Ukwishiba Ukusapika

IMFUMU SOLOMONE ‘yalelingulula no kufwayafwaya, yalondolwele milumbe iingi.’ Mulandu nshi? Pantu yalefwaya ukulemba “kwalondoka ifyebo fya cine.” (Luk. Mil. 12:9, 10) Luka “[apitile] muli fyonse no kufishikimika ukufuma pa kutendeka” pa kuti ashimike ifya mu bumi bwa kwa Kristu mulya mwine fyakonkanine. (Luka 1:3) Aba babomfi ba kwa Lesa babili balesapika.

Bushe ukusapika cinshi? Ukusapika kwaba kufwaya ifyebo bwino bwino pa lwa mulandu umo. Kusanshamo ukubelenga, kabili kufwaya ukubomfya imicenjelo ya pa kusambilila. Kuti kwasanshamo no kwipusha abantu.

Fintu nshi fifwaya ukusapika? Pano pali ifya kumwenako finono. Ilyo mulesambilila mweka nelyo ukubelenga Baibolo kuti mwakwata ifipusho fyakakala. Untu mwashimikilako kuti aipusha icipusho ico mwingatemwa ukukwatilapo ifyebo fyalungama ilyo mushilamwasuka. Napamo kuti namupeelwa ilyashi.

Tontonkanyeni pa lwa kupeelwe lyashi. Ifyebo mwebelwe ukulandapo kuti fyamoneka ifya cinsaunte. Kuti mwacita shani pa kuti fikume abo mulelandako? Fwailenipo fimbi ukupitila mu kusapika. Lintu mu fyo mulelanda mwasanshamo ifipendo atemwa ica kumwenako ciikatene ne fyo fyebo kabili fyakuma imikalile ya bali mwi bumba, icishinka calemoneka nge cayanguka cilasambilisha abantu no kulenga bacitepo cimo. Ifyebo fyalembwa ifyo mulebomfya pa kupekanya napamo fyapekanishiwilwe bakabelenga ba mwi sonde lyonse, lelo mulekabila ukufilondolola, ukubomfya ifilangililo, no kubomfya ifishinka ukuti fikume icilonganino cenu atemwa umuntu umo. Kuti mwacita shani fyo?

Ilyo mushilabutukila ku kusokota ifyebo, tontonkanyeni pe bumba lyenu. Bushe finshi baishibapo kale? Finshi balekabila ukwishiba? Lyene ishibeni ubuyo bwenu. Bushe kulondolola? kushinina? kusuusha? nelyo ukufwaya bacitepo cimo? Ukulondolola kufwaya ukulanda ifyebo na fimbi pa kuti umulandu umfwike. Nangu ca kuti ifishinka mukwete pa kubala kuti fyaumfwika, napamo kuti mwakabila ukulondolola inshita bengacita ifyo mulebeba nelyo inshila bengacitilamo. Ukushinina kufwaya ukulanda imilandu icintu cibelele fyo, ukubapeela ubushininkisho. Ukusuusha kufwaya ukwishiba imbali shonse shibili isha mulandu no kupima bwino bwino ubushininkisho bulipo. Kwena tatufwaya fye ifishinka fyakosa, lelo tufwaya inshila sha kulandilamo ifyo fishinka mu cikuuku. Nga mulefwaya bacitepo cimo ninshi mufwile ukubafika pa mitima. Kanshi muli no kweba ibumba lyenu ica kubacincisha no kubakoselesha ukubombela pa cilelandwapo. Icingamwafwa ukubafika pa mitima kulanda pa fya kumwenako fya bantu ababombela pa fyo mulesosa nelyo fye lintu bali na mafya.

Bushe nomba mwaipekanya ukutendeka ukusapika? Iyo tamulati. Tontonkanyeni pa bwingi bwa fyebo mulekabila. Icingapima sana ni nshita. Nga muli no kulanda ifyo fyebo kuli bambi, ni mu maminiti yanga mukalanda? Bushe ni yasano? Napamo ni 45? Bushe inshita naipimwa, filya ciba pa kulongana kwa cilonganino, nelyo bushe inshita kuti yatelulwa nga filya ciba pe sambililo lya Baibolo nelyo pa cipempu ca bucemi?

