Ifyalandile Abafyashi

Nga mwalikwata umwana uwa myaka napamo ibili, ukwabula ukutwishika mulaba na mafya. Ku ca kumwenako, mucita shani umwana nga atendeka ukushupa? Kuti mwasambilisha shani umwana wenu pa kuti eshibe icisuma ne cibi no kumulungika bwino? Moneni ifyo abafyashi bamo bacita.

ILYO ABANA BATENDEKA UKUSHUPA

“Ilyo umwana afika imyaka ibili alatendeka ukushupa sana kabili afwaya fye ukumupeela fyonse ifyo alefwaya. E bwafya umwana wesu akwete. Nga tamumupeele ico alefwaya ninshi kutendeka ukupoosaika ifintu. Apo e wali umwana wesu uwa kubalilapo tatwaishibe ifya kucita. Nangu abafyashi bambi batwebe ukuti e fyo abana baba tacaletulenga ukumfwako bwino.”—Ba Susan, aba ku Kenya.

“Ilyo umwana wesu ali ne myaka ibili alelila sana no kufulukuta pa nshi . . . Ala twaleumfwa ububi! Nangu twaesha ukulanda nankwe taleleka ukulila. Kanshi ine na bena mwandi twalemutwala fye ku muputule wakwe no kumweba ukuti nga aleka ukulila e lyo twalalanda nankwe. Cilya aleka ukulila umo pali ifwe aleya mu kulanda nankwe no kumulondolwela umulandu tushacitemenwa ifyo acicita. Ukucita ifi kwalitwafwile. Bushiku bumo twaumfwile uko alepepa no kweba Lesa ukuti amwelele. Mu kupita kwa nshita alilekele ukushupa.”—Ba Yolanda, aba ku Spain.

“Abana baleshaesha ukucita ifintu ifingi no kumona nga ca kuti abafyashi kuti babakaanya. Nga mwasuminisha umwana ukucita cimo ico mwamukeenye kale te kuti eshibe bwino bwino nga cisuma nelyo cibi. Twalekosapo fye ukweba abana ukuti tabafwile ukulalila pa kuti tubapeele ifyo balefwaya. Mu kuya kwa nshita balilekele ukushupa.”—Ba Neil, aba ku Britain.

UKUFUNDA

“Umwana nga talafisha imyaka 5, cilafya ukwishiba nga aleumfwa ifyo mulemufunda. Kanshi mufwile ukulabwekeshapo ukumufunda imiku iingi uku ninshi namukoshako ne shiwi e lyo ne fyo mulecita fifwile ukulanga ukuti tamutemenwe ifyo alecita.”—Ba Serge, aba ku France.

“Nangu ca kutila abana besu 4 twabakushishe fye pamo, cila mwana ali uwaibela. Umo nga aishiba ukuti natukalifya alelila no kulila; e lyo umbi ena alefwaya fye ukutukalifya. Inshita shimo nga twalolesha fye bukali bukali umwana uuleshupa nelyo nga twamukalipila ninshi aleka ukushupa. Lelo inshita shimbi umwana nga ashupa twalemulesha ukucita ifyo atemwa.”—Ba Nathan, aba ku Canada.

“Calicindama ukukana-aluka-aluka ilyo mulefunda umwana. Pa nshita imo ine, umufyashi talingile ukuumina kumo. Umwana nga alomba ubwelelo, tulamwelela. Tatutila mpaka fye tucite ifyo twacimweba.”—Ba Matthieu, France.

“Nshipeela umwana wandi amafunde ayengi, lelo amafunde ayanono ayo mupeela yena afwile ukuyakonka. Umwana wandi uuli ne myaka itatu alishiba ifingafumamo nga taleyakonka, ne ci cilalenga aleka ukushupa. Kwena, nga naunaka kuti cayanguka ukulalolesha fye umwana nga alelufyanya. Lelo apo nshifwaya ukwaluka-aluka, ndamufunda. Cikankaala ukukana-aluka-aluka pa kufunda umwana!”—Ba Natalie, aba ku Canada.

