Abatakatifu

Ubulondoloshi: Ukulingana ne sambilisho lya ciRoma Katolika, abatakatifu ni abo abafwile kabili nomba bali na Kristu mu mulu kabili abapeelwa icishibishi kwi Calici kuli bumushilo bwamoneka no bulumba. Ukulumbulula kwa Tridentine (icilye ce Calici lya ciKatolika) ukwa citetekelo kulondololo kuti abatakatifu bali no kupaapaatwa nga ba kutulombelako kuli Lesa no kuti fyonse fibili babenye ba batakatifu ne fipasho fya batakatifu fili no kushinshimunwa. Amacalici yambi, na yo, yapapata ukwaafwa kwa batakatifu. Amabutotelo yambi, na yo yepusha ukwaafwa kwa batakatifu. Amabutotelo yamo yasambilisho kuti ifilundwa fyabo fyonse fyaliba batakatifu kabili fyalilubukako kwi sambi. Baibolo yacito kuloshako ukwingi ku batakatifu, nelyo aba mushilo. Iloshako ku bakonshi basubwa ku mupashi aba kwa Kristu 144,000 ukube fyo.

Bushe Baibolo isambilisho kuti umuntu alingile afika ku bukata bwa ku mulu pa ntanshi ya kwishibikwa ngo mutakatifu?

Baibolo mu cine cine iloshako ku ba mushilo, nelyo abatakatifu, ababa mu mulu, Yehova alandwako ngo “wa Mushilo [ciGreek, haʹgi·on].” (1 Pet. 1:15, 16; mona Ubwina Lebi 11:45.) Yesu Kristu alondololwa ngo “wa Mushilo [haʹgi·os] wa kwa Lesa” ilintu ali pe sonde kabili ngo wa “mushilo [haʹgi·os]” mu mulu. (Marko 1:24; Ukus. 3:7, JB) Bamalaika na bo bali ba “mushilo.” (Imil. 10:22, JB) Ishiwi lya citendekelo limo line mu ciGreek ca kutendekelako lyabomfiwa ku mpendwa ikalamba iya bantu pe sonde.

Imil. 9:32, 36-41, JB: “Petro apempwile icifulo ne cifulo kabili afikile ku batakatifu [haʹgi·ous] abaleikala mu Luda. Pa Jafa palipo umusambi umwanakashi uwitwa Tabita [uwafwile] . . . [Petro] apilibukile ku mufwe umwanakashi no kutila, ‘Tabita, ima’. Ashibwile amenso yakwe, amwene Petro no kwikala. Petro amwafwile ukwiminina ku makasa yakwe, lyene aitile abatakatifu na bamukamfwilwa no kulanga kuli bene ukuti ali uwa mweo.” (Mu kumfwika, aba batakatifu bali tabalaba mu mulu, nelyo ukuti muntu fye uwalumbuka nga Petro e walemonwa ngo mutakatifu.)

2 Kor. 1:1; 13:12, JB: “Paulo, uwasontwa kuli Lesa ukubo mutumwa wa kwa Kristu, na Timote, uwa bamunyina, kwi Calici lya kwa Lesa mu Korinti na kuli bonse abatakatifu [ha·giʹois] bonse aba mu Akaya.” “Poshanyeni no kufyompana kwa mushilo. Abatakatifu bonse bamucelela.” (Abena Kristu ba mu kubangilila bonse aba balisangulwilwe ku mulopa wa kwa Kristu no kubikwa pa mbali ku mulimo wa kwa Lesa nge mpyani mbiye sha kulolela mu kuba na Kristu baloshiweko nga batakatifu nelyo aba mushilo. Ukwishibikwa kwabo nga abatakatifu takwapembelele ukufikila pa numa lintu bafwile.)

Bushe ca mu Malembo ukupepa ku “batakatifu” kuli bene ukubomba nga bakutulombela kuli Lesa?

Yesu Kristu atile: “Mufwile ukupepe fi: ‘Shifwe wesu uwa mu mulu, . . . ’” E co amapepo yali no kulungikwa kuli Tata. Yesu na kabili atile: “Ni ne Nshila, Icine no Mweo. Takuli uwingesa kuli Tata kano ukupitila muli ine. Nga mwaipushe cintu mwi shina lyandi, Nkacicita.” (Mat. 6:9; Yoh. 14:6, 14, JB) Muli ifyo Yesu afumishepo imfundo ya kuti uuli onse umbi kuti aisusha ulubali lwa wa kupapatilamo. Umutumwa Paulo alundilepo ukulosha kuli Kristu ukuti: “Tatufwilile fye—abuushiwe ku bafwa, kabili kulya ku kuboko kwa kulyo kwa kwa Lesa eminina no kutupapatila.” “Aba uwa mweo pe ku kupapatila bonse abaisa kuli Lesa ukupitila muli wene.” (Rom. 8:34; Heb. 7:25, JB) Nga icine cine tufwaya amapepo yesu ukuumfwika kuli Lesa, bushe tacingaba ca mano ukutununuka Lesa mu nshila iyo Icebo cakwe citungulula? (Mona na kabili amabula 229-236, pe samba lya mutwe wa “Maria.”)

