Isambililo 8

Ubucindami bwa Kupekanya

1-5. Ni kuli bani uko ukupekanya kwaba ukwacindama, kabili mulandu nshi?

¹ Paulo, umutumwa ku nko, akonkomeshe umutumikishi munankwe Tito ‘ukwibukisha [Abena Kristu] . . . ukuba abaiteyanya ku mulimo onse usuma.’ (Tito 3:1) Ico capilibwile ukuti bafwile ukuba abaipekanya mu muntontonkanya na mu mibele ku mibombele imo iya nshita ya ku ntanshi.

² Ukupekanya kwaliba ukwacindama icine cine mu kutukuta ukuli konse ukwa teokrasi. Kwena, umuku wa kubalilapo wayakanamo mu mibombele imo, cifwayo kupekanya kwalundwapo pantu iyo mibombele ili ipya kuli iwe. Lelo lintu ubutala bobe ubwa kwishiba bulelundwako, ulasange fyo kuti wafumya pa fintu wasambilila mu nshita shapita, pamo pene na pa kubelesha kuntu wanonka. Nangu ni fyo, te mulandu no kufula kwa miku iyo wabomba pa lubali lumo ulwa mulimo, ukupekanya lyonse kwaliba ukwacindama.

³ Ukupekanya kulafwaikwa, te kuli beka fye abo bapokelele ulubali lwa kupeele lyashi, lelo na kuli onse uufwayo kuba umutumikishi wafikapo bwino uwa mbila nsuma. Pa numa wayakana mu mulimo wa ku ŋanda ne ŋanda pa myeshi yafulilako nelyo imyaka, ulasange fyo taukabila inshita yakulilako iya kupekanya cila nshita pa ntanshi ya kuya mu mulimo wa mwi bala. Nangu ni fyo, nga ulepekanya lyonse kuti ulebo wafumamo cimo. E fyo caba na ku kutungulule sambililo lya Baibolo. Isambililo lya Baibolo watendekeleko kutungulula lyafwaile ukupekanya kwakulisha. Lelo ukwabulo kusakamana bwingi bwaba shani ubwa miku wabelenga ifyo fyebo, ukatungulule sambililo mu kuwaminako nga walipitulukamo na kabili mu kuba no musambi obe uo ulepekanishisha mu muntontonkanya. Cimo cine na lintu ulelanda pa cisebele. Ukubelesha kunonkwa pa myake ingi kulafwilisha apakalamba. Lelo uko waishibishiwa mu kubangilila ukuti uli no kupeele lyashi, te kwesho kulipeela ukwabulo kupekanya.

⁴ Ukulosha kwi Isukulu lya Butumikishi bwa Teokrasi, ukupekanya kwalicindama apakalamba kuli ifwe bonse. Umusambi umo umo alikwata kope wa programu we sukulu kabili kuti amona ukufuma pali yene ifipandwa fya Baibolo nelyo ifyebo fimbi fili no kupeelwa pa bushiku ubuli bonse. Ilintu wapekanya mu kucilapo, e lintu ucishapo ukumwenamo mu sukulu. Ukufilwa ukwishibo bucindami bwa kupekanya kwa mu kubangilila kuti kwakupusula ubunonshi bukalamba.

⁵ Cilasende nshita pa kupekanya, lelo ifya kufumamo fyalibe fyawaminwo kubombesha. Ukupekanya takulenga fye ukwakanamo kwabamo kwaafwa mu kupitulukamo kwa pa kanwa ukucitikako, lelo kulakwafwilisha ukukwata umuntontonkanya wa kwa Yehova no kuwamyako ukumfwikisha kobe ukwa “lulimi lwine lwine” ulwa cine. (Sefa. 3:9) Pa kulenga ukupekanya kwa mu kubangilila ukwe sukulu ukube cibelesho, limbi kuti watantikila uko kubelenga no kusambilila ukucitwa mu kuba ne filundwa fya lupwa lobe nelyo mwi bumba lya fibusa. Kwena, uuli onse uwalembwa mu sukulu alikwata amashuko ya kupeela malyashi, kabili imitubululo imo pa fya kupekanya yene kuti yaba ya kwafwilisha.