UKUKANA-ALUKA-ALUKA

“Abafyashi nga balealuka-aluka mu fyo balelanda, abana baleshiba.”—Ba Milton, aba ku Bolivia.

“Limo umwana wandi alepusha icintu cimo cine mu nshila ishapusanapusana pa kuti amone nga twala-asuka cimo cine. Nga twalanda ifyapusana, ninshi akwata umwa kubepesha.”—Ba Ángel, aba ku Spain.

“Nga ninsansamuka, nshalebikako amano umwana wandi nga taleumfwa, lelo nga nimfulwa nalemukalipila sana. Nasangile ukuti ukucita ifi, kwalengele umwana ukucilamo bucintomfwa.”—Ba Gyeong-ok, aba ku Korea.

“Abafyashi balingile ukulenga abana ukwishiba ukuti nga balibalesha ukucita fimo, tabafwile ukwenekela ukuti bushiku bumo bakabasuminisha ukuficita.”—Ba Antonio, aba ku Brazil.

“Abafyashi nga balealuka-aluka ilyo balefunda abana, kuti calenga abana ukukanaishiba ifya kunkonka, kabili kuti balemona kwati ifyo babeba ukucita fikonka fye ne fyo abafyashi babo babuukile. Lelo abafyashi nga tabalealuka-aluka abana bakeshiba ukuti ifyo babeba ukuti fibi tafyakatale afiwama. Abafyashi nga balecita ifi, ninshi balitemwa abana babo kabili ninshi balebakusha bwino.”—Ba Gilmar, aba ku Brazil.

“Abana balafwaya ukulomba abafyashi ifintu fimo ilyo beshibe ukuti calabafya ukukaana, ku ca kumwenako, ilyo pali abantu bambi. Umwana wandi nga namukaanya ukucita fimo nshaluka, e lyo ndamweba no kuti nangu apapaate shani nshamusuminishe.”—Ba Chang-seok, aba ku Korea.

“Abafyashi bonse babili balingile ukulanga ukuti balikatana ilyo balefunda abana. Nga pali fimo ifyo ine no mwina mwandi tushilesuminishanya, tulalanshanya ilyo tuli fye babili. Abana nga baishiba ukuti abafyashi babo tabalesuminishanya pali fimo kuti bakwata umwa kubepesha.”—Ba Jesús, aba ku Spain.

“Umwana nga aishiba ukuti abafyashi bakwe balelanda cimo cine no kuti nangu alande shani teti bakonke ifyo alefwaya, kuti akula bwino. Aleshiba ne fingafumamo nga akonka ifyo abafyashi balemweba nelyo nga afilwa ukufikonka.”—Ba Damaris, aba ku Germany.

“Ine no mwina mwandi tatwaluka na lintu twalaya umwana wesu ukuti twalamucitila ifisuma. Ici cilenga ukuti aletucetekela.”—Ba Hendrick, aba ku Germany.

“Nga ca kuti abakalamba ba ncito balealuka-aluka mu fyo balenjeba ukuti e fyo mfwile ukubomba incito, teti ntemwe. Abana nabo tabomfwa bwino abafyashi nga balealuka-aluka. Balayumfwa abacingililwa nga baishiba amafunde ya bafyashi babo kabili nga baishiba no kuti abafyashi babo tabakula-alula amafunde cila bushiku. Kabili bafwile no kwishiba ifingafumamo nga tabaleumfwila amafunde, e lyo no kwishiba ukuti ifya kufumamo fya kuba cintomfwa na fyo tafyakaaluke.”—Ba Glenn, aba ku Canada.