Na mu kulekelesha, fya kusapikamo nshi mukwete? Ukulunda pa fyo mwakwata ku mwenu, bushe mu laibrare wa ku Ng’anda ya Bufumu muliko na fimbi? Bushe bamunyina ababombela Yehova pa myaka iingi kuti bamusuminisha ukusapikako mu mpapulo shabo? Bushe uko mwikala kwaliba laibrare wa cintubwingi ukusangwa ifitabo fya kuloshako ifyo mwingabomfya nga cakabilwa?

Ukubomfya Baibolo—Icitabo Cikalamba ica Kusapikamo

Nga ca kuti mulesapika ubupilibulo bwe lembo, tendekeleni na Baibolo ine.

Bebeteni Amashiwi Yashingulwikeko. Ipusheni mwe bene amuti: ‘Ni bani ili lembo lyalembeelwe? Cinshi ifikomo fishingulwikeko filelangilila ukuti e calengele ayo mashiwi yasoswe nelyo cinshi filelangilila pa lwa mitima ya bantu baleeba?’ Ifishinka fya musango yo ilingi kuti fyatwafwa ukumfwikisha ilembo, kabili kuti fyalenga ilyashi mulefibikamo ukuba ilyacincimuka.

Ku ca kumwenako, ilembo lya AbaHebere 4:12 ilingi lilambulwa ku kulanga amaka Icebo ca kwa Lesa cakwata aya kufika pa mitima ya bantu no kubaalula. Ifikomo fyashingulukako filenga tutesekeshe sana ifyo ici cibomba. Filanda pa fyacitikile abena Israele muli ilya myaka 40 mu matololo ilyo bashilaingila mu calo Yehova alaile Abrahamu. (Heb. 3:7–4:13) “Icebo ca kwa Lesa,” e kutila ubulayo bwakwe ubwa kubengisha mu cifulo ca kutusha ukulingana ne cipingo cakwe na Abrahamu, tacali icafwa; cali ca mweo kabili calelola ku kufishiwapo. Abena Israele balikwete ifingi ifingalenga ukucitetekela. Lelo, ilyo Yehova alebatungulula ukufuma ku Egupti ukuya ku Lupili lwa Sinai no kulola ku Calo Calaiwe, balebulwa icitetekelo libili libili. E co ukwankulako kwabo ku fyo Lesa alebombela pa cebo cakwe, kwasokolwele ifyali mu mitima yabo. Nangu ni lelo line, icebo ca bulayo ica kwa Lesa cisokolola ifyaba mu mitima ya bantu.

Moneni Amalembo Yambi Ayasontelelwe. AmaBaibolo yambi yalikwata ifya kusontelela ku malembo yambi. Bushe iyenu yalikwata? Nga yalikwata, kuti fyamwafwa. Moneni ica kumwenako muli New World Translation of the Holy Scriptures. Petro wa Ntanshi 3:6 alanda pali Sara ukuti alecita ifyalinga abakashi ba Bwina Kristu ukupashanya. Ilembo lyasontelelwako ilya Ukutendeka 18:12 litungilila ico pa kusokolola ukuti Sara aleita Abrahamu ati shikulu “mu nda yakwe.” Kanshi ukunakila kwakwe kwali kwa kufuma ku mutima. Ukulunda pa kumwafwilisha ukumfwikisha, ifyo fisontelelo kuti fyamutwala ku malembo ayalanga ukufikilishiwa kwa kusesema kwa mu Baibolo nelyo ukwa fyali mu cipingo ce Funde. Lelo ishibeni ukuti amalembo yamo ayo mwingasontelelwako te ya kulondolola ifya musango yo. Kuti yalanda fye pa fipalileko nelyo ukulanda pa lwa bumi bwa muntu nelyo ifyebo pa lwa ncende.

Bomfyeni Icitabo Catantikwamo Amashiwi pa Kusapika. Kwaba ifitabo fyatantikwamo amashiwi ya mu Baibolo ifitwa concordance. Kuti fyamwafwa ukusanga amalembo yakumine umulandu mulesapikapo. Ilyo mulesokotamo, muli no kusambilila ifishinka na fimbi ifya kwafwa. Muli no kumona ubushininkisho bwa “cipasho” ca cine icaba mu Cebo ca kwa Lesa. (2 Tim. 1:13) Baibolo wa New World Translation alikwata amashiwi yatantikwa ku numa pa mutwe utila “Bible Words Indexed.” (Ukutantika kwa Mashiwi ya mu Baibolo) Icitabo ca Comprehensive Concordance cena cakwatamo amashiwi ayengi. Nga kuti casangwa mu lulimi lwenu, cikamusontelela amalembo ya mu Baibolo ayabamo amashiwi yakulu yakulu.