6. Ni shani fintu tulingile ukupekanishisho lubali lwapeelwa ulwa kubelenga mwi sukulu lya butumikishi?

⁶ Imbali sha kubelenga. Ukufuma ku nshita ne nshita imbali sha kubelenga limbi kuti shatantikwa pamo ngo lubali lwa programu we Isukulu lya Butumikishi bwa Teokrasi. Pa kupekanishisho lubali lwa musango yo, belenge fyebo mu kusakamanisha. Beleshanya no kushimbulwa kwa mashina na mashiwi yayafya. Belesha ukubelenga mu kupongomoka pa kufika pa mipeelele ya fyebo iya mu kulanshanya, iyalongoloka ukwabulo kushintauka nelyo impuso. Kabili bebeta mu kusakamanisha ukushininkisha ukuti ifyebo kuti fyapeelwa mu nshita ipeelwe.

7-11. Mu kulundulule lyashi ukufuma ku cipande casabankanishiwa, kulangulukapo nshi kwingafwilisha mu kusoobola ifyebo fimo ifya kubomfya?

⁷ Ukulundulule lyashi ukufuma mu cipande calembwa. Icintu ca kubalilapo kucita no yu musango wa lyashi cili kubelenge fyebo fipeelwe mu kusakamanisha. Shila mu fishinka fikalamba nelyo ukulemba autulaini mwipi uwa fishinka fikalamba pe pepala. Kwate mimwene yalengama iya mfundo shikalamba shilelundululwa. Nomba, fyebo nshi ulesoobolamo, apo nakalimo muli ifyafulo kucila pa fintu wingabomfya mu nshita ipeelwe? Ifintu fimo mu kubamo bunonshi kuti fyapima ifyebo fya kusala: (1) Ibumba lyobe ne mitantikile—nge mitantikile kuti yayafwilisho kulangilile fyo ifyebo fingabomfiwa mu nshila ibomba, na (2) umutwe obe wa lyashi no kubomfiwa kwa kulungatika ukwa fyebo ukuli no kucitwa.

⁸ Ukulanguluke bumba lyobe, ukafwayo kusoobole fyebo kufuma mu cipande casabankanishiwa ifyo bakasango kube fya kulengo buseko kabili ifya kunonsha. Nga ca kuti amaparagrafu yamo aya fyebo fyasabankanishiwa yamoneko kuba ayakosa kwi bumba limo, lyene tontomesha pa maparagrafu yambi. Na kabili, amalembo yasoobolwa yanono yakalengo mulandu wa fintu ulesosa ukuba uwaumfwika. Nga walanguluke bumba lyobe, tawakeshe ukulanda pa fyebo ifingi, pantu, nga wapitamo lubilo, ubucindami bwa fiko ubwingi kuti bwaluba. E co calicilapo kuwama ukulanda pa fishinka finono bwino.

⁹ Ku malyashi ya basambi ayengi, caliba ca kunonsha ukukwate mitantikile yalungatikwa iya mipeelele yobe. Limbi kuti wapeele fyebo kwati ulelanda kuli umo mu mulimo wa ku ŋanda ne ŋanda; nelyo limbi kuti caba kwasuke cipusho pa cipempu ca kubwelelamo; nelyo napamo ukucito bunte bwa mu lyashi. Pambi kuti walipeela kwati nalimo ulelondolola umulandu kuli umo uwa bana bobe. Kwabako imitantikile imbi yafula iingabomfiwa. Icintu cacindama lintu imitantikile ilebomfiwa ca kuti ibe nge ya cine cine mu cituntulu. E co tontonkanya pa mulandu wa mitantikile mu kusakamanisha. Lanshanya yene na bakasabankanya bambi, pantu limbi kuti bakwatako imitubululo imo iisuma.

¹⁰ Mutwe nshi wa lyashi untu usoobwele kabili walalangisha shani ukubomba kwa fyebo fyobe? Soobole fyebo ifyalinganako ukufuma muli ico cipande casabankanishiwa. Fumyako ifishinka ifishilesangwilako sana ku mutwe obe no buyo bwa lyashi lyobe. Mu cishinka, imfundo ishilingile ukulangulukwa shili mu cipande, e co cisuma ukutontomesha pali ico ukucilo kuletamo ifyebo ifingi ifishili mu cipande. Ici tacilepilibula, kwena, ukuti icilangililo calinga te kuti cisanshiwemo, nelyo icishinka cimbi icingafwilishe bumba lyobe ukutesekesho kucindama kwa fyebo fipeelwe. Uko cingacitika, shininkisha ukulangilila ukubomba kwa fyebo kwi bumba lyobe mu kuti bonse banonkelemo apakalamba.