[Amashiwi pe bula 8]

“Lekeni Ee wenu abe Ee, na Iyo wenu, abe Iyo.”—Yakobo 5:12

[Akabokoshi ne Fikope pe bula 9]

ULUPWA LWESU

Ifyo Twacitile Ilyo Abena Mwandi Baimite Ninshi Tatulaipekanya

Abashimike ili lyashi ni ba Tom na ba Yoonhee Han

Ba Tom: Ilyo twaupene, papitile fye imyeshi 6, umwina mwandi Yoonhee aishileba pa bukulu. Apo nalefwaya Yoonhee eshibe ukuti nakulamusansamusha no kumukosha, nshalefwaya cilemoneka kwati ninsakamana. Lelo icishinka ca kuti nalisakamikwe icine cine!

Ba Yoonhee: Calimpeseshe amano kabili nalyumfwile umwenso! Nalililile sana; pantu nshaipekenye kabili nalemona no kuti teti imbe umufyashi.

Ba Tom: Na ine nshaipekenye ukuba umufyashi! Lelo pa numa ya kulanshanya na bafyashi bambi, twasangile ukuti bengi ababa pa bukulu ninshi tabalati baipekanye. Na kabili, ukulanda na bafyashi bambi kwalengele twaumfwako ifyo bambi balandapo pa fyo ukuba umufyashi kwawama. Mu kupita kwa nshita, umwenso nakwete walipwile, natendeke no kufwaisha ukukwata umwana.

Ba Yoonhee: Ilyo Amanda afyelwe, twaishilekwata amafya yambi. Amanda alelila ica kuti nshalelaala pa milungu iingi. Nalefilwa fye no kulya, ne ci calengele ndenaka sana. Pali ilya nshita, nshalefwaya ukulasangwa na bantu. Lelo naishilesanga ukuti, ukwikala fye neka pa ng’anda takwali bwino iyo. E ico natendeke ukulasangwa na banacifyashi bambi. Ici calengele ukuti nsambilileko ifyo bambi abalekwata amafya nalepitamo balecita, kabili naishileishiba ukuti bengi abakwete amafya ayo nakweteko.

Ba Tom: Nalibombeshe sana pa kuti umwina mwandi na ine tutwalilile ukubika amano ku fya kwa Lesa. Ku ca kumwenako, apo tuli Nte sha kwa Yehova, ine na Yoonhee twaleshimikilako bambi Icebo ca kwa Lesa kabili lyonse twaleya mu kulongana kwa Bwina Kristu. Pa ng’anda nga pali umwana, ifya kushita filafula sana, e lyo fimo fintu mushile-enekela no kwenekela. Kanshi twalebomfya bwino indalama pa kuti tatwingile mu nkongole, no kuiletela amafya na yambi.

Ba Yoonhee: Pa kubala, nalemona kwati te kuti ciwame ukulaya mu kushimikila apo abana balapumfyanya. Lelo nasangile ukuti abantu balatemwa sana ukumona abana. Ici calingafwile sana ukutwalilila ukushimikila no kwishiba ukutila te kuti ndeke ukucita ifyacindama pa mulandu fye wa mwana.

Ba Tom: Baibolo itila, abana “bupyani ubufuma kuli Yehova” kabili “cilambu.” (Amalumbo 127:3) Aya mashiwi yalanenga ukwishiba ukuti, kanshi umwana bupe ubusuma sana. Filya fine ciba umuntu nga apyana icuma, kuti asalapo ukucisunga bwino nelyo ukuconaula. E fyo caba na ku muntu nga akwata umwana. Ninsambilila ukuti ificitika ilyo umwana aleya alekula filapusana ukulingana na po afika. Kanshi mfwile ukulaba no mwana wandi lyonse pa kuti ndeishiba fyonse ifilecitika mu bumi bwakwe.

Ba Yoonhee: Inshita shimo, kulacitika fimo ifyo tushile-enekela. Lelo umuntu nga akwata umwana ilyo ashi-ipekenye tafwile ukumfwa ububi. Amanda ali ne myaka 6 nomba, kabili nshishibe ifyo ubumi bwandi bwali no kuba mbula kukwata uyu mwana.

[Icikope]

Ba Tom na ba Yoonhee no mwana wabo, Amanda