Ukusambilila Ifya Kubomfya Impapulo Shimbi Isha Kusapikamo

Umukululo uli pe bula 33 ulelangilila fimbi ifya kubomfya pa kusapika ifyateyanishiwa no “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” (Mat. 24:45-47) Ifingi ifya ifi fyalikwata umutande wa filimo, kabili ifingi fyalikwata ifisontelelo ku numa ifya kumulungamika ku fyebo mulefwaya. Pa mpela ya mwaka umo na umo, mu Ulupungu lwa kwa Kalinda na muli Loleni! mulaba ifisontelelo fya kwafwa ukusanga amalyashi ayalandilwepo muli uyo mwaka.

Ukubeleshanya no musango wa fyebo fiba muli ishi mpapulo sha kusambililamo Baibolo kuti kwamwafwa ukwangufyanya pa kusapika. Ku ca kumwenako, tutile mulefwaya ukwishiba pa lwa kusesema, icifundisho, imyendele ya Bwina Kristu, nelyo ifya kubomfya ifishinte fya mu Baibolo. Ulupungu lwa kwa Kalinda e lwingakwata ifya musango yo. Loleni! alanda pa ficitika mu calo, amafya ya ndakai, imipepele, ifya sayansi, na bantu ba mu fyalo fyalekanalekana. Ifyalembwa mu Malandwe fyalilandwapo umo fyakonkanina mu citabo ca Umuntu Wakulisha Uwabalile Abako Uwa Mweo. Ukulanda pa fikomo ne fikomo ifya mabuuku yamo aya mu Baibolo kusangwa mu mpapulo pamo nga Ukusokolola—Akalume ka Kuko Kakalamba Nakapalama!, Angweniko ku Kusesema kwa kwa Daniele!, ne fitabo fibili ifitila Ukusesema kwa kwa Esaya—Ulubuuto lwa Bantu Bonse. Mu citabo ca Ukupelulula Ukufuma Mu Malembo, muli no kusangamo ifyasuko fisuma ku fipusho fya mu Baibolo ifingi nga nshi ifipushiwa libili libili mu mulimo wa mwi bala. Nga mulefwaya ukumfwikisha bwino pa lwa mipepele imbi, ifisambilisho fya iko, no ko yatuntuka, moneni icitabo ca Ukusapika Lesa Ukwa Mutundu wa Muntu. Ifishinka fimo pa lyashi lya Nte sha kwa Yehova fyaba muli broshuwa wa Inte sha kwa Yehova Mu Kwikatana Shicito Kufwaya kwa kwa Lesa mu Kusalala kwa Calo. Nga mulefwaya amalipoti pa fyo umulimo wa kushimikila imbila nsuma uleenda mu calo conse, moneni Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa January 1 wa nomba line. Ifitabo fya Insight on the Scriptures e ma encyclopedia ya Baibolo kabili mwaba na ba mapu. Nga mulefwaya ifishinka pa lwa bantu, ififulo, ifintu, indimi, nelyo ifyacitike kale ifyayampana ne fya mu Baibolo, ifi e fitabo fisuma ukumonamo.

