Abacaice Bepusha Ukuti
Bushe Nkafwaye Ifibusa Ifisuma?
“Nga bankalifya, ndafwaya ukwebako umuntu umo ifyo ndeumfwa. Nga ndi no bulanda, ndafwaya uwa kunsansamusha. Nga ndi ne nsansa, ndafwaya uwa kusansamukila pamo na ine. Ine naishiba ukuti calicindama sana ukukwata ifibusa.”—E fyalandile Brittany.
ABANTU batila abana abanono bafwaya aba kwangala nabo, lelo abapungwe bena bafwaya ukukwata ifibusa. Bupusano nshi bwaba pali ifi fibili?
Uo wangala nankwe muntu fye uo usangwa nankwe.
Cibusa muntu uo usangwa nankwe kabili uwacindika ifyo wacindika.
Na kabili, Baibolo itila, “ukutemwa kwa kwa cibusa wa cishinka takupwa, kabili uyu cibusa ni munyina uufyalwa ilyo kuli ubucushi.” (Amapinda 17:17) Aya mashiwi yafwile yalanda pali bucibusa ubwakosa nga nshi te pali bucibusa ubupelela fye mu kwangala!
Icishinka: Ilyo uleya ulekula, ukalakabila ifibusa
(1) Abakwata imibele isuma.
(2) Abacita ifyo Lesa afwaya.
(3) Abengalenga na iwe ulecita ifisuma.
Icipusho: Kuti waishiba shani nga ca kuti ifi twalandapo e fyo abanobe baba? Natulande pali cimo cimo.
#1
Ifibusa Fisuma Fyakwata Imibele Isuma
Ifyo ulingile ukwishiba. Te muntu uuli onse engaba cibusa obe umusuma. Nangu fye ni Baibolo isosa ukuti “kwaba bacibusa abafwaya ukuyonaula abene.” (Amapinda 18:24) Aya mashiwi napamo kuti yakupapusha. Lelo tontonkanya pali ici: Bushe walikwatapo uo umona ukuti ni ‘cibusa’ obe lelo uwa mushikila? Bushe walikwatapo cibusa uwa kuti ku mbali alalanda ifibi pali iwe nelyo ukukubepesha ubufi? Nga ca kuti ifya musango yu fyakucitikila, kuti cayafya ukucetekela abanobe.a Lyonse uleibukisha ukutila calicindamapo ukukwata abanobe abanono fye abasuma ukucila ukukwata abengi lelo abashaba bwino!
Ifyo wingacita. Sala abanobe abakwata imibele isuma iyo wingafwaya ukupashanya.
“Abantu abengi balanda ukutila Fiona umunandi, aliba bwino. Mfwaya na ine abantu balelanda ifisuma pali ine. Mfwaya ukuba ne mibele akwatako. Ndakumbwa ukuba ifyo aba.”—E fyalandile Yvette uwa myaka 17.
Cita ifi.
1. Belenga Abena Galatia 5:22, 23.
2. Ipushe ukuti, ‘Bushe abanandi balikwata iyi mibele iitwa ati “fisabo fya mupashi”?’
3. Pano lembapo amashina ya banobe sana. Lyena pe shina limo limo, lembapo ifyo cila muntu aba.
Ishina Ifyo aba
․․․․․ ․․․․․
․․․․․ ․․․․․
․․․․․ ․․․․․
Icingawama ukucita: Nga ca kuti wasanga ukuti abanobe bakwata fye imibele yabipa, ninshi kuti cawama watendeka ukufwaya abanobe aba mibele isuma!
#2
Ifibusa Fisuma Filacita Ifyo Lesa Afwaya
Ifyo mulingile ukwishiba. Nga ca kuti wasala abanobe pa nshita ulebakabila sana, e lyo limbi wingalufyanya pa kusala. Baibolo itila: “Uwangala na bawelewele akacula.” (Amapinda 13:20) Ishiwi lya kuti “abawelewele” talilanda pa bantu abashakwata amano. Lelo, abo Baibolo ilandapo ni balya abakaana ukumfwila ukufunda kusuma kabili abafwaya fye ukucita ifyabipa. Aba te bengawama ukuba abanobe!