¹¹ Pa numa ya kusoobola umutwe obe wa lyashi ne mitantikile, limbi kuti wasange fyo amaparagrafu yamo aya fyebo fyasabankanishiwa tayalingishe mu lyashi lyobe. Taulefwaikwa kubomfye mfundo shili muli paragrafu uuli onse. Lelo cite ci: Esha ukusoobola umutwe wa lyashi ne mitantikile ifyo fikakusuminisha ukubomfya ulubali lwakulako lwa fyebo nga fintu cilemoneka icalinga.

12. Ni shani fintu twingabomba mu kulundulula amalembo yatantikwe ukuba ilyashi?

¹² Ukulundulwila umutande wa malembo mu lyashi. Pa kashita kamo limbi kuti wapeelwo mutande wa malembo yamo, napamo mu katabo ka Ifyebo fya Baibolo fya Kulanshanyapo nelyo mu citabo ca Ukupelulula Ukufuma Mu Malembo nga e ko fyaba mu lulimi lwenu. Ubuyo bobe lyene bwa kulundulula aya malembo atemwa mu lyashi lya lyonse nelyo mu mipeelele pamo nga iya mu butumikishi bwa mwi bala. Nga ca kuti muli amalembo ayengi mu mutande ukucila pa yo wingabomfya mu nshita ipeelwe, soobolamo ayo wingafwayo kubomfya. Cisumo kukanaesho kubomfya ayafulo kucila pa yo wingakumanisha mu kufumamo cimo mu nshita ilipo. Lyene bebeta ilembo limo limo ilyo uli no kubomfya. Sanga umulandu ulelibomfesha. Pekanya ilyashi mu nshila ya kuti imitendekele yobe iye lembo limo limo yatonta ukusakamana pa mulandu ulelibomfesha. Na kabili inshila ubelengelamo ilembo ilingile ukukomaila pa lubali lwa mpikwe ulwa liko. Mu kupelako, ukulangisha ukubomba kwa liko kukalenge mfundo ikalamba ukumfwika.

13-15. Ni ntampulo nshi isho limbi shingabuulwa mu kumwenamo mu kulundulule lyashi pa mutwe umo wa lyashi upeelwe lintu takuli fyebo fyasabankanishiwa filangililwe nge cishinte ca lyashi?

¹³ Lintu umutwe wa lyashi weka e upeelwe. Kukabako tushita, nampo nga ni pe Isukulu lya Butumikishi bwa Teokrasi, Ukulongana kwa Mulimo nelyo amaprogramu yambi, lintu wingepushiwa ukupeele lyashi mu kuba fye no mutwe wa lyashi ukupeelwa kuli iwe. Takuli fyebo fipeelwe kuli iwe ifya kubomfya nge citendekelo ca liko. Mu milandu ya musango yo ino e nshila yatashiwa: Sapika mu muntontonkanya obe no kulembe fishinka ifyo ulecetekela fingawaminwo kulundululwa. Ulo lutampulo lwa ntanshi lwalicindama. Ici e cingapima nga ilyashi lyobe likabe lipya mu kulundululwa kwa liko, nelyo ukupituluka fye mu matontonkanyo ya bantu bambi. Limbi kuti cacingilila no kusapika kwabulwamo buyo no kubelenga, pantu cikaba nacipifya icipimo ca kusapika kobe. Ukucila na pali ico, kuti mu kupalisha cafumamo ilyashi lyalumbululwa mu musango obe wa milandile ukucilo kuba umusango uweni ku mibele ya buntu bobe. Na kabili limbi kuti cabe ca kwafwilisha ukulanda pa lwa mutwe obe uwa lyashi na bantu bakosoka. Limbi kuti bakwate mfundo shisuma pa fyo umutwe wa lyashi pambi wingalundululwa.