Efes. 6:18, 19, JB: “Mwinaka ukwikala abalola ku kupepela bonse abatakatifu; kabili pepeleni na ine ukupeelwe shuko ku kwasamuna akanwa kandi no kulando kubulwo mwenso no kupeele ca nkama ce landwe.” (Utulembo tunono natulundwako.) (Pano ukukoselesha nakupeelwa ukupepela abatakatifu lelo te kuli bene nelyo ukupitila muli bene. New Catholic Encyclopedia, 1967, Vol. XI, ibu. 670, yasumino kuti: “Ilingi line mu Cipingo Cipya, ipepo lyonse, ilya mu bumfisolo pamo pene ne lya pa lwalala, lilola kuli Lesa Tata ukupitila muli Kristu.”)

Rom. 15:30, JB: “Ndemupapata, bamunyina, muli Shikulwifwe Yesu Kristu no kutemwa kwa Mupashi, ukungafwa ukupula mu masanso yandi mu kumpepelako kuli Lesa.” (Umutumwa Paulo, umwine umutakatifu, aipwishe abena Kristu babiye abali na bo bene abatakatifu ukumupepelako. Lelo mono kuti Paulo talungike amapepo yakwe kuli abo abatakatifu babiye, nelyo amapepo yabo mu kumwimininako tayapyene pali bucibusa bwa pa lwakwe ubo Paulo umwine eka aipakishe mu kuba na Wishi mu nshila ye pepo. Linganyako Abena Efese 3:11, 12, 14.)

Ni shani fintu icibelesho ca kushinshimuna babenye ne fipasho fya “batakatifu” fifwile ukumonwa?

New Catholic Encyclopedia yasumino kuti: “Caliba muli ifyo ica fye ukufwaya ukulungamikwa kwa kupupa babenye mu Cipingo ca Kale; nelyo ukusakamana kukalamba takwapeelwa kuli babenye mu Cipingo Cipya. . . . [“wishi” we Calici] Origen amoneka ifyo alemona icibelesho nge cishibilo ca cisenshi ica kucindika icintu.”—(1967), Vol. XII, amabu. 234, 235.

Caliwaminwa ukumonwa ukuti Lesa ashikile Mose, kabili takuli muntunse uwabalile asanga uko inshishi yakwe yali. (Amala. 34:5, 6) Lelo Yuda 9 atwebo kuti Mikaele malaika mukalamba alekansana na Ciwa pa lwa mubili wa kwa Mose. Mulandu nshi? Imifwaile ya kwa Lesa ukuufumyapo mu mibele ya musango uyo ukuti abantunse te kuti beshibe ukwa kuusanga cali mu kulengama icalondololwa. Bushe Icibambe calefwaya ukulangilila abantunse kuli uyo mubili mu kutila ubikwe pa kuulangisha nakalimo ukube cintu ca kushinshimuna?

Ukulosha ku kushinshimune fipasho fya “butakatifu,” mono mutwe ukalamba “Ifipasho.”

Mulandu nshi “abatakatifu” ba ciKatolika balengwa no lubuuto lwashinguluka?

New Catholic Encyclopedia asumino kuti: “Ukulondolola kwa munsaunte kwafula, kwabomfiwa ku batakatifu bonse, ni nimbus (ikumbi), kumoneka kwalondololwa ukwa lubuuto lwashinguluko mutwe wa mutakatifu. Intendekelo sha luko sha pa ntanshi ya bwina Kristu, kabili ifya kumwenako fyasangwa mu kulenga kwa ciHela ukwa kupuutamo kwa cisenshi; halo yalebomfiwa, nga fintu kwashininwa mu fya kulengalenga ne ndalama, ku milungu ya nshimi ne milungu pamo nga Neptune, Jupiter, Bacchus, no kucilisha Apollo (lesa wa kasuba).”—(1967), Vol. XII, ibu. 963.