“Watch Tower Publications Index.” Uyu Index (e kutila ica kusontelela ukwa kusanga ifyebo), uwasabankanishiwa mu ndimi ukucila pali 20, ali no kumutwala ku fyebo fyaba mu mpapulo shapusanapusana. Mwaba icisontelelo ca fyebo fimo fimo ne cisontelelo ca malembo. Nga mulefwaya ifyebo fimo fimo, kabiyeni ku mutwe ukalamba apalesangwa ishiwi mulefwailisha. Pa kubomfya icisontelelo ca malembo, kabiyeni pa mutande wa malembo no kusala ilyo mulefwaya ukumfwikisha. Nga kwaliba ifyebo fyalembwa mu lulimi lwenu pali uyo mulandu nelyo ilyo ilembo mu myaka yaba muli uyo Index, mwalasanga ifya kuloshako nafitantikwa. Nga mulefwaya ukwishiba umulolele ifiishibilo fya mpapulo shiloshiweko muli Index, kabiyeni ku mabula fye aya kubalilapo muli Index mwine. (Ico cikamwafwa ukwishiba. Ku ca kumwenako mukasambilila ukuti apali w99 3/1 15 ilelosha ku Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa 1999, March 1, ibula 15. Nga babikapo ifilembo fya “CW,” ninshi ico ca kuloshako cilasangwa na mu Cibemba.) Imitwe ikalamba pamo nga “Field Service Experiences” (Ifya Kukumanya mu Mulimo wa mwi Bala), na “Life Stories of Jehovah’s Witnesses” (Ubumi bwa Nte sha kwa Yehova Shimo Shimo) kuti yayafwa mu kupekanya amalyashi ya kucincimusha icilonganino.

Apo ukusapika kuti kwamusendela inshita, sakamaneni ukuti tamupumbwike. Konkenimo fye ifyebo mulefwaya ukubomfya. Nga ca kuti Index yamutwala ku fitabo fimbi, kupukuleni fye pa mabula yaloshiweko, lyene bomfyeni utumitwe tunono na mashiwi ya kwiswila mu maparagrafu ku kumwafwa ukusanga ifyebo mulefwaya. Nga mulefwaya ubupilibulo bwa cikomo cimo ica mu Baibolo, intanshi fwayeni ilyo ilembo pe bula muloshiweko. Lyene belengeni ifilandilwepo.

“Watchtower Library” pa Kompyuta. Nga mwalikwata kompyuta kuti mwamwenamo mu kubomfya Watchtower Library iyaba muli CD-ROM uwa pa kompyuta, uwakwata impapulo shesu ishingi. Programu wa pa kompyuta uwa kusapikilako uwayanguka ukubomfya kuti amulenga mwafwaya ishiwi, amashiwi yapuminkana, nelyo ilembo mu lupapulo ululi lonse ulwa mu Watchtower Library. Nangu nga ca kuti ici cibombelo tacabamo mu lulimi lwenu, kuti mwacisanga mu ndimi shikalamba shimo isho mwaishiba no kucibomfya.

Impapulo Shimbi Isha Kusapikilako Ifya Bulesa

Muli kalata wakwe uwapuutwamo uwa cibili kuli Timote, Paulo aebele ulya mulumendo ukumuletela ku Roma, “amabuuku, no kucishamo impapa ishalembwapo.” (2 Tim. 4:13) Paulo alitemenwe ifyalembwa fimo kabili alefisunga. E fyo na imwe mwingacita. Bushe mulasunga amakope ya Ulupungu lwa kwa Kalinda, Loleni!, na Ubutumikishi Bwesu Ubwa Bufumu nelyo fye ni pa numa ya kufibomfya ku kulongana? Nga ni fyo, ninshi kuti mwayabomfya nge fya kusapikamo, capamo ne mpapulo shimbi isha Bwina Kristu mwakwata. Mu filonganino ifingi balakwata impapulo shilanda pa fya bulesa mu laibrare wa pa Ng’anda ya Bufumu. Ifi fya kubomfya icilonganino conse ilyo bali pa Ng’anda ya Bufumu.

Kwateni Amafaelo ya pa Lwenu

Pempwileni ukumona fimo fimo ifisuma ifyo mwingabomfya pa kulanda na pa kusambilisha. Nga mwasanga ilyashi mu nyunshipepala nelyo muli magazini , ifipendo, nelyo ica kumwenako ico mwingabomfya mu butumikishi, sembululeni apali ifyo fyebo nelyo ukufikopolola. Bikenipo, ishina lya nyunshipepala nelyo magazini mwafumyamo, ubushiku yalembelwe, e lyo napamo ne shina lya kwa kalemba nelyo ilya basabankenye. Pa kulongana kwa cilonganino, lembeni ifishinka fimo fimo ifya kwafwa ukupelulula ne filangililo ifingamwafwa ukulondolwela bambi icine. Bushe mwalitontonkanyapo icilangililo cisuma lelo ico mushakwata ishuko lya kubomfya? Cilembeni no kucisungila muli faelo. Ilyo mukaba abakokole mwi Sukulu lya Butumikishi Ilya Bulesa, mukaba namupekanya inshila sha kulandilamo ishingi. Sungeni ifyebo mwalandilepo amalyashi, mwifipoosa iyo. Ukusapika mwasapika kuti kwabomba.