¹⁴ Mu kukonkapo ulaba uwaiteyanya ukulunda ku fyebo fyobe pa kusapika muli Baibolo na mu fitabo fimbi mu kuba no kwaafwa kwa konkordansi ne fisontelelo fya Sosaite. Kuti wasange fingi ukufuma mu citabo icili conse ico ulebomfya mu kusapika pa kubebeta intanshi umutande wa filimo. Lyene bebeta icisontelelo ukumona ukuli ifyebo ifingakwafwilisha apakalamba. Ukuba uusalulula kuti kwapusushe nshita yobe iikalamba. Mu kubelenga kobe mwalibamo busanso bwa kupumbulwa ku fishinka fya buseko fimbi ifyo wingakumanya ifyo, nangu cibe fyo, fishampene ku mutwe obe uwa kulungatika uwa lyashi. Sengauka ici pa kubelenga mu fyebo mu kwangufyanya, ukuconga fye mu fiputulwa wingabomfya. Ilingi ifyo wingacita kumona fye sentensi ilimo icishinka ca mpikwe muli paragrafu imo imo kabili lyene ukubelenga fye ayo maparagrafu yalemoneka ayalinga ukubomfya.

¹⁵ Mu kuba ne mfundo shobe pamo ne sho shisalilwe ukufuma mu fitabo fimbi, nomba uli uwaiteyanyo kusoobolamo ifishinka fipulilemo ifingalundululwa mu nshita ipeelwe. Mu kusala ukufuma muli ubu butala bwa fyebo, ipushe ifipusho pamo nga ifi: Bushe fintu fibomba? Bushe fili ifya buseko? Bushe fikebekesha umutwe wandi uwa lyashi?

16-17. Mitubululo nshi ipeelwe pa kulemba ifyebo?

¹⁶ Ukulemba ifyebo. Mu kupekanishisha no kusapikila ulubali lwa kulanda lupeelwe ululi lonse kwalibako ukukabila kwa kukwate nshila ya kutwalilila ukusungilila imfundo shafula ishimako. Abasambi bamo balicisango kube ca kwaafwa ukubomfya utumakardi tunono nelyo utupepala, ukulemba pali kamo kamo imfundo ikalamba imo ili no kubomfiwa mu lyashi.

¹⁷ Ukulemba limbi kuti kwaba ukwipi nga nshi, ilingi ukwakumanina fye ukukwibukishe mfundo. Ubusuma bwa ici bwa kuti ifyebo ifipi filalinga ku mipeelele yabulo kulolesha pali autulaini, ukucilo kulakakatila fye kwi longo lya mashiwi na masentensi ayabomfeshe umuntu umbi. Lembe ntulo ya mfundo shobe mu kuti ube na maka ya kusanga ibuula na paragrafu na kabili, nga cingakabilwa. Ilembo lya mpikwe limo limo ilili no kushintililwapo pamo ngo bulashi lilingile ukulembwa nalyo line. Ubusuma na bumbi mu kubomfya utumakardi nelyo utupepala bwa kuti imfundo shipya kuti shalundwako na shimbi ukufumishiwako mu kati ka kupekanye lyashi, ukwabulo kukabila kwa kulembulula ukwingi.

18. Mulandu nshi tulingile ukufwayo kuba abantu abaipekanya?

¹⁸ Abantu abaipekanya. Nga ca kuti kwabako ukukongamina ku kulekelesha ukupekanya ukulosha ku kupeelwo lubali ukuli konse ukwa teokrasi, kuti caba bwino ukubelebesha pa kukatama kwa kuipekanya kwa abo bali no kukwato kusuminisha kwa kwa Yehova. Ibukisha, ku ca kumwenako, ukuti Yohane Kabatisha atuminwe “ku kupekanishisha [Yehova, NW] abantu abateyanishiwa.” (Luka 1:17) Abo bena Israele “abateyanishiwa” baali bantu abaisuminishe abene beka ukumumungwa mu kumwenamo ku mibombele ya kwa Yehova na bene pa kuti bengaba mu cifulo ca kubomba umulimo abakwatile mu muntontonkanya. E fyo cili na kuli ifwe bene: Pa kushukila Isukulu lya Butumikishi bwa Teokrasi no kupekanya ulubali lumo lumo bwino, tuisuminisha ukumumungwa no yu programu wa masomo untu Yehova apayanya. Muli iyi nshila ne fwe bene tulaipangasha ku mulimo wa kufumamo cimo nga batumikishi ba kwa Lesa.