonganino mu cifulo cesu, banjebele ati, ikala pa nshi nkwipusheko, e lyo banjipusha abati, “Bushe kuti watemwa ukukuuka no kuyaafwilisha icilonganino cimbi?” Mu mutima wandi nalisumina apo pene fye. Lelo naipwishe kutumfya kutumfya nati: “Kwisa? Bushe ni ku calo ca Vanuatu? Nelyo ni ku Fiji?” BaWill batile “mwi tauni lya Morwell.” Natile, “apa mupepi!” Bonse twalisekele kabili ilyo line fye twasuminishenye ukutila kuti cawama twaya kuli ici cilonganino cali mupepi ne cesu no kuyabomba bupainiya.

Mu myaka itatu iyo twali mu Morwell, twali ne nsansa sana kabili twalibombeshe. Lyene kwaishile ubwite na bumbi ubo tushaenekele. Twapokelele ubwite ukufuma ku maofeshi ya Nte sha kwa Yehova ku Australia ubwa kuti tube bapainiya baibela. Bushe namwishiba uko twali no kuyabombela? Ku East Timor, icalo icinono icabela ku kabanga ka fishi ifinono ifyaba mu Indonesia. Nalilukwishe ifilamba. Natashishe Lesa pa kwasuka amapepo yandi yonse pantu alinsuminishe ukuba umubomfi wakwe, e lyo aleka ine na bena mwandi twaya na mu kubombela ku calo cimbi.

Ifyo Twabombele mu Calo Cimbi

Twafikile mu Dili, umusumba ukalamba mu East Timor mu July 2003. Icilonganino ca Dili, icalimo fye muli ici calo, cakwete bapainiya baibela 13 abafumine ku Australila e lyo na baNte ba muli ici calo abanono. Bamunyina na bankashi mu calo ca Timor bali abapiina sana. Abengi tabakwete fipe pantu fyalyonaike e lyo na bantu babo balifwile mu nkondo ya bekala calo iyasendele imyaka 24. Iyi nkondo yapwile mu 1999. Kabili abengi balishipikishe ilyo balupwa lwabo balebacusha pa mulandu wa fintu ifipya ifyo basumine. Lelo, te mulandu no kucula kwabo no bupiina, aba bantu bali abakankaala mu kupepa kabili bali aba nsansa.—Ukusokolola 2:8, 9.

Twasangile ukutila abantu abengi mu calo ca Timor balatiina Lesa kabili balicindika Baibolo. Tapapitile na nshita twaishilekwata amasambililo ayengi ica kuti twalafilwa no kukumanisha ukuyatungulula! Mu kuya kwa nshita, na bo twasambilishe Baibolo bamo bamo balitendeke ukubomba umulimo wa kushimikila pamo na ifwe. Apa ninshi balibatishiwa, ni bamunyinefwe ne nkashi shesu. Ukumona ifyo baleya balekosa mu kupepa, kwalituletele insansa sana.

Lyene, mu 2006, icimfulunganya calitendeke na kabili mu Dili. Ukukansana kwali pa mitundu yalekanalekana kwaishilebuusha inkondo ya maka. Amayanda ayengi baliyonawile nelyo ukuyoca, kabili baNte babutukile mu mayanda ya bapainiya baibela. Pa ng’anda yesu twapasangwile inkambi ya kwikalamo abalebutuka inkondo, kabili pa nshita imo abantu abaishile mu kwikala na ifwe bafikile mupepi na 100! Umwa kusungila bamotoka mwasangwike umwa kwipikila, ukuliila e lyo no kulonganina pantu mwalikulile sana.

Nangu ca kutila lwa mupepi kwali imfuti shalelila na mabomba balepuulisha, ing’anda twaleikalamo yali cubo ca mutende. Bonse twalimwene ukutila Yehova e uletucingilila. Cila bushiku twalebalilapo ukubebeta ilembo lya mu Baibolo capamo. Twalelongana lyonse fye nga filya fine caleba ilyo kushilaba inkondo. Kabili twaletungulula na masambililo ya Baibolo ku balefwaya.

Mu kupita kwa nshita calimoneke fye apabuuta ukutila bamunyina bafyalilwe ku kabanga ka calo bali no kuba no bwafya nga batwalilila ukwikala mu Dili. E ico bakangalila, bapingwile ukutila kupangwe ibumba ilipya mu Baucau, umusumba walenga bubili ku bukalamba, uwabelele ku kabanga ka Dili. Apa pali pa kwenda amaawala yatatu ukufuma mu Dili. E calengele ine na baWill batutume kulya.

Twafikile mu musumba wa Baucau mu July 2006, ninshi papita imyaka itatu ukutula apo twailile ku East Timor. Muli ili bumba lyesu ilipya mwali bapainiya baibela bane e lyo na baNte bambi 6 abena Timor. Bamunyina na bankashi aba kulya balishiile ifyuma fyabo fyonse ku Dili, lelo bali abasansamuka sana. Tulakumbwa ifyo baipeeleshe!

Ine na baWill tucili tubombela mu Baucau. Twalitemwa umulimo tubomba kabili tumona uyu mulimo ukuti lipaalo na limbi ukufuma kuli Yehova. Nga natontonkanya pa fyo bamama banjebele, ndasumina ukutila fya cine. Yehova alinsakamana sana pa myaka yonse iyi. Lyonse ndamutasha pa kumpeela ishuko lya kumubombela pamo na bantu bakwe. Kabili ndafwaisha sana ukwisamona bamama na kabili ilyo bakabuuka. Nga babuuka nkabatasha sana pa kungafwa ukwishiba no kucita ifintu ifyandetela sana insansa mu bumi.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 26]

Ndi na bamama

[Icikope pe bula 28, 29]

Ndi na balume bandi baWill