Landeni na Bantu

Abantu baba ne fyebo. Ilyo Luka alelonganya ifyebo fya mwi Landwe lyakwe, ukwabula no kutwishika afumishe ifingi kuli bansangwapo abo aleipusha. (Luka 1:1-4) Napamo Umwina Kristu munenu kuti amwebako na fimbi pa fyebo fimo mwaletukuta ukusapika. Ukulingana na Abena Efese 4:8, 11-16, Kristu abomfya “ifya bupe ku bantu” ukutwafwa ukukula mpaka na ku “kwishibo Mwana wa kwa Lesa.” Nga muleipushako abakokola mu mulimo wa kwa Lesa kuti mwasambililako amano mwingabomfya. Ukulanshanya na bantu kuti kwasokolola ne fyo batontonkanya, kabili ici kuti camwafwa ukupekanya ifyebo ifingabomfiwa.

Lingululeni Ifyo Mwasanga

Pa numa ya kuseepa ingano, shikabilwa ukupuma pa kufumyako imisungu. E fyo caba na ku kusapika. Ilyo mushilabomfya ifyebo, mufwile ukulekanya ifyacindama ne fishilekabilwa.

Nga muli no kubomfya ifyo fyebo mu lyashi, ipusheni mwe bene amuti: ‘Bushe icishinka ndepanga ukubomfya cine cine cilesangwilako fimo ku lyashi ndi no kulandapo. Nelyo amuti, nangula ca kuti ifi fyebo fisuma, bushe filepumbula ibumba ukufuma ku cintu mfwile ukulandapo?’ Nga mulefwaya ukulanda pa filecitika nomba line nelyo fimo fimo ifyalukaaluka pamo nga mu fya sayansi atemwa ifya miti ya cipatala, shininkisheni ukuti ifyebo fyenu fileendela pamo ne nshita. Ishibeni no kuti ifishinka fimo mu mpapulo shesu isha kale napamo kuti fyalyaluka, e co moneni ifyasabankanishiwa nomba line pa lwa lyashi mulesapikapo.

Mulekabila ukucenjela sana nga mulefumya ifyebo mu mpapulo sha ku calo. Mwilaba ukuti Icebo ca kwa Lesa e cine. (Yoh. 17:17) Yesu aba ne cifulo cikalamba mu kufikilishiwa kwa bufwayo bwa kwa Lesa. E co Abena Kolose 2:3 basoselo kuti: “Muli uyo mwafiswa ifyuma fyonse ifya mano ne fya kwishiba.” Ifyo e fintu mufwile ukwibukisha pa kulingulula fintu mwasanga mu kusapika. Ukukuma ku kusapika ifyebo mu mpapulo sha ku calo, ipusheni mwe bene amuti: ‘Bushe ifi fyebo fya kukukumya fye, fya kutunganya fye, atemwa fya cimpelesha? Bushe uwalembele aiminine pa kupanga fye ishina nelyo indalama? Bushe impapulo shimbi ishacindikwa shilasuminishako ifyo fyebo? Na kucilisha, bushe filomfwana ne cine ca mu Baibolo?’

Amapinda 2:1-5 yatukoselesha ukutwalilila ukufwaya ukwishiba, ukwiluka, no mucetekanya, ukufisokota “nga silfere, no kufifwimfwinta nge fyuma ifyashikama.” Ici cipilibula ukupibe libe e lyo no bunonshi bukalamba. Ukusapika kufwaya ukubombesha, lelo kukamwafwa ukwishiba ifyo Lesa atontonkanya pa fintu fimo, kukamwafwa ukulungika imitontonkanishishe yalubana, kabili kukamwafwa ukwikatisha icine. Kabili kukalenga ifyo mulelanda ukubamo amano no kuba ifya kucincimusha, mukalaumfwa bwino pa kufilanda kabili fikaba ifisuma ku baleumfwa.