The New Encyclopædia Britannica atila: “Mu fya kulenga fya ciHela no kwa ciRoma lesa kasuba Helios na bakateka ba ciRoma ilingi bamoneka mu kuba ne citebo ca myengelele. Pa mulandu wa mitendekele ya busenshi iya uko, umusango walisengawikwe mu kulenga kwa bwina Kristu bwa mu Kubangilila, lelo ikumbi fye lyalipokelelwe kuli bakateka ba bwina Kristu ku kulondolola kwa bulashi bwabo. Ukutula pa kati ka mwanda wa myaka uwalenga 4, Kristu na o alangilwe mu kuba no yu musango wa bukateka . . . tacali ifyo ukufikila mu mwanda wa myaka uwalenga 6 e lintu ulubuuto lwashinguluka lwabele icishilano ca kwa Nacisungu Maria na batakatifu bambi.”—(1976), Micropædia, Vol. IV, ibu. 864.

Bushe calibe calinga ukutumbinkanya ubuKristu ne fipasho fya busenshi?

“Ulubuuto ne mfifi tafyaampana. Kristu taikatana na Beliari [Beliali; Satana], nangu uwasumina ukwampana no ushasumina. Itempele lya kwa Lesa talyasuminishanya no tulubi, e co ifwe tuli—itempele lya kwa Lesa wa mweo. . . . E co fumeniko kuli bene kabili talukeniko, e fyasosa Shikulu. Mwiikate icili conse icishasanguluka, na ine nkamusekelela no kuba shinwe, na imwe mukaba abana bandi abaume na bana bandi abanakashi, e fyasosa Shikulu Wa maka yonse.”—2 Kor. 6:14-18, JB.

Bushe ifilundwa fyonse ifya mabumba ya butotelo fingaba batakatifu kabili muli ifyo ukulubukako kwi sambi?

Mu cishinka cali ca cine ukuti bonse abapangile icilonganino ca bwina Kristu ica mwanda wa myaka uwa kubalilapo bali batakatifu. (1 Kor. 14:33, 34; 2 Kor. 1:1; 13:13, RS, KJ) Balondololwa nga bamo abapokelele “ukulekelelwe membu” kabili “bashishiwe” kuli Lesa. (Imil. 26:18; 1 Kor. 1:2, RS, KJ) Nangu ni fyo, tabaitungile ukuba abalubukako ku lubembu lonse. Bafyelwe nge ntuntuko sha mubembu Adamu. Ubu bupyani ilingi bwacilengele ukubo kushomboka kuli bene ukucite calungama, nga fintu umutumwa Paulo mu kufuuka acishibe. (Rom. 7:21-25) Kabili umutumwa Yohane mu kulungatika atile: “Nga tutila, Tatuli na lubembu, tulaibepa, ne cine muli ifwe tamuli.” (1 Yoh. 1:8, RS) E co, ukubo mutakatifu mu mano ayo ishiwi libomfiwa ukulosha ku bakonshi ba cine aba kwa Kristu takupilibulo kuti mu munofu bali abalubukako ku lubembu lonse.

Ukuti nampo nga bena Kristu ba cine ilelo baliba abatakatifu mu kuba no bumi bwa ku mulu pa ntanshi yabo, mona amabula 393-397.

Nga Umo Asoso Kuti—

‘Bushe walitetekela mu batakatifu?’

Pambi kuti wayasuko kuti: ‘Ni bani mukwete mu muntontonkanya?’ Nga umuntu alumbula Maria pamo nga/nelyo abatumwa, nakalimo wingalundako ukuti: (1) ‘Ee, baliloshiwako mu Malembo ya Mushilo, kabili nalisumina icalembwa mulya. Lelo ndi uwasekelela ukucilisha mu co balecita ilelo nga fintu cileambukila ifwe, bushe te ifyo? . . . Nasange cintu cimo ica kusekesha pa lwa bene pano mu Malembo ya Mushilo, kabili kuti natemwo kucakana na imwe. (Ukus. 5:9, 10)’ [Ishiba, ifya kubomfya nge lipusho nalimo pa lwe shiwi mu calembwa: JB atila “ukuteke calo.” CC abelengwa “ukuteka pe sonde.” Kx atila “ukuteka nge shamfumu pe sonde.” Lelo NAB na Dy babelenga ukuti “ukuteka pe sonde.” Ku kulandapo pali grama wa ciGreek, mona ibula 393, pe samba lya “Umulu.”] (2) ‘Ubumi bukapala cinshi pe samba lya kamfulumende wa musango uyo? (Ukus. 21:2-4)’

Nelyo pambi kuti wasoso kuti: (nga walipo Katolika inshita imo): ‘Pa myaka iingi naleakana mu mitebeto ya batakatifu kabili lyonse nalepepa kuli bene. Lelo nabelengele icintu cimo mu Malembo ya Mushilo icanengele ukulangulukapo kabili cipya cipya pali ico nalecita. Napapata, lekeni imulange. (Mona ibula 29.)’