Ifyo wingacita. Wilapanga icibusa no muntu uuli onse fye, lelo ulesala. (Amalumbo 26:4) Nomba ici tacilolele mu kuti ulingile ukuba na kapatulula. Lelo ukusalulula tulelandapo kuba na mano ya ‘kumona apalekanina umulungami no mubifi, na palekanina uubombela Lesa no ushimubombela.’—Malaki 3:18.
Lesa taba na kapatulula, lelo alasala abo engatemwa ukuba ‘abeni mwi tenti lyakwe.’ (Amalumbo 15:1-5) Na iwe kuti wacita cimo cine. Ulecita ifyo Lesa afwaya, kabili bambi abale-esha ukucita cimo cine bakafwaya ukuti ukabe cibusa wabo. Ku ntanshi aba bene e bakaba ifibusa fyobe ifisuma sana!
“Ndetasha nga nshi abafyashi bandi pantu balingafwile ukusala ifibusa abacita ifyo Lesa afwaya.”—E fyalandile Christopher uwa myaka 13.
Cita ifi.
Asuka aya mepusho:
◼ Nga ndi na banandi, bushe ilingi line ndatiina ukuti limbi balampatikisha ukucita fimo ifyo naishiba ukuti fibi?
□ Ee □ Iyo
◼ Bushe ndomfwa umwenso wa kulanga abafyashi bandi abanandi pa mulandu wa kuti teti babatemwe?
□ Ee □ Iyo
Icingawama ukucita: Nga ca kutila wayasuka ukuti ee ku fipusho fyonse fibili, ninshi ulingile ukufwaya abanobe abacita ifyo Lesa afwaya. Kuti watendekela pa bakalambako pali iwe abo waishiba ukuti Bena Kristu ba mibele isuma.
#3
Ifibusa Fisuma Kuti Fyalenga na iwe Ulecita Ifisuma
Ifyo ulingile ukwishiba. Baibolo itila: “Ukwampana pamo na babi kulonaula imibele isuma.” (1 Abena Korinti 15:33) Lauren, uwa myaka 20 atile: “Abanandi twalesambilila nabo balentemwa fye nga ca kuti ndecita ifyo balenjeba ukucita. Naletalalilwa sana, kanshi nasalilepo ukulabakonkelesha pa kuti bantemwe.” Lauren alimwene ukutila nga ca kuti walakonka fyonse ifyo abanobe balefwaya, kuti balekutungulula fye kwati baleteya icangalo. Abanobe tabalingile ukulakutungulula!
Ifyo wingacita. Ulingile ukuleka ukwangala na banobe abakupatikisha ukulacitako ifyo bacita. Nga wacita ifyo, ukaba ne nsansa kabili ku ntanshi ukasuka ukapange icibusa na bantu abasuma, abakalakukoselesha ukucita ifisuma.—Abena Roma 12:2.
“Clint umunandi sana alitekanya bwino kabili alalangulukilako abantu bambi, e co ndakumbwa imibele yakwe.”—E fyalandile Jason uuli ne myaka 21.
Cita ifi.
Ipushe aya mepusho:
◼ Bushe ndaalula imifwalile yandi, imilandile yandi nelyo ifyo ncita pa kuti fye abanandi bantemwe?
□ Ee □ Iyo
◼ Bushe abanandi balansenda ku fifulo uko nga ndi neka nshingatemwa ukuya?
□ Ee □ Iyo
Ifya kucita: Nga ca kuti wayasuka ukuti ee kuli aya mepusho, landa na bafyashi bobe nangu umukalamba umbi pa kuti bakupandeko amano. Nga ca kuti uli Nte ya kwa Yehova, kuti walanda na eluda no kumweba ukuti ulefwaya akwafweko ukusala ifibusa ifingalenga waba ne mibele isuma.
Ifipande na fimbi ifilanda ukutila “Abacaice Bepusha Ukuti,” filasangwa na pa Intaneti pa www. watchtower. org/ype
[Futunoti]
a Kwena, umuntu fye onse alalufyanya. (Abena Roma 3:23) E co umunobe nga akulufyanya e lyo alomba ubwelelo ukufuma pa nshi ya mutima, uleibukisha ukuti “ukutemwa kufimba pa membu ishingi.”—1 Petro 4:8.
IFYA KUTONTONKANYAPO
◼ Mibele nshi wingafwaya cibusa obe ukukwata kabili mulandu nshi?
◼ Mibele nshi ulingile ukukwata pa kuti ube cibusa musuma?
[Akabokoshi ne Fikope pe bula 27]
IFYO ABANOBE BALANDA
“Ilyo abafyashi bandi bankenye ukula-angala ne bumba limo ilya banandi, nali-ilishenye mu mutima nati aba e bo mfwaya fye ukula-angala nabo. Lelo, ifyo abafyashi bandi banjebele fyali fye bwino, pantu ilyo natontonkenyepo sana, nasangile ukuti kanshi kwali abanandi abali ne mibele isuma abengi abo ningala-angala nabo.”—Cole.
“Ukubombako umulimo wa kushimikila e nshila iisuma sana iya kwishibilamo abantu mu cilonganino. Pa kubomba uyu mulimo ndaba na bantu balekanalekana, abaice na bakalamba bene. Kabili tuba na batemwa Yehova.”—Yvette.
“Nalepepa ukuti nkwate abanandi, lelo nailwike ukutila nshalecita ifyali no kulenga nasanga ifibusa. Ine wine nalitendeke ukulalanda na bantu bambi pa kulongana kwa Bwina Kristu. Tapakokwele naishilekwata abanandi abengi. Te lingi ntalalilwa.”—Sam.
[Akabokoshi pe bula 28]
ESHA UKUCITE IFI
Landa na bafyashi bobe pa lwa fibusa. Bepushe umusango wa fibusa bakwete ilyo bali nga iwe. Bushe balomfwa ububi nga baibukisha ifibusa basalile? Nga balomfwa ububi, mulandu nshi? Balombe ukuti bakwebe ifyo wingacita pa kuti wingataluka amafya bakwete.
Leka abafyashi bobe beshibe ifibusa fyobe. Nga ca kuti taulefwaya abafyashi bobe ukwishiba ifibusa fyobe, ipushe auti, ‘Mulandu nshi nshilefwaila babeshibe?’ Bushe kwaliba ifyo abanobe bacita ifyo wishibe ukuti abafyashi bobe teti batemwe nga bafishiba? Nga ni fyo, ninshi ulingile ukucenjela sana pa kusala ifibusa.
[Akabokoshi pe bula 28]
IFINTU FITATU IFINGAKWAFWA UKUSUNGILILA IFIBUSA
◼ Ulekutikisha. Ulebikako amano ku fifwaya abanobe na ku fibasakamika.—Abena Filipi 2:4.
◼ Ule-elela. Wilaenekela ukuti abanobe tabakulalufyanya. “Ifwe bonse tulaipununa imiku iingi.”—Yakobo 3:2.
◼ Ulebashiilako inshita. Wilafwaya ukuba nabo inshita yonse fye. Ifibusa fya cishinka fikalakwafwa ilyo ulekabila ubwafwilisho.—Lukala Milandu 4:9, 10.
[Icikope pe bula 26, 27]
Nga ca kuti walakonka fyonse ifyo abanobe balefwaya pa kuti fye bakutemwe, kuti balekutungulula fye kwati baleteya